Ei ramin ‘Nûhai Ni’ a hmêlhriet tan vena hi, kum 20 khawm a la tling nâw niin ka hriet a. Khawvela mihriem po po, Adam le Evi ti naw chu, nû bova insieng le pieng thla tûkhawm ei um nawh. Chu chun ‘Nû’ pawimawna a puong suok hnê hle ka ring. Ei Lalpa Kum 2015 kum a, ‘Nûhai Ni’ hmangtu ka nû le nû po po, inzana chibai ka bûk.
Vawisûn hin khawvel ram bung hran hranah, ‘Nûhai Ni’, hmang a ni ding a nih a. Khawsak ram haiin ‘Nûhai Ni’ hmang hmasa’ng ei t’a. Nûhai Ni nisa ei vui liem hnungah, Khawthlang ram haiin, ‘Nûhai Ni’ hmang ve’ng an tih. Hmang dàn chi tum tumin, tûkuma ‘Nûhai Ni’ khawm hi, hmang a ni nàwk ring a um.
Thenkhatin, Hotel ropui tak tak haiah, fàk le dàwn inhnik tak tak le manto tak tak ‘order’ an t’a. Chû hmuna chun an ruolthahai leh an nuhai hmingin bu fa’ng an tih. Thenkhat dangin thuomhnaw manto le mawi tak tak inchawin an nuhai pe’ng an t’a. Chun, kohran thenkhatin an kohran sûnga nûhai po po, a bo a bàng um lovin, chawimawina le inzana inhlàn an tih.
‘Nûhai Ni’ hi, mi tamtak hlim nî – nûha’n thilpêk hlu tak tak an dawng leia an hlim nî, nau le teha’n an nuhai kuoma inzana le chawimawina an inhlàn thei leia an hlim nî le, kohranin kohran sûnga nûhai chawimawina hun tha a nei thei lei a, a petu le a dawngtuhai hlim nî, a ni hlak.
Hieng ang hlimna kâra hin, nû an nei ta naw lei a, lo innamkùn rawng rawng khawm an um hlak. Chawimawitu ding an nei naw lei a, ‘Nûhai Ni’ hmang pei ve lo khawm an um hlak bawk. Hlimna kâra lungngaina inzep hlak le, lungngaina kàra hlimna tla zep hlak hai hin, hringnun hmèlhmàng indik tak a suklang hlak a. Hringnun hin hmâi 2 a nei a. Sùn le zàn a um hlak angin, hringnun-sùn le hringnun-zàn khawm a um hlak. ‘Nûhai Ni’ ei hmang chàng hin, hringnun hmài 2-hai chu chieng taka suklangin a um hlak a. Mak ti talaw ding khawm a ni nawh. Pumpel kawng a um naw lei a nih ….!!
Vawisûna ‘Nûhai Ni’ ei hmang hi, mî lungril suknatna dinga ei hmang a ni nawh a. Inpàk hlaw ei nuom leia ei hmang khawm a ni bawk nawh.
Ka nû hin a mi hmangai èm êm a. Ka thatnaw sâ sa khawm a, thaa mi ngai hrâm hràm hlak a nih. Ka muolpho ding le ka hmingsiet ding hi a’n lau èm êm hlak a. Nuhmei le nau neia in tum ka hei suok khan, ka nuom angin ka nu le pa le ka unauhai ka sawmdàwl hlei thei nawh a. Nu le pa le u le nauhai ta ding chun inpâkna ding hrim ka um ngai nawh. Chuong anga nu le pa le unauhai ta dinga tangkaina le inpâkna ding hrim ka um ngai naw lai khawmin, ka nû chun, a mi la hrilmawi hràm hrâm hlak a. A naupa, ‘nu le pa ngaisaklo’ tia ka hmingsiet ding a phal ngai naw leiin, “Ka naupa’n chuong ang kha’ng ang khan a mi ngaisak’ a ti hlak.
Ka nu’n a mi hmangaiziet le, ka hmingsiet, ka hmêlsiet ding a phal ngai nawziet ka ngaituo chàng chu, ‘Nû hmangaina’ inthùkzie hrilkhipui ding hi, vanhnuoi-khawvelah iengkhawm um theiin ka hriet ngai nawh. Pathien Hmangaina hrilkhipui thei hnai tak khawm, ‘Nû hmangaina’ hi a ni tlat a nih.
Nû ka la nei a. Kum 90 mi a ni tah a. May 03, 2015 (Pathienni) khan ka nu duthusàmin kan Inpuiah ka nuhmei ka nauhai thuoiin bu kan zu fàk a. Ka nu chun malsawmna tawngbau a hau èm êm a. A kuoma um hi inhawi ka ti thei hle. Ama chun ka thatnawna a phawrlang nuom ve ngai nawh a. Chansie le retheia ka um ding khawm a phal ngai nawh. Harsatna ka tuok hi a en thei ngai nawh a. Ka muolpho ding le ka hmingsiet ding khawm a phal ngai bawk nawh. Ka phingtàm a tuor thei ngai nawh a, dangchâra ka um ding hi a’n lau ngawi ngawi hlak. Mi’n an mi hmusit ding le an mi sukduda ding khawm hi a remti ngai nawh a. Ka thatnawna po po khawm, a mi hmangaina chun a’n khum zo vawng a nih. Ka ta dinga thaa a hriet chu a mi thlim ngai hrim hrim nawh a. Ka thatna ding a ni phawt chun ieng sin harsa khawm a thaw rin ngai nawh. Ngirhmun tha le insâng ka chuongkai theina ding a ni phawt chun, ‘Ka sâwl ka kham’ khawm a ti nuom ngai hrim hrim nawh.
Ka nu hin chawimawi le inza a phu a. Ieng anga thilpèk tha khawm hi dawng sien, a phu takzet a nih. Hmangaina hi ieng thil khawma a man zo lo le a’n chàwk zo lo a nih ti ka hriet leiin, thilpêk ringawta ka nu hmangaina hei rul lêt hi, inro-um ka ti hlak. Ka nû khawmin, ama ka hmangaina, thilpêka ka tlâk el ding hi chu a phal ngai nawh a. A duzàwng le a ditzàwng inchàwkna dinga tangkasum ka pèk chàng khawm hin, “Bawi, i nauhai inchùknaah i sèng râwn si a. Nangni’n hmang lem ro. In mi
enkawlna hmakhuo vawng a ni hih….!” a ti hlak.
Ka nû enkawlna ding hin sum le pai ka la sèng tam naw èm êmin ka hriet a. Vawisûn chena a mi la dampui dàm hi, Pathien kuomah làwmthu ka hril ka hril hlak.
April 06, 2015 tùk khan ruo a sur chur chur a. Raw sùr hnuoiah kan tunu naupa, Rev. Hranghmingthang Varte leh Bethel-a ka sanghai kuoma um ka nu, kan zu kan a. U Hranghmingthang nu kha, ka pa ni naunu a nih a. U Hming-in a mi hril dàn chun, a nu kha, a puhai ngaina èm êmtu a ni hlak. Chu chu sawm tung peiin, U Hranghmingthang khawm hin, a nu puhai chu a mi la pu zawm pei a. Ka nu le pa khawmin a nu sika enin an hmangai èm êm hlak ni’n ka hriet. Keini urêng khawm hin kan la hmangai seng bawk. U Hranghmingthang-in a nu a hmangaina kha a pûhai chungah a la suklang zing a. Inpâkum ka ti thei hle!
“Pu Ruoivel, ka pi mitmeng lai hi ka hmu nuom a. Ka pi in kan ding pha chu, zui cheu ka nuom a nih” tiin phone-in a mi hung biek a. Ka nu mi hmangaipuitu le mi ngainapèktu chu ka làwm èm êm a. Ruopui hnuoiah U Hranghmingthang chu ka va thuoi a. Artui pum 5 chawiin a nû zàra a pi a zuk pèk chu, a pi’n (ka nu’n) a va làwm làwm lâwm ngèi deh! Dârkâr khat sùng, ka nu suklàwma suknuitu, kan tusàwng Rev. Hranghmingthang Varte chunga hin kan làwm èm êm el a nih! A nû hmangaitu le inzatu Rev. Hranghmingthang Varte hming hi, ‘Nû hmangaitu’ hming ka’n zàwt nikhuoah, sâm thel ngai naw ning.
U Hranghmingthang-in a tawngtaina a, “Lalpa, ka pi hmangaitu ding nau fel tak tak ( ka putehai) i pèk leiin làwmum ka va ti ngei” a ti lai a, ka nu’n, ‘haleluiah’ a lo ti ri kha, ka nakuoa hin a la châm zing a; ka damsùng hin a re ka ring ta ngai nawh. A nauha’n duthusàma kan hmangai zo tàwk naw lâi zing khawm a, mi’n, “I nauha’n an va thaw tha che de âw…!” an ti chàng a, ka nu hlim hmèl ka hmu hin, ka nû hi hmangai zuol dingin a mi tur hlak! Nuom sien chu, ka nû hin lungâwinawna inzâwt ding hau ve hle’ng a tih. Amiruokchu, famkimlo le felnawna tamtak nei hai kan nih a! Kan nuom ang le kan duthusàm anga ka nu kan enkawl inhawi zo naw khawm hi kan hriet zing hlak. Chuong ang kàra ka nu’n, “Bawi, in nu in mi hmangaina hi, Vana Pathien khin a hmu zing cheu a nih. A va làwm àwm cheu de aw…!” a mi hei ti el hlak dàm hi chu, ka nu laka suol ngam dàn ding hih umin, kei chun ka hriet thei thlàwt nawh.
Ka nu hin naupasal 3 a mi la nei a. Ka pa’n January 27, 2013-a a mi lo maksan hnung khan, “Nu, tû kuoma’m i um ding ? Ka kuomah i hung um ding?” tiin ka nû ka’n dawn a. Ama chun, “Ka nuomna naah ka um thei annawm. Amiruokchu, Pathien ruotsa a um a..” a mi tipèk a. Ka sanghai nupa, Lalthlunglien le Hlingbawi hai hi ka nu’n a umna dinga a thlang an ni el nawh a. Anni’n an inchu hràt leia an chang khawm a ni bawk nawh. Ka nu tawngbau takin, “Pathien Ruot” an nih a. Pathienin ka nu enkawl thei dingin a sukhrat niin ka hriet. Ka nu ka kan zàt hin, ka sanghai chunga lawmna ding hi tamtak ka hmu hlak a. An hming lamin Pathien kuomah lawmthu ka hril hlak. ‘Pathien Ruot’ an ni nama’n ka nu an enkawl dana hin ka lung a awi êm èm hlak a nih.
May 01, 2015-a ka nu ka zu kan tumin, ka sang Lalthlunglienin, “Ei nu chu pawisa a hau a nih aw…. A tu le tehai khawmin pawisa an pêk an pêk hlak a nih” tiin, kan tu le teha’n an pi an hmangai thu a mi lo hril a. Ka sanghai nauhai le kan tu le tehai chunga hin ka va làwm thei ngei! Ka nû hmangaituhai hi, a mi hmangaitu an ni leiin, ka ngaina tàwl èm êm a. An nu ’manih, an pi ’manih hmangaitu chu, ka nu Pathien, Van Pathien khin, malsawmna tinrêngin vur pei a tih ti hi ka ring tlat a nih…. !
Nû annawleh pî hmangaituhai hi insîr an um ngai nawh a. Nû annawleh pî hmangaituhai hi mivar a nih. Thuvar 15:20 ei tiem chun, “Mi invêt ruok chun a nû a’n zapui hlak” ti ei hmuh a. Nû inzapuitu chun a nû a hmusit a nih a. Nû hmusittu chu invêt a nih.
A nuhmeiin a nû a hmangaipui thei naw nêka vàngduoina râpthlàk lem, pasalin a tuok nawh a. Chun, manî pasalhai nu ( mani tarpuihai) hmangai theinawtu nèka nu vàngduoi lem an um thei bawk nawh. Tarpi hmangai theilotu chu, a movin hmangai thei ve naw nih…! A va vangduoithlàk ngei deh…! Pathien Thu’n, “Mi’n a tu ang ang sîk a tih” a ti tlat sih a….!!
Tukuma Nûhai Ni ei hmang hi, mi po povin an nuhai, an pihai, an tarpihai le an mohai, hmangai thar seng dinga intiemkamna an neina ni ni sien nuom a va um deh…! Chu chun Nûhai Ni ei hmang hi a hlawtling ding a nih.
Nûhai, kan hmangaiin kan ditsak cheu. In nauha’n in thu awi hai sien. In lungril sukhlim raw hai seh! In nauhai ta dinga in inrimna po po in theinghil vawng thei khawpa in nauha’n, anni in hmangai ang a, an hmangai lêt seng theina ding cheuvin, ‘Nûhai Ni’-a hin, Pathienin in nauhai lungril thempêk seng raw se cheu. Amen.
lalruoivelpangamte@gmail.com # 9862402286
~ Hmasawnna Thar May 10, 2015
