Showing posts with label Thlivir. Show all posts
Showing posts with label Thlivir. Show all posts

Ka lo ngaituo ve mei mei....

No comments

May 16, 2014

By  Je-el Hmar

1. AD 1450 vel khan ei ni Hmar nauhaiin Mizoram ti khi a hming put hma in ei sat dawka.
2. Hmarhai chu ramá¹­ha zuonin kum 1640 vel khan thlang an tla pei a. Manipur, Tripura, Bangladesh (Chittagong hill tract), Cachar le NC Hills an lut a.
3. Sim le Hmar indo 1856 khan Hmarhai chu a zatȇl thiin a sangtȇlin Mizoram an suoksan nawk a.
4. Lalsavung a thlahai le Manga thlahai indona leiin Buollawn Hmar khuo chu rÈ—n a ni a. Ralte po an hla a, Hmar po an that.
5. Tuaibuk inkapna ah Luseihaiin Hmarmi 200 an kap hluma, an sakȃp 200 an lakpek vawng bawk.
6. Kum 1986 khan “ Mizoram Hmar Association” ti chu Vaitin khuo a indin a nih. A hnungah “Hmar Peoples’ Convention(HPC)” ti a thlak a hung nih.
7. March 29th 1989 khan “Peaceful Bandh” Sailutar hmunah nei a ni a, Bandh thaw tuhai chu MAP haiin indawina á¹­hang der lovin, an vuokin an inhliem a. Mizoram sung a Hospital ah enkawl phal an ni naw leiin Rengkai Community Hall ah enkawl an nih.
8. Moniarkhal Thingpui huonah May 16th 1989 khan an inkȃp a. A hmunah MAP leader Ngurauva a thi a, pakhat a hliem. HPC tieng Tv Lalhuoplien le Lienhmingthang an thi.

Hieng thilhai ka ngaituoin Hmar hi a thi pawl ah ei á¹­hang zat zat a. A tuortu apar thlȃn pha ngai bawk lo, Hnam dawitak ei lo ni’m a nih ti hi ka ngaituona fang ral zing hlaktu chu a nih. Tulai hnai el khawm khan MAP hai’n Manipur ah mi hung hnawt zuiin nu le nau an thlabar hle. Chu el khel oral verse pakhat ka lungril suknatu le bo thei ngai derlo chu hi hi anih, “Tienlai luseihai’n , KA CHEM HI HMAR THISEN CHÈ‚K IN A TUI A HÈ‚L A NI” ti hi a ni.

Tienlai a inthawkin ei hnam Hmar hi a tuortu le a thi pawl ei ni a, tulai chen khawm hin ei la tuor ngat ngat bawk, ieng chen am ei la tuor rawp ding? Ieng chen am ei tlansie pei ding? Martyr lo changhai kha a tlawn el ding a ni?

Hmar thuro ah May 16 hi ruothimpui, a sieruk lak le thlipui bo hun ang deuvin ei lo ngai hlaka, tukum May 16th , 2014 hi Hmar hnam ta dingin harsatna le beidawngna hai popo bo ni hung nisien, inthuruolna le inremna thar ‘Martyr day’ hin Hmar naulai in thlun tu hung ni rawp raw se. Fam lo changtahai kan nghil naw cheu, in sakhming Hmar naulai vul zing raw seh

HMAR ṬAWNG

No comments

May 09, 2014



Hmar hawrawp hi ei ni Hmar haiin ei siem a ni naw a, Hmar Å£awng hmang khawm ni lo hai tuipui ral sap hai daiin ei unau Lushai hai hmang dingin Sap alphabet zûlin hawrawp an siem pek a ei Å£awng leh an hnai leiin eini khawmin ei zuk hmang zawm ve el a na. Hi chungthu a hin lawm a um tak zet Sap hai zarin hawrawp nei lo hai khan hawrawp ei hung nei pha ta a. A siemtu lo thi ta hai sienkhawm a hnam chipui hai kuomah Hmar hnam hminga lawmthu hrilna khawp, Hmar hnam dan a lawmlut lei a an ram a Bawng zu thatna khawp hiel a nih. Chûnglaizing chun ka hril nuom tak chu Hmar Å£awng hmang an ni naw tlat leiin ei hawrawp hi anfu zo zat nawna a um a nih ti chu a Å£awng hmangtu hai ngeiin hrieng ei tih. A siemÅ£hatna sin chu ei nien ei thaw naw chun hnam dang han mi hung siemÅ£ha pek ta naw ni hai a tuipui ral a sap hai hungin mi hung siemÅ£ha pek ta bawk nawng an tih. Chuleiin ei hawrawp hmang an fuk zo zat naw hai siemÅ£hat chu ei mawphurna lieu lieu a na ei liengko a innghat a nih. Sap hai siem a ni a kum tam tak a liem ta a siemÅ£hat intak tang a tih ti Å£hangsan a ei lak chun khawvel um sûng hmar hawrawp hi siemÅ£hat ni um naw nih.
Sap hai hawrawp (alphabet) hi ankawp a um naw a, eini ruokchu hawrawp (alphabet) inkawp pathum ei nei a nih, chûng hai chu: AW, CH, NG
Chun ei hawrawp lai hin pawimaw rak lo, chu chu um naw sienkhawm a pawilo ding hawrawp a um bok a chûng hai chu: G le J.
A AW B CH D E F G NG H I J K L M N O P R S T Ţ U V Z.

Ei hawrawp inkawp hai hi hawrawp inkp kher lova hawrawp pakhat cho hmang a ri pangngai tho insuktir a siem dan a um a entirnan: Sap han W an ti hi Aw aiin hmang inla chu umzie chu AW= W, Chun CH aiin C hmang inla CH=C.. Hi hi ei nuom phawt chun ei hmang thei a san chu Sap han E an ti hi ei ni chun A ei ti dai a, I an ti hi eini chun E ei ti nawk dai a, U an ti hi Uo ei ti a chun O an ti hi Ou ei ti nawk a, chuleiin W an ti khawm hi Aw in hmang inla a pawi chung ding am manih? Chun G(ek) ei ti hi pei inla a san chu G hi ek ei ti a, E ei nei a chun K ei nei nawk bok a, E le K ziek kawp chun EK a siem a chuleiin a hranpa a G(ek) nei hi a ţangkai chûng am manih? G nei naw inla khawm E le K ei nei tho annawm. Chun NG aiin G hmang nawk thung inla NG=G, chu umzie chu G chu NG ri in a fe ding tina a ni chu. Chun J hi pei inla Z ei nei thova J in a hriltum chu Z in a hrilfie phâk vawng tho. Hieng ang a lo ni chun Hmar hawrawp chu hieng ang hin a fe ding tina a ni chu.

A W(aw) B C(ch) D E F G(ng) H I K L M N O P R S T Å¢ U V Z.

Chun Hi hawrawp hmang hin thulam hang siem sin ro.
Hieng ang a ei thaw chun sei deu deu a thu ei ziek hai kha hung suk tawi pha sawt a ta, word tlawm tein fel kawk a ziek dan a um lem ring a um.
Ka ngaidan mei mei a nih ka hril.

2003 Hmar-Dimasa buoina a Martyr hai kha.....

No comments

May 07, 2014

(Ei group fethlengin ngaidan mawltak hei tarlang ka ti ie)

MARTARHAI NI (MARTYRS’ DAY) ti article Pu. L. Keivawmin May 13, 2010-a a iziek Hotupa Lalremlien Neitham in Virthli Group-a ahung post kha ka lo tiema tha ka tiin ngaituona a suk sei ngei. Hi article ka tiemzo chara ka lungrila hung inlang hmasatak chu Martyrs' Day ei hmang dan le ahuop chin ram hi a nih. Ka ngaituona lungril ang hi ei mithiem , mivar le ei hnam thuoituhai le mi tam takin an lo ngaituo dei tah ka ring bawk.

