THLÎR NGHAWK UM LO (Vân miril bûng Krista chu)

~ Upa L.Thanzam Pulamte

Blessed Choir hai hlasak You tube-a inthawkin ka ngâithlâk deu zing hlak a, eini lai Choir-a chu a sînier le thiem, ngâi nghawk um lova ka ngâi an ni a. An hlasak laia mi ṭha le ngainuom bîk zuol ka nei a, chu laia pakhat chu a chunga ka hung târlang “THLÎR NGHAWK UM LO” ti hi a ni a. Hi hla hi a sak pâwl laia mi ka’n dawnin `Pu Lazuilien Muolhlûm,Rengkaia um, Blessed Choir Leader phuok a nih` ti a mi hril a. A phuoktu hi ka la hmêlhriet ngai lo, ka la’n biekpui ngâi naw nisien khawm a hlaa inthawk hin mi mei mei chu a ni naw ding, Thlaraua nun chieng tak nei mi ni ngei ding a ni thu ka ngaituo a. A hla hi mithiemhaiin Biplikal an ti angin thuring indik tak, bêlchieng a dâwl êm êm el a. Nguntaka suiin a tâwi vieua chu hla puitling, damna puitling a fûn tlat lei hin ka ngainuomin ṭha ka ti tâwp thei naw a ni deu tak.

Hla hi a thu ṭha vieu sienkhawm a thlûk le a’nchâwi tâwk naw chun a ṭhat le a mâwi ding angina mâwi zo thei ngâi naw a. Ieng hla khawm nisien thlarâua inthawka phuok deu vawng a ni hlak a. Pathien inpâkna h1a, khawvêl hla, hnam hla, sâihla le hla lênglâwnghai po po hi inphuoktirtu thlarau um vawng an ni a. An phuokna san ang taka hring le hring naw a um thei vawng bawk a nih. A bîkin, phuoktu hin sukhringtu Thlarâu Thienghlima inthawka phuoktu fethlenga hung suok ngêi hai hi a hringin rawngbawlna hmangruo an tling hlak rêng a ni a. Tûta saktu BLESSED CHOIR hai hi suolin anni tieng lo hmang naw sien, Pathienin a hmang a, an hlasak hrim hrim hi anni tieng a hringin an inhnikna hi inpâk an um a. An râwl a tlingin, kaw khata suok ang elin a fâwn inno ṭha êm êm a, ngâi man a um thei hle el. Hmatieng peia khawm phuoktu le saktuhai anniah Thlarau Thienghlimin sinthaw sien, Pathien inpâkna le A rawngbâwlna dingin hla phuok nâwk pei a, sak hring pei dingin ditsakna insâng tak ka’n hlân.

Châng khatna:

Ka Lalpa an hemdemna Kalvari Krosah chun,

Bâwsietna leia ka nîna feltakin a’nlang.

Ka suol leia a thîna râpthlâk tak Krosah chun

Keima ngêi hi hemdein ka lo um tah.

Châng khatnaa inthawk hin ei hang thlîr ṭan a, Edena thlatuhaia inthawka bâwsietna leia thina thim hnuoia intâng, thiem lo chang ei nina, Ama tieng iengkhawm thipui khawp um lo, eini suol lei ngawta Krosa hemde a nina khan, eini ngêi a mi lo hemdezie chiengtakin Thlarâuin a’n hmu chiengtirzie a sukang lei hin ha a dam rawng rawng el a nih. Eini tieng iengkhawm mi phût lova hmangaina lei chaua Pathienin a mi lo zo pekzie fietakin a suklang hi a ropui a nih.

A thunawn:

Thlîr nghawk um lo vân mirîl bûng Krista chu,

Kil tin a’nthawk damna ka hmûna chu.

Ka suolna mâw a phur zo ngêi

Hril suok zo thei nâw ning A hmangaina chu.

A thunawn hi ei hei en a, bâwsietna leia thiem lo chang tahai hmangaina lei chaua ei suolna po po Vân mirîlbûng, Lal Krista’n ei suol a mi lo hemde pêkzie a hmu chiengzie thu a’n zâwt a.

Thlîr nghawk um thei lo, damna kim a nizie le kil tina inthawka thlîrin ei suol mâw phura, a lo hemde dan hi lâwm dân ding hril suok zo ruol a ni nawzie a khêkpui hlawl el a nih

Châng hnîna:

Ringnain ka hang thlîra a’nsedawng phurtu,

A sakhmêl chul riei rieiin, a mit meng dal rieiin.

A sakruong a sukhmêlhem ka suolna ngêi chun aw,

Isu khêlah tu dang rêng ka hmu thei nawh.

Châng hnina hin Isu’n ei suol phura a’nsie (ṭawngsie)phura a tuor lâi hmêl ringnain a hang thlîrin Vân khawpuia an châwimâwi nghawk naw, a hmêl nisa vânglâi ang el kha eini suol leia a hmêl chul riei riei a, a mit meng thini hmêl rêng hmu ngâi lo kha, thi ding mit menga dal rieia a meng a hang hmu a. A taksa le a hmêla suol le thil thienghlim lo um ngâi lo hrim hrim kha ei suolnain a sakruong a sukhmêlhemzie Thlarauin a hei inhmuchiengtir zet khan Isu naw chu tu hmêl dang rêng a hmu phak ta naw thu a khekpui nawk pei a.

Châng thumna:

Eden suola ka chatuon thina ding tûr ngêi chu,

Piellei thuo sâng tamtak hnuoiah Lal Krista ngêi chun

Chatuona thonâwk ta lo dingin a vûiiem tah.

Ka suolna po phûmhmangin a thâihmang tah.

Châng thumna hin thlatua inthawka Edena bâwsietna leia chatuona thina tûr ei chunga mi del tlattu chu thlân khur, piellei thuo sâng tamtak hnuoia chatuona thonâwk ta lo dinga Krista ngêiin a mi lo phûm, vûiliempêk thu le thâihmang a ni thu a hei inzâwt hin lâwm nâw ruol an nawh. Thlâtua inthawka bâwsietna leia ei suolna po phûmhmang le thâihmangpêk ei ni ta a, Van tieng thlîrnaa chun thienghlim famkim ei ni tah a. Haleluijah tia Ama inpâk le châwimâwi ding ei ni ta a, ni tina suol tieng kawnga thi zing ding ei ni thu hi a ropuiin thlîr nghawk um lo ti nâw ruol an naw hrim a nih. Hi bâkah Blessed Choir hla `LALPA NANG NAW TU’M KA NEI A ? ti hla an sak kha ei hril phâk naw a, a Harmoni ṭhat dan hi a turu kher el, hieng ang hla thu le thlûk inchâwi êm êm el ngaithlâk hi nun a châwmin ngâiman a um hlie hlie el a. Hieng ang le a nêka ṭha le thiemin hung sak zawm pei dingin ka disakna ka’n hlân a nih.

Chuleiin, hi hla phuoktu hin hieng ang hla, Pathien Thlarau Thienghlim ngêiin a hung inzâwt suoktir hi nguntaka ka hei sui hin; a thu a ṭha, a thlûk a mawi bawk, a saktu an thiem bawk a, a saktuhai hi an hmêl a ṭha hrim amani ding, hmêlṭha vawngin ka hmu a, thiem zo nâw hlê lang khawm an hlahaiin a mi tâwk ve dân ka hung inzâwt suok a nih.

16-11-2020

Zoteveng,Rengkai

Rev. Upa LALROPUI PULAMTE CHANCHIN

~ L Thanzam Pulamte

Pieng le mur, le sungkuoah:

Rev. Upa Lalropui Pulamte hi Upa Hranghlei le Ngulrosang haia inthawka insieng nau pariet laia a upa tienga inthawka tiema a palina a nih (Ureng pasal-5 nuhmei-3). September 1, 1948 khan Pherzawl khuoah a pienga, Rev. H. Daia, Pu H.C. Hrangate pain a hming hi a phuok a nih. ICI ME Schoolah lekha inchûk ṭannin, Class VI chen a zoa; Pherzawl High School-ah kai zawm peiin 1969 khan HSLC a passed a. Churachandpur Govt. College ah kaiin, 1970 khan PUC a passed a; chu zo chun Shillong-ah College kaiin 1976 khan BA a zo a nih.

