Showing posts with label Chaltawnlien Amo. Show all posts
Showing posts with label Chaltawnlien Amo. Show all posts

Speech delivered by Dr. Chaltonlien Amo on the occasion of the Hmar Holy Bible Golden Jubilee Celebration

No comments

November 26, 2018

Speech delivered by Dr. Chaltonlien Amo on the occasion of the Hmar Holy Bible Golden Jubilee Celebration at Rev. Chawnga Memorial Hall on November 24-25, 2018.

~ Dr. Chaltonlien Amo

Hmar Holy Bible Golden Jubilee Celebration Programa kei le ka sunghai kan hung á¹­hang thei ve hi lawm um le vangnei kan ti em em a. Tawite khawm nisienla, Committee/hotuhaiin Chibai bukna hun inmi pek ve hi in mi ditsakna ah ka ngaia, ka lawm nawk zuol a nih.


Vawisun huna hieng ang hun pawimaw le ei Hnam, Hmar hnam ta dinga Vangneina Ni/Lawmna Ni, Hmar Holy Bible kum 50 a lo tlingna lawmna (Golden Jubilee Celebration) Programa hung á¹­hang po po hai-

1. Rev. le Pastorhai/Kohran á¹­huoituhai
2. Hmar hnam sunga Organization hran hrana memberhai/Choir Party/Kohran mipui hung khawmhai po po,
3. A bik takin, Hmar Holy Bible Golden Jubilee Celebration Committee,
4. Inrengin ei Lalpa Isu Krista hmingin kei le ka sunghaiin Jubilee Chibai kan buk cheu.

Ei rama Chanchiná¹­ha a luta inthawk kum 58na ah Holy Bible ei nei a nih.
Ei Bible ah Sam No. 119 : 105 ah “I thu hi ka kehai ta dingin khawnvar a na, ka lampuia dingin var a nih” a tia.

Pathienthu, Chanchiná¹­ha ei ramah a hung luta, a mi hung chen-chila inthawkin mitvarna ei hung nei á¹­ana. Vawisun ni chen hin Chanchiná¹­ha neitu, Kristien sakhuo ei hung nia inthawkin varna, hausakna, Pathien malsawmna chi dang dang tiemsenglo ei ram le hnam le mipuihaiin ei chang tah a nih.

Pathien thu hril thiem, Hlaphuok thiem, Hlasak thiem le Lekha thiem, mivar tam tak ei um ta hi- Pathien Thu-Bible ei nei lei a nih.

Hmar Holy Bible ei nei hi ei hnam Literature sukhausatu a ni bawk. Vawisun hin Hnam hla sak dup dup inla khawm a pawi dim a ni ka ti hiel a nih. Hla phuok thiem nilang lem chu..Lawmthu kan hril che, lawmthu kan hril che… tia ei sak ang hin Lengkhawm hlain Jubilee hla sak thei dingin ka phuok ding a na, hla phuok ka lo thiem si naw hi a pawi ngawt el.

Sam No.33:12 a “Lalpa Pathiena nei hnam chu an hamá¹­ha…” a ti hi ei ni Lalpa Pathiena nei hnam ei lo ni ta lei hin Hnam hamá¹­ha ei nih.

1. Dr. Rev.Rochunga Pudaite khawmin Bibles for the World a lo phursuoka, ka hriet dan chun Khawvel pumpuia Bible semsuok rawntak hnam ei nih. Pi Lalremsiem khawmin Pray for the World a hung phursuok nawk. “Hmar hi Hnam Hamá¹­ha” ei nih.

Pathienin a mihai hmanga, Hmar Holy Bible ei nei theina dinga hma latuhai po po, vawisuna mi la dampuituhai le fam changa Ropuina Ram pana mi lo fesan tahai po po chungah lawmthu ka hrila, kei chau nilovin Hmar nauhai popovin an chunga ei lawmthu vawisun hin ei hril a. Chuong ang min changtirtu ei Pathien kuomah lawmthu ei hril a nih.

Pathienin Kohran á¹­huoituhai hmanga Biblea inthawka mitvarna min neitirtuhai chungah ei lawm em em bawk a nih.

Kohran thuoituhai, Pathien rama rawngbawltuhai po po hi inhnar an um a nih. Lungawina, lawmna, hadamna, hlimna an rawngbawlna leiin an changa. Keinirawi, ram le hnam rawngbawltu, political fielda inhnelhai hin hlimna, lawmna, lungawina tak tak kan hmu chuong nawh. Mihaiin Pathien ang deu thawa, kan nuom nuom thaw thei le dit dit nei thei ding damin an mi ringa, mihriem el ni ve chu kan thawpek thei nawhaiin kan thaw pek nuom naw an sawna, dem kan hlaw nawka. Kan thaw thei ve sunhai mi hre pek nuom lovin kan baksamna le awngkar ruok an mi en pek nawka. Mihai bauá¹­huona kan ni tak. Kawtsuoa Thingkung, fe-le-hung taphawtin an sat phier ang kan nih. Keini sunga khawm in elrel, inthik-intuo, inmillo, inremlo, inhrilsietnahai a la um nawk nghala. Inhnar um kan ni hlawl nawh. Pathien thua chau naw chu hlimna le lawmna a lo um naw a ni tak. Chu chu Bible leia mitvarna ei nei lei a nih.

Bible hi a tiem rawn le inpawlpui rawn taphawt chun an sawr rawna, Ni tina tiemtuhai lem chu ni tina Lalpa le inpawl an nih. Kei ni nupa khawm kan thei ang angin rawngbawlnaa ngaiin Bible zatel lai kan sem ve ta a. Hnam rawngbawl dinga kona dawngah kan inngaina a hin Politiks a um ni inla khawm Bible á¹­hangloa Hnam á¹­huoitu ni chu thil thei lo ah ka ngaia. Ṭawngá¹­aipuina kan mamaw em em bawka, kan ngen bawk cheu a nih. Kum 2009 kum khan ka nuhmei in  Holy Bible hi tiem malamin hrietchiengna dingin tiin a ziek hlaka. Testimony thar hi a nei peia. Kei chun, midang khawmin ziek ve hai sienla Bible thu hrietna chau nilovin Thlarau malsawmna an dawngna ding ti ngaituona lungril ka nei leiin 2010 kum sunga Hmar Holy Bible zieksuok in elna chu ka lo huoihawt ta a. Lawmman semtu dinga ruot Rev. Rochunga Pudaite le a nuhmei Pi Rimawi khawm an hung á¹­hang theia. Hi huna hin ei hnam sunga kohran dang danga hotu tam tak an hung á¹­hang bawka. Pu Rochungin a mi ti ka hrietzing chu- “Bible hi kan let naa velhni ka lo zieksuok ve ta a, Bible ziek in el rawtna lungril ka lo nei der nawha, Dr Chaltonlienin a hung rawt hi kei a thaw lem ding ni awm tak a nia, a thaw á¹­ha ngawt el, Lalpa’n varna a pek a nih” a ti nghe nghe a. A mi suk lawm khawp el.
Khawvela hming inthang, Rome khawpuiah voi-2 lai ka zun zin ve ta a. Khawpui le Inhai a ropuiin, mihriem khawm an tam em em. Khuolzin mi (Tourists) khawvel rambung hran hrana inthawk ni tin singtelin an sir (visit) hlak an tih. Sakeibaknei Puk á¹­awp rem-rum ta dam, Isu hnungzuitu Peter Thlan dam, Tirko Paula Thlan dam ka zu hmu ve a. Mingo-Midum, Hmelá¹­ha le hmelsie, en nuom um tak tak an tam. Anachu, inhawi ka zu ti naw hrim hrima, hlimna ka hmu bawk nawh. Asan chu, chuon gang khawpui ropui le a sunga cheng mipui singtel inzi nuoi nuoilai chun a mi hmangaitu pakhat khawm ka hmu nawha, ka hmangai pakhat khawm ka hmu bawk nawha. Kan ngaituona a chun, ka piengna Tlangram, vawk-ek le Bawng-ek laia ka seilienna, Sephum-Khuongbai kuo cho a ka khawsakna ram, kan Inhai Rap-Bang le Rap-á¹­uong el nisien khawm a mi hmangaitu le ka hmangai- Krista le kan chengna, kan Biek-In á¹­uong pilvut khu rum ruma Pathien inpaka kan lama, Krista le kan chengna hmun kha a lo inhawi tak ma ma a lo nih. Chu chu Biblea inthawka mitvarna ei nei lei a lo nih… … ti ka lungrilah a hung inlanga.

Khawvela mi hausa le milien, In-le-Lo, ropui tak taka cheng Krista zara mit varna nei si lohai chun khawvela hin inhawi tina, hlimna le lawmna an hmu chuong nawh. Vawisuna ei ni rawi, rethei le pasiehai mi nei ang nei phak lo, khawsak harsa em em hai, Pathien lunginsietna zara Bible ei lo nei ta leia Sam ziektuin “I thu hi ka kehai ta dingin khawnvar a na, ka lampuia dingin Var a nih” a lo ti.. chang vetuhai ei ni hi ei vangnei em em a nih ti hi ei theinghil naw ka nuom. Chuleiin, Pathien chunga hin chier le nuor ding ei ni nawh. Lawmthu hril ding tamt ak ei nei a ni lem.

Jordan ramah kan zun zina, á¹­huoitu ropui Mosie chu Kanaan ram tlung ve thei lo dinga, Nebo Tlanga inthawka Kanan phai a hei thlir vung vungna hmun dam kan zu sira. Mosie ta ding chun a khawsawt um thlak awm ngei !!

Ramtin ka lungrilah a hung inlanga. Mosien Israel mipuihai Thlaler ramá¹­awl Tui vangna hmunah a á¹­huoia, Israel mipuihai an chauva, an dang a char leh Tui a sun suok peka, an phing a á¹­am leh Vana inthawkin Mana an dawnga, Sa an du leh Vamim dam an dawng bawka. Chuong ang malsawmna tam tak an dawng khawma an la chier mur mur tho a. Hmarhai le Israelhai ei in-angna tak nia ka hriet chu, Chier hnam ei lo ni el am anta aw.. ti hi a nih.

Ka ngaituoa, kei khawm Pathienin mawphurna a mi pek ka rawngbawlna a hin ka theipatawpa ei ram le hnam ta dinga sin ka thaw hlak khawma mi po po ka suk lungawi hne naw a ni a. Hieng ang Thlaler Ramá¹­awl tui umnawna hmunah kei hin Hmar mipui hang á¹­huoi te-reng lang, Hmar nauhai hi an va hei chier ve nasa awm de aw, ti ka lungrilin ka ngaituoh a.

Pathien rama rawngbawltuhai, Pastor le kohran á¹­huoituhai le Hmar Hnam á¹­huoituhai hin chier khum ei va hei hlaw rawn de aw !! In thuhril a hnawngnaw leh, a hring naw deu leh chier khum, in hlaw a tlawm- nau skul fee ding varak invai leh chier khum. Hmaihma bula chu Kohran á¹­huoituhai chu min an sawisel ngam naw cheu ie. Pulpitah thu inhril lem chun tukhawmin an dawn let ngai naw cheu. Vangnei tak in nih. Kei ni ruok chu ninawna chen chena intum le hrilsiet, hril naw khawm hrila, hril khawm hril lova intum, thaw khawm thaw lova, thaw lo khawm thawa intum hi kan hlaw zing zing hlaka. …Pathien thu ngaituo hi a hadam tak a nih.

Thuthlunghlui hunlaia Israel mipuihai á¹­huoitu miropui tak takhai, hieng- Mosie, Aron, Josua, Gideon,  Joseph hai khawm Politician, hnam á¹­huoitu ropuitak tak an ni khah.

Ka hril ta hlaka-Vawisun hin Pathien rama rawngbawltuhai le ei Ram le hnam ta dinga rawngbawltuhai hi in enhran thei ding ei ni nawh, Ei mipuihai thuhmun an nia, ei mawphurna an anga, Penson khawm ei nei nawh, ei damsung po rawng bawltlang ding ei ni leiin, inhrepaw peia rawng bawltlang ding ei nih ti ka hril nuom a. In á¹­awngtai pektuo zing hlak ei tiu ti vawisun hin a tharin ka ngen cheu a nih.

Ka hun a bo ding an ta leiin dit khawp lo takin suk tawp el tang ka tih.

Hmar Holy Bible Golden Jubilee lawmna Program ei hmang hi ei ram le hnam le Kohran mipuihailai Inremna, Inhmangaina, Inthuruolna suk pungtu ni ngei rawse.

Ka lawm ngawt el.

(Hmar Holy Bible Golden Jubilee Celebration Commtt. Kuomah a á¹­ulna a hmang dingin ka á¹­hang vena Rs. 50,000/= peng ka tih, mi hung lapekhai sien.)

THU RAWT : 
Hmar Holy Bible Kuta zieksuok Inruolsiekna vawi 2na.

A. 1. Hmar Holy Bible Golden Jubilee Edition Kut zieka Inruolsiekna rawt ka nuoma. Ei hotuhaiin an remti chun, hung tlung ding 1st December, 2018 a inthawk kum thar sung po, 31st December, 2019 chena ziek suok hmasatak pakhatna a inthawk pathumna chen- 1st Prize Rs. 30,000/-, 2nd Prize Rs. 25,000/- & 3rd Prize Rs.20,000/- ning a ta. Huntiem sunga ziek zo vehai po Consolation prize a awmtawk pek ning an tih. Memento le Certificate peksa seng ni bawk an tih.
2. Bord/HCLF in mi conduct pek sien, detail information chu Media (Hmasawnna Thar, Virthli le a dang dangah) an hma tienga hung insuo nisien.
3. Lekhatui rawng in ang ding, Kutziek in ang ding, Paper size A4. Spelling, Bung le Chang ziek dik ding etc.
4. Hmar chau nilo, Khawvel pumpuia ziek nuom taphawt a huop… unau hnam danghai khawm. (Board/Commtt./HCLF in thaw dan ding kimchang lemin la hung insuong an tih).

B. Ka nuhmei Mrs. Lalramsangin – “Hotuhaiin inremti leh Holy Bible hawng le inhlan zo pha inchaw hmasatak ka ta, Bukhat man Rs.10,000/- (cheng Singkhat) peng kata, a dang Rate pangngaiin Bu 50 inchaw bawk ka tih” ti mi hung hrilsa pek rawh a tih a. Committeehai thu thu ni tang a tih.

HNU 57th General Assembly a HNU President & MLA/Tipaimukh ni bawk Dr.Chaltonlien Amo thu hril

No comments

March 23, 2016

HNU 57th General Assembly dt.18-03-2016, Ankhasuoa HNU President & MLA/Tipaimukh ni bawk Dr.Chaltonlien Amo thu hril:

Ram le hnam ta dinga ka sin thawpui, ka hmangai, ka mipuihai, Nu le Pa, Thalaihai le Kohran thuoituhai  inrengin ditsakna chibai ka buk cheu.

 Ka thu hril ding ka hril hmain ei renga ei hriet tlat dinga ka hril nuom (Thupuong) la hang hril hmasa phawt ka tih-

1.      Ram le hnam ta dinga ka theina popo, ka varna popo, ka hratna popo, le ka thiemna popova Hmar hnam le ram ta dinga rawng bawl dinga ka sin chellai, ka la thlak-hla laizing “Doctor” sin sawrkara ka thawlai maksana hung inthawk suok ka nih.
2.      Ka theina, ka hratna, ka thiemna a lo tlawm deua, mipui lungawina duthusama ka lo thaw zo naw a ni khawma, mani sin chellai maksana ram le hnam ta dinga inthawk dawk ngamlohai chun milo dem vet naw phawt unla, kei a anga mani sin thlak-hlalai maksana ram le hnam rawngbawl dinga in hung inthawk suok ngam ve pha leh ka fel nawna le ka tlin nawnahai in dit tawkin mi hril de ti niu.
3.      Ram le hnam ta dinga rawngbawl nuomlei nilo, Inlalna le thunei nuomna lei ringawta tling inring leia Election boruok le thli a hung hrang pha a ngir hlakhai ang ka ni ve nawh a,  kei chu Ram le hnam ta dinga thei ang anga rawngbawl dinga ka taksa le lungril hratlai ngeia hung inper suoka, MLA/Minister nia ram ta dinga sin tam lem thawtheina dinga electiona hung ngir hlak ka ni lem.
4.      Election vawitam ka ngir ve ta a, mi thenkhathai angin Pahnam-Laibung ka la khawm ve ngai nawha, Pathien rawnin le ei hnam sunga mithiem le hnam ta dinga thahnemngai, rawn tlaka ka ngaihai ka rawn hlak. Pahnam-Laibung politics nilovin Hmar hnam politics hi a la tha huntawkah ka ngai.
5.      Khel thu hrilin mi sietna ding ngaituona leiin mi ka dem ve ngai nawh. Tluknaw leia ka dem min mi ti rawi an tih ti kan lau.
6.      MLA ka contestpuihai hi mi khingtuah ka ngai ve ngai nawha, kei khawma ka khing ngai bawk nawh. Mi khingtuhai chu hnam dang MLAhai an ni lem ti ka hriet tlat zinga, an mi hmusit le an hnuoi-sie ding ka nuom ngai naw hrim hrima. Anni neka fel lem, smart lem le an minza dinga um ka tum tlat hlak.

7.      Ei ram le hnam ta dinga kumhlun thil ding a tam thei patawp mit-a hmuthei le na-a hriet theihai thaw le indin hi ka thil tum lien tak a ni zing hlak. Ka nuom le thaw tumhai ka la thaw vawng theinaw ruok hi chu pawi ka ti tak a nih.
8.      Ei hnam sungah inremna le inhrietthiem tuonahai um sien tihi ka duthusam a nih. Pathien le Nangni mipuihai zarin ei ram ta dingin sin tam tak la thawpei ei tum si a.
9.      Pa-hnam, Laibung le Kohran rama chau piengthar lovin ei hnam “Hmar” a hin piengthar seng lem ei tiu.
10.MLA chau hi ram le hnam rawngbawlna a ni nawha, Pathienin mawphurna a mi pek, hriek nal ei nina ang sengah rawng ei bawl lem ding a nih. Pathien rama rawngbawl dinga hriek nal dam, ram le hnam rawngbawl dinga hriek nal dam, Sawrkar sin thawa rawngbawl dinga hriek nal dam ni tawl ei ta. Pathienin ei lampui dinga a mi ruot pek hi iem ? hriek nal ka nina hi iem a nia ? ti hi thutlukna siem hma a ngaituo chieng a tha.
11.    Ei ram le mipuihai hin mi ram tluk naw sien khawm a mi tluk nawtu tam tak an um ve tho. Hmasawnlo, inthanglo ei ni nawha, hma ei sawn pei a nih. Duthusamin ei inthang hrat rak naw a lo ni el thei. Ei ram sunga kum 15 liemta sung ngawt khawma ei hmasawnna zozaihai hi hmu nuomtu ta ding chun hang ena hmu ding le hriet ding a tam hle a nih. Tukhawm inpem tum naw ro, ei ram ei siem ding a nih. In inpem tumna khuohai khawm inpemna ding an zawng ve tho a nih.
12.    Ei ram le hnam le ei hnam Party HNU hi Dr Chaltonlien Amo HNU President  a ni leia a khata a ta a ni nawh a, ei renga ta a nih. Chuleiin, ei ram le hnam party HNU hi neitu chan chang seng dingin ka fielin kan hriettir cheu.


Special joint Conference of HNU Block No. 3, 4 & 7 le HNU General Assembly ram buoina leia a hun takah nei theilovin um inla khawm tuhin nei theia ei um hi lawm um ei ti a, hmang dinga hunghai popo khawm ei vangnei em em a nih.

Vawisun hin Ram le hnam ta dinga hratlai hun le thiemna, varnahai lo hmanga, In-le-Lo maksana ram le hnam ta dinga hringna chen lo chan tahai le chan ngamhai inza an umin hnam ta dinga an inpek zona ei hriet zing a nih. Nupui-Papui, Tar hnung vuoi hnung khawm nisien mi tu el khawm ram le hnam hung invawi ta phawt chu ei lawmin ei ngaisang hle seng a nih.
Ram le hnam ei ti hi mani phingpui hmakhuo chau a ni nawh a, mipui, khawtlang le ram ta dinga inpekna hi a nih.

Kohran thuoituhaiin Ramthim an invawi, Missionarya tir ding an buoipui, Ei ni ram le hnam ta dinga rawngbawltuhai khawma ram le hnam hi ei invawi ve em em el ding a nih. Ei inpek ta laklaw a niha, theina ang zawng zawngin, theina ang angin, ei thaw sunzawm pei ding a nih.

Sawrkar thawktu/Kohran thawktuhaiin Pension an nei. Ram le hnam ta ding le Pathien rama rawngbawl tu tak takhai chun Pension ei nei ve nawh. Inhman chang-chang chau nilovin ei damsung po ei thaw el ding a nih.

 MLA chauvin hnam le ram rawngbawl ding tina a ni nawh. Mihaiin thukhel phuoka an mi demhai pawisa hman ding ei ni bawk nawh.Tum le nuom a tam, chuong popo chu thaw thei biklo, thangpui nuom le tul an tam, Tawngtai hlawtling thei ni ei nuom vawng vawng hlak.

Thei tawk ei pek, an dit khawp nawh, pek hma nekin pek hnungin an lung a sen lem… Phonea hmel hmuphak silo mi hal le dem thei hlak an tam., Minister ni bawklo…vel nawk chu Minister a tawm-atela ni ngei ngei tum tawp ding an tah.

Inthlang result a suok chara inthawk mihaiin hausa an mi ring nghala, bat an mi thing tan sup sup nghala. Puk ding ei va zawng leh ei biek ngamhaiin lo nei biklo, a neihai hlak be ngam bik bawklo..Lungril a sawl thei ngei el !!!

Vawisun hin Pastor ka ni nawleiin Pathien thu hril dingin mi ringnaw bawk inta, ram le hnam rawngbawltu ka ni angin ka hma lakna tieng, ka lohma tieng tlawm-a-zawng, a tawi zawngin ka hril ding a nih.

1.      ADC Pherzawl ei suol dawk tah– District puitlingah siem ei la tum … ? …Hmar Home Land..?
2.      Ei Tipaimukh biela khuo thenkhat Jiribam ah lut ei inlau… lut naw nih ei tih… Land recordhai Jiribamah a la um zing leia lo la ringhla ei um leiin Land record CCpur district ah ei transferred, Ram fee sungna Jiribam a awlsam vei leh CCpur tieng an sawn ti pawl ei um nawk.. a ieng tak ding him sawiselbo ding hriet an tak thei ngei !!
3.      Ankhasuo (Sibapurikhal) PHSC – PHCa hlangkai, Patpuihmun PHC
4.      Ankhasuo Jr. H/S - H/S ah, Patpuihmun, Parvachawm, Kangreng… H/S ah ei hlangkai.
5.      33/11KV Powers/sAnkhasuo/Khangbawr, Parbung, Pherzawl ah ei sie 132/33 KV pwer Station Sipuikawn ah sin an tan mek
6.      Vangai TD Block ei hawng thar… Sub-divn.ah ei hlangkai.. SDO/BDO posting pekin ei um tah..a function zing.
7.      Pucca Buildings construction Parbung Hq. le Patpuihmunah Hq. ah  tam tak bawl a nih.
10.Constn. of PHSC buildings at Sartuinek, Tuisen, Kangrengdor, Taithu
11.    Community Halls khuo tam takah ei bawl
12.    Constn. of Roads – Vangai Range, Tuolbung, Taithu-Patpuihmun, Sartuinek, Pherzawl, Leisen etc. now Black topping in progress
13.    Electrification program-Vangai area and Hmarbiel areas-hma lakmek
14.    Rangva/Tar pension mi tam tak kuomah pek tah…
15.    Waiting sheds khuo tam takah bawl tah…
16.    CCpur-Tipaimukh road… BRO/Central kuta um, ..Fund  Centralin a sanction naw leia 185 km. pointa inthawk la sunzawm theilo zing …Delhi ah vawi 3lai ka zu bawzui tah.. Jiri-Tipaimukh road le Bridgehai estimate siema umhai Manipur sawrkar fund indai naw leiin CMin central fund a ngen… ei la tan thei naw zing.
17.    Khangbawr vadung Leilak …C.M.in Centralah fund a ngen..mi la pe theilo zing.. thei ang anga bawzui a nih.

Mita hmuthei le na-a hriet thei ei hmalakna tam tak um sien khawm ei mamaw em em, thaw tul le thaw makmaw tam tak a la uma. Makhata thaw thei a ni nawha, ei thaw thei sunhaiah lawm nachang hrein hmabak tul le mamaw tam tak umhai hi ei renga inthuruola ei puttlang a tul a nih.

Hmabak thaw ding ei hau ta luo. A changtupa hnar an thi ta lak-law sia, a lak-law laia chawlsan thei ding ei ni nawh. Rampui thiek Tipaimukh/Vangai  mipuihaiin an remti ta nawh..Pam-thul thiek khawm an tum ta nawh…. Pu V.L.Nghaka, Block no.7 Presidentin a tih.
Vawisun hin INTHURUOLNA RUOI awt tlang ei tiua, ram le hnam ta dingin le ei ram siemna dingin thei tawpin thangtlang ei tiu tiin ka fiel cheu.

Kei, ram le hnam rawngbawl dinga in pumpe ka um, in mi ringzova, mawphurna in mi pek phawt chun ka theina popo, ka hratna popo, ka varna popo ei hnam le ram ta dingin ka lan pei zing.

Ka experience pakhat la hang hrilsa lang - Ei ni le tekhi thu ni lovin entawn tlaka ka ngai leiin United Kingdom mihai ka zu hmu phak ve tawk a ni leiin ka hril nuoma –

In hnar ding an nei nawh, an mamawhai an nei vawng amani ti dingin a um. An siemtu Pathien an mamaw ta naw hiel a mani ti ding khawpin an hausa tâwla, sakhuona ngaisaklo an tam ta hle. Mi iemani zat zet kan dawnhai chun ‘Sakhuo ka nei nawh’ an ti hlawl ela, mak le rapthlak ka ti ngawt el. Indikna ringumna ruok chu an kawl tlat zie hriet thei a nih. An pi le puhai chu Kristien hrat tak an lo nih ti chu an hrieta, Pathien inzana lientak chu an nei zing thoa. An hnam Å“huoitu le Sipai hotuhai an ngaisanga. Ka hmu phâk chin-Wales, England & Scotland ramahai Biekin bang le Å“uongahai an hnam Å“huoituhai lungdaw an tlar khep khup bawka. An hnam/ram flag Biekinahai an tar/zar fer fur bawka. Pathien rama rawngbawltuhai le an hnam Å“huoituhai an Å“hangkawp tlat le an in ngaisang tawn zie a suk lang hle.

Vawisun hin ka hril nuom chu- Ei ni khawm Kohran œhuoituhai le hnam œhuoituhai hi thawtlang-œhangtlang tlat ding ei ni ti ka hril nuom a nih. Chuong a ni chun ei hnam hin hma sawnin inœhang hrat pei a tih ti ka ringin ka beisei.

Ei Inkhawmpui thupui “LALPA Pathiena nei hnam chu an hamtha…” ti le ei hun hawngna hla “Aw Pathien thangpuitu pangngai, kan hma tieng beiseina…” ti hi ei renga ei innghatna ni zing raw se.

Hi po hi tuta tuma dinga ka hril thei ni sien, ram le hnam ta dinga rawngbawl pei dinga mi ditsaktu Palai inza um tak tak hung khawmhai popo inzana ka pek cheua, ka lawm tak zet cheu.
- - - - - - - - - - -


Speech delivered by Dr. Chaltonlien Amo at the 55th HSA General Assembly 2016

No comments

February 08, 2016

 Speech delivered by Dr. Chaltonlien Amo at the 55th Hmar Students’ Association General Assembly 2016 at Muolhoi, Haflong, N.C Hills, Assam, on January 29, 2016 

~ Dr. Chaltonlien Amo

Ram le hnam ta dinga ka thawpui inza um tak tak hai, Hnam thuoituhai, Shri Niranjan Hojai, H/CEM, Vice-Chairman (ADCC), EM le Council Members CCpur le NC Hills hai, President (HI), Church leaderhai, Ka ditsak Hmar studenthai, nu le pa le Nunghak-tlangvalhai, ka ruolhai, Sawrkar tienga officerhai, Press le Media tienga ruolhai, Assembly Choirs le vawisuna HSA 55th Gen.Assembly hmang dinga hmun hla le hnaia inthawka hunghai popo le abiktakin Muolhoi khuo mipuihai le HSA thuoituhai- inrengin ditsakna chibai ka buk cheu.


Hmar Students’ Assn. 55th Gen. Assembly programa thang dinga fiela ka um hi inmi ditsakna a ka ngai leiin ka ngai pawimaw hle a, thang ve tal ka tuma. Ka hung thang theia, ka hun ka hung hmang thei bawk leiin ka lawma, HSA thuoituhai le Gen.Assembly Organising Committee kuomah ka lawm thu ka hril.

Haflong le Muolhoi hi kum 1984 khan ka nuhmei leh kan hung sira, chu zo ah HNU hotuhai leh a hawnin kan hung sir nawka. Kum 2003 laia Unau hilai rammihai le inhrietthiemnawna a umlai khan kei khawm theitawpin hma ka laka, L.K.Advani, Home Minister, Minister of State (Home), Tarun Gogoi, Assam CM vawithumlai le G.C.Langthasa, Assam Minister hai kan hmupuia. Haflong khawm hung sir tumin tuta Assam Chief Minister la ni zing Shri Tarun Gogoi leh Helicopterin Gauhati a inthawk kan hung vuong suoka, Haflong chunglai ruo le thlipui a nasa taluo leiin tum thei lovin Gauhati tieng kan vuong kir nawk hlawla, kum 20 deu thaw liem ta a ka hung sir kha tuhin ka hung sun zawm nawk chau a nih. Ruoltha le hmelhriet le kan khuo, Vangaitlang tieng mi tam tak umna hmun a ni leiin ka ngaina hle bawka, HSA hai zarin tuhin hilai hmun ka hung sir thei hi lawm um le vangnei kan ti hle a nih. Muolhawi khuo khawm hma nasatakin a lo sawna.

Vawisun hin ka hril nuom tamtak ka hril sengnawding a nia, thenkhat chau hang hril kata-subject bik pek ka ni chuong naw bawka: hieng chen rama hung chu hrilnuom alo tam deu khawma inhriet thiema ting ei ta- Politics chu hril nawng kata, Studenthai infuina thu ruok chu ka thei tawpin hril ka tih.

Ka chanchin tawite hang hril hmasa lang- HSA a hin thahnemngai taka lo thang ve hlak ka nia. Imphal Branch ah kum 1977 bawrlai khan term hni Presidenta thlang ka ni vea, Shilong Br. le Gen.Hq.a hai khawm Office bearer sin ka lo chel ve hlaka. Chuonglai hun dam ka zuk ngaituo kira khawsawt um ka ti ngei el.

1.HSA hi ei hnam pum huop Organization, thienghlim, neutral le non-political organization a nia. Thienghlim taka ei hmang zawmpei nuom a um. MP, MLA, MDC le a dang dang electionhai leia HSA hi suk hmingsiet ngai derlo ding a nih. Ei hnam politics ruok chu thei-pa-tawpa sunzawm zingin.
 
2.HSAhi iemana ti ei hriet senga, HSA hi studenthai ta dinga leadership trainingna pawimaw tak a niha. Tuta HSA thuoituhai hi nakie le ei hnam thuoitu dinghai in ni leiin var le fimkhur takin in leadershipnahai hi hung hmang pei unla, Inkhawmpuina le thuhrilnahai ah mihai an nina ang peia lo lawmlut dan le  seat arrangement dan hre hlak unla, Protocol le VIP le hotuhai address danhai khawm hre unla. Ei program siem dan le Halla ei thung le arrangement dana hai hin mihaiin ei standard an min khi hlak a nih. Keini Politician/Public leaderhai chun mipuia inthawk thilpek iengkhawm kan beisei ngai nawha. Ieng am asan siemin thilpek hi peng ka ta aw..ti hi kan ngaituo lema. Inkhawm changhin Seat/Chair a hmasa tieng kan chang chun kan lung a awi em em hlak a nih tihai hi lo hrie unla. (Kan lungril ka zuk hril suok an ta ie).

In senior leaderhai, tuta MLA, EM, MDC/Autonomous Council Memberhai hi la hung er amani la hung khing nghal naw unla. Annihaia inthawkin hung inchuk tum unla. Indikna le tumrunahai nei tlat unla. Thu khel le thudik hrietchieng phawt hnungah ngaidan hril hlak unla. Ei ram le ei hnam ta dinga mani sinhai thlakhla lova maksan ngam khawpa lo inpe hmasahai chu thudik hre si lovin lo la dem el ngai naw unla, ram le hnam ta dinga an thil thaw thathai dam lawmpui na chang hre hlak unla. Chuong ang bawkin nangni khawm in inpek zona le in thilthaw that leiin mihai inpak le lawm in hlaw hlak ding a nih. Student (Inchuklai) inla ni sung chu in inchukna taima takin la thaw tang tang unla. Zu dawn le dam zing sia damdawi fak ching ngai naw bawk unla. In lekha tiemlai Mise le Nunghak-Tlangval lekhathawn chawk buoi theiin um naw unla, Ngaizawng nei inhmaw naw unla, insum hram-hram unla, mihaiin hmusit deu hleka tulai BA, tulai MA an ti ding cheu nuom naw unla. In-inchuk zova, thangna a awmtawk bek in nei hma chu nuhmei-pasal innei tum naw bawk unla, Nuhmei man ding inhlaw dawk hma chu nuhmei nei tum naw ro. Office ah thawktu ei tlawm ta luo, office haia kut le ke, nakawr ding thawktu, ansang tam anhnuoi tam ei mamaw rawn hle a nih.

Kei khawm ka lekha inchuklai -a luck naw pawl ka ni bik nawh. Nunghak lekhathawn khawm ka hmu rawn ve tho. Kan sum tawk tawka, chuongsa khawm chun tulai MBBS an ti chu ka zo thei hrama, kum 33 zet kan sum hnungin nuhmei ka nei chau a nih. Vawisun hin HSAhai khawm taima ding le insum hram hram dingin kan fui cheua, lekha mawl inhnik ro.

3.Hienglai zing hin in hriet tlat dinga ka dit chu- Mi thenkhatin Hmarhai ei chauin ei tlahnuoi deu deu an ti hlak:
Hmarhai hin hma ei sawn am annawleh tlakhnuoi tieng ei pan am ? ti thu hi la hang hril hmasa phawt ei tih:

(1)  Hmarhai hin hma ei sawn hle a nih. Tlakhnuoi tieng ei pan nawha, kaisang tieng ei pan pei a nih.
(2) Inhril chau le inhril rieng-in-ko ching ngai naw mei niu.
(3) Unau Luseihai hmana-“Mizo kan nih, kan hmel a tha”an ti ngama.
(4) Ei ni khawm-

*Officer hlak ei pung deu deu, khawpui tinah Govt. le Private/Co. hai ah thawkna nei ei tam. Hmar MIL hlak BA chen Manipur le Assam ah ei nei tah.M.A.chena ding ei ngaituo mek bawk a nih.
*Delhi/Guwahati/Bangalor/Bombay/Kolkata/Impl/Aizawl/Silchar/Haflong/Muolhoi/Churachandpur khawpuihaiah In (Buildings), Motor le Car nei thei hlak ei tam.
*Ei ram thingtlang khuohai ah Motor tlung theina lampui hlak a tam tah
*Ei tlangram khuohaia chen khawm TV/Tape Record/ Video player/ CD player/ Computers /Mobile a sip zo tah
*Tlangram khuohaiah khawm Motor, Car, Truck nei thei ei tam
*Inchei dan dress hai khawm ruol ei ban, ei chang kang taluo.
Hienghai popoa inthawk khawm hin hma ei sawn zie an lang hi.
Nisienlakhawm ei la dittawk nawha, nasa nawk zuola ei thilpek dawngna zawnghai hmangin hma la nawk zuol ei tiu- ei lan thang pei ding a na, hma ei sawn pei ding a nih.
(5) Mani inringzona/Self confidence nei tlat ding, Inferiority complex nei ngailo ding, pur-in-zur zawnga tawng ching naw mei niu.
(6) Ei ni sung Indem le inhril siet khawm ching ngai naw mei niu- Tuta tuma ei Gen.Assembly khawm hi ei thu hril le ngaithlakhai a thahai po tinpui seng ei tiua, a tha nawhai ruok chu hril sawng dal ei tiu. Ei ni rawi chu mi thuhril suol inchan dam ei ching hlak hi. Ka thuhril suol inchan kar tukhawm hin lo um rawi naw ti niu am.
(7) In it-thik ching lovin inpak le inlawm intuo ching ei tiu.

4.Hnam politics: thu hang hril kai dep inla, ei hnam politics khelna a hin Pathien thu leh thaw tlang ei tiu ka ti nuom a nih. Hnam le ram Politics kheltuhai le electiona tlinghai hi Pathien thu le inkal zawnga, Setan dit dana khawsa el ding angah mi tamtak ngaidan, abikin Kohran thuoituhai lai a um deu nisien a hawi hlaka, a lo um chun ngaidan indiklo ning a tih. Politics khelna leiin Pathien nghatsan ding ei ni nawh. Political fielda umhai, MP /MLA/MDChai Pathien ram an inhnik/an invawi sa ve lei elin ei ram le biel mipuihaiin ei bahla pha ding angah ngai bawk naw mei niu. Ringna a ei entawn le hmathuoitu Israelhai khawm Hmar hnam ang ela chier-inthluok hlak, an suol leia Pathien in a hrem zing zing, an suol an sima Pathien tieng an bêl nawk hlak. Tumkhat lem chu Pathienin Mosie kuomah “ hieng mihai hi ka en rên rêna hnam kaw-maw tak an nih, an ni suk bohmang ding le vân khup hnuoia inthawka an hming thai hmang dingin ka law-law hang lâwng ka tih” a ti hiel a ni khah (Deut.9:13-14).

Chuong ang bawkin, ei ni Hmarhai khawm ei um dan le ching danhai ngun takin in ngaituo thar ei tiu. Pathienin Mosie kuoma Israelhai a ti pek ang hin Hmarhai khawm mi ti ve rawi a tih.

5.Ka ngaituona a sip rawp hlak chu - Ei Hnam thuoituhai, Organization hran hrana thuoituhai ei suong, an tlawmngaina ei lawm. Amiruokchu, Pathien nau kristienhai thaw dinga thalo zu dawn le inrui ching ei tam ta a. Hnam innghatna an nih, a mawi naw chau nilovin taksa khawmin a thaw hla. Inza umin um hai sien, nungchang, umdan, Physical le dress infit tâwk takin um hlak hai sien. Leader an ni ang hrimin in control hai sien ei nuom. Dawnlo dingin ka khap thei nawh, a hun le hmun le a huntawk hrehai sien ka tina lem a nih. Kei khawm Zu dawn/inrui, Kuva, Kghaini, hmuom le hawphai kan sum(control) thei chun nangni studenthai lem chun thaw ngai naw ro.

Chuongang bawkin tulaia Hmar studenthai khawm ka ti cheu a nih. Leaders in nia, hnam thuoitu in nih ti theinghil ngai naw ro. 

 Kohran thuoituhai khawm ei mipuihai thuoitu in nih. Pathien hmai intawna  be phak hlak anga kan ngai cheu in nih. Hnam thuoituhai le HSAthuoituhai nasa takin tawngtai pêk hlak ro. Kan thawsuol le relsuol a um chun in mi tawngtai pek tlawm lei a nih ting kan ta, kan intum el ding cheu a nih. Ei mipuihai thuhmun, ei indangna chu-1) Kohran thuoituhai chu hnuoihnunglem, tlawmlem keini politician chu chunghnunglem, hratlem tum (2) Kohran thuoitu chu mihai inza hlaw, Politician chu mihai dem hlaw (3) Kohran thuoitu thu chu min an awia, politician thuhril chu an sawisela, (4) Kohran thuoitu malsawmna dawng chu pe nuomtu an tam keini chu pek le thangpui tul an tam.

6. Kei khawm  ei hnam Represntative ka ni ang hrimin, ei hnam le mipui tamtak innghatna ka ni ve thoa. Ka ngaituo suol le ka rêl fûknaw leia thil pawi thei um a ta, ka ngaituo dik le rêl fûk leia ei ram le mipui ta dinga tha um thei bawk a tih. Relsuol/thawsuol kan inlaua Pathien kuomah thei tâwpin kan tawngtai hlaka. Kan tawngtaina Pathien dawntlak ni ngei dingin kan tum bawk hlak a nih. In mi tawngtai pui kan tûl zing hlak.

Ka tawngtaina tawite hang hril vak ka tih:
“Aw Lalpa, kei, ieng thawtheilo, umlo in umtir thei bawklo, mihaiin an mi ring êm êm a, an thil beisei 100 % ka pêk thei naw leh an lung a sen hlak si. Pathien nang iengkim thawthei, umlo khawm in umtir theitu chun ka hnina che hi min hlawtling tir tala, ka mipuihai in an mi hriet thiem thei ta nawh”, ka ti hlak. Ka tupa Awikung ve thung chun hieng hin a lo ti ve nawka, a tha ang reng- “Pathien iengkim thawtheitu kuomah ka tawngtaia, 25% khawm ka hlawtling ngai nawh, ka pu Tawn, iengkim thaw thei khawm nilo, kei a ang bawka mihriem ve el, ka thil hni 100% ka hlawting naw leia ka lo lungsen chu ka thawsuol der a nih” tiin.

Iengpo khawm nisien, thaw thei hau le hau naw chu thu dang nisienla, Pu L.Tawna chun “mi chanchin ei hril leh mi ei dem hlak, mani chanchin ei hrila a tha tak, hril tham a um bawk sia” a ti ka la hriet zinga.

Ka chanchin lem chu hriltham um naw nia, ana chu tlawmte chau hang hril ka tih- Ka hrietsuol naw chun, Hmarhai MLA neisun ka nia. Inta ka nia, ka mihai in nih. Chuleiin,
Ei hnam representtu ka ni ang hrimin, mihailai inzapui um dingin um ka tum ngai nawha. Progrm. le function neina le inkhawmna hmuna hai Hnam dang MLAhai neka a nal tak, a fel tak le a smart tak ni ka tum hlak.

Ka Boss Chief Minister le inhmua thil kan hril tlang ding pha lem chu a nal thei pa tawp le a mi ngaisang dinga ka ring ang takin kan chei hlak a nih. Ka hril nasan chu, nangni HSAhai khawm mi hnamhai lai inzapui um lova um, tum tlat hlak unla, in tawngbau le in in-cheina (dress)thuom khan VIP/mi lungril inhne(convinced) hlak ding a nih, ti ka hril nuom lei a nih.

Chuleiin, ei ni khawm Thang-har thar a hun. Baak chu ei la nei, tuta ei thaw le ngaituo ding chu – Pathienin, ei entawn Isrelhai kuoma “ Hi tlânga hin in um sâwt tawk tah a, insawn ta unla” a ti ang khan tuta ei hnam ngirhmun, Inremnawna le Inhrilsiet ei chingnahai hi in sawn san ta’ng ei tiua, Ram le hnam ta dinga hringna chân khawm huoma hma latu, ei ngaisang em emhai khawm, Ngaidan-ditdan le Hmalakdân khawm in ang tawl thei sien ei nuom a nih.

7. A nuhnungtaka dingin:Thurawn (Suggestion) tlawmte chau ngaituo zui tha ei ti dim ?
Ei hnam hmasawnna ding chun ( Education) Inchûkna tienga hma ei lak uor a tul a nih. Chu ding chun hieng ang hin ka ngaituo hlak-

1) Games & Sports a tha hle laiin ei naupanghai hi Inchûkna, thiemna tieng uor lem inla. Subject tha tak takhai siemin Debate competition, General Knowledge inruolsiekna, Pannel Discussion le Seminarhai huoihawt uorin ei mithiem hmun hran hrana umhaiin an hun âwl chang hun hung hmangpui hlakhai sienla, ei tangkai pui hle ka ring. 
2) Naupang thiem thei si, harsatna leia inchuk zawm theilohai thangpui dan lampui (policy) siem suok thei nisien thil tha tak nîng a tih.

3) Mani sin senga ringumna le taimakna hi hlawtlingna ding chun a pawimaw tak a nia. Inchukna tieng ei ngai pawimaw em leiin ei School zirtirtuhai hei ti bik deu eita, Mani school kaina hmuna kai ngailo chun naupang lekha an chuktir nawh tina a nia. Naupang lekha thiem bawklo ding, zirtirtu khawm a sin thawlova hlaw lak lak el chu Pathien le Kohranhai ngaidan chu hrillo, Setan khawma lawm lawmah a ti el naw dim a ni ? Christien nina le kohran thuoituhai suk lawm tumna leiin sawma-pakhat hang pe sienla, Pathienin “hi hi i sin thaw hlawa inthawk a ni” ? tiin hang indawn sien ieng tin am dawn a ti aw ?? Sawma-pakhat ei pekhai hi ei sin thaw hlawa inthawk ngei nisien ei tina a ni chu.
4)Inchuklai (Students) hai khawm hlawtling ding chun Tumruna le Taimakna a pawimaw em em a nih.
5)Ram le hnam ta dinga thingamhai ei ngaisang em em, ram le hnam ta dingin  damsawt tum seng ei tiu.

8. Ka experience pakhat la hang hrilsa lang - Ei ni le tekhi thu ni lovin entawn tlaka ka ngai leiin United Kingdom mihai ka zu hmu phak ve tawk a ni leiin ka hril nuoma –
In hnar ding an nei nawh, an mamawhai an nei vawng amani ti dingin a um. An siemtu Pathien an mamaw ta naw hiel a mani ti ding khawpin an hausa tâwla, sakhuona ngaisaklo an tam ta hle. Mi iemani zat zet kan dawnhai chun ‘Sakhuo ka nei nawh’ an ti hlawl ela, mak le rapthlak ka ti ngei. Indikna, ringumna le taimakna ruok chu an kawl tlat ti hriet thei a nih. An pi le puhai chu Kristien hrat tak an lo nih ti chu an hriet tawla, Pathien inzana lientak chu an nei zing thoa. An sinhai ah an ringumin an taima em em bawka. An hnam thuoitu le Sipai hotuhai an ngaisanga. Ka hmu phâk chin – Wales, England & Scotland ramahai Biekin 10 neka tamah bang le tuongahai an hnam thuoituhai lungdaw an tlar khep khup bawka. An hnam Flags Biekinahai an tar fer fur bawka. Pathien rama rawngbawltuhai le an hnam thuoituhai an thangkawp tlat hlak zie a suk langa. Ka ngaisang tawp.

Ei ni khawm, ei hnam sunga Political party tum tum lai hin Inthuruol tawp ti hi thil harsa angin inlang sien khawm, Kohran thuoituhai le hnam thuoituhai le Hmar Students’ Assn. thuoituhai lai beka hin thurawn inpek tuo le thawtlang- thangtlang tlat ding ei ni ti ka hril nuom a nih. Chuong a ni chun ei hnam hin hma sawnin,anthang hrat pei ka ringa, ka beisei tlat bawk a nih.

Tuta tuma ding chun ka hril thei tawk lo ni ta sien,
Ka lawm ngawt el. Ei inhmu nawk hma poa dingin inrengin mangtha le chibai.

Hmar Students’ Association Dam zing raw se.

Virthli palai le Pu Dr. Chaltonlien Amo hohlimna

1 comment

September 14, 2015

Virthli (Online News Portal) chun tulai Manipur a Bill pathum passed le inzawmin Dr. Chaltonlien Amo, Chairman, HAC chu hohlimna hun neipui tum'n hma lain, hun inteptak kara inhawng takin hun remchang hung siem in, zawna siema umhai ami dawn pek leiin, a chunga ei lawmhle a nih. A hnuoia ang hin hohlimna chu hung insuo a nih.


Q 1.  Tulaia Manipur tlângrama buoina le inzawmin indawn nuom che ka neia, hun i nei thei ding am ?

Ans.  Nei e, i nuom nuom min dawn rawh. Amiruokchu, thukhel phuokfawma mihaiin an mintumnahai hi inhrilfie kar nghakhla hle lang khawm hun ka la ti naw ngei. Thu dik ruok hrillang khawm mihaiin an awi chuong awm nawh a, mihai chophawk (provoke)na chau ni rawi a tih ti kanlau. I min dawn si chun ka hriet ang ang frank takin ka dawn el ding ni nawnim.

Q 2.   Manipur Assemblya August ni 31 a bill 3(pathum) pass a umhai kha pass a ni hmain Hill Areas Committee (HAC) ah an hung pek (refer) nawh an ti hi an dik am ? Refer a ninaw leh ienglei am ?

Ans.  An dik, HAC ah ngaituo dingin an pek (refer) nawh. Sawrkar (Cabinet) in a rêl ang ang Assembly a put lut le pass el a nih. HACa an hung refer nawna san nia hril chu ‘Manipur Land Revenue & Land Reform (MLR & LR) Act hi tlangrama hmang a ni nawha,  Tlângram chungchâng a tâwk phâk nawh a, MLR & LR Act hmang/zam (enforce) a nina Phâiram (Valley) a chaua hmang dinga hi bill(Dan) hi siem that(Ammendment) a nih.’ ti le ‘money bill’ an ti leia HAC a an hung refer naw a nih. Hi bill hi Assemblya August ni 28, 2015 a phar (introduce) a ni hnungin kan hmu ve chau a, Tribal MLAhaiin kan ngaituo zui nghal hrim a nih.

Q 3.   Bill pathumhai hi Assemblya pass a ni hma hin i tiem am ? Tlangram (Tribalhai) a tawk pawi ding le ding naw inlo ngaituo am ?

Ans.  Aw, ka tiem suok vawng. Kei chau nilovin Tribal MLAhai laihin kei aneka lo senior tak tak le Ukil (Advocate) hai khawm an um a. Chuonghai le Selkaltu pawl (Opposition memberhai) le khawm inrawnin kan en tlang seng. Tribalhai ram a tawk pawinaw le him tawkah kan ngai seng a nih. ATSUM thil hrilhai hi chawp-le-chila HAC kona hun a um ta nawleiin Bill pass zo hnung khawm nisienla en nawn a tha/tul tiin a zing dt.1-9-2015 zing dar 11.00 am. ah Emergency HAC meeting ko nghal a nih a, Opposition le Ruling(ruling members out of station tilo) members kan thang seng. Government bill a ni leiin Chief Minister ngeiin hrilfie sien tiin kan rela.

Kan resolutionhai laia pakhat chu –“Group/organizations tina thuoituhai anrang thei angtaka fiela,  tlangram mipuihai hriet thiem ding le  inremna a um theina dinga hril le reltlang dingin Sawrkar phut ni raw se” (“The meeting resolved to urge the government to invite all stakeholders, clarify the doubts of the citizens of the Hill people and bring peace at the earliest”  ) ti a nih.

Kan meeting zovin kan rengin Chief Minister office ah Tribal MLA po fein CM kuomah kan hril nghala. Ama khawma tha a ti leiin billa thu ziekhai peitul/ belsatul/ siemthattul a um chun thaw dinga hriltlang dingin fielna leh Press release a siem nghala. Hnam thuoituhai (Zomi Council, Hmar Inpui, Kuki Inpi, UNC, ATSUM, ANSAM, KSO, etc.) a zingah sun dar 1.00 p.m. a inkhawm dingin fielna a siem nghal bawk a nih. Nisienlakhawm tukhawm a fe an um nawh.
Bill chungchang thua hin Tribal Ministers le MLAhai le ATSUM thuoituhai dt. 6-9-2015 sun dar 1.00 pm. khan thungkhawmin hun sawt tak hohlimna nei a ni bawk.

Q 4.   Bill pass a ni theina dingin sum cheng  crore 3(thum) CM in Tribal MLA hai a pek seng, Pi Nemcha in a changve nawleiin MLA a nina an resign ti le Bill pass na a hin hming i sign hmasatak ti thuthanghai hi an dik am?

Ans.  I hril thuthanghai hi an dik naw vawnga. HAC ah rêl dingin an mi pêk naw leiin HAC in kan rêl phâk naw a, chuleichun Bill Pass a ni theina dinga Tribal MLAhai CM in a biek/thlêm lungawi Ϟlna a um nawh, a thlêm bawk nawh.  Sum Cheng  Crore 3 a mi pek nawh a, MLA dang khawm a pêk ka ring bawk nawh. Sum la a thukhela mi suk hmingsiet le kan thina ding chen dita mintumtuhaiin sum kan lâk chie an hriet leh hung inpuonghai  sienla, Vana Pathien hrietin in hrilfieng kan ta, Khel hril lem lem chu Pathien in an chungah hremna râpthlâk tak pe dingin hang intiem kan tih. Hi neka chienglema hril na thumal Hmar tawngah a um leh mi hung hril tala.

                    Pi Nemcha, MLA khawm vawisun chen hin a lan resign nawh. Mihai intumna chu Å“ul a ti leh a ma la hung inhril fie de nih. Bill pass na dinga hin hming sign hmasataktu i ni am ti i min dawn hi, Assembly House a Bills le Budget khawm nisien kan ngaituo le pass pha MLAhaiin hming an sign ngai nawh. Hi Bill(dan) pass na dinga khawm hin a hrana hming sign MLA(Tribal) tukhawm an um nawh. House ah Leader of the House (Chief Minister) in  ngaituo (consider) dingin a put lut (move) zovin pass dingin a put lut (move) nawka, ruling le selkaltu tieng khawm tukhawm sel le kalna a um nawleiin Speakerin bill 3 hai hi a dawt dawtin pass a ni thu a puong el a nih.


Q 5.   Bill 3 pass a umhai hin tlângram Tribal a tâwk buoi phaknaw zie i mi hrilfie thei ding am?

Ans.  Bill pass a um pathumhai hi Government bills an nia, Chief Ministerin Tlangram le Tribal mihai a tâwkbuoi naw zie fietakin mipui hriet dingin Press Release siemin a hrilfie ta a. "Tâwk pawi thei dinga ringhla le belsa/peithlâk/siemÅ“hat Ϟl a um chun thawthei a nih. Chuong ang a um a ni chun hriltlang ei tiu" tia hrilfiena le fielna a siem bak hi chu kei chun HAC bill a ni bawk nawleiin hril sapsa dal ka tih.

Q 6.   In resign dinga an phût che hi iengtin am i ngaia?

Ans   Ka hril ta ang khan, HAC ah rêl dingin an mi pêk naw leiin HAC in kan rêl phâk bawk nawh a. HAC rel suol le rel dik naw hril ding a um nawh. Amiruokchu, mipui lungsen le sosanghai lungawina le rêna ding a nia, ei hnam le mipui ta dinga a Å“hatna ding a um a ni phawt chun tiin mipui ta ka nia, mipui phut ka ni angin MLA ka nina chu September ni 10, 2015 khan Speaker kuomah kan resignna lekha ka lo pek tah a nih.

Q 7.   In resignna chu Speakerin a pawm ding am ?

Ans.  A ma kuta um a ni ta a, a ma mawphurna a ni tah.

Q 8.   Resignation MLA 4in inpek tah ti thu hi mipui inhriettir am ?

Ans.  In resign dinga mi phuttu hotuhai le DC/CCpur khawm inhriettir an nih.

Q 9.   CCpur MLA pali nang thangsa a resignation pek ti hi mi thenkhatin mipui hlemna a an thaw a nih, an pek tak tak nawh ti thuthanghai hi an dik am ?

Ans.  Chuong ang thudik lo hriltuhai chun thudik an hriet nuom leh Assembly Speaker indawn hai sienla, thu dik “ka kuomah an hung pek” tiin hril chat el naw niem.

Q.10. Bill kha Chief Minister office thusuok, CM Secy.Ashok Kumarin ansuo le Dy.CM Gaikhangamin hrilfiena an siem ta hnung khawma mipuiin an la ringhla rawp hi ieng lei am ning ata?

Ans.  A ringhlatuhaiin an ringhlana san leh dawn lem el rawhai se che.

Q 11. September ni 12, 2015a JAC press release a khan “public boycott on all tribal elected MLAs” a ti hi ieng tin am i ngaia ?

Ans.  In resign dingin phutin kan uma, thu awi takin kan in resigna, in resign le resign nuom nawhai leh thuhmun chara rel khum kan ni nawk pei el hi nang le mipuiin iengtin am in ngai ka hriet nuom lem a nih.


Hrietnuom le indawn nuom dang chu hun dangah ni ta sien, Pu ka lawm ngawt el che….kei khawm ka lawm che.

14th September,2015
Imphal

HAC Chairman Dr Amo in Tipaimukh biel a fang

No comments

March 31, 2015

Sinthaw dinga hung hai duot taka enkawl le \hangpui dingin mipui hai a ngen

CCPur, March 31, 2015 (HT) : Dr. Chaltonlien Amo, Chairman (HAC) in a Constituency Tipaimukh biel zu fanga chawlkarkhat sung hmun hran hran a sir hnungin March ni 28 khan Churachandpur le Imphal a hung tlung nawk tah. Dr Amo hi a sinthawpui \henkhat le PWD/Engineer \henkhat le Educaton Dept staff \henkhatin an zui ve.


Tuiruong Leilak dawna sinthaw mekna hmun, Vangai (Patpuihmun) le Hmarbiela Electric hrui kei mek, Parbung H/Schoola HSLC Exam Centre hungtlung ding Examna dinga  hmang a ni theina  dinga \ul le Hr.Sec. School \an theina dinga \ul (Hmun le hmang), Senvon khuoa HYA Office bawl mek, Community Hall \ha tawka bawl dan ding an lo thawna hmun, mimkei lien leia Parbung khaw tlung tawma Diversion road sin sunzawm dan ding, CHC Parbung thil \ulhai le staff ngirhmun, BITE hmun ding site selection enna hai le thil dang dang a zu en. Hieng hai baka hin Parbung H/S student 200 chuong, Senvon H/S a student 300 chuong, Lungthulien H/S, Rovakot Jr. H/S hai ta ding uniform le lekhabu pekna a nei bawk.


A ma Dr. Chalton in an zinna hmun taphawta a hril uor tak le mipui kuoma ngenna a siemna chu ei rama sin thaw dinga hung hai hrim hrim ei ni mi, hnam dang, Meitei amani vai khawm nisien duot le thlamuong taka an um theina dinga an \ulna haiah lo \hangpui pei dingin le Tuiruong Leilak dawna dinga hmangruo le Electric hrui kei meka hmang ding thir le thirhrui hai siethang neng nunga umhai tukhawma inhnarlo ding le inru ngailo ding thuhai uor takin a hril. Taithu a hin khawtlangin open-air a hai chair dawin an lo tuoka,Tuiruong leilak dawna ding zu en zoin Parbung lut nawk a nia, khawtlang \huoitu popo le HWA haiin an lo tuok bawk.



Hi zo hin Senvon fe nawk a nia a khawtlangin umni khawmin mipui sangtelin an lo tuoka Dr. Amo chun mipuiin hieng lawma in mi hlutsak le in mi chawimawina hi lawmum ka ti bek bek a nih a tia, chuleiin khawtlanga a \ul le pawimaw hai ei thaw mek le thaw pei ei tum ding a nih tiin a hril. A zinga Rawvakawta khawtlangin ruoi siemin an lo tuok bawka, hi ni ma hin Lungthulienah khawtlang \huoitu hai le party in bu fakpuina an lo neipui. Khawtina a lutna a hai chun hnam lam in entirna le par\hi le thangsuopuon hai an lo insil tir peia. An pawimaw le \ulhai lo hrilin thaw mek ta le thei ang anga thaw pei dingin a hril, ei thil dit le ei pawimaw hai ei hlawtling theina dingin Pathien iengkim thawthei kuoma \awng\aina a lo san dingin a fiel. A fena taphawta mipuiin an lawm hle thu Pu H. Samson, Information Secretary, HNU Gen. HQ in thu a hung intlun.

Kohran tin hai Chini Kg 10 seng a pek

No comments

December 31, 2014

CCPur, December 31, 2014(HT): Dr. Chaltonlien Amo, Chairman, Hill Areas Committee (HAC),Manipur chun Hmarbiel sunga Kohran tum tum hai kuomah Christmas Gift in Chini Kg.10 seng a pek.

Hi chungthua hin HNU Block No. 1 chun bieltu MLA Dr. Chaltonlien Amo chungah lawmthu an hril.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate