Responsive Ad Slot

Legal Awareness

Sunday, August 18, 2019

/ Published by Simon L Infimate
Nuhmei sukbeidawngtu le sukmuolphotu chu hrem ning a ta. Pasal sukmuolphotu nunghak khawm hrem ning a tih.

India khawpui Delhi, Mumbai, Kolkata, Guwahati, Shillong, Imphal, Silchar, Pune, CCP, Silchar, Bengaluru le khawpui dang danga lekha inchuklai, sinthawtu le sin zawng mek ei nunghak le nupui tam tak hai lo hriet dingin India DAN le DUN thenkhat ei hung tarlang ding a nih:


A. Dan sawmhni le pakhat nuhmei/nunghak hai hriet ding

1. Nuhmei pawngsuoltu chu thiemnaw a chang chun kum sari jail intang a tih.

2. Nuhmei zawrtu chu kum sawm jail intang a tih.

3. Nuhmei vuo hlaktu pasal chu kum thum jail intang a tih.

4. Innei huna a i sawm thil le inzawmin inneia inthawk kum ruk sung thina a lo tuok pal chun a pasal chu kum sari jail intang a tih.

5. Nuhmei force-a thuoi hmangtu chu kum thum jail intang a tih. A sukhliem chun kum sari jail intang a ta. Chun thuoihmanga um nuhmei hi a that chun a damsung jail intang a tih. Khaihlum khawm a ni el thei.

6. A nuom naw sasa a nuhmei pang lo va themtu chu kum thum jail intang a tih.

7. Nuhmei kum tlinglo dit ena en a, a sukhmingsie-tu chu kum thum jail intang a tih.

8. Nunghakin a dit naw sasa khawma la zui phet phettu pasal chu kum thum jail intang a tih.

9. Nuhmei insil lai a ruka lo entu chu kum khat jail intang a tih.

10. Nuhmei thuomhnaw hlip a sukhmingsie tumtu chu kum thum jail intang a tih.

11. Nau sukthlaktu pasal chu kum sari jail intang a tih.

12. A nuom naw sa sa a nuhmei sin inthawtirtu chu kum khat jail
intang a tih.

13. Nuhmei hmusit deuva entu le ramtin lo hril khumtu chu kum thum jail intang a tih.

14. Pasal nei lai zing nuhmei lo thuoihmangtu chu kum hni jail intang a tih.

15. A nuhmei dam laia nuhmei dang neitu pasal chu kum thum jail intang a tih.

16. Inngaizawng anga umkawp sia, inneipui nuom derlotu chu kum khat jail intang a tih.

17.  Nuom naw sasa a nuhmei inneilui tirtu chu kum hni jail intang a tih.

18. Sexual harassment thil chu kum thum jail intang theina a nih.

19. A nuhmei sukrimsitu pasal chu kum thum jail intang a tih.

20. Kum tlinglo nuhmei pasal inneitirtu chu kum thum jail intang a tih.

21. Tha lo taka nuhmei bie hlaktu chu thla thum jail intangtir thei a nih.

B. Prevention, Prohibition and Redressal of Sexual Harassment at Workplaces 2013 :

1. Sexual harassment dodal dingin miruoitu employer staff 10 neka tam nei haiin Internal Complaint Committee (ICC) nei an tih. Staff 10 hnuoitieng umna workplace a thawktu le sinzawnghai ta dingin District Local Complaint Committee (LCC) a um bawk. ICC le LCC neilo employer-hai chun Rs 50,000 fine an tih. DC or Police kuoma report thei an nih.

2. Employer/company tinin an ICC members, phone numbers le nuhmei sukbeidawngtuhai hremdan dinghai an office annawleh notice board ah tar an tih.

3. Nuhmei taksa thil sex, tawng mawilo hmangtu, umdan le changdan dit umlo le nuhmei zalpui tum phet phet zawnga sukbeidawngtu hai chu ICC ah complain thei an nih.

4. ICC/LCC in 90 days sungin investigation thawng an ta. Report chu employer/company a hotulien hai peng a tih.

5. Complaint kha an dik chun 60 days sungin Employer-in nuhmei sukbeidawngtu chunga action lang a tih. Accused hi a sina inthawk sukchawl thei a ni a. A hlaw chen lakthlak thei a nih. Complainant khawma compensation a hmu thei.

6. Amiruokchu, complaint kha suidawk a harsa chun, ICC hin complaint kha sukbo dingin Employer hai inhriettir thei a tih.

7. ICC hin complaint a sui sung complaint petu nu hin hmun danga transfer dingin ICC ah hnina a pek thei a. A tul chun ICC hin chawl 90 days pe dingin ngenna a siem thei bawk.

C. Nuhmei/nunghak um tha peilo hi suol zuk ti el thei a ni nawh. Amiruokchu, public lai an in "advertise" thei nawh. Sex le inzawma sin nei haiin public hmun a inthawka 200 metre huomsung "ramtin" an thaw thei nawh. Nuhmei um tha pei lo hai inzawrna hmun neitu chu Police Inspector le chungtieng in an man thei a. Kum hni jail intang a tih. Inzawrna in neitu/enkawltu khawm man thei a nih. "Customer" in kum tlinglo a zal pui chun man thei a ni ve. Complaint chu inzawrna in kawla cheng mi pathum haiin an thelut thei a. Magistrate phalna sirsanin inzawrna hmun chu Police in an va khar thei. Man tul tul va man an tih. Magistrate in inzawr hai chu an inzawrna in/room a inthawkin a hnawtdawk thei bawk.

D. ST/SC Act 1989

ST nunghak or nuhmei a nuom naw sasa-a lo va them tum tral tral, inngaizawngpui tum tawk tawk, sukmuolpho zawnga ramtin lo baukhum annawle sexual tawngbau a bietu non-ST chu thlaruk jail intang a tih.

Public servant hieng DC/SP/OC ST nilo haiin ST nuhmei complaint, non-ST Vai haiin hmusit taka an sawisakna le an sukbeidawngna thu intlun tuma a lekha ziek an uksak naw chun thlaruk jail ah an intang thei ve a nih. ST chunga kutthlaktu chu an rang thei angin Police in man an tih. Preliminary enquiry thaw a tul nawh. Accused in bail hmu bawk naw nih.

*Iemani tia ngaizawng annawle sin thawna hmuna emoloyer haiin nuhmei nunghak chunga thil tha naw an lo thaw tuma, an sukmuolpho tum chun Police Station hnaina taka an rang thei anga FIR file a tha.

Amiruokchu, pasal annawle employer chunga false case theluttu nuhmei or nunghak chu Sec 182 IPC 1860 in a khit thei ve. Thiemnaw a chang vai chun thla ruk jail intang veng a tih.

Nuhmei sukbeidawngtu le sukmuolpho tumtu chu hrem ning a ta. Pasal sukzaktu nunghak khawm hrem ning a tih.

-Lakhawmtu

Dada le Jojo-pa,
Hmarkhawlien, Cachar, Assam

18.8.2019
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate