Responsive Ad Slot

Myanmar Coup: Myanmar Sanhim Rawh

Saturday, March 6, 2021

/ Published by Ralsun Hmar


 ~ Ramditum Ralsun

“Chun, Lalpa chu Thlarau chu a na, Lalpa Thlarau umna taphawta chun zalênna a um hlak"               ~2 Korinth 3:17

Tulaia khawvel sâwihnîngtu le mi ngaiven tak chu Myanmar rama sipai tha hratna hmanga mipui ro-in-rêlna pâwnglâk (Myanmar Coup) hi a nih. Kum bul lai khan Myanmar-ah inthlangpui (General Election) nei a ni a, kum 2015 a’nthawka rorêlna cheltu Aung San Suu Kyi inrawi National League for Democracy (NLD) chun hnesâw takin hrâtna chang sien khawm, sêlklatu pawlha’n inthlang le vote tiem hunah thil fello a um tia an intumna chu sipai rorêlna in a thlawp a, Myanmar ram pumpui chu February 1, 2021 a’nthawk khan kum khat sung emergency puongin sawrkarna chu a pâwnglâk a, Military Commander-in-Chief Min Aung Hlaing chu rorêlna khâwl cheltu (Dictator) a hung ni tah a nih. Hieng lai zing hin, sêlkaltuhai intumna chu Election Commission chun bêlchieng dâwllo niin á¹­hang a khâw ve thung.

Sipai rorêlna hnuoia Myanmar ram a hung um china inthawk buoina namên lo a suok a. Sawrkar pâwnglâkna chu a ram mipui ha’n nasa takin an dodal a. Ni tinin a rampum huopin á¹­halai, naupang le a tar a zûrin sipai rorêlna an ditnaw zie suklangin protest an nei hlak a, sipai tha hrâtna hmangin beilêt zing an ni bawk a. Rorêlna cheltuha’n mipui umkhâwm, lampui hrâw le rorêltu laka hêlna suktawp dingin thupêk a’n suo zing a, mipuihai an to á¹­awk á¹­awk thei nawh. Lampui lûnna hmun, kawtthlêr le kilkhâwr a hai protest a á¹­hanghai le sipai hawn an inbeituo a, NLD á¹­huoitu Aung San Suu Kyi le a sinthawpuihai á¹­hangin mi tam tak intângna In-ah khum an ni a; sipai ha’n hmawltum, rubber bullet le silai tak hmanga an beilêt leiin hliemna tuok enkawl ding hmun tam takah dêng bûmin an um a, thina tuok khawm mi á¹­hahnem tak an ni tah. Chanchinthar ei en chun, ni tin hin hliem tuor le thina tuok hmu ding an um zing hlak. Military Commander-in-Chief Min Aung Hlaing chun, emergency tâwp hunah inthlangna á¹­ha taka huoihawt a, mipui ro-in-rêlna (democracy) sawrkar la siem dingin thutiem a nei a chu mipui ringzo hlâw nêk hmanin, inpâwnglâkna dodal pawlhai tha a sukthak zuol sau a, khawvel sawisel a tuok zing bawk a nih. Myanmar ram ngirhmun le thiltlunghai hi khawvelin a thlir á¹­hup a, zalênna a um theina dinga inrawl dingin Myanmar-in khawvel a ko ve zing bawk.

Myanmar ram ngirhmun hin a ram mipuihai lai inthuruolna á¹­ha a hung phursuok niin a’n lang a. An hun tawng hi á¹­hanaw in ditum lo tak nisien khawm, kawngkhat taka chu hlawkpuina an nei leiin, nundan pangngai an hung nei thei a ni chun, an hmabak sukêng pha thei dingin a’n lang. Myanmar ram hin kum 1948 khan Britain a’nthawk zalênna a hmu a, 1962 a’nthawk 2011 chen, mipui an hung changkâng a, râwl insuoa mani a ro-in-rêl theia an hung um hma po kha sipai rorêlna hnuoia inenkawl an nih. Hieng hun sung po po hin sipai rorêlna hnuoiah Myanmar mipuihai chun rinumna nasatak an tuor hlak a. Mipuihai chu sipaihai kutthak nuolna a hmang an ni hlak a, hieng lai huna hin mi tu khawm sipai rorêlna dolêta hmalatu an um ngai nawh.

Sipai rorêlna hnuoia an um sung hin a ram sunga chêng hnam hnuoihnung lemhai chun sukdudâna nasa tak an tuok hlak a. Mi tam tak chu ṭhenum ram haiah an râlzâm a. Ṭhenkhat refugee certificate lain India rama khawm tam tak refugee in an hung lût hlak bawk. Hieng lai huna hin mi tu khawm sipai laka hel le tharum insuo ngam an um naw a, an ram maksan kha an ta dinga zalênna in an lo ngai hlak a nih.

Tuta á¹­uma thiltlunga ruok hin chu mipuihai an to á¹­awk á¹­awk thei naw a, an dikna (rights) changchâwiin rorêlna indik a um theina dingin, pumkhatin sipai rorêlna an ditnaw zie suklangin an khinglêt ta lem a nih. Chanchinthar le social media tum tum haiah thiltlunghai hmu thei zing an nih a. Hi buoina hin ram hmangaitu indik tam tak a hung sersuok a; rorêlna indik chu a la hung inhersuok ngei beisei a um. Myanmar ram hmangaitu, zalên taka a ram mipuihaiin mani ngeia ro an inrêl theina ding hmakhuo ngâitu an pung deu deu a. Chuong hai lai chun, “thlang tlinga um democracy sawrkar a ngirsuok naw chun tu khawmin sipai rorêlna thu ngâi lo ding” ti á¹­awngkam a sâksuok leia a sina inthawka bân, Myanmar ram ai-awa UN a sinthaw (Myanmar’s Ambassador to UN) Kyaw Moe Tun khawm a á¹­hang veh a. Sipai á¹­hang lai mi á¹­hahnem tâwk tak an sin tâwpsanin mipui hmalakna an zawm a, mipui le sipaihai an inbeituo hunah sipai á¹­henkhat mipui tienga á¹­hang lem social media video haiah hmu ding an um nuol bawk. Ni khat lai el khan nunghakte pakhat chu ram le mipuihai ta dinga inpumpe in a suokdawk a. Ama chun thuziek badge anga awr a maksan a, thuziek a chun san theia a um pal chun ti’n a blood group (B) le “ka taksa hai a hliem nasa taluo leia sansuok thei ta lo dinga ka lo um chun, ka taksa pêng (organ) la hmang thei um hai po a mamâwhai ta dingin ka donate” ti’n a ziek. A huoisen á¹­al á¹­al khawp el. Mipui le sipaihai an inbeituona-ah a hringna a chân nghe nghe bawk.

Hieng anga mipui ro-in-rêlna dit leia anni laia inpumkhatna hung inpiengtirtu tak chu NLD á¹­huoitu Aung San Suu Kyi hi a nih. Ama hi Burmese Politician le Revolutionist á¹­huoitu Aung San a naunu a ni a, a pa Aung San khawm hi mipui zalênna a ngaipawimaw leiin tulai huna Myanmar mihaiin India pa Mahatma Gandhi ei ti anga “Father of Myanmar” ti title an pek thei ve ngat a nih. Aung San Suu Kyi hi London hmuna inchûk suok, dan tieng khawm thiemna inril tak nei mi a nih. Mipui zalênna le mania ro-in-rêlna (democracy) a ngaipawimaw leia sipai rorêlna khing ngam ngat; hi le inzawma hmalakna tum tum a huoihawt leia 1989 le 2010 inkar sûng kum 15 vel zet In-a khum (House Arrest) a sie, a thiltum le hmalakna khawvelin a hrietpui leia House Arrest-a a um laia Noble Peace Prize dawng thei a nih. Ama hin a party inrâwi NLD chu 2015 inthlangpui á¹­um khan hrâtna a changpui a, sawrkarna an chel sungin State Counselor le Minister of Foreign Affairs hai a chel a nih. Aung San Suu Kyi inrâwi sawrkar hi hrâta an ram á¹­huoiin, sipai rorêlna a’nthawk zalên takin hringnun hmang hai sien ti hi Myanmar mipuihai thlâkhla le beiseina chu a nih.

Thukhârna: Myanmar ram ngirhmun hi khawvelin a thlîr á¹­hup a; buoina an tuok meka inthawk zalên hai sien ti hi mi tin duthusam a nih. Joe Biden (US President), Jacinda Ardern (New Zealand Prime Minister), Boris Johnson (UK Prime Minister) le khawvel á¹­huoitu dang dang khawmin Myanmar ram ngirhmun an ngaimâw thu le theitâwpa hma an lak ding thu an puong. Thiltlung mek hin khawvel a dêngsuok ta’k leiin, UN level a hmalakna khawm a hung um pei beisei a nih. Chu lai zingin, Myanmar ram hi tuta buoina a inthawk zalên sien khawm, a ram hi sanhim a ni tak tak ding am ti hi ngaituo tham tak chu a nih.

Ni khat lai khan ‘Eh Wah and Eh Ler Tha Voice of Karen’ ha’n ‘Save Myanmar’ ti hla an sak ka lo ngai fûk a. A hla thu a á¹­ha a, a saktuhai an thiemin ngai man a um a, a thufûn dîlsût taka ei ngaituo chun ngaituona a keitho á¹­ha hle. An hlasak hi hang tuihni ding ni inla chu ziek ding tam tak um a tih. Chu hla ka ngai mek laia ka lungrila hung inlang chu: ‘Myanmar in sipai rorêlna hnuoia a tuorna hi tâwpin zalên sien, a ram le a sûnga chêng mipuihai hi sanhim an ni tak tak ding am?’ ti hi a nih. Myanmar a hin Buddhism sakhuo zuitu an tamtak a, a dawttu chu Kristien nihai sien khawm, a percentage a sût chun za-ah pariet (8%) chau an ni phâk a. Hmun hran hrana inthawk Missionary tirlût ni hlak hai sien khawm, sakhuo iná¹­hang dan en chun hma a sâwn taluo nawh. Myanmar ramin buoina a tuok mêk hi mak danglam takin Pathienin hmangruo in hmang hlau sien; sipai rorêlna tawtawt taka inthawk le suol khuopna a inthawk an zalên theina dingin á¹­awngá¹­aipui an ngâi hle a nih.

Rengkai: 4th March, 2021

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate