SAKHI VADUNGTE TUI CHÂK ANGIN

~ Rev. Cliff Kawldinglien Joute

“Sakhi vadungte tui châka ân thuok hlophlop angin, Aw Pathien, ka hringna hi nangma châkin ân thuok hlophlop a nih(Sâm 42:1)

Sakhi chanchin suitu le inchûktuhai hril dânin sakhi hin vadung tui nazawng a dâwn ngai naw a, tui dâwnna hmun bîk a nei hlak a. Sakeiin a se hliem amani sa pêltu’n a kâphliem leia a taksaah hliempui a tuor chun, a tui dâwnna hlak hmun ngeia tui chu châkin, in thuok hlawp hlawp pumin a pan hlak a nih. A tui dâwnna hlak hmun chu a tlung chun hliempui a tuorna leia a thisen kai hnieng hnieng hai chu tuia chun ân sukfaiin, hliempui nasatak a tuor leia a taksa lum sahâl chu tuia chun ân sukdei hlak a nih. Chun, sakhi a nina lei hrim hrima dangchar châng khawmin vadungte amani tui naran chu a dawn el ngai naw a, a tui dâwnna hlak hmun ngei chu dangchar tak pum le inthuok hlawp hlawpin a pan hlak a nih.

Sâm ziektuin a hringnun Pathien tienga dangchâr zie hiengang hin hla hmangin a lo inzâwt suok a, “Sakhi vadungte tui châka ân thuok hlophlop angin, Aw Pathien, ka hringna hi nangma châkin ân thuok hlophlop a nih”(Sâm 42:1). Hi hlaa inthawk ei hriet thei chu Sâm ziektu hi a thlarau nun a dangchâr ngawi ngawi a nih ti chiengtakin ei hriet thei a nih. Ringtu ṭhenkhat chu thlarau dangchârna nei si, mani thlarau dangchâr rena ding le insukkhawpna ding khawm ngaituo le thawsuok pei ta lo khawm um thei a nih. Asanchu ringtu ei ni anga ei thaw ding thaw lova, thaw lo ding thaw lei dâm, hril ding hril lova hril lo ding hril lei dâm, umna dinga umlo le um nawna ding hmuna um lei dâm a ni hlak. 

Mihriem hin ei hlimna, lâwmna, thiemna, hausakna le hringnun sukhlimtu ding ei zawng hlak a. Ei zawng dân le zawngna hmun ruokchu an ang vawng chuong nawh. Mi ṭhenkhatin Pathiena an zawng lai zingin, ṭhenkhatin an zawngna andik ngainaw leiin lungngaina le beidawngna khurah lûtin thina kutdei chenin man pha hlak an nih. Isu Krista ni lo, khawvêl thilah hlimna le lâwmna zawngtu chun:

“Aw Lalpa, khawvêla tuikhur, Chawi dingin ka tlân a; Sienkhawm a tui ka dâwn thei nawh, Thina tûr a lo nih”, ti hi an hlapui ni rawp hlak a tih. Hi Hla siemtu’n khawvêl tuikhur thlâkhlatu le khawvêl nuom tâwlnaa hmangtu chun hlimna le lâwmna nêkin khawvêl tuikhur chu a ta dingin lungngaina le thina hmun a nih alo ti hi andik ngawt el.  

Unau dittak, nang le keiin khawvêlah Lal Isu Krista ṭhanglo chun dangchâr bo na, hlimnna le lâwmna hi hmu ngainâwng ei tih. Lal Isu Krista ṭhanglova hringnun i hmang chun dangchâr re nêkin i dangchârna zuol lem pei a tih. Chuleiin ei dangchâr bona chu iengdang ni lovin Isu Krista chau hi a nih. 

Tuhin Covid-19 hri inlêng leiin Biekin inkhâwmin, Pathien inpâk le a thu ngaithlâk naw leia Pathien thua dangchâr le ṭamsâwl khawm um thei ngai a nih. Chuong lai zing chun, sakhiin a dangchâr sukre na dinga vadungte tui a dawnna hlak a pan angin, eini khawm Bible tiem, Pathien inpâkna hlasak le ngaithlâk le, ṭawngṭai hun ei hmang tam phawt chun ei thlarau nun ṭawl ngai nawh. 

Sakhi in a hringna tadinga vadungte tui a pawimaw zie a hrietchieng êm leiin hliempui a tuor hnung khawma sêltaka a pan ṭal ṭal angin, eini khawm ei taksa le thlarau ta dingin Isu Krista hlutna hrein, chu hrietchiengna chun Isu Krista mîn ngai zuol tir sien nuom a va um de. 

Sakhiin hliempui a tuor laiin a mamawtak vadungte tui a pan angin ei ni khawm ei thlarau nun hlimna le damna dingin Isu Krista pan lem ei tiu. 

Lalpa’n a thu mal sâwm raw se, Amen!

NAU TLEIRAWL KA NEI VE TAH

~ C. Kawldinglien Joute

Hrietnaw kârin nau tleirawl nei chu ka lo ni ve der el chu an tah. Chu chun kan insûng khawvêl khawm nasatakin a nghawngin, a her danglam bawk. Kan insûnga kan la tawnhriet lo danglamna hung um chu a san hriet tumin ngaituona hun tamtak khawm ka sêng bawk. Tleirawl khawvêl ka lo fe khêl ta hnunga chun kîr nâwkin, a tharin tleirawl khawvêl nunphung chu hriet ngei tumin ṭhang ka lâk thar nâwk a. Chu taka ka thil inchûk thar le mithiemhaiin tleirawl khawvêl an lo buoipuinaa inthawkin kei a ang bawk a ‘Nau Tleirawl ka nei ve tah’ ti tuhaiin an sawr ṭangkai tâk duoiin tiin hi thu hi ka hung ziek a nih.

Tleirawl chu tûm a na? Tleirawl chu naupang le puitling inkara um, naupang mizie fesan ta, puitling mizie la put phâk si lo chu a nih. Chuonghai chu kum 12-18 inkâr, mihriem mizie inchûktuhai chun an mizie izirin kum 12-14 inkâr le 15-18 inkâr khawmin an ṭhe bawk.

Tleirawl khawvêl chu hringnun laklaw hun a nih:  Tleirawl nun hi ‘Danglamna Khawvêl a nih (Period of Change) an ti hlak a. Hi hi andik hlein ka hriet. An taksa a danglam in, an âwm bawr pawng ngailo a hung pawng a, hner hmul nei ngai lovin an hung nei a, a râwl a hung danglam bawk. Nuhmei le pasal a ‘physical change’ a um hlak. Chuongang bawk in an lungril a khawm psychological change tamtak a um hlak. Tleirawl chu a taksa le a lungrilah inthlâk danglamna a hung nei thut leiin a hringnun chu nun laklaw in a’n um tir a. A hun hmatienga a nêka naupang lem hai le puitling laia um inhawi ti hlak kha a hung inzak ta a. Mal taka um anga inhrietna a nei leiin ‘hringnun khawsawt’ takin a hun a hmang hlak. Hi lei hi nîng a ti Psychologist-haiin tleirawl khawvêl hi ‘hun khir le hun harsat’ tia an lo inbûk nasan chu!

Insûngah le puotienga Tleirawl mizie ṭhenkhathai: Khawmuol an hriet hlima inthawk nu le pa bula um inhawi ti le nêl êm êm hlaktu chun nu le pa bula ṭhung, um, an bula riek le lampuia intlawnpui hai chu rinum le inzakumah a hung ngaita a. A hmaa tir inhawi tak, ei tirna santak a hrietchieng hmaa tlândawk el hlak kha amaa mizie thar ‘inzakna’ um chun a tlâkbuok a. Mikhuol le inlêng nei chângin ama a lo inzak lem hlak. Hang tir chang khawmin mawng riktakin, vêl hni vêl thum tir hnungin ama hriet ding tâwk charin chier pumin kawtkhar a kân ṭawk ta hlak. Ngaidam inhni le thupha chawi harsa a ti bawk. A harsatna, lawmna hai hrilsuok ngam mang lovin lungrila a rûkin pai a nei hlak.

 Thuomhnaw bal le insûng bal chu nghawk vieu si in, a sukfai ruok chu a tum chuong nawh. Ama taksa sukfaina tieng nasatakin ṭhang a lâk lai zingin a zâlna khuma puonpha le a chêngna pindan khawvêlhai ruok chu hrefel a tum chuong naw leiin a’n hnawk nuoi zing hlak. Nu le pa-in a ta dinga thuomhnaw thar an inchawk pêk hai chu ṭhing (a tulai nawh) ti zing pumin a’n bel tho. An mi ngaisang zâwnghai um dân le incheina entawn a nuom a, an thaw ngailo thaw sin an inhâwk bawk. Sakhuona tieng thil ngaithana le Kohran thilthaw ngainêpna a nei ṭan hun lai a nih.

A hmaa ṭawng nuom le biek inhawitak ni hlak kha biek le ko hlawsam a hung ni tah. Mani thudu tak amiruokchu a thua um ding tak tak ruok chun tlansie nawk si le, thil inti hre vieu si, a thil hriethai ngîr suokpui ngam bawk lo a nih. Ṭawng vîn le hal an theida a, enthlâk, ngaiven le ran khal anga khal zing inhawi a ti nawh.

Hienghai bâka hin tleirawl mizie tamtak i hriet ṭeu ka ring a. Chuonghai chu nangin lo belsa el lem rawh.

Enkawl ngai Tleirawl: ‘Tleirawl nau ka nei ve tah’ ti tu le tleirawl nau la hung nei ding mêk haiin tleirawla mizie thar hung pieng suok hi râl thlîr el lovin, an khawvêl hringnun laklaw enkawl thiem intak tak, le an nia nun danglamna um hi pawmpui le ṭhangpui an ṭûl tak zet a ni ti hre thar ei tiu. Ei enkawlna dinga sirbi pawimaw tlangpuihai chu:

1. Dawtheina nei: Tleirawl chun sawisêl le chierna ding tamtak an nei a, chuonglai zingin  sawisêl ruokchu an theida thung. An tlingnawna le thawsuol hang sawisêl inla, ‘Nangkhawm iem i ni bîk leh?’ tiin a sawisêltu tlingnawna chu an inzâwt kuol hlak. Tleirawl khawvêl harsatna hrezingin dawthei takin an felna lai chu inpak pêkin, an felnawnahai chu hrietthiemna leh fîmkhur taka enkawl zui an ngai a nih. 

2. Thuthlûkna siempui rawh: Tleirawl chun a hmatiengah thiltum le beiseina insâng tak a nei a. A thiltum le beisei sukpuitlingna dingin nawrlui lovin infui ṭhat le thuthlûkna indik siempui a mamaw a nih.

3. Taksa hrisêlna le thienghlimna: An taksa piengphung a hung inthlâk hin nuhmei-pasal tieng ngaituonain an lungrilah hmun a hluo naw theinaw leiin hiengang tiengpanga inchûktir le hrilhrietna ṭha pêk an pawimaw êm êm a nih.Tleirawl an ni laia nuhmei-pasal inchûktirna hi zamaw rawng kai a ei ngai hlak leiin mi tamtakin sex tiengah harsatna an tuok pha hlak a nih.

4. Hriet bîk an nuom: A thilthawnaa hriet bîk inhawi a ti a, chuleiin hriet a hlaw theina hmun/hun siem pêk a pawimaw a, an inhawk zawng hrietpuia, a thaw ṭhat ve um hai hrietpui (recognize) inhawi a tih hlak.

5. Ringhla lovin ringngam rawh: A thilthaw ding le a um dân ding i hrilhai chu a zawm ngeina dingin i ringngam zie inhriettir la, ringum dingin inpâk pumin, infui thar rawp hlak rawh. Ringhlana ṭhang der lovin ringngam rawh.

Lalpa'n rîla ra nau malsawmna a mi pêk hi mi petu ditdân a enkawltu ni a, Pathien ditdân a keiṭhuoi hi ei mawphurna a nih.

SILFÊN SIEM FAWM

~  Rev. C. Kawldinglien Joute

“…chuongchun theichang hna an ṭhui mat a, silfên an siem fawm ta a” (Gen.3:7)

Bible-a incheina silfên ei hmuna hmasatak chu Eden huon a nih. Adam le Evi suola an tlûk char a an ngaipawimaw hmasatak chu Pathien laka thi le bohmang an nina nêkin, an saruok zamaw inkhum bo kha ni lem sien a hawi a. Asanchu bawisietna suola an tlûk le inruolin saruok an ni ti han inhriet a, an saruok inkhumna dingin theichang hna ṭhutmat silfên siem fawm an siem tlat leiin a nih (Gen. 3:7). Adam le Evi chun theichang hna silfên siem fawm hmangin inbel zing hai sienkhawm Pathien hmaa mawi le pawm thei ding tâwka inbel an ni naw leiin Siemtu hmaa chun saruok an la ni zing tho a. Chuleiin bawisietna suol leia mihriem muolphona, thina le bohmangna rapthlâk tak a nina hi silfên siem fawm hmanga intuom mawi el chi a ni nawh.

Bawisietna suolin silfên siem fawm a mi ṭhui pêk hieng – mihriemin ei ngaipawimaw chin chu pawnlang tak, ‘suol’(Pathien laka thi, bohmang) khawm ni phâk chie lo, suol in a ra suok hai ngaipawimaw lemna dâm, fel le tling inti ruk tlatna dâm, mawi si lo mawi le inhme inti tlatna dâm, chapo si tlâwm taka um tumna dâm, mita hmu thei chinah thienghlim anga inlang sûngril thienghlim si lo, puotieng fel anga inlang a taka belchieng dawl si lo, thaw tam nuom si thaw pei bawk lo, piengthar si lo piengthara inngai tlatna dâm, Pathien kona dawng si lo fâk hmuna ding a ni leia rawngbâwltu dinga inpe hai chu an nih. Bawsetu mihriem chun ieng anga mawiin, silfên siem fawm hmangin inchei sienkhawm chuonghai chu a ta dingin tawpchin le hnawksak hun a nei hlak a. Mihriem mit hmua mawi le ṭhain inlang sienkhawm iengkim hmufietu hmaah a mawi in a ṭha chuong nawh. Lemchang, mani pei chen ram silfên siem fawn hmanga inbel a ni tlat leiin.

Silfên siem fawm hmanga puotieng inlang dân a mawi le thienghlim tum, sûng tienga mawi le thienghlim si lo hai chu Isu’n “Thlân nâl var, puo tienga mawitaka inlang, a sûngtieng ruok chu mithi ruhai le hmunhnawk tinrênga siphai ang chu in ni in sawnnaw” (Matt. 23:27) tia nataka hrilhai ang chu an nih. Eden nun lemchangna ram, mani nina suol inthup, mani nina nilo anga inlang tumna silfên siem fawm incheina hmanga inthuom mawi tum hai chu Pathien hmaa an mawi in, an thienghlim chuong si nawh. Hieng silfênhai hi mihriemin ama inthupna dinga ṭhui fawm ani leiin, a ṭhui a’n fûk thei naw a, hâk mawi le inhmepui khawm intak a ti hlak. Chun, Pathien hmaa hâk le ngîrpui tlâk khawm a ni bawk nawh.

Adam le Evi silfên siem fawm theichang hna ṭhui khawm phêna Pathien hmaa an inbîkrûk ang khan, tulai hin Pathiena hringna tak tak nei si lo mi ṭhenkhathai chun kohran hi inbîkna hmun dingin an hmang mêk a nih. Mihriem mitmei vêngin a hmingin thawlâwm pe in, siet ṭhat an tuok huna ṭawiâwmtu an neina dingin kohran census-ah an hming an zieklût bawk. Camp le crusade program a hai ṭhangin piengthar silfên siem fawma inthuomin lamzawlah a phungsawr taka um khawm an um tawl. A ṭûl huna chun ama hringhrietna hmangin Pathien thu khawm a hril thei tho. Puo tienga inlang dân chun Farisai angin kohran ta dinga ṭhahnemngaitak, a taimatak le felfaitak khawm an ni hlak. A hriet hran khawm an intak hlak. Chuong mihai chu silfên siem fawma inthuom an ni leiin an sûngrilah thlamuongna le lungawina tak tak  an nei nawh a, a mawi tâwk, ringtu nina hming hawtu cho an ni lem.

Silfên siem fawm chun mihriem nuna sukbuoiin hâk an tak a, chuleiin savun zakuo siempêk a ni a (Gen.3:21). Silfên siem fawm le savun zakuo chu a kumhlun naw in, mihriem chun an mawipui in a ṭhatpui chuong nawh. Mani felnaa mawi le dam thei ta lo hai chu, Pathienin a Naupa Isu Krista ei nina po po mi tuom mawitu dingin a mi pêk a. Isu Krista chu ei felna, thienghlimna le mawina a hung ni tah. Isu Krista chu ei thlarau sandamtu le vânram ei kaina ding lampui chau ni lovin, damlai khawvêl a ngei khawm ei hringnun pumpui mi sukmawitu khawm a nih.

A TA KA NA

"A ta ka na, a rawng ka bâwl hlak Pathien ...vawizân hin ka kawlah a hung ngîr a" (Thilthawhai 27:23)

~ Rev. C. Kawldinglien Joute

I hringnun a harsatna thlipuiin a nuoi hlak che am? Kum 2006 khan rawngbâwlna le inzawmin Suongpuilawn, Mizoram a inthawkin kan station Khawlien pan in Pastor C. Parlienkung leh ke in lam kan lawn a. Chawhma po chu boruok thawveng takin a um a, chawhnung tieng chun inring lâwk le insa seng hman ngaina um lovin thlipui hrang le rîel nasatak hung tla chu kan tuor a. Ți a um kher el ! Kan mangangna le beidawngna lâka inthawka inhumhimna ding nasataka kan zawng lai chun kan pahni inlengna ding tâwk chie lungpui kan hmu a. Chu lungpui phênna chun thlipui le riel tawp hma po chun kan um ta a.

Harsatna iengkhawm tuok lova, thil iengkim a ni dân dinga a fe lai chun mihriem hin hrâttâwk le thilthawthei tâwka inngaiin midang pawimaw bêkin ei inhriet ngai nawh. Nisienlakhawm hringnun harsatna thlipuiin ami hang nuoi meu chun, hi hmaa ei thlamuongpui hlak mihriem varna, thiemna, thilthawtheina le remhrietna hai chu iengmalo phâk chintâwk nei ti ei hmusuok hlak.

Thilthawhai 27 ei tiem chun Tirko Paula chu Chanchin Țha a hril leiin man in a um a, Julius, Rome sipai hotu chun Rome khawpui pan dingin a țhuoia, ni tamtak lawnga an chuong hnungin, nikhat chu sim thli chu damtea a hung hrâng lai chun, an ditzawng an hmu amanih an sawn a, tuipuiah thlamuong taka an um lai zingin Eurokuilo thlipui chun an chuongna lawng le anni chu a hung nuoi chîm el ta a.

Chuong mangangna thlipui le thina hlim ruom an tuor laia mêk a Tirko Paula țawngbau, "A ta ka na, a rawng ka bâwl hlak Pathien vântirko pakhat vawizân hin ka kawlah a hung ngîr a" ti hmangin harsatna thlipui a inthawk Pathienin a mihai a sansuok dân hang inchûk tum ei tih.

Tirko Paula in a chuongpui hai kuomah a thuhril hin hringnun harsatna thlipui hmasuon dân ding thil pathum pawimaw deu deu el a um a, chuonghai chu:

A pakhatna "A TA KA NA..." ( verse 27:23): Pathien ringtuhai chu Isu Krista zarin Pathien nau, Pathien ta ei ni a, ei rochan khawm Pathien a nih. Pathien chu ei hringna hnar a nih.

Isu Krista Kros a thi khan ringtuhai tadingin khawvêl thil iengkhawm mi mâksan pêk a nei naw a, ram dâm, In ropui dâm, sum le pai dâm a mi mâksan pêk nawh. Amiruokchu rochan po po laia hlutak a mi mâksan pêk chu hnuoi le vân Siemtu, Pa Pathien le ei inkar inlaichinna lampui thar a mi hawng pêk hi a nih. Krista zâra Pathien ngei chu ei rochan alo ni ta leiin Pathien hausakna chu ei ta an ta a, harsatna thlipui le țitumna hmun a khawm a mi sansuok thei ti hi ringngam ding a nih. Krista chu ei Lungpui nghet a ni si a.

A pahnina dingin "A RAWNG KA BÂWL HLAK PATHIEN" (verse 27:23b) tiin Paula ama ngîrhmun a puongsuok hi ava ropui de aw. Iengtiklai khawma danglam ngailo Pathien chun ama nauhaiin mangangna le harsatna thlipui an tuok laiin a mâksan ngai nawh.

Mi tamtak chun khawvêl mawina le inhawina an chen a, khawvêl hi ringtlâk le innghatna tlâka ngaiin, an ditzawng le inhawitirna pe theitu am a nih an ti hlak. Nisienlakhawm, iengtik ni amani chun khawvêl in an phatsan hun la tlung a ta, chu pha chun insirin umzie nei ta naw nih.

@ Tangka suma ringna innghattuhai chu tangka in lân phatsan vêng a tih.

@ Mani varna, thiemna le thilthawtheina ringtu khawm varna, thiemna le thilthawtheinain a la mâksan hun um a tih.

@ Hmingthangna le inlarna innghattu chu nikhat chu mangangna le beidawngna in ânlarna chu lâ zâmral a tih.

Pathiena chun innghat la, Ama chun iengtik huna khawm inphatsan ngai naw ni che.

Paula in hi thu hi a hrietchieng êm leiin thlipui țium takin a nuoi mêk lai le sietna rapthlak tak a tuok mêk lai khawmin nghet taka ngîrin Pathien rawngbâwltu a nina puongin; Pathien khawmin a theinghil naw a, thlipui țium a inthawk sansuoktu dingin a vântirko a tir el a nih. Unau dittak, i tadingin Pathien ringumna chu chatuon chenin a um zing ding a nih.

Harsatna thlipui hnuoia hnêna thuruk a pathumna Paula in a mîn chûktir chu "PATHIEN THUTIEM THILTHAWTHEINA A NIH" (verse 27:25). Pathien chu iengkimthawthei, hnuoi le vân siemtu a ni a, Ama chu thutak, a thutiem chu chatuon chen khawmin inkhêl ngai nawa nih.

THUKHÂRNA: Paula chu Pathien ta a ni a, Pathien rawngbâwltu le Pathien thutiem nghettaka ring tlattu a nih. Ei ni khawm Krista zârin Pathien nau le a ta hai ei ni a; Hmangaia mîn tlantu, a thutiem chu chel tlat in, harsatna thlipui hnuoia khawm ringumtaka zuiin, a rawngbâwl tlat ei tiu. Khawvêl thila innghat lovin, Chatuon Pathien, mîn phatsan ngailo chu ringin, Amaah innghat lem ei tiu. Amen!

A LUA INHRÛKNA PUON CHU ZIEL SA A MAKSAN IN A THONÂWK TAH

~ Rev. C. Kawldinglien Joute,
Vice President, EFCI

Dawr, sumdawngna hmun, sawrkâr pisa le Biekin hai chu khâr nisienkhawm Lal Isu Krista thlân ruokchu thlân le a chârna seal chu hawngin, an dâl tumna chu thlawnin; Isu Krista chu thina hnêin ropuitakin 'A Thonâwk Tah'.

"Chun Simon Peter khawmin a hnungah a hung hnawt phâk a, thlân sûngah a lût a; puon zai inhmihai um le, A lua inhrûkna puon um chu, puon zai inhmihai laia um lovin, ziel sain hmun danga um a hmu a" ( Johan 20:6-7).

Chanchin țha Johan ziektu in hi lai thu hi iengleia a zieklang kher am, iem mi hrilhriet a nuom a? Ei tadingin iem a pawimawna? ti ei hrietchieng theina dingin khâng hun laia Juda-hai nunphung hang sui hmasâng ei tih.

Bible khawvêl a khan mi an thi pha mithi sûnghai mawphurna chu mithi insilfaitir, a ruong puon zai inhmi a tuom, a kut a âwmbawra in umtir, a mit mêng insim tir, a bieng fawp pek, a hmaia inhrûkna puona inkhum le thlân a phûm a nih. Isu Krista ruong chunga khan Joseph, Arimathai khuo, le Nicodem hai khan an thaw ve ngei ring a um (Johan 19:38-40).

Siehlaw chun a pu tadingin thlaithleng a buotsai huna inhrûkna puon chu dawkanah a pu ditdân ang takin țha taka thlepin a sie hlak a. Siehlaw chun a pu bufak chu thlîr zingin, a pu bu fak zo hmakhat chu dawkan chu a tâwk a thieng nawh.

Chun, a pu in bu a fak khawp chun inhrûkna puon feltaka Siehlawin dawkana a sie chu a kut, a hmur le a khakhmul chu a hrûk fai zo hnungin thlep lovin dawkana sie in a maksan chun Siehlaw chu a pu bufakna chu an thielfai thei ti na a ni a, inhrûkna puon thlep lo chun 'bu ka fak khawp tah' ti hril kher ngai lovin an entir a nih.

Amiruokchu, a pu in inhrûkna puon țha taka thlep in dawkana a maksan ruokchun 'ka la fak zo nawh, ka la hung fak nawk ding, tâwk a la thieng nawh' ti an entir a nih.

Chun, ân entir dang nawk chu, inhrûkna puon thlep sa in a pu in a maksan chun 'thlaithleng ka tadinga i mi buotsai pêk kha ka lawm a, ka tlai hle a nih, ka la hungkir nawk ding hi dawkan a ngei hin' ti inentirna a nih.

Unau dittak, vawisûn hin Isu Krista chun nang le kei a tadingin Kalvari thing kros-a intlâna sin thaw zovin, ei suol man bat po po a bo a bâng um lovin 'A kin tah' tiin, a mi tlâk pêk vawng tah. Halleluiah!!

Isu Krista'n intlânna sin a thaw zo tah. Thina phuor a sût tah. Thinân a dâl zo ta nawh. Isu Krista a thonâwk tah! Amen!

Inhrûkna puon zielsa hmangin 'Ka la hungkir nâwk ding' ti inchikna a mi mâksan pêk a. Hi hi ringtuhai tadinga 'Beiseina Lawmum' (Tita 2:13) le ringtuhai tadingin Chatuon khuo a la var ngei ding a ni ti mi hriettir a nuom a nih.

Unau dittak, a mîn tlantu chun nang le kei a tadingin inhrûkna puon a mi mâksan pêk a. Mi mâksan sawng pêk naw nih. Suol a inthawk ei zalênna dingin a thisen in a mîn tlan taa, an tlansahai mi lâwrkhawm dingin a hungnâwk ding a nih.

Isu Krista chu a mithienglimhai lâwrkhawm dingin a hungnâwk ngei ding thu Bible-a Thuthlung Hlui a vawi 1,500 a hril a. Thuthlung Thar a Bible chȃng 25 peia chângkar 1 hin Isu Krista hungnâwkna ding thu direct-in a hril. Bible-in Isu Krista khawvêla hung ding thu a hril zât in, a hungnâwkna ding thu vawi 8 a hrillang sa zie bawk. Isu Krista ngei khawm khan a hungnâwk ding thu hi vawi 21 le inring zinga um dingin vawi 50 a hril a nih.

Isu Krista hungnâwk huna ringtuhai ei hamțhatna ding hang ngaituo nawk ei tih.

1) Tuhin rethei, beidawng le rinumin um hri inla khawm chatuon khuo a var pha leh ei la hausa ding a nih.

2)Tuhin in țawp takin hnuoiah chêng inla khawm nakie pha Chatuon Khawpui ( Lungman tam khawpui) thar ei la hluo ding a nih. Chu hmun chu rethei nauhai ( ringtuhai) hluo ding le chêngna hmun ding a nih.

3) Chatuon khuo a var pha Krista hming leia tuisik no khat, i lo sêng kha hrietfûk ni tâng a ta. Damlai khawvêla duthusam chang phâklo leia, indawm kûn rawng rawng hai ta dingin, chatuon khuo a la var ding a nih.

4) Piengsuol kebai hai, damnaw tinrêng hai le rethei nauhaiin Lungmantam khawpui tuolah Sandamtu chawimawiin Sakhi angin ei lân châwm phat phat ding a nih.

5) Chatuon khuo a var huna thisena intlan ve lo, Vântirko le Angel hai sak phâklo 'Hmangaina mak' hlamawi rem tâng ei tih.

6) Chatuon khuo a var pha chun Sandamtu Lal Isu Krista hmêl hmu tâng ei ta, ei lungngaina mittui po po mi hrûhul pêk tâng a tih. Chu huna chun khawvêl lawmna le hlimna intem ve phaklo hai, rinumum thlawk thlawka hringnun hmangtuhai tadingin chatuon hlimna ei chên ding a nih. Aw a vân hawi awm ngei, chatuon khuo var ding hi beisei takin nghak ei tiu.

7) Chatuon khuo a var pha hmangai lungzuor ei lo țhe tahai leh intuokhawmna ropui um a tih.

Isu Krista hungnâwkna beiseituhai le A thonâwkna ințawmpuituhai inrenga kuomah SHALOM um raw se. Amen!