Tarik February 28, 1980 khan a kawppui dinga Lalpa’n a pêk Ngurchawngmawi, Rev. Ṭhakung Chawnzik naunu leh kohran dân thienghlimin an innei a; tuhin naupasal 3 le naunuhmei 2 an neia, mo pakhat an nei ta bawka, tû pasal tienga inthawk pakhat le nuhmei tienga inthawk pathum an nei a nih.

Sinthawnahai:

1. Vanbawng H/S, Mizoram Asst Headmaster ….. 1977-1978

2. Darchawi PMS H/S, Tripura Asst. Headmaster… 1978-1981

3. Senvawn PMS H/S a zu hawngpuia ….. 1981-1982

Asst. Headmaster sin a thaw sung ….. 1982-1987

4. Senvawn Govt. H/S Substitute Teacher ….. 1987-1988

5. Pherzawl Govt. H/S Graduate Teacher ….. 1989-1997

6. Lingshiphai Jr. H/S Graduate Teacher ….. 1997-2010

7. Saikawt Govt H/S Graduate Teacher ….. 2010-2016

8. Retired from Govt. Service –> February 29, 2016

Kohran Tienga a sinthawnahai:

1. EMCEI in tuta Ruonglevaisuo Dist. hi Tipaimuk Dist. tia a siem tira District Superintendent hmasatak chu Lalropui Pulamte hi a nih ….. 1989-1990

2. Secretary, EMCEI General Conference ….. 1992-1996

3. Regional Conference Secretary, WMCEI… 1996-2012

4. Ordained as Church Elder …… January 29, 2006

5. WMCEI Regional Conference cum Silver Jubilee Celebration 2012, Dr. Romeo M. Caringal, Director Asia Pacific inrawinain, March 18, 2012 khan, kohrana a sinthawnahai leia chawimawinain “Honorary Reverent Title” inhlan a nia; chutaka inthawk chun Rev. Upa Lalropui Pulamte tia ko a nih.

6. Regional Conference Secretary, WMCEI… 2018 – till date.

Note: Hienghai baka hin kohran inṭan deuhlima inthawk vawisûn chen hin mawphurna pawimaw dang tamtak a chelsa zing bawk a nih.

KRISMAS/KUMTHARLÂWM SIEL KEI

~ L. Thanzam Pulamte

Ran ina vâi chihai lâia a lien tak chu Siel hi a ni a, nîdang tlângrama chu siel hi an lo vâi nasa hlak a. Bâwng hi chu siel an vâi ta naw hnung tienga ei hung vâi chau ni âwm a nih. Ei ran vâi lâia siel hi ei lo hlutsak hlak a ni zie chu nuhmei man chena hin siel ei lo hmang hlak a, ei ran vâi lâia man tam le hlutak a ni leiin nuhmei mana khawm sekhat, sehni, sethum tiin man bithlieknain ei lo hmang hrim a lo nih. Mi vângnei le khawsa thei deuhai inchawng ding khawma ran lâia ei ngâisâng tak Sesuna inchawng kher dinga ei lo ngâi a ni bawk a. Lo ram inhuonna dâi khawm sedâi an lo ti hlak a, tûchen hin ei la hmang zing a nih. Siel hi ram par inhawi le tui ṭhatna lai hin an um nuom hlakin an tlatna hmuna riek nuom hlak an ni a. Pherzawl rama khawm, Phûlpui zâu an ti hlak, tûta khawhnuoi lai khu a ram a’nhawi bâkah tui a ṭha leiin siel an tla nuom hlak a, Khuongzâng siel chen chen khawm an hung tla phâk hlak ti a nih. A ram inhawi bâkah tui a ṭha a, khawhnuoi lai khun sîtui a um a, chu tui chu sielin an tlân nuom chi a ni hlak leiin.( Chu sîtui chu Pu Lalhmangpui Fimate MDC-in Leilet siemna’n a hmang a, Ngakulin a siem bawk leiin ranin an tlân phâk ta naw a nih.) Siel hi ei ran vâi lâia ei ngâihlut tak a ni leiin tulâi chen khawm hin siel chu ei la hmu nuom zing a nih hi.

Nîdanga inthawkin ruoipui ṭhêna ding hin chu Siel hi ei lo ngâithupui le ei lo hmang tak a ni hlak a, Kristien hung ni hnung khawma ei ngâi thupui bîk deu hlak leiin Krismas ruoia ding hin chu siel ngêi nisien ti hi chu Pâpui, nûpui,nunghâk tlangvâl le nâupang chena ei lung inruolna a ni hlak a. Kum tâwp hung tlung vat sien Krismas sa hmêna ding, thuomhnâw thar neina ding ti hi a chîn a lienin ei tûng le ei dûthusam a ni hlak hrim a. Chuong ang rêng chun busîk le lo tieng sin hang inrêl zo hin chu Krismas hung tlung ding Mîmtuk thla ni 25 nâw hi chu tûng ding a vâng ta hlak a. Busîk loriek hmaa inthawk khan Kohran ṭhuoituhai khawma Krismas ruoi ṭhe fak man ding thâwlâwm inruot annawleh ngamtâwk thâw dân ding riruongsa dâm a um hlak a. Lo riek hang inlâwi Biekin inkhâwm ṭina Kohran ṭhuoitu ṭhungkhâwmin siel kei an rawt ta naw di’m a ni ti nâw chu nunghâk ina tlangvâl ruol tîtîna khawm thudang rak a um thei ta ngâi naw a ni kha. Mi tlâwmngâi le inpezo deu hai lem chun Siel thlungna ding khuongkhâu hrui umna le sat ding an riruong felsâ vawng a n’ ta hlak a. Tlangvâl ṭhenkhat phûrna chu a lo insâng tâwl ta hlak a nih.

A thu le hla sak inhâwmthâw tho sâ khawm a, Kohran ṭhuoituhai thurêl iem a ni ding hre nuom malamin Pathienni zân inkhâwm chu Biekin an pan ta sup sup el a, Krismas boruokin a hung chîm ta bawk lei chun Khuongpu hai khawm chun “Aw ringumhai hung ro hlim tlâng tak le lawm tlâng takin Bethlehem tlâng chu hung pan seng ro” ti hla khuongpui,khuongte le seki leh inri tlut tluta an sak ri chun Biekin panhai a hîp ta khawp el a, Pulpit bul lai chun Pi Tlângmâwipi Lalnipuipi hai râwi an lo inkâwi dap dap nghal ta bawk a.Inkhawm ṭhuoituin “Eden pârmâwi ṭuoi hnung sukvul nâwk dingin khawvel Sandamtu a hung pieng tah” ti hla a la hei thlang nâwk chun boruok a sukṭal khawp el a, Pi Tlungkimnu hai Neihrilnu, Dohniengnu hai khawm an hung ngir suok pei tah a. Tlangvâl le nunghâk hai khawm hla vuokvêt chun a kei tho ṭan ve khawp el a. Inkhâwm ṭhuoitu a hung ngîr a, Krismas tieng thu puong an hung ṭan chun le, Krismas ruoiṭhe hotu chun, zînga khin siel kei ding mi ei mamaw tah a, tlâwmngâi ngîrsuok nuom ei um am ti thu a hung puong chun tlangvâl tlâwmngâi hun iemani chena inthawka siel kei dan ding lo ngâituohai pâwl kha an hung ngir ṭuk ṭuk el a, Ruoiṭhe hotu chun chuong tlangvâl tlawmngâi hai chunga chun lâwmthu a hril zovin zingah zîngbu fâk khawpin Local Chairman ina ingnghâkkawm ding ti thu a hang puong chun miṭhenkhat ta ding chun boruok a zâng huoi huoi el tah a, inkhâwm fe man a um hlie hlie el tah a. Bieltu Pastorin “Samdamtu pêk eini zie thu” inhnik takin sermon a pêk a, hriltu le ngaituhai Thlarau malsawmna an dawng hle el a. Lêngkhâwmna ding Hall le Tuchahai umna ding siemrêl dan ding sin an puong bawk a, Krismas tlungkâr nghâkhlâ takin inkhawm chu ṭin a ni tah a. Tlangvâl ta ding chun khânga kohran mipui le mi ûhai(Ngâizâwng) hmu ngei dinga hang ngîr suok kha chu a hluin a man a tam zie chu hril el thei an nawh, zan îmu intuona khawp a tling hrim a lo nih.

A zing, Thâwṭanni zingbu fâk khawp chun Siel kei fe ding pâwl chu Local Chairman ina chun fekhâwmin kohran ṭhuoituhai chun an uop a, Pathien kuoma ṭawngṭaia hun hmangin Siel man ding sum chu an leader kuta inhlânin ringzo takin inthlâsuokin an um tah a. Siel an mana an hung thei ding hun Dârthlalanga in-eltuo dan dinghai inhril fel vawng chun nunghâkin lekhazuol an samzâi ngêia an khit pekhai chu hâwpin thafân takin Zopui, Bukpui tieng chun an pan phawt hlak a. Lampuia chun siel khitna hrui ding khuongkhâu hrui dam satin,(a khawhnung deua chu Nylon hruol lien deuhai dâm châwi a ni hlak tah a) Zanah chun siel neihai le chun inbein siel ṭha le inman deuhai chu ngâivenin leaderhai chun an biek vêl a, puonthuo châwi ṭeu ngâina um lo a ni hlak a, thlasik dei lai Leikhâwr khama ṭuong laia puon pakhat chau sila zâl chu inhniktaka in thil harsa a ni hlak a. Zingkhuo a hung var chun Siel neituhaiin a zawngpuitu ding, a dâwngman fa ding an hung tir hlak a, chuong hai râwi chun siel zawngin chul rama dam ei fe a. Siel ṭhenkhat chu machî pêka khit el thei an um a, ṭhenkhat chu khit ngai lo, chî khawm pêk ngâilo an ni leiin inhuola hlîmvala âwk annawleh hnawt châu hnunga khit dâm a ni hlak a. Ram lai ei khêk chêl chûl hlak a, Paite ṭawngin ei hei hnawt chu “ hiaia hawng tai, huai lama hawng tai nawn ta” ti vel chu, a hrenaw chun hnawt dan ding buoi a umin hnawtna tieng bîk ding khawm hre lo pawl -ta dingin a buoithlak thêi khawp el hlak a. Siel chu ei khit thei hun huna vêng tieng pan nghâl a ni nuom hlak, vangnei chang deu chun chul nama machi peka khit thei chang a um a, thaw fuk naw chang deu chu khit thei der lova nikhat zet hnawta hlâwsama inthima in tieng inlâwi châng dâm a um hlak leiin beidawng deuva um châng khawm a um hak hrim a. Iemani châng lem chu khit thei der lova siel dang biek nâwk châng khawm a um hlak leiin a ni khuo nang naw vâng châng a um thei bawk a nih. Tinhmuna intuok kâr mawl kha nghâkhlâ a um hlak a.

Hril lâi nghâla ka zuk hriet suok vang vang chu 1968 kum ICI inṭhedar kuma ICI(ziding pawl) ami kan ni a. Pawl hang inṭhe chu lungril in-erna hi a lo um deu hlak a, Thlâitharlâwma fanghma tam lem dam, Siel lien lem thu dâm mei mei kha ei la buoipui lai a nih a. Krismas zo Dec.27,1968 khan tlangvâl le pathlâwi iemani zât zet Siel kei dingin thafân deuin Zopui tieng kan fe a, Pu Thangsiem, Zopui Lal inah kan riek a, thimbutin ṭuongah kan hei zâl seng a, a dei chu ni’ng a tih ârkhuon tieng chu Tapah mei kan sêm a, khawvar kan nghâk tlang seng tah a. Zîngkhuo a hung var chun siel zawng ding chun Khawhnuoi chul tieng pan chun kan fe tah a. Siel chu machi liek nuom chi a ni lei chun vângnei thlâk takin chul nâma chun kan khit nghâl tah a. Kan hang khita siel a hang intâl chun kan indar suou el a, kan upahai khan” Tleirâwl bei ro le” an ti a. Tlânsiet dan um bîk ta lo chu a ki bul taka chun ka man tah a, siel chu an hrât a, thei tâwp tâwpin a hang inchawm vel tah a. Chuonga siel hang inchâwm chu a ki bula man a,ka hang chel chun mi an lo inzain a’nchâwm po leh ka hang phi chun a tla ve pei lei chun ṭi ding a ni nâw zie ka hung hriet ve tah a. Siel hin mihriem chu an mi lo inzâ ve a ni ka hung hriet chun ka huoi ve pei el tah a. Amiruokchu hnawt sâwl lo a ni lei chun a hrui sei deu chu inputtir ei ta, la suksâwl deu ei tiu, tia ṭhuoituhaiin an rawt chun a hrui kan inputtir a, kan zuisui a, awl takin kan hung kei tah a. Siel chu khawhnâwm lai kan lo thlung a, Zopuia bu kan va fâk khawp chun intiemna ang ngêi chun Vêng tieng chu Dârthlalangin kan el a, a mi tuok ding an lo insiem fel hun ding ngaituoin muong deu hlekin siel chu kan zuk kei thlâk ta a. Tinhmuna chun Kohran thuoituhai râwiin an mi lo nghâk khup el tah a. Naupang an hung tlung chun siel kia chun tlângsâm pâr an hung târ ṭan a, nunghâk ruollin kan mansa pai hai chu an mi hung lak pêk zat zat a, Tinhmuna chun thingpui le kûrtai an lo sem a, Upain ṭawngṭaia hun a hmang zo chun khuo tieng pana naupangin siel an hang kei a, a hma kei le a hnung tieng leh hâwhâw pumin,nunghak mansa paihai le hang intlawn tlâng kha chu sâwl hmêl ei hrietfûk ngai naw a ni tak tah. Siel kei tlung zan bu fâk khawp chun nunghâk in panin ei hei suok a, siel kei fe dan le zan deizie, siel khit dan vêl naw kha chu thu dangin hmun a chang rak naw a. Siel keia hung vê naw hai kha chu hi zan hin chu mi tîtî ngâithlâk kha an chan a ni tak. A hun laia ding chun a lo inhawi tak pei ma ma chu a lo nih.

A nipui ni, mitin lo tûng Krismas/Kumtharlâwm chu a hung tlung a, Biekin inkhawm fe khawm a dang bik rieu a, Biekin sûnga khawm nachang a ngîl nuom deu a hawi. Inkhâwm ṭin sûn lêngkhawma chun nunghâk le puon lukhum inṭâwma hlasak lêngkhâwma ṭhang chu indêntakin ei hei ṭhung a,(mi hmaa siel kei pâwl an hung ko ding kha tûng deu zingin) Lêngkhâwm hlak chu a’nhawi kher el, khuongpui,khuongte le seki leh inri tlut tlutin “Bethlehem le Kalvari tlâng chungah suokna dâr a’n ri tah” tia zâi vâwrin Lalringzonu hai Hnuninu hai rawi an ṭhung hman naw a, hlasak kâr laka ngîra hun hmang an um zing bawk a. Bufâk dâr a hung inri a, Lêngkhâwm ṭhuoituin bufâk inkhâwm a hmang a, a ṭawngṭai zo le inruola siel keipâwl hung suok inla sekei thlêng awt ding ti tucha tienga inthawka râwl a hung suok dâm kha chu a ri a mâwiin ngâi inhawi tak a nih. Khalai boruok tak kha chu sieṭhat thei nisien hun danga la hmang zawm thei ding nisien chu nuom a um thei ngei. A sa hme nêkin Pathienni zan hmasaka siel kei ding rawt vêla inthawk a zînga mansa le inpâia nunghâkhaiin mi mitmei vêng puma mangṭha inphur dam siel kei hung nia mansa inpâi pek dam lampuia hang intlawn vêl dam, a zâna nunghâk lêngnaa siel kei chanchin hril vêl le ruoiṭhe dinga hei inko suok vêl lai boruok kha an nâwm busîk laia inthawka tlangval dûthusam tak hlak chu. A man tam deu a nih.

Hun le nihai luonglai tui ang an liem a,

Ruolkima hlimlai nun kha mitthlaa a cham zing,

Sienkhawm kumtluong run panin an liem pei,

Kir zai reng an rel nawh.

July 30,2020.

Zoteveng, Rengkai.

KRISTA LEIIN KA LA’N NUI THEI A NIH

~ Upa L.Thanzam Pulamte

Ienglâikhawma ei la hriet ngâi nâw Coronavirus (Covid 19) hri inlêng dang thei dan ding ngaituoa India Prime Minister Pu Narendra Modi-in ram pum huopa Lockdown (Khârkhipna) a hung puong thut el ta leia tuol suok lova inkhuokhirna hnuoia ei um ta leiin school naupang school kai zawm thei ta lo, office le sinthaw lai hai sunzawm thei lova ina ei inkhum el ta leiin Biekin inkhâwm hai chen a hung remchâng ta nawh a, insûnga inkhuma hun hmang el a ṭul ta leiin ei buoi deu vawng tah a. Sûng tin hun hmang dan ei inang naw tlâng hle ding a na, naupang tamna deu ṭhenkhat chu buoi vieu mei ei ta; sûngkaw ṭhenkhat chu inrêl deu um bawk ei ta. Tuol suok lova um chu a nghawk ngiel ngiel khawm um ngei bawk ei ta, ṭhenkhat ta ding chun hun hmang pângngâi anga pawisa lo pâwl um bawk ei tih. Miṭhenkhat Covid 19 hrilêng ṭi em ema buoi pâwl, thil dang rêng ngâituo lova hrilêng hrât dan le thi zât pung dan thu hre nuoma buoipui pawl leh; ei buoi dan a’n ang tâwl âwm nâw ngêi. A ṭhenin hieng anga khuokhirna hun hi ieng angin am sawrin hmang ṭangkâi thei ka ta tia hun hmang pâwl um bawk ei ta.

Kei ve bawk khawm hi Lockdown leia suok thei naw chu ka hun tam lem chu ina umin Youtube-a sermon ṭha ṭha le inpâkna hla sakthiem le mâwihai ngâi le lekha tiemin hun ka hmang ve leiin hlâwkna tamtak hmu vein ka’n hriet a. Sermon le hla ka ngâithlâkhai chun nun a mi suktharna tamtak ka lo hmu ve leiin hlâwtling ka’n ti khawp el. Hlasak ka ngai laia mi tâwktu iemanizat umhai laia ka nun mi themtu tak chu “Khuolzin ka nih” ti Pu Solomon V. Hmar phuok ngei an nupaa thiem êm êma an sak ka ngai hin ka ngai nghawk thei naw a, magnet-in thir a hîp angin a mi hîp tap el a.Tulai hin anni anga nupaa thiem êm êma inpâkna hla saka rawngbâwlna hi a vâng vieu bawk a. An hla thu hi nguntaka a bula inthawka hang sui hin a thu vuok vel dan hi a tûlai rieu a, a thu le thlûk a’n chawi ṭha em em, a thu hi biblical deuin ei hnuoi khuolzinna thu a hung inzâwt ṭan a. Peter zieka mikhuol le khuolfe a lo hril ang hin inzin ei ni dan rieka châm sawng el thei ding ei ni naw zie; ei hnuoi khuolzinna hnuoi rinum suol thlazâr hnuoia ei châm mêkna hi châm sawng el lova ram ṭhalem pana in zin ei nizie châng khatna hin a’nzâwt a.

A thunawna hin ei chêngna khawvel hin nu bo fahra angin mi neiin fâk le dâwn ṭha hrim mi pe lovin ra ṭha hrim a mi’n suotir thei naw a. Sienkhawm khawvel harsatna thlipui, riel le ruopui thim angin mi chîm sienkhawm hieng ang harsatna kâra hin hnêtu Krista nun a mi’n hlân leiin Ama Krista zarin hlim le innui theiin a mi’n umtir thu a mi hril nâwk a.

Châng hnina hin hi khawvel khuol châm mêk lai hin lungâwina Krista a nei leiin tlâksam le harsatna kâra lungâwiin ; nakie vânah iengkim a la nei lem dinga a lungkham a hei bâng thei hi Lalpa mi’n ṭhutna a ni leiin a va ropui de aw !

Chângthumna hin Pathienin a naupa neisun Krista a mi pek hi a huntawkin hieng nêka lâwmna ropui ieng dang am beisei ding a um chuong nawzie thu hin lunglai a va sukdam ngei aw.

Chânglina hi nguntaka ei sui hin a thunawna khawvelin fahrain a mi chawi a ti a, a chang tawp taka hin Fahra’n a mi maksan nawh a ti nawk hi sui a pawimaw ngei. Pain a mi hmangai êm leiin Fahra nau kha Kristaa khan nau tak nina a mi’n hlân tah leiin thlamuongtu indiktak ei niah a mi pek tah a, Van tieng mi kâi sanin a kuoma cheng kumkhuo dingin a mi hung ṭhuoi nawk ding thuin a hei suktawp hi thlamuong a va um ngêi de aw.

Chuleiin, hi khawvel khuolzinna rama harsatna sumdum kara “Krista leiin ka la’n nui thei a nih ti thu hin ka nun sung a mi tâwk êm el leiin hi thu hi ka hung ziek ve a nih. A thu a ṭha, a thlûk a mâwi, a saktuhai an thiem, an hmêl khawm a lo va ṭha de, a châng tâwpa bêk hin chu Krista leiin ka la’n nui thei a nih ti hi innui var varin hang sak hai sien chu a mâwi âwm de aw ka ti hlak a nih. Hieng ang le a nêka hla ṭha hung phuokin hung sak nâwk pei dingin Lalpa malsawmna dawngin A kut hrâtin ṭhuoi pei sien tiin mal ka sawm a nih.

20/4/2020

Rengkai

EI PIENGPUI EI NU TAWNG NGEI

Ngaihluin hmang dik tum tlat ei tiu.

~ L.Thanzam Pulamte

Ei piengpui ṭawng,khawvel var hmua ei hung pieng suok hlima ei ṭawng hriet hmasa tak le ei seilienna,khawvel ṭawnga ei thiem tak hi ngâihlu a, hmang dik tuma ṭhang lâk ei ṭûlin a pawimâwzie hre thei pei inla nuom a um ngei el. Thenkhatin kei chu ei ṭawng hmang le ziek hi ka thiem thei hlawlh nawh tia insukchângkângna anga ngai, inti thiem lo deu dam ei um peiin a’n lang hi a pawi khawp el a nih. A tlângpuiin mani piengpui ṭawng hi ṭawng dang po neka ei thiem tak a ni leiin ziek le hmang kawnga khawm inzapui um naw tâwka thiem tum tlat lem ding ni awm tak ei nih a. Hmar ṭawng ziek le hmang dan thua hin ziek le hril chu a tam tah vieu el a. A’n dik le mawi lem dinga a thiemhaiin an hrilhai zawm nuom lo le ngaiven lo pawl ei la um zingin a’n lang a .A ṭha lem le a’n dik lem dinga an hrilhai hi hmang pei inla chu hmasawnna khawp chu ei ngaithlâkin ei tiem tâwl tah ring a um a.Kei ve khawm hin ei ṭawng hmang le ziek dâna hin ka lo lungkham iemanizat a um ve a, ka lungril intarna iemanizat umhâi chu hang ziek lang ve hrim ka tih.

Thini khuoa ei ṭawng hmanghai – Mi thini hin kohranin Programme siemin hunserh pawimaw tak ei hmang ta hlak a. Mithi inthla/vûi ni, zan le a zing ni hnina hun chen siemin a zing hi “Thlân nghâkni” tia ziek pâwl ei la um nuol a. Hi hi nîidang Pathien thuin a mi tlungchil hma le hnung iemani chen kha thi ni zing hi mâkpâ le lâibung le lâinatuhaiin thlân inhuonin thlan tieng an pan a,thlan chu an lo nghakin hun an lo hmang hlak a, midangin mi thina in tieng inpan khawmin hun an lo hmang hlak leiin hi ni hi Thlân nghâkni an lo ti hlak a nih a. Mithi sung khuo a nei deu chun ran dam thatin bu dam an lo fak tlâng hlak a nih.Tulai ṭhangthar hunah chu Kohran Programme ei siem dana hin chu thlân nghak ta lovin in tienga kohran programme ṭha taka hmanginPathien thu le hla ṭhahaia in thlamuongin mithi sung le kuohai ei hnêm lem an tah a.Chuleiin, Thlan nghak ti ṭawngkam hi chu a’n mil ta naw deuin a’n lang a. Hieng anga Kohran Prrogramme-a chuong ding chun Nihnina/Khawsawt in dam ti lem tah inla. Mithi um sûng po kha mithi in ei ti a,mithi ei vûi thlâk ta chun mithi in ni ta loin khawsâwt in a ni tah lem si a.

Mithi khawvarpui zan”Mithi lumeng” ti hlak dam hi nguntaka ngaituo chi a nih. Nidang laia lu meng an ti hlak dan chun,pasalṭha sa kâp thiemhaiin sahrâng an kâp, an hâwn tlung zan chun, zan a hung inthim chun pasalṭha inah chun unau ruolṭha,ṭhenum khawvêng haiin zubêl/thingpui bel putin sahrâng lu mengin hlado leh uong deua hun hmang hlak hun a ni a, Pasalṭhain râl lû a hung hâwn tlung châng khawm hieng ang tho hin thafana hlima lamin hlado dam insamin ral lu mengin hlim le thafântaka hun hmang an ni hlak. Tuta mithingâia ṭap le beidawnghai hnêm dinga lêng khawvar hi chu lu meng ni loin mithi sûna khawvar zân lem a ni ti hi hriet a pawimâw ngei.

Mithi vûi lampui ei fe dan khawm hi siemṭhat le sukdanglam ṭûl a um peiin a’n lang. Râla inthawka thlirtuhai lo hmu dan ding dam hi ngaituo ṭhain ka hriet hlak a. Mithi sûn le inmil lo êm êmin innui puma ti ti le nuom nuom hrila so mur mura ei um hi chu a mawi ei ti tâwl chie am ngaituo tlâk tak a nih. Ruong hma tienga Pastor le Upa ruol ṭhuoituhai ta ding lem chun a mâwi naw nâwk zuol a nih. Nîdang angin hlasak puma ei fe thei ta naw khawmin mithi sûn ei ni leiin khûn takin to chipa zui dan dam hi ṭhuotuhaiin riruong siemin sukdanglam deu a ṭûl ta naw maw ti hi ka lo invawi ve hlak chu a nih. A rawngbawltu neka hmasa lema fe an um chang dam a um hlak a, rawngbawltu takin hma a ṭhuoia ei zui dup dup hi a mawiin a dan ding hrim a ni zie hi hriet zing ṭulin a’n lang.

Biekin inkhawma ei ṭawng hmanghai khawm hi suinawna siemṭhat ding iemani zât umin ka lo hriet ve a. Inkhâwm ṭhuoitu/Hun vawngtuin Bible tiem dinga a hang ṭan a, Bible tiemna la hang nei ka tih.ti ei tam khawp el a, tiemna hi a neia nei thei a ni nawh a. Bible/Pathien thu tiem ei tih ti el a ṭha. A thaw ding chu ei hriet thei thova chu a’n dik lema hmang tum hrâm inla nuom a um. Hlasak ngaithlâkna,thuhril ngaithlâkna nei ei tih ti nêkin hlasak ngai thla’ng ei tih ti dam thuhril ngai thlâng ei tih ti lem a ṭha. Hlasakna hung nei raw seh ti nêkin hlasak dingin ko ei tih,Pathien thu hril dingin ei ko ti dam hun ei pêk tah ti hai hi chîng lem chi an nih. Tawngṭaina nei ei tih ti nêkin ṭawngṭai ei tih ti lem a ṭha.Lalpa ṭawngṭaina hrilna nei ei tih ti nekin Lalpa ṭawngṭaina hril ei tih. Benediction/malsawmna hrilna nei raw seh ti nêkin Benediction hrila hun khâr ding ti lem a mâwi. Pathien kawla ṭawngṭai ti dam, Pathien ei kâwla um dinga ko ti dam ngaituo chieng a ṭha, Pathien kuomaah/hmaah ṭawngṭai ti inla a fûk lem a ni zie ngaituo zui pei hlak ei tiu. Bible-a ei hmu angin’ Kan kuomah um ta la; khuo a’n hnu ding an tah.’hienga inthawk dam hin kuom le kawl danglamna hrietfie tum ei tiu.

Thumal `chau` ti hi `cho` tia hmang hi remchâng ka ti ve naw hlak a. Mi in sum a nei ta naw zie hrilnain “Chêngngâ chau ka nei tah” ti hi “Chêngngâ cho ka nei tah “ tia ziek le ṭawng hmang ei um tlat el hi pawi ka ti laia pakhat a ni ve nâwk a. Chau hi cho in a ri a thlâk thei naw hrim hrim a, Bibblea chen a lo chuong hi nguntaka ngaituo chi nîng a tih. Ei ṭawng chu a ri ang anga ṭawng le ziek (tonal language) a ni leiin fîmkhur a ngai a nih. Inkhâwmpui palâi ripâwttuin tlâwm inti taka Palâi sâwmhni chau kan hung thei a nih.” Ti hi sawmhni cho a ti chun a ri a’n dik thei ta naw tlat a nih.

Hieng a ni lei hin ei piengpui ṭawng ,ei nû ṭawng ngei hi a thei china a rî le thlûk hmang dik hi eini a ṭawng neituhai inchûk le thaw ding a n’a, mihai mi thaw pêk ding a ni naw leiin sukdik tumin theitâwpin ṭhang lâk ei pawimâw tak zet a nih. Chuong naw chun ṭhang hung thar pei dinga hin ei ṭawng inhmang pei thei ding a ni ti hre zing ei tiu.

Rengkai
July 25,2019

HMAR HLAPHUOKTHIEM PU SOLOMON V. HMAR

Ngaisang a um, chawimawi a phu hlie hlie.

~ Upa L. Thanzam  Pulamte


Tawngnain thu khawm hla a n’a, hla khawm thu  an lo ti angin thu le hla hi intlawn a, inkawp tlat, bu le hme ang el an n’a. Thuhriltu’n thiem le indik taka thu a hril ei ngai hin sûngril a châwm a, nun a sukhlimin a sukṭhang hlak leiin thuhriltu hi châwmtu a ni hrim a. Amiruokchu, thuhril ngainuom um le mi châwm em em hlak hai kha a ri a re hnunga ngai ei nuom changa ngai zawm nawk ding a tam naw hlak a. Hlaphuoktu ruok chu a sermon ṭha, mi chawm a, nun mi keiṭhuoituhai kha a solfa le thlûk neia siem a ni leiin nuom hun huna sak le ngaithlak thei a ni hlak leiin hlaphuoktuhai hi an vangneiin inhnar an um bik rieu a nih. Hla thu ṭha em em a thlûk le inchâwitâwk taka siemhai dam hi chu an va hluin a vangnei thlâk ngei. Hla chu a thu ṭha em em a thlûk ṭha zo lo hlapawl, lengkhawm hla khawm nisien a hring zo ngai naw a. Sai hla,hla lênglâwng, hnam hla, Pathien chawimawina le inpakna hla le a dang dang a thu le thluk inchawi tawka siemhai hi an hringin a hmun le hun zir peiin inpak an hlaw hlak a. Ieng hla khawm phuoktu sungril nun inthûk taka inhriettirtu um ngeia hung suok chu, chu ngei chu ṭam a dawm a, sawl le chauhai ta dingin fak an tling a, a ṭul hun peia dingin an hringin an chul mei mei ngai nawh.       
                   

Nikhat chu ka mobile phone YouTube-a inthawkin “Khawvel hnena” Pu Solomon V. Hmarin ama testimony hla, a nun ngeia a pal, a hung inzâwt, a thu le a thluk inchâwitâwk, mâwi êm êma ICI Central Choir-in an sak ka ngâithlak a, ka sungril a tawkin ka zungzam a fang vel a, a ropui ka tiin ka lawm em em el a. Pathien Thlarauin a mihai hmanga a hung inkheksuoktir thuhai hi a dawngtuhai/ ngaituhaiin ei inṭawmpuiin neitu ei lo ni theizie chieng takin a mi’n hriettir a. Mani nun ngeia sukchieng a ni pha, ka phuok ei ti nuom ve thei zie chieng takin ka nunah a’n lang tlat leiin hlu ka ti tak zet a  nih.

“Solomon V. Hmar a Hlahai” a solfa le ṭhataka inziek Pi Kholpi Joute hrietzingna dinga Pu J.C. Chongkholienin a published, ka lo nei sa, ka hmusuok a. A bula inthawka ka hang en chun hla 95 tulaia YouTube-a hla ngainuomum tak tak hai an lo um deu vawng a. Pu Solomon V. Hmar hi ka la’n biekpui ngai naw khawp el a, 1983 a pieng chau kha niin an hril a, a kum ka ngaituoin a hla phuok hi lekhabua hin 95 zet a um tah a, lekhabu chu 2016 a published an tah a. Kum thum a liem nawk ṭep an ta leiin a dang khawm a phuok sa nawk ṭeu dingin ka beisei a. A kum le a hlahai  ka hang sui hin Lalpa’n mi a hmang nuom hin chu kum upa le naupang thu a lo ni naw zie a sukchieng tak zet el. Pa ṭhang loa nuin a enkawl le chawm hienga Lalpa pawl tlaka nun a hmang dan le student ni laia hienga hla hung inzawt suok thei hi mi bik, malsawmna ropui a nih. A hla thu le thluk ka hang en hin talen a lo nei ṭhain solfa a lo thiem zie sui thei khawpin a’n lang a. A chintea lo enkawltu, a nu tak tak hi nu mei mei a lo ni naw ding zie hriet thei a ni a. An nufa phone-a an inbieknaa inthawka “Van tieng ri i hriet hlak am” ti hla dam a’n zawt suok el hi a nu khawm iemani chen a ṭhang ve ti naw ruol an nawh.

Hmun tlawm le inhnuoi,harsatna hmun,khawvel ngaia rimsie le tirdakumna hmuna bul ṭanin beidawngna le harsatna tinreng karah mitthli tla ṭuk ṭukin nun lamtluong hraw sienkhawm ring tlak le bel tlak Lalpa a bel a, Lalpa’n umpuiin a hma a ṭhuoi zing zie chu hriet le hmu theiin a’n lang a. Ekdûr hmun hi khawvel ngaia hmun rimsie le tirdakuma ngai nisienkhawm thlai ṭhatna le ra insuo theina ding chun hmun ditum a lo ni angin harsatna le retheinahai hi Lalpa mi’n hnaitirtu a lo ni hlak a.Vitamin ṭha, taksa le Thlarau malsawmna hnâr a lo nih. Chu hmuna chêng Kristien nun chu a kûng a hung ṭhain ra hlutak a’n suo ngei hlak zie chu ama ah hin hmu theiin a um a nih.

A bikin, ei ni Hmarhai hi ei vangnei zie sui tham a nih. Ei ramah Pathien thu a hung luta inthawka hun sawt nawtea Pastor Thangngur, Pastor Kappu, Pastor Lienrum le mi dang dangin hla an hung phuok ṭan a, vawisun chena mi chawmtu an la ni zing a. Anni liem hnungin ruolthar dang hung suok peiin, an mi liem san pei hnunga hieng anga Pathienin a hmang mi ei la hang nei nawk pei hi ei vangnei zie hi hre nawk zuol ei tiu

July 19, 2019

ZAWLKHAWPUI HLA

 “  A khawtlâng a’n hawi ie, a boruok a’n nêm si.” 

~ L.Thanzam Pulamte

     Pherzâwl, Zâwlkhawpui tia ngâina êm êma ei ko hi kum 1884 vela Pi-le-Puhaiin an lo sâta an lo hluo tan a ni tah a. Chuleiin a khuoa pieng le seilien tamtak ei lo um tah a, ngâinatu khawm ei lo tam ta hrim a nih. Pherzawla pieng le seilien tûta a khawsunga um mêk le hmun danga umhai khawm ngâinatna nei naw chu vâng vieu ring a um. Zâwlkhawpuia pieng, a tuithli dâwn a, a boruoka seilien indiktakhai chu ei thla a châm sawng a, sûn le zân manga hai suoksan zâi rêng rêl lovin a ram le khawtlângah ei lêng zing hlak a. A  khawthlêng, boruok le a ram thlêng, muol le tlâng le vadung ruom tin hai ngâituonain a fang vêl zing hlak a. A khawtlâng inhawi tak kha insawn sanin a lo um tah a, a hlimthla; mitthla le ngaituona chau naw chun hmu le hriet ding a um ta si naw a. Thang la hung thar pei ding le a sûnga chênghai ngêi khawm a, a tlâng le muol hlimthla ngâituona le hrietzingna tha a um zing theina dingin Zâwlkhawpui HLARO siem inla ti hi ka suongtuonah hin  a châm zing hlak a. A khawtlâng le ram thlêng kim dapa khâikhâwm thei khawpa siem chu a harsain hawphur a um vieu bawk, mi turtu hlakin châwl zai a rel chuong si naw a.

Kum 2018 December thlaa Pherzâwl District Level Sikpuiruoi, Pherzâwl khuoa hmang ding thu a hung um khan ka sûngril nuna mi turtu khan chû huna sak hman ngei dinga Zâwlkhawpui Hla siem dingin a mi  mawr nasa zuol ta leiin hawphur tak pum chun siem dingin ka’n siem tan tah a. Ka hang ziek tan a, sâm nuom le inchuonsa ngei ding chi a hung tam nuom  ta vieu el a, a tlângpui ka lâkkhâwmhai chu hla châng dingin ka hang riruong chun a lo sei ta khawp el a. Tûta Zâwlkhawpui hla hi hang en inla châng 5 a sei, châng tina tlar 7 pei um, a thunawn tlar 5 a na, a châng pova tlar 35 a um a, a thunawn tlar 5 leh a rêngin tlar 40 zet a ni  tah a. A châng tlar tinah thumal(words) 9,12,9,11,12,11,11 a um a, châng khata thumal 75 pei a na, châng 5 a ni leiin châng tina thumal 75 chu  châng 5 um le belkhâwmin thumal  375 a um a. A thunawn tlar 5 a chun tlar tinah thumal 12,15,11,10,10=58 a um a, a châng pova  thumal 375 le 58 belin thumal 433 zet a um tah a. Hla ei sak pângngâi  danghai chu châng khatah tlar 4/5 vel an n’a, thumal 100/150 vel bak chu a tam rak nawh. Zâwlkhawpui hla ruok hi chu hieng ang hin sei  sienkhawm Zâwlkhawpui mi indiktak, ngâinatuhai chun a sei an ti phal naw a, la umsa sien ti  a ni deu vawng leiin a hlâwtlingin HLARO a tling phâk ve a nih. A saktu Nunghâk Lalparzo Sanate hi a sak thiemin a sak hring bawk, a hmêl a tha bawk si leiin lâwm a um tak zet zetin Zâwlkhawpui mi nina hi inhlân a phû hlie hlie a nih. Hi hla ka buoipui sûng hin ka naunu, Mrs Lalhluopui w/o Mr Ramsangthang, Chief of Pherzawl khawmin a mi phûrpui khawp el a, a saktu ding le music siemna tieng theitâwpa   thang a mi lâkpui leiin hi hla hin ngâithlâk a hlâw chau a ni a, ka lâwm tak zet a nih. A hla châng indawtin hang sui ei tih.

Châng khatna hi nguntakin hei thlîr la, Pherzawl khuo an lo sât lai hin Pi le Puhai lo thaw dan angin chêngna tlâka an lo sinsiena hlak ârchalin hnuoi thâi a, a khuongna hmun hi Chunga Pathien remtia an lo ngâi a ni hlak leiin Chung Khuonu indin ngêi, hnam chi dang dang lungruola chêng tlângna khuo ngêi a lo nizie a suklang a. Vêngbuk hminga Muolvêng a um ta hrim hrim chun Lal le Khâwnbâwlhai muol kîla an chêngna hming a ni hlak a, Lalvêng tina a ni tak. Lal le a khâwnbâwlhai chun thu tha thu sie, khawsûng ro tin an rêlna hmun a ni hlak a, Vênglâi chu NEIG le Independent Biekin umna Pathien thuin a chênchilna hmuna ngâi, kohran thil le krismas nîkhuo vêla lêngkhâwmna  hmun, hlimna hmun a nizie, Vêngthlabir ti chu suo tieng liema vêng kâithlâ tuikhur fêna lampui lûntak el a nih a. Kâwnvêng ti hi Vêngsak tlâng kâina ding bulthut vêng lûnna hmun Thlânmuol le Khêlzâwl lampui pêngna hmun a ni a, Vêngsak ti hi vêngbuk ni puok thatna hmun Ramthazawl rizâp lampui pêngna hmun, vêngbuk inhawi, Biekin tlâng le inzawm a nih. Biekin tlâng ti hi nîdang lai chun Skulte tlâng an lo ti hlak a, Thado râl buoi zova Biekin sawn kâi nâwk khan ICI Biekin hi tlangah hin  indin a ni a, tlâng inhawi le khawthlîr inhawina, Hmârbiel tieng thlîrna hmun a nih. Thlânmuol ti hi inhma lai chu Khelzâwl sîr le a mawng pheia um a ni a, râl buoi zo hnung khan Buongbul kâwna châltui lam tieng sawnin a um a. Khawthar vêng ti hi Thlânmuol hlui mawng, Paite khawmuol sîr laia um a ni a, High School hnai tieng tlâng phei lai kha High School  vêng ti an nih.

A thunawn hin a khawtlâng le muol inhawizie, a boruok tha le innêmzie, Sâppuihai ti dan taka AC ngai lo, zothlifim thienghlim le innêm chieiin lungkham a thâwidam vawng vawng hlakna a ni a. A ram tha le hnienghnâr leiin bu le bâl le thlâi a’n lâwi râwn hlak a, nîdang lai chun a kâwlvêl mihai pûr phurna a lo ni hlak leiin mikhuol inlâwi lût an tam hlak a, chu ngei chu a lo nih Zâwlkhawpui kan vângkhawzawl tia ei ko chu a nih.                                                              .


Châng hnina hin a hmâr tieng tâwp Vêngsak liema hin Khêlzâwl a um a. Tawngtaina tlâng, Biekin tlâng le Skulte tlângin muol lungthu angin a’n huol vêl a. Inkhêl entuhai ta dingin a vêlin thungna a um thei leiin a remchâng êm êm. Ramthazâwl rizâp hring  Zâwlkhawpui vawng deitu, a ram phêk inhawi êm êm el, zû le va tinrêng kâina, insera, thên ra rûta hlimna hmunhai, e khai! hrilnuom hau an va  tam âwm ngei, a hnuoia  Bâkkawrawla  bâkkuoa bâk sûn le zâna inlêng nuk nuk umna, a lût inthûk inela naupang ruol  hlimnahai  mitthlain a châm zing. High School tlâng thiem inzira Vâla le Sielihai lungruola an kâinahai  kha dâwn kirin lung a’n leng vawng vawng ie, a muol le tlânghai pângngâi zing siin ramsâhai tuol lêngna  a’n chang lem el ta si. Lungrûka dawnin lung a`n lêng ngêi ie.

Châng thumna hi Zâwlkhawpui hril chânga tui kang hril sa lo thei lo a ni a, a tuikhurhai  a bikin Dâihnâi tuikhur,Lungpui tuikhur,Dârzakhûm tuikhur le châltuihai fûra tui tam sien khawm thâl huna tui hnâr a tlâwmin tui kang nghâk tûl zie hlak an ni a. Khawsak sukharsatu tak a ni lai zingin  Nunghak Tlangvâl ta ding chun Pu T.Khuma’n “A vêla fiertui tlâwm sienkhawm Vâla le Sieli lung lâwmna” a lo ti angin khaw sukhawitu pakhat chu a lo ni hlak. Tui kang nghak hang hril laklaw inla chu hril ding hau tak tak um tawl mei an tih. Ramtha venghaiin Daihnâi tui; tuidâwta an lâk ding tum khan Dâihnâi tuikhur an hang huot fâi khan Pu Pauzamawi khawmin “Hi  tuitheikawi hi chu  tuikang kan nghak zana tleirawlin a mi zeina kha a hawi de aw !” a tih, an ti ang kha tam ring a um. Mâukawt tlâng Sangharkhawthlîr le Sakei kâp râwl ti hai hi  annia hin thil inchik tlak le pawimâw a um leiin sâmsâ an tûl hlak a nih. Sûnhlu thei lo inhawizie hril chânga Mâukawt tlâng hril hmai ni ngâi lo, Sangharkhawthlîra Pu (L) Vanlallawmin Savawm khuoituk a lo thâwna le Pu Thathang,Tlângmâwipa, Zâwlkhawpui salthain ramsa lal, Sakei a lo kâpna râwl hi thang thar chena dingin inchik tlâk a tling a nih. Tinhmun ti hi lo fehai zîng tieng le zân tienga innghâkkhawmna hmun khaw kâwla um a ni a, lâwmnu lawmpa lungruoltaka ingnghâkkhawm lai nun hai hang dâwnkirin lung hlui a’n lêng naw thei nawh.

Châng lîna hin Zâwlkhawpui chanchin hril chânga hril hmai thei ngai lo hai- Muolvêng mawnga phûlzâwl,lêngkîr,pûmbûk, lo sinthawtuhai hmangruo sutna le intuoi tharna hmun le a tuola lungpui, sehriet bul, kul tlâng/Dawripa huon tlâng le Sâitawlrawt tlâng phei, thlâitharlâwm chânga fanghma mawng thlâwna hai Keivawm tuikhur, a hming umzie hrima khawm Keivawm khuohai tui lo chawi hlakna,a tui thienghlim em em el hai dam kha aw. Phaiphin le cement hrim ngai lova lung rem tha êm êm, lungintieng hai, mitthlain an cham zing hlak. A mal mala sâm sêng an ta naw leia Tuibûm le Tuizâng kârâ muol,tlâng, ruom le phâizâwl hai popo an rêngin malsâwmna tamtak phura Zâwlkhawpui mihai ta dinga râ hlutak insuoa hung châwm pei dingin a têla fiel an ni   tah.
         

Châng ngâna hin Zâwlkhawpui chu Lamlienpui hung tlung ta leia thangthar leng ha’n an lo sawn tah a, khawthlêng le kawtthlêr a’n dang daih el tah a. Lamlienpui zuiin lam kâwla bâl inzui ang elin a sei zâwnga khuo remin a lo um tah a. Vêngbuk hminghai khawm a lo danglam zo tah a, Bâbuvêng (ka âihnaphapui chungtieng mi’n lawisan tah Pu Lalthangvungin a lo phuok a ni a), Kâwn hmun remna tak Motor châwlna hmun Dâwr le Hotel tamna a ni leiin  Dâwrkâwn ti a ni a, EFCI le PMS hai hmun dinga Lalin a lo inhlânna hmun chu Mission vêng ti a ni a. Tiena tlâng ramtha zau tia lo ko hlakna hmuna khuo rem a ni ta leiin Ramthaveng ti a lo nih. Thangthar nun hung hmasawn peiin meiser le khawnvar hmang lova electric var ringa ei hang um el ta hi mang râwm ei sâwn zak el tah a, suongtuona le beiseina hrim ei nei phâk lo Pherzawl District chen hlângkâia a um el ta hi   Zâwlkhawpui hi  Chunga  Pathien lo indin le thuoi a ni  ti naw thei  a ni nawh.

“  Tuibûm le Tuizâng kâra  muol,tlâng,ruom,vadung le phâizâwl hai – Vâilammuol ,Bekhurmuol, Khumlimuol,Kâwnpui,Mazusemuol,Simuol,Zangkumhnuoi,Mâukawt,Bukângmuol,Theihâibulmuol,Leiruongtuom,Tuikhurzâwlmuol, Sipuimuol,Ramtha,Berawsimuol le inzâwt sêng lo a dang  hai lo nuor nâw hai sien, hun remchâng nâwkah an sakhming la chuong vê ngêi beiseiin lo thlir lem  hai sien tiin virthli lênghai bêkin lo hril raw hai seh.”

                                                                                                                                                   Oct.3rd.2018

YouTube Link: https://www.youtube.com/watch?v=WU9QmQyYy_A

THE 58th HNU GENERAL ASSEMBLY 2018 - 2019 LE VANGAISUMTUK LAL D.R. ṬHUOMA LE PI RODAILOVI LUNGDAW HAWNGNA REPORT

~ L. Thanzam Pulamte
Gen. Secretary, HNU 

Hmar National Union General Assembly 58na chu Programme lo riruong ang ngeiin January 24,2019 hin D.R. Ṭhuoma Memorial Hall, Patpuihmun Pherzawl District-ah hlim tlâng tak le hlawtling taka hmang zo a lo ni tah.
   

     
January 24,2019 zing Dar 10:30 AM in D.R. Ṭhuoma Memorial Hall le Vangai sumtuk Lalnu, Pi Rodailovi Waiting Shed inauguration Programme hmang phawt a ni a. D.R. Ṭhuoma Memorial Hall chu a ṭha mawitawk vieu el a, phairama um sien khawm inzapui um lo ding tâwk a nih. Pu L. Thanzam Pulamtein Programme a keihruoi a, Pu Dr. Chaltonlien Amo MLA- in a hawng a nih. Mipui fekhawm an tama Programme a phuisui ngei el. Hall inaugural Programme zo hin Pu Dr. Chaltonlien Amo Gen. President, HNU Gen.Hqrs.in HNU Flag a keiphara,flag vuong hlap hlap hnuoia chun  General Assembly inkhawm hmasa tak chu ṭan zui nghal a ni a.`Kan tlangram hi par tinreng an vulna` ti hla hlim taka sakin Mr Lalnuntluong Jt.Secretary,HNU Gen.Hqrs-in hne taka inkhawm keihruoiin thu le hla ṭhatak tak ngaithlain hla sak thiemhaiin thiem takin mipui an inawi zing bawk a. Uoptu mipui tam tak hai leiin inkhawm a burip a, Rev. Dr.J.Huoplien Neitham Moderator EFCI(former 1st.Commander, HNU Tuithaphai Block), Pu James Lalrawngbawl H/o Mrs. Lalremsiem President, Pray for the World, Pu L.T.Hmar Chairman, SHC., Rev. Vanlalruoi Shillong, le kohran rawngbâwltu dang dang hai leiin inkhâwm an sukthupui  vieu el. Pu Phirremthang President, HNU Block N0.3-in Welcome address a hril a, Pu Dr. Chaltonlien Amo Gen.President le Pu L.Thanzam Pulamte Gen.Secretary haiin  report le thu ṭha tak tak an hrilin ngaituhai tha a fan tlâng hle el.
         
Party hotu pathum- Pu Pawlsiemlien Vice-President (Org), Pu Lalawilien Amo EWC member, Pu S. Damkung Senior Adviser (former General, Hmar Volunteer) haiin an mi lo liem san ta leiin inpâm an umin sûnna hunser(Silent Prayer) Rev.Dr, J.Huoplien Neitham-in a hmang a, sûng le kuo hai ṭawngṭai pekna hun hmang a nih. Ditkhawp lo takin sûn inkhawm hmang zo a ni a, chawhnung Dar 2:30 PM in rorelna hun hmang a ni a, palai 74 present a ni a. Agenda 14 a um a, Dr. Chaltonlien Amo Gen. President-in hne le thiem takin rorelna hun a keihruoi a, palaihai thafan takin rorelna hun hmang a nih.
         
Zan inkhawm hunah Pu Lalthlamuong Keivawm le Miss Cinthia haiin hne le mawikhai takin an keihruoi nawk a.Rev. Benjamin President, Block N0.6in Lawmlutna thucha a hril a, Pu. J. Ramlien EWC, Pu Lal Hossan MDC EWC, Pu Hrila Hmar EM. Vice-President, HNU Gen.Hqrs. haiin thu ṭha le pawimaw tak tak an hril a, Pu Dr. Chaltonlien Amo MLA in Block tina mi 3 thlang suok pei hai kuomah Red Blanket a`n hla a. Pu James Lalrawngbawl le Pi Lalremsiem haiin HNU member thlangsuok mi 19 hai puon an inbâttir bawk a. Thu le hla tlai takin zan inkhawm hunkhatna chu zo a ni tah a. Hun hnina chu Open air-ah Singing Festival hlim thei tawka hmang a nih. Artist-hai –Mr. Lalramchan Aizawl, Nk. Lalparmawi Ngampabung, Nk. Lalzuilawm Kh. Jeikhan ,Mr Zosanglien Kangreng  le  Nk.Merina Varte  Aizawl haiin hne takin mipui an inawiin lâm mup mupin hun hmang a nih.
           
January 25,2019 hin Vangaisumtuk Lal  D.R.Ṭhuoma le Lalnu Pi Rodailovi hai lungdaw hawngna  Programme ropuitakin  D.R.Ṭhuoma Memorial Hall-ah hmang zawm a ni a, Upa Lalrothlang Sielmatin hne takin Lungdaw Programme  a ṭhuoi a, Programme a phuiinsui ngei el. Rev. Dr. J.Huoplien Neithamin lungdawq hawngin thucha a hril a, Upa Er.Lalthanzam Amo le Pu Lalliensung Amo haiin an Nu le Pa chanchin ngainuom um takin an hril a. Patpuihmun ICI Ṭhalaipawlin Pathien inpakna hla mawi takin an sak a, Rev. H.Chungthang Ṭhiek- in Pathien thucha a hril a, ngaituhai na a tlai khawp el. Pu Dr.Chaltonlien Amo MLA in lawmthu le thu pawimaw  tak tak hrilin hun a hmang a,mipui mit le na a tlai ngei el. Programme hmang zo thâwkkhatin  zan tieng Dar 3:00 in ruoi hnienghnar tak el kil tlâng a nih. Hi ruoia ding hin Bûkpi le Hânsip laia Siel lien ṭhal 3, Bawng 1, Vawk 6 le Kel thata ruoi ṭhe a ni a. Ruoi a hnienginhnarin mipui an hlim tlâng tak zet a nih. Pu Dr. Chaltonlien Amo hai urêng inthuruol dan le khuo le vêng an hmangaizie Vangaisumtuk mipui le fekhawmhaiin an hril tawp naw a nih.
             
Zan Programme khawm Pu Lalhmaṭhuoi Secy. Val Upa Patpuihmunin a conduct a, Rev. Alan L. Ṭhiek Lecturer, SBC, Rev. Huolthangsei Ṭhiek Exe. Director, EAC., Pu Derick L.Kobung MCS, SDO Vangai Sub Div. le Upa Lalzarlien Hmarkhawlien haia inthawkin thu le hla ṭha tak tak ngaithlak a ni a. Hlasakthiem haiin an inawi zing bawk leiin Programme a hlawtling tak zet a nih.