Responsive Ad Slot

Chanchinthar

News

News in English

Article

VIDEO

Hmar Music Video

Image Gallery

Gallery

Interviews

Thalai

PR/Letters

KAN THEINGHIL THEI NAW CHE, PU LALROSEM!

No comments

~Lal Dena


Sei! Mihrâng an kim ta nawh!


Unaupa John Lalrosem Songate-in January 9, 2025, Ningania chatuan ram a mi lo inlâwisan el hi tuor thiem â’n tak ngêi ie! An hril dânin a zunthlum a lo insânga, a kal a lo tâwk siet, a blood pressure lo hnuoi taluo kha suksâng thei ta loin, a thipui niin an hril. A nauhai kanin USA-ah a zû’n zina, khawvêl dâktawr thiem tamna, iengleia inenkawl loa um am? Hyderabad khawpuiah khawm dâktawr thiem an tam vei leh! Krismas lai khan a Bible inlet (Hmar Authorised Version, Hyderabad) ni âwm tak kha a malpui chunga siein, “Kei ka suol leiin, Vân Lal nau inthieng hnuoia a hung a” ti hla kha kut bena hlim êm êma a sak lai kha facebook-ah ka lo hmuh a, khuo a suksâwt ngei ie! Chawp leh chilin nunhlui ram kan tuol chaina Pherzawl Muolvêng a mi zuk infangtir nghâl a. Mission sikul tuol taka a piengna in dâm mitthla-in ka zuk hmuh a, lungriemin a mi thlâk naw thei nawh.



Unaupa  Lalrosem kha Pu L.C.Thanga le Pi Vêli kârah July 15, 1945 khan a pieng a. An nu Vêli lem kha chu mi lungril hrât tâwp, Timothe Thawn Khatna le Thawn Hnina a bula inthawka a tâwp chen en loa hril suok thei par  leia  lâwmman pakhatna hmuh ngat a nih. An nu an puoa, Lalrosem-hai urêng hi thluok á¹­ha, lekha thiem thei tak vawng an nih. Unaupa Lalrosem kha keia nêkin kum rûkin a nâupang lem a, nâupang lâi hun khan chu a mi pâwl phâk naw deuh.  Sikul á¹­ha Don Bosco High School, Churachandpur-a seileien a, BA a zo hnungin, Don Bosco High School-ah bawk zîrtîrtu sin thaw a. Chulei chun a khaw hnungin Catholic Kohran â’n pe a, a bu fâk tâwm zâta a âwm zâwna a kut vai (sign of the Cross) a thaw dâm kha ka mitthlaah a la châm zing. 


Unâupa Lalrosem sikul á¹­ha seilei a ni leiin Sâp á¹­awng kha a thiem a, a ziek thiem bawk. Hmar naw ang takin, a dang â’n nâl êm êm a, a kadang â’n ring bawk. Sâp á¹­awng kha dutâwka hmang thei ve, Vaihai le hnam dang kâra khawm ngâituo um lo, mani inhuotkaw thei mi a nih. Don Bosco High School, Churachandpur-a zîrtîrtu sin a thaw lai zing khan Manipur Public Service Commission-a inziek tlingin Manipur Police Service-ah â’n sâng tak niin, Deputy Superintendent of Police (DSP) a kâi hman nghe nghe. A hnungin Union Public Service Commission hnuoia ekzam pe nâwkin Indian Revenue Service (IRS) sin zawmin Calcutta-ah hun iemani chen a lo thawk hman. 


Khâng hun lâi khan kei khawm Centre of Post-Graduate Studies, Imphal (Jawaharlal Nehru University)-ah Associate Fellow sin ka lo thawk ve tah a. Bâwkrâng zîrtîrtu pakhatin P.G.student ruol khuolzina á¹­huoiin Calcutta an tlung charin thisenin â’n luok a, ama âi âw dingin Calcutta-ah ka vuong thla a. Unaupa Lalrosem, Deputy Commissioner (Income Tax Dept) chun zân bu fa dingin a mi hung fiel a, a kuoma zân khat ka riek nghe nghe. Hieng hun lai hin chuh a la Catholic á¹­ek á¹­ek khawp el. Hi hnung hin Lalrosem chun UPSC ekzam a pêk nâwk a, IAS hmuin Andhra Pradesh cadre a hmu thu a mi hril a. A thawk vâng lai tak á¹­um khat Churachandpur-ah a hung suok a. Bâkh Singh rawngbawlnaa pieng tharin Pathien thu naw chu thil dang hrim hrim a mi hrilpui ta nawh. A hun tâwp chenin Bâkh Singh pâwl Body of Christ Church-a member a nih. A Pathien thu pawm dân kha a danglam khawp el a. A tlangvâl  lâia mi theida le thil a lo suksuolnahai kha a hmu phâk taphawthai kuomah mani ngêia thupha châwia ngâidam inhni kha a nih. Sawrkâr sin thaw zingin a hun âwla khan Pathien thuhril le ziek kha a lo thaw nasa hle âwm. Sâp á¹­awnga a lekhabu  ziek á¹­henkhat In Your Sunset Years, The Finger of God, party I le II le The Re-Discovery of the Tabernacle, 1944 an nih. A pathumna The Re-Discovery of the Tabernacle hi a mi pêk a. Theological background á¹­ha tak nei khâwm ni lo, khâng ang standard insâng lekhabu a lo ziek hin a Sâp á¹­awng thiem inrilzie le thlarâu ram a lo pal inthûkzie hi chieng takin a mi hril.


Hmar Holy Bible (BSI Edition) vawihni lai a tiem suok hnungin, siemá¹­hat ngâi a hmu râwn a ni âwm. Kum 2012 September thla-a á¹­anin Hmar Authorised Version (Hyderabad) ti a lo inlet ve a, Hmar literature a sukhâusa phaa, lâwm a um.  Phillipi 3:12-13 tak hi chu hieng ang hin â’n let: “Hmu ta zing inti ka ni nawh a, famkim ta zing inti khawm ka ni nawh, Krista-in a taa a mi siem ta leiin, kei khawma ka ta ni dingin ka thaw ṭâl ṭâl a nih. Unâuhai, ka tain ka siem tah ka tina a ni nawh…”. Hi lâi châng kher hi chu ei Bible version dang danghai nêkin a chiengin a á¹­ha lemin ka hriet. Hmar Authorised Version hi tiem suok dap inla chu, a á¹­hatna dang dang tam tak hmu ding um a tih. Bible lover-hai le Sunde Sikul zîrtîrtuhai lem hin chu Bible Hmar version dang danghai hi tiem le nei kim a á¹­ha. Unaupa Lalrosem leh hin inhmu nâwk inlang, a Bible hi sut hnina a siem nuom chun zenziek (editing) thawpui ka nuom thu hril ka nuom a, sienkhawm thil thei a lo ni ta si nawh!


Unaupa Lalrosem hin M.A. bâka, First Class Post-Graduate Diploma in Journalism, M.Div, Ph. D., D.D. le D.Litt chen degree-hai a lo lâk leiin mi narân chu a lo ni naw tawp. Hun lo taka a mi lo mâksan el hi, ei inpâmna hi hrilin a siek nawh. Ringum taka a rawng a ibâwlpêk Lalpa chun, “suok á¹­ha le ringum, i thaw á¹­ha” lo ti ngêi a tih. Dama la umhai hin a thilthaw á¹­hathai hi en tawn (role model)-a hmangin ei nun hmang ei tiu. Goodbye, Brother John Lalrosem Songate! Thlamuang takin i Lalpa kuomah châwl hadam ta rawh.



© all rights reserved
made with by Simon L Infimate