Ei hriet seng angin Martyrs' Day chu Hmar Hnam pum huopin May ni 16 hin kumtin inser hlak a ni a. Atira Hnam pasaltha anga ei hriethai chu 1989 - 94 HPC Movement a ram le hnam ta dinga thi hai kha an nih. Sienkhawm hun hung fe peiah Pathienin ei Hnam thouituhai lungvar pein kum 1960 bawr vela Hmar le Thadou buoina a pasaltha 7 thi hai chu Martyr-a puong le inchuonsa an hung ni ta pei a, a ropui hle a nih.

Sienkhawm hi laizinga ka lungrila zawhna lientak chu 2003 kuma Hmar le Dimasa buoina a Hnam ta dinga hringna chanhai kha sunna, inzana (homage) pek thlak an ninaw maw?, Martyr status pek thlak an ni naw maw? ti hi a nih.

Ei hriet seng ta angin kum 2003 khan Dimasa hai leh NC Hills leh Cachar ah ei buoia, pasaltha mi iemanizatin Hmar Hnam ta dingin hringna an chana, An thia inthawka kum 10 deuthaw liemta hnunga khawm Hmar Martyrs' Day a hin sun le martyr anga puonglang an la ninawh niin kei chun ka hrieta. NC Hills leh Hmun thenkhata martyr anga lo sun hlak an ni chun ei thuoituha'n mi ngaidam mawlh hai sien. Hi chungchang a hin ei Hnam thuoituhai ka biekrawna, Martyr anga official taka inchuon anla ninaw thu an mi hrila. HPC movement a thihai le khan an thi dan (cause) in ang naw sienkhawm kei naupang ngaituona mawl tak chun khang ang Hnam pasaltha, mani in lum le sung le kuo tak ngiel khawm thlakhlel thei lova, mani unauhai san dinga Hremhrei bova Hmar thisen indiktak pu chunga kal an hei pensuok el kha ka ngaituo let chun Mi houisen le Hnam Pasaltha ah ka puong naw thei nawh.
Ka la hriet zing chu 2003 a Hmarkhawliena ei Hnam pasaltha 7 thihai vui an ni tuma, an ruong hmawn tah le thu veng vung chu ei Hnam thuoituhan "HMAR HNAM PASALTHA RIM a nih, tukhawma hnar hip lo ding" an ti a, an ruong (ka ruoltha le ka unaupa ni bawk Paul Lalringum thangsa in) chu inpam ngawi ngawiin mitthli thla pumin khawvel ramah inhmu nawk ta ngailo dingin ropuitaka vui an ni kha. An thina kha iengma lovah ei si el ding a ni? An thi leiin nang i hring i sawn naw?. Hmar hnam ta ding lieu lieua thi i sawn naw?

Mizoram le hmun dang dangah ei Hnam thuoitu ha'n martyr anga inchuonsa dingin hma an lak mek a nih ti thu ka hrieta an chungah lawmthu ka hril mawlh mawlh ni raw seh.
HPC(D) sunga thi hai khawm an thidan i zirin martyr-a puong thlak um mei an tih

Mizoram Riangthlei Khuo kawlah 'HMAR HMUN’ le ‘HMAR TUIKHUR’

No comments

May 02, 2014

~Henry L Khojol Hmar

Zohnathlak hai China anthawka Myanmar(Burma) ei hung lut khan Mizoram khawsak tieng pangah Hmar hai hin khuo tamtak hluoin hnuhma ei lo nei nuola. Khuo tam tak hieng Biate (Biete), Ngur, Khawbung, Thiak (Thiek), Zote etc hai hi an khuo lo sât le hluo Hmar pa hnam hming chawia an lo phuok ti Mizo history a khawm ziek a nih. Hieng khuo hai an hluo hnunga Hmar hai sulhnu dang dang hriet theia um chu Mizoram Champhaidistrict a Hnalan khuo kawllai khin ‘Riangtlei khuo a um a. Hi khuo a hin Hmar hai an lo cheng ngei ti hriet theina ding hnuhma tamtak hmu ding a um. ‘Hmar hmun’ an ti a hin Sunhlu (gooseberry) bil a uma. Hieng haihi Hmar hai i phun niin vawisunna Riangtlei a kum upa deuhai chun an hril. (Sui chieng chak a um ngei)


Riangtlei khuo a ngei hin tuchen hin Hmar hnam iemanizat an la um a. Hmarhai sulhnung/hnuhma hi an khuo hmunhluiah ‘Hmar Tuikhur’, Hmar hmun’ ti hai chieng taka hmu ding a la um.
Hi hmun hi Hmar Chanchin (History) zieknabu a hai khawm zieklangin a um naw niin an langa. Chuleiin ei mi thiemhai- historians, students (research scholars) le Sinlung Hills Development Council (SHDC) thuoitu hai dam hin a hmunah fe in hang sui chieng hai sienla nuom a va um ngei de.


Ei hnam hi a hlawmpui anga ei invakna a hin hi lai hmun a hin hun iemanichen ei lo khawsa ti le chanchin hriet ding tamtak a um nia ngai thei a nih. Hi lai hmun a hin lung/lungdaw insang tak tak, ft 8 neka insang le lungdaw (monolith) dang tamtak kawidar tahai hi Hmar hai sulhnung an ni thei khawm ring a um hle. Kum 2009-a Riangtlei khuoin an khuo kum 100 tlingna 'Riangtlei Centenary' an lawm á¹­um khan khuo dang dang ânthawka Riangtlei khawsuok fekhawm iemani zât chun ‘Hmar hmun’ le ‘Hmar tuikhur’ hi a hmun ngeiah an hang sir a nih.

HYA Election: Thlirna le Indawna

No comments

May 01, 2014

Ei hriet seng ta angin,HYA Gen.Hqtrs inthlangpui chu a vawihnina dingin thul nawk phawt ani a,hun danga dingin thuthlukna siem anih.
Thiltha thaw,nundàn mawi,tlåwmngaina ei thupui ani a,a tha em2.Thiltha thaw nuom tam tàk leia inthlang thei lo el am eini?Tláwmngaina ni lova tlàwm ei ngai leia inthlang thei lo ding khawp a risie ei siem el am anta?
An naw le inthlang um nawk hma po ti a thuoitu hlui hai hun pawtsei nawk pei hi dàn am ani? Term a tawp ta si,inthlang thei bawk lo chun,chu hunruok/kàrlak sung chu Inpui in ami keithuoi el ding an naw'm ani?
Dàn le dùn lem chu ka hriet naw a,hitaka thuoitù ding hin qualification am ei ti ding criteria iengam an riruong a?
An background/history hai ei sui kír/lèt hlak kher am?Thiemna/degree nei thei chin ngei am ei ti?Sawrkar thawkna nei lo,a kùl a tai a inhman thei ding ei ti am ani?Sawrkar tieng le hnamdang hai laia inzàpui umlo,nina nei le tawng thei chin am ani?
Inthlangpui hin Hmar population zaa iengzat in am an vote hlaka?Simple majority am absolute majority in eiin thuoi?Branch tiin representative iengzat am an nei hlak le?Nomination hai hi Branch in an nominate am ani?Branch hai hin mipui ko khàwmin nomination ding hi thlangna an nei hlak kher ani?
Mipui hin direct in ei vote thei naw am ani?Indirect am direct vote hi ei hnam ta ding hin tha lem ata?
Zawnna le hril ding tamtak um sienkhawm hun phawt sien,inthlang la um dinga hin ei dampui ding,ei thatpui ding ngei ei thlang ngei ka beisei..!
HMAR hnam vul zing raw se..

District District sopui ta lovin Mizoram sungah kan um nuom nawh....

No comments

DISTRICT DISTRICT SOPUI TA LOVIN MIZORAM SUNGAH KAN UM NUOM NAWH, STATE OR UT HRAN KAN DIT TI LEM TANG EI TIU
Hieng khawpa Mizoram sawrkarin ami sawisak vel hnunga khawm ei Sipaite haiin Mizoram thedar kn tum nwh, Mizoram sunga ADC nei anh kan dit ti a, Mizoram sunga um inhawk ngawi ngawi ni awm taka an la ti vet hi chu a tlawmthlak deu chu an tah. "Mizoram hin step-motherly treatment ami pek a, chuleiin Mizoram anthawk suok kan nuom" tiin khek ta lem ei tiu.
Tulai sanah Independence demand tuha'n state bak an pel thei nwh a, state hnituha'n Territorial or District Council an hmu a, District hnituha'n Dev Council bak an hmu ta ngai nwh. Chuleiin state or a ram a chin taluo deu leiin UT amanih demand inla, Mizoram laka ei lawmnawzie khwm inlang a ta, sawrkar khawma ami uksak lem el thei anh, dam ka tih a. . Hairehai




Open Letter to Admin VIRTHLI

No comments

April 27, 2014

Pu Virthli in zà um,
Tulaia Hmar biel tienga thil tlung le inzawmin thu tamtak ka lungrila ka ngaituo neu2a,chu2 hi platform a hin ka hung thursuok tawp el anih.

Lungthulien a thiltlung kha ka lo hriet ve a,a vawikhat na cho khawm an tanaw a,amiruokchu ei Hnam inrèl bawlna khàwl lientak Hmar Inpui le HYA hin hma an làk ti thu hi tiem le hrietding a um naw hle.Chun nakie khan hrilfiena ang deu HPC(D)President pàwl hai chun an hung siem ka lo hmu a,an thaw nasan le hma tienga an hma làk dan ding an hung hrilsa bawka.MAP hai phaw a hmangin ei khawsung a khàng khan operation an hung thaw ni awm ana,thil thatak chu an tlun naw ding ti chu hrietsa anih.Nu le nau ta ding khawmin thlabàr um tak anih.
MAP hai ei zuk hril ruol2in thil amin ngaituo suok tir a,tienlai hang ti el inla,pu Lalchungin MAP hai le inthuruola Churachandpur sunga a thilthaw kha ei la hrietzing ka ring.,thína chen khawm a tlung ani kha.Pu Lathanhawla khan HPC hai inpe a autonomous pèk a tiem a sienkhawm tù chen hin iengkhawm ei la hmu naw zing ani a.Pu Hawla politics hang thatnaw zie't chu hmu thei zingin a um a,a hmunuom tu hai eini chun insiemthat na hun chu ei la nei.Hmar le Hmar indo tir a a police hai thangin ei hnam hi suksiet a tum nasa em2 anih.Chulai zinga chun an Home Minister hi Hmar hai suksiet na ding chun a kut hi an za zawk2 ani ti kha hrietzing tha bawk a tih.An politics hi hre lova mani hmasiel zawnga a tu2 pawl in thang an làk ani chun ei Hnam chu ei tlusie tùl2 ding anih.
Mizoram a ei demand le tulaia ei chétdan en chun ei thiltum ei hlat ta hle,mani Hnam sunga hin a mihriem nilovin thilthalo um hai hi inthielfai lem inla ei thatpui lem naw dim ani?
Marka 3:24-25 kha ei en chun,'Ram khawm ama le ama àn do chun,chu ram chu ngîr suok thei naw nih' tiin an ziek a,chu2 tulaia ei ngirhmun anih.
Hienga ei fe pei chun inthanglienna ding a um naw hle,ei hma khawm a pik a,hmar biel tienga um hai ta ding lem chun ti le inthin dawr2a um chu an hmabåk anih.Hienghi ei ngirhmun ani ta si hin chu ei hnam thuoitu hai hin ró fel tawktak le inrum tak el insuo hai sienla,mipui khawmin thlawp ngei inla,chuongnaw chun mi hmusit le diriem ni pal hlau rawi ei tih..iem i ngai ve dàn Pu?
Hnam ta dingin,
Jv

JOB CARD LE EI NUN

No comments

April 24, 2014


1. Rethei tamtak hai tadinga a tangkai lai zingin, a neinung tamtak hai tadin pocket money mei mei an chang.
2. Sawl lova sumhmu inhnarna a min nei tir.
3. Khawsung roreltuhai sum buoipuina asuk tam. Inremnawna chen an tlun.
4. Khawsunga tlawmngai hnatlang a suk bo. Job card thaw dingin ei sie vawng. Nakie lem chu, thlan cho khawm job card thaw din ei la sie el thei..
( sunzawm thei )
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate