Showing posts with label V. Lalnghakthang. Show all posts
Showing posts with label V. Lalnghakthang. Show all posts

NANG RUOK CHUN TAWNGTAI MAICHAM MEI SUK CHAWK LEM RAWH

No comments

April 05, 2020

~ Rev Dr. V Lalnghakthang

Hrilfiena: Hi article hin tu sakhuo khawm a hril hnuol nawh. A sungthu hi hrietna kimlo taka ziek a ni leiin sawisel nuomtu ta ding chun a thupui ringawt khawm khi sawisel khawp ning a tih. Ringna ah ei ngir det am ti in enfie nuom tu ta ding ruok chun alo tangkai vieu el dim ti beiseina leia hung ziek a ni lem.

Tuta tum a hri leng beiletna hin ei ram sorkarna lukhaitu hin thil danglam tak tak rawt a hung nei peia. March 20, 2020 zan tieng khan hri leng dona kawnga a hma a intlarhai kuoma lawmthu hrilna suklangna in mani sumphuk a’nthawk kutben a lo rawt tah a, hmun thenkhat a sakhuona hmang suol pawl lem chun suok dawka pungkhawmin, lawmna hun ang ela an hmang lei khan social distancing dan nasatakin an bawsiet tawl hiel a ni khah. Ei ni rawi lai khom hmun thenkhat a chuh mani sum phuk a inthawk a khuong le thleng lo vuo ri pawl khom ei in kat nawk a ni awm ie. Tuhin April 5, 2020 zan dar 9 minute 9 sung meivarhai thata coronavirus hripuiin hun inthim taka a mi sie na chu inthuruol taka do tlangna suklangna in minute 9 sung candle, khawnvarte le mobile flashlight hai sit var dingin mipui hai a ngen nawk. Ei rengin coronavirus hripuiin thim hnuoia a mi sie na chu var thilthawtheina hmangin ei cho ding ti a nih.

Ei chengna ram sakhuona a mi tam chiltu hai ta ding hin nambar 9 hin umzie inthuk tak tak tamtak a nei. April 5 hi pathien biekna hun poimaw pradosh vrat anih a, chulaia an hunser poimaw pakhat chu chaitra pradosh puja ti nih, chu chu april 5, 6:40-8:59PM inkar a nei hlak a nih. Hrilfie dan chun hi zan a thla/ni/arasi hai chang dan/inher dan hin hmatienga thiltlung ding hrillawk theina um in an ring. Chun, kumtina an hunser Navratris hi ni 9 sung an inser hlak a, hi hun sung hin nitin an pathiennu durga ta dinga siehran an nei hlak. Lungril, taksa le thlarau insawizawinaa an hmang yoga inchuktirna chun mihriem taksa bung hin kawt khar 9 a nei, chuong hai chu – mit pahni, nakawr pahni, hnarkuo pahni, bau, inhnawmna le inzunna hai hi annih. An inchuktir pei dan chun thil popo inthlungkhawmna pakuo a um – leihnuoi, van,tui, boruok, mei, van boruok inthim sâmup, hun, thlarau le lungril an tih.

Chun, lungril themchangtu (Rasas tia an ko, Saphai in emotions an ti) chi 9 a um a, chuong thil 9 hai chu: hmangaina, hlimna, mak ti na, inremna, lungsenna, huoisenna, lungngaina, titna, zie thupna hai an nih. Hieng thil 9 hai hi taksa, lungril le thlarau chunga an thawk bik a nih. Chuong ang bawkin, nisa le a heltu arasi hai (solar system) khawm khi chi 9 an ni veh a, chuonghai chu; Surya (Nisa), Chandra (Thlapa), Mangal (Sikeisen/Mars), Budh (Arasi lai a chin tak Mercury), Shani (Saturn), Rahu (Neptune), Ketu (Uranus), Shukra (Venus) and Brihaspati (Jupiter) hai hi an nih an la ti ta pei. Hi thu ka hriet khan, hmel hriet ruoltha pakhat kan biekpui nghal, ‘iengleia thla 4na, ni 5 (5+4) kher’ ti ka hei indawn chun, ‘namber 9 hi mihriem sukdanglam theitu, hne thei lo nambar a nih. India mipui makteduoi telin minute 9 sung candle (an ni ti dan chun Diya) ei sukvar hin hri tha lo hi a ur hmang ding a nih. Diya (Deepak khom an tih) hi pil inhnak hmanga an hem, sakhuona le inzawma hun ser poimaw an hmang chang a, an sit var hlak, pathien biekna hmangruo laia pakhat a nih. An ring dan chun diya (mei var) hmanga pathien biekna hin sungril suk harna, hrietna, varna, zalenna,hlimna, tluongtlungna, ngirhmun insang lema chuongkaina, hming thangna, taksa hriselna le hratna an tlun hlak, hi meisit var hin inthim thilthawtheina a hnawt hmang hlak ti a ni bawk.

Sakhuo inchukna hmun a lo seilien ngei ngei, mi var le remhrie tak ni bawk, hma tieng khawm thiemtakin rawt thar la hung nei pei rawi naw nim. Hieng ang hun ei thlung hin, Lalpa Isu Kristain a inchuktirhai rawngbawl dinga a tirsuok laia a thu cha ‘Ngai ta u, satenehai laia beram um angin ka tir cheu hi; chuongchun, rul anga vara, vathu anga pawi tawkloin um un la’ Matthai 10:16 ti thu hi ringtu chun lungril a sie tlat thang a tih. Ei Bible in roreltuhai thu anga um dinga min chuktirna hi ei hriet hne ta hle. Amiruokchuh, ei Thlarau hringna inphat khopa thu zawm ding ruok chun a min chuktir chuong nawh, ‘Milem biek hi tlansan ro’ (1 Korinth 10:14) ti a nih. Ringtu tamtak chuh Bible thu ei hriet chieng naw leiin mi thil hril phawt an dik dinga ngai lei dam in ei hriet hmasa sa hih ei chel det vieu hlak, hieng thil hai hin hrietnaw kar in inchuktirna indik lo ah an mi keilut a, a tawp a lem chuh ringna fe suol pawl an hung um hlak. Thil iengkim thaw thieng sien khawm, thil iengkim thaw hi a tha hnem nawh (1 Korinth 10:23) ti hi Patien thu a nih. Hri leng do na a hin theitawp suo in sawrkar hi ei thlawp tlat ding a nih, amiruokchuh, ringnaw hai le ringkawl bat hmunkhat a do let kher ding ani nawh’ (2 Korinth 6:14) ti hi chuh ei ngirna ni tlat raw seh. Lalpa Isu inchuktirna ‘Kaisar thilhai chu kaisar kuomah peka, Pathien thilhai chu Pathien kuoma pek el ding anih’ (Luka 20:23-25). Asanchuh, ‘Var tak, mitin sukvartu Lalpa Isu Krista cho hi inthim chunga thuneitu le hnetheitu a nih’ ti hi Pathien thu indik a nih (Johan 1:5-13). Chuleiin, ei hun tawng mek a hin Pathien Thu in a min chuktir dan hi ngaiven zing a pawimaw hle a, Ringnaa chun ei um am, ti hi in enfie rawp ding a nih (2 Korinth 13:5).

Aigupta hremna hripui anthawka a mi hai lo sanhimtu, Israel mihai sun le zana thuoitu, Karmel Tlang Maicham a mei lo suk tla tu, Fiena meia inthawka Sadrak, Mesak, Abendagohai sansuoktu Pathien a la pangngai zing anih. Rangkachak milem chibai buk naw kha thina ani nawh, Hringna le Pathien Ropuina ani lem. Chuleiin, khawvel Var Lal Isu Krita zara Chatuon Hringna neitu hai hin, Janata Jagran hun a hin meivar tawk taka insit in, Khawvel ta dinga Var Insuo in, Var siemtu le Neitu, Natna Hri hne theitu, Pathien Hring kuomah tawngtaina maicham suk chawk (Leviticus 6:13) in, Khawvel Lal, Sandamtu le Var kuomah (Johan 8:12) Hosanna (Matthai 21:9) ti in khek dur dur lem ei tiu! A thei ani chun Pathien Inpakna hla sak tlangin, hlimtaka Pathien Ropuina pek hun a hmang lem ding a nih. Ka thu suktawpna dingin, ka Pu Thangsawihmang tawngbau hei haw vak lang, ‘Pathien siktehmer’ an leng mek lai hin. Pathien ti deka, roreltu thu zawma, Laltak chawimawi in (Rom 13, 1 Peter 2:17) um tlat ei tiu. Nakie hi neka ‘Siktehmer’ dang a hung inlang nawk pha lem chuh chi-ai nasa taluo pal ei tih.

EI CHIAI NASA MAW…….

No comments

March 31, 2020

~ Rev. Dr. V. Lalnghakthang,
Children’s Home Compound, Saikawt

Mihriem taksa suksie thei thilthanaw hi tiem seng lo an um,
chuong hai chu thina chen intlun dinga mi sukthlaphang tu a nih;
Mihriem taksa hi natna hri a khat ani leiin,
Dam sung hi phurrik bo a hmang zo ni naw nih.
Sietna chun ami la nang hun um tho tho a tih
Mi damhai chun an la thi ding a ni ti an inhriet si a


Kha hma laia ang bawkin, tuhin khawvel suk thlaphangtu hri ti um chuh a hung in lang nawk ta rek. December 31, 2019 khan China sawrkar chun mihriem inthuokna chuop sukbuoia, suksie theitu natna hri chikhat Coronavirus (COVID-19) an ti chu Hubei Provincea an sumdawngna khawpui lien Wuhan, China ah a um ngei ti an lo sukfie tah. Ei ni rawi Krismas le Kumthar lawm a ei hlim dar dar lai, thlasik chawl hmanga sungkuo, ruoltha le Kohranhai Pathien thu a insukhlim a thu tin thu tang inzawta ei fe khawm lai khan,Wuhan khawpui chu thlaphangna le lusunna hmun in a lo inchang der tah. Wuhan khawpui hi kum 3400 vela upa ni ta a hril a nih, a sunga hin mihriem maktaduoi 11 vel an cheng a hriet a ni bawk. Hi natna hri hung indarzau pei leiin March 11, 2020 khan World Health Organization (WHO) chun khawvel hmun lien lem huopa hri inkaisawng thei (Pandemic) in a hung puong ta bur el a. Ei ni rawi chengna India ram khomin ei lo laklut ve ta leiin, mihriem sanhimna ding le an dar hratnawna dingin Prime Minister Pu Narendra Modi in India ram pumpui chawlkar 3 bek inkarkhip a puong ta hlawl a, rambung dang thuoitu hai in pak khawm a hlaw nasa hle. March 27, 2020 WHO Situation Report- 67 ziek lang dan chun hi natna hih rambung 202 zet ah laklut a ni tah.

COVID-19 hin mihriem nun dan pangngai a suk danglam nasa hle; mi nuoi tel damdawi in ah enkawl mek in an um a, sing tel in a’n thi pha ta bawk. India ram a ding khawmin a vawikhatna dingin Disaster Management Act 2005 chu a ram pumpui a hmang dingin puong ani leiin, nun dan pangngai popo sukchawl vawng a nih. A tha hratna, thiemna le a sum nei hai chu COVID-19 bei letna ding le hi laka mipui venghimna a hmang dingin a peksuok ta hlawl. Hi Act hi ei ni lai hin a um zie hrie lo ei la um khawm chu a ni el di’m, tlawm a ei lo chi-ai deu dan hih ti dam ka ngaituo pha hiel. Intum intuo loa thang tlang peiin, khuo le veng, pansak pantlang in enkai seng ei ta, ei hunbi tawng anga um dan khawm hung thiem pei ei ta, hotuhai khawmin fel lem in an hung rel pei lo beisei phawt ei tih. The Centre for Disease Control USA hril dan chun hi hri laka invengna ding damdawi (vaccine) la hmusuok lo ani thu a puong nawn zing a, rambung thuoitu hai khawm an lu an hai a, mithiem hai khawm an la tlawm pei chu ani hih. Amiruokchuh, an beiseina ruok chuh an suk tawp tum chuong nawh a, ni tha (good day) la hung inhersuok a tih, tiin mipui hai an mi thlamuong zing bawk. French President Pu Emmanuel Macronlem chun ‘hmuthei lo, khawvel ral lien’ a ti hiel a nih. A’n mi hril thei sun chuh, kut sawpfai ngun ding, mitin inkharkhip ding, mipui pungkhawm rawn lo ding, ti a la ni tlangpui. Chuong lai chun ei hotuhai, doctor, nurse le venghimtu pawl chu sun, zan chawlloin sin an thaw a, mipui ta dinga an inpekna lei hin anni hi ngaituo um tak an ni thung, tawngtaipui rawp ei tiu.

Sakhuo tin hai chuh mani Pathien kuoma tawngtai nasa zuol dinga fiel an nih. Italy, USA, Spain a Pastor hai lungsiet an um zuol, nitin vui seng lo an memberhai a thi an um zing, a then in Pathien an lo hrilsiet pha bawk, hril ding a vang hle! Britain Lal sungkuo le an sawrkar hotu hai khawm an him bik chuong nawh. Hri ti um doletna a nasataka hma an lak lai, an thalai ruol hlak insukhlim (picnic) a lo suok dawk pawl leh, an beidawngin thu-awi lo a lengsuok chu rambung dan bawsietu (crime) a nih tiin, thusuok thar an siem pha hlawl ani awm. Ei ni tieng khom inkharkhip thupek hrie zing si a, COVID -19 en tum ni awm taka, suok dawk chak ngawi ngawi hlak bo lo me, e khai! ei nasa rem rum tawl ta ie. Chuongchuh, ti tak loah, inlarna awm tak tak lo hmu pawl hlak ei bo nawh. Bible kar a sam zai panga zawnga, but-a, a tui dawn ding ti pawl leh. Kut ringa pat sen bun ding ti pawl leh. Pathien bie seng seng lai khawm ngaidan an ang ta nawh. Hieng laia Ringtu indik hai hriet ding ka tarlang nuom chuh, COVID-19 hi hri tawpna ni naw nih. ‘Nauhase phutna dang la um nawk ngei a tih’. Hieng ang hun a hin mani ngaidan hmanga thu dang, hla dang, Pathien thua inziek ni lo phuok chawp vet lo hi a tha, a natna hri ti tak lo ah mi dang suk chi-ai-sa tu ding hi belsa lo hram ding a nih. Natna le thina hai hi thil hung um thar a ni nawh. Kawlhnam, Tamna, Ramsa huoi le Hripuihai leia mihriem tuorna hai hi thilthar an ni nawh, tulai zawlnei inti hai hrillawk leia hung thlung thut a ni bawk nawh, Pathien Thu in a um ding ti a lo hrillawk sa vawng a ni lem. Hieng hun a hin Pathien bel lawm lawm naw thaw ding ei nei thak nawh. Chu thlawpna ding chu thu zawm a nih. Tarik 28th March, 2020 Hmasawnna Thar Article sectiona ei miril Pu L Ruoivel Pangamtein, ‘Coronavirus hi undu deu el a nih a, eini’n ei pan naw chun, ama chun a mi hung pan naw ding a nih. Ei inhai senga inkhumin inbiksan ei tiu khai’ tia a hung ziek kha a tha ka ti ngawt el, mi in du sa sa chun pan lo el ding anih. Thuawi naw lei siet ei tuok hma hin ei dam khawsuokna dingin in-a hai inkhum ei tiu, thuawinaw leia thina chu martarna ani si nawh a.

Tulaia ei hun tawng le inmil deua, zawna in ang ka dawng zeu zeu chu, COVID-19 hi Kristien hai ta dingin ieng anga ngai ding am ana? ti hi ani deu tak. Hi le ngaituo zawm thei chu hieng huna inthuoidan ding chu Biblein feltakin ami hril sa diem a um Rom 13. Chun, hri laka invenghimna dinga Biekin khar hi ringna inphatsanna ni loin, khuo le tui tha ni na a ni lem. Ringtuhai ta ding chun virus hi ti ding a um nawh, ti naw leia zalen taka um ding ruok chuh ei ni der nawh, I venghai hmangai rawh ti khawm a nih. Hi Hripui hi mi thenkhat chun, Pathienin khawpui suol le hnam lulul a hremna hmangruo a ni a ti pawl an um a. April 26th, 2017 a USA House Representative Randy Weber in America suolna leia mithli leh thuphachawi tawngtaina a nei dam a min hriet suok tir rum rum el. Thlangtieng ram a’nthawk chanchintha ei lo dawng a, a hma a Pathien inlalna le rorelna (theocentric) hnuoia um hlak hai khah, Pathien hmunah mihriem sie lien lem ta in (anthropocentric), Lalpa I ta ka nih, ti ta neka ‘it’s my life’ (hringnun chu ka ta annawm) ti a nun hmang pawl hai dam ngaituo naw thei a ni nawh. Ieng ieng khawm lo ni raw seh, hi thil leia Pathien kuom tieng ei in lamleta, Ama le inpawlna hun tha ei hmang tam pha chun, ei thlarau ta dinga hri hlu tak ning a tih. Chu ding chun, inkharkhip hun hi Pathien le inpawlna hun thaa hmang lem ding a nih. Pathienin a biek fal nuom bik - Mosie, Elija, Johan, Paula, Isu meu khom (lo belsa pei ro) a thuoi fal hlak.

Khawvel a hin sietrupna hi alo thlung ta hlak. December 26, 2004 Pathienni taka India tuipuia Tsunami leia mi 200000 chuong an thi tum khan, Kristien tamtak, Biekin a Pathien bie lai dam a thi pawl a khan an thang, kha hun sawtnawte hnung khan kei ngei khawmin India Sim tawp Kanyakumari,Tamil Nadu a Biekin a nawt siet hai ka zu hmu fe kha tie! . Thlipui le tuifawn chunga thuneitu (Marka 4:41) khan iengleia, a nauhai a sansuok naw am ti thei ding a nih. Ringtuhai hi Krista zara Thlarau Sandamna chang, chu zara beiseina hring neitu ni ta in la khawm, Pathien thilsiem tinreng hi sietna sala in tang vawng an la ni leiin, suol tawngsiephur leia tuor ding tamtak hma bak a la um. Hieng hai hi siemthar nawkna vawrtawp ei chang hma chun la thlung nawk pei a tih (Rom 8:20-23). Amiruokchuh, Pathien Nau ringtu hai ta dingin hieng tuorna hai hi hremna ni ta lem lovin suk thienghlimna le a Ropuina suklangtu anni lem hlak (1 Thessalonika 5:9, Sam 46:10). Leihnuoi a sietna dang dang– lirhning, tuilet, tlangkang, tsunami a thlung hlak a, hieng hai hi ‘Pathien Lunginsenna Khekri an ni thei’ tiin CS Lewis chun a lo hril. Chu cho chuh ani nawh, ropuitaka sandama um hai khawm hin Lalpa Isu Krista hne hnung natna le thina hi ei hmasuon seng a; Mi thienghlim lawr chen a dam a lo la um hai khawmin sukdanglamna chu an hmasuon tho tho a ni leiin, damlaini hin fihlimna ding tak tak hi a lo um chuong nawh. (1 Korinth 15:55). Amiruokchuh, Zawlnei Habakuk anga, buoina nia ei chawl theina dingin tuorsel taka Lalpa nghak fan fantu ni tum seng ei tiu (Habakuk 3). Chu ding chun, COVID-19 le a keihnawk thil hai hmang hin Pathien Thlarau in ei ngirhmun indiktak mi hril seng raw seh. Asanchuh, nauhase phutna an lang in zing po leh, ei zalenna Ni Ropui ei hnai pei si a.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate