Showing posts with label Lalhuolhim F. Tusing. Show all posts
Showing posts with label Lalhuolhim F. Tusing. Show all posts

Chanchin Ṭha Thuo Thum

No comments

April 12, 2020

~ Rev. Lalhuolhim F. Tusing

Krista Chanchin Ṭha chu Sandamna Chanchin Ṭha a tlingna ding chun Isu Krista in misuolhai intlanna dinga a sinthaw pathum hai hi a tlungkim a tul a. Chuong patthum hai chu ei nun ah a tlungkim naw chun Chanchin Ṭha khingbai chau ei dawng ding a nih.


1. Thu chu taksa in a hung inchang: Krista Chanchin á¹­ha chu sandamna chanchin á¹­ha a ni na ding thuo khatna a chun "Thu tisa/taksa in a hung inchang".  Ei thlatu Adam le Evi hai bawsietna leia thiemnaw chang ta hnung hai sandama ei um theina ding chun Krista a chau naw chu kawng dang reng reng a um ta nawh. Chanchin á¹­ha Johan 3:16, a chun "Pathien in khawvel a hmangai em em a, chuleiin a naupa neisun chu a pek a..." ti ei hmu a. Chuongang bawkin  Johan. 1;14 le Phil. 2:6-11 hai ei tiem chun ei Lalpa Isu Krista chu a vân ropuina le hausakna popo khawm chu thil thlakhla ruolah ngai lo in, hi khawvel rinum a hin sukrinumna le hnengdena, hrilsietna le muolphana tinreng tuorin misuol sikin a hung thi. Rev. Thangngur chun "Adam thla thim hnuoia intâng, A á¹­huoi suok dingin tu’m hung an ta?  An rinuma hung intêm pêk le; An sika thi dingin, Vân Lalnau chu ân sieng" a lo ti a. Misuol thi dinghai intlantu dingin hnuoi le vân a mi dang tu khawm a tlak hrim an um nawh Krista chau naw chu.

Chuonga Vanlalnau meu hung insieng chu kamding insung le mawina tinreng a inthoum ding chu ni awm tak ani a, nisienlakhawm misuol intlan dinga hi khawvel a hung insieng khan ama a chun á¹­hatna le mawina hrim a nei naw a, mihai hmusit le ditnaw in a um a, lungngaina tinreng vurkhum in a um lem a nih (cf. Isai 52:2-3).

2. Kavari Kros a a thina: Krista Chanchin á¹­ha chu sandamna chanchin á¹­ha a ni na ding a thuo hnina chun "Kalvari Kros a Krista thina kha a nih". Ei Pathien biek hi a khir á¹­ek á¹­ek a nih. "I thawsuol laklaw chu an ta a, iengkhawm nisienla ka lo ti ta a chu la ni mei mei el raw seh, tu á¹­um chu la hretheim el ka che" ti ang kha ani ve nawh. Pathien rorelna a chun "a ni chu a nih, ani naw chu a ni nawh" a ni el a nih. Chuleiin Rom 6:3 a chun ei Pathien chun "Suol man chu thina a nih" a ti tawp el a nih (Rom 6:3). Ei thlatu Adam le Evi hai bawisietna lei chun mi popo suol ei hung ni ta a, Pathien tieng a chun misuol le thi ei hung ni tah a nih. Suol ngaidamna ding chun kawng dang reng a um ta nawh. Hebrai 9:22 a chun "thisen suok naw chun suol ngaidamna hrim a um nawh" ti chu fie takin ami ziek pek bur el bawk si a (cf. Leviticus 17:11). 

Thuthlung hlui hun a chun ran thisen a inthawina dam, dan rama felna dam nasatakin an lo zawnga, nisienlakhawm Pathien lawm tlak a tling choung nawh. Dan ram le Ran thisen a inthawina haiin Pathien lung a awi zo ta nawh. Simna á¹­hang si lo a, dan ram le ran thisen a inthawina naranhai chu Pathien ta dingin thil luoksuok um an chang zo tah (cf. I Samuel 15:22; Hosea 6:6; Sam 51:16-17; Amos 5:21-24; Isaiah 1:11-17; Hebrews 10:4-10).

Dan ram le ran thisena inthawina hai chu limthla rawngbawl mei mei an ni leiin chuonghai chun thiem a mi'n changtir thei chuong nawh. Galati 3:10-13 a chun "Dân thilthawa um taphawt hai chu tawngse hnuoiah an um ti ziek a ni si a; “Dân Lekhabua thu ziek popo anga thaw dinga um zing naw taphawt chu, tawngsephurin an um hlak,” tiin. Chun Pathien mithmuin tukhawm dân leiin thiemchang an um nawh ti ân lang zing a nih, “Mifel chu ringnân hring a tih,” ti a ni si. Dân chu ringnaa inthawk an naw a, “Chuonganga thawtu chu chuonga chun hring a tih,” ti a ni lem. Krista chu ei aia tawngsephur chu lo niin, dân tawngsea inthawk chun a mîn tlan suok ta a; (“Thinga khaikâng taphawt chu tawngsephur an nih,)” ti ziek a ni si a".

Misuol hring tlak lo, chatuon hremna le thina chang dinghai chu Pathien tieng ei suolhai ngaidam ani thei na dingin suolna hrim hrim nei lo Isu Krista chu misuolhai sika inpe in, Kalvari Kros, thina rapthlak; tuolthatu le misuol thina hmun ngeia chun ei aiin a lo inpek fai ta a nih.

3. Krista thonawkna:  Krista Chanchin á¹­ha chu sandamna chanchin á¹­ha a ni na ding a thuo thumna a chu Krista thonawkna hi a nih. Tirko Paula chun Rom 4:25 a chun "Ama chu ei suolhai leiin a thi a, thiem chang ei nina dingin keitho in a um tah" a lo ti a. Isu Krista, suol leia Kalvari Kros-a a thina a chun "Thisen suol lo in suol ngaidamna a um nawh" ti tu Pa Pathien chu a lung a awi taa, chutaka inthawk chun suol chu eini tieng mi en/thlir ta lo in a naupa thisen zar a chun damna thu ami puong pek ta lem a nih. Hmelma nuhnung thina chu hne in ropui takin Krista ah a tho nawk tah. Chuzara a chun a sandamna thutiem chu hung tlungkim in, thiemchang ei hung ni tah a, ei suolhai khawm chu ngaidam in ei um ta a nih. Rom 8:33-34 "Pathien mi thlanghai chu tûn am hêk a ta? Thiem inchangtirtu chu Pathien a ni si a.Tûn am thiemnaw inchangtir a ta? A thi chu Krista chu a ni si a, a nih, mithi laia inthawka thonawk ta lem a, Pathien chang tienga uma, a mi hrilpêktu bawk kha a nih"

Chuleiin thonawk Krista nun iná¹­awmpuitu hai chu Krista le inzawm ei ni ta leiin Ama angna neia hringnun khal ding ei nih. Tirko Paula in Rom 6:3-5. "Eini Krista Isu-a Baptisma changhai po chu, a thinaah baptis in ei um ti in hriet naw maw? Chuleiin thinaa baptisma changin, a kuomah phûmin ei um ve ta a, chuongchun Pa ropuinain mithi laia inthawka Krista a keitho ang khan, eini khawm hringna thara ei um theina dingin. A thina angpuia ama leh ei inzawm ta si chun, a thonawkna angpui khawmin inzawm bawk ei tih". Hmelma nuhnung, "thina",  Isu Krista in thina hne a ropui taka, a thonawkna hi Sandamna Chanchin Ṭha a famkimna ngei chu a nih (I Kor. 15:26).

"Chuongchun, hi hmawnthei hin hmawntheinawna a sila, hi thithei hin thitheinawna a sil pha chun, “Hnenain thina a lem zo tah,”
“Aw thina, i hnena chu khâwlai am a um tah a? Aw thina, i tûr chu khâwlai am a um tah a?” ti thuziek hi hung tlung tâng a tih.
Thina tûr chu suol a na, suol thilthawtheina chu dân thu chu a nih.
Nisienlakhawm, ei Lalpa Isu Krista zâra hnena mi petu Pathien kuoma chun lawmthu um raw se."
I Kor. 15:54-57

Chuleiin, Sandamna Chanchin Ṭha chu a famkima ei dawng theina ding chun misuol intlan dinga Isu Krista mihriem anga a hung insiengna, Krosa a thina le thina hnea ropui taka a thonawkna nun hi ei nei a tul in, a pawimaw hle a nih.

Covid 19 - Krista hung nawkna ding sinsiena le inchikna ni thei a ti'm?

No comments

March 25, 2020

~ Rev. Lalhuolhim F. Tusing

Tulai khawvel in a buoibuoi tak chu Novel Corona Virus (COVID -19) hi a nih ti inla ei ti suol dâl awm ie. Tarik 23 March, 2020 chena World Health Orgaization in update a pek dungzui chun hri nei hi mi 332,935 an tling taa, mi 14,510 in hringna anchan pha ta bawka, rambung 190 ah hi hri hi an leng ta bawk a nih. Hiengang lawm lawma natna hrileng á¹­ibaium hin mi tamtak a sukthlabara. Nu le nau chu hril lo, mimal tin deu thaw, insung, khawtlang, sawrkar inrelbawl dan khawm nasatakin a chawkbuoi bawka. Hiengang lawma natna á¹­ibaium le mi sukthlabartu COVID -19 hi mi tamtak chun Isu Krista hung nawkna ding sinsiena anga hril pawl kawm ei um mek bawk. Oliv Tlânga a á¹­hung laiin á¹­huoihruoihai chun Isu kuomah “i hung nawkna le khawvêl tawpna inchikna chu ieng am nîng a ta, mi hril rawh?” ti a an indawn khan, Isu chun “Hnam le hnam indo an ta, lalram le lalram indo an tih. Hmun dang dangah ṭâmhai tlâng a ta, hrihai inlêng a ta, simkhawleihai inhnîng a tih…” (Matt. 24:3, 7).

Tuta ei hun tawng mek hai hi Isu Krista hung nawkna ding inchikna le sinsiena khawm chu a ni thei zing an tah. Ei Bible a khawm hin Isu Krista hung nawkna ding chungchang thu hi hmun tamtak ah hril in a um a, abiktakin Thuthlung Thar tieng hin a hril rawn bika, chuonghai laia a tlangpui hai chu Matthai 24:4-44, Marka 13:5-33, Luka 17:20-37; 21:8-36, 1Thessalonika 4:14-5:3, 2Thessalonika 1:6-2:12, 2 Peter 3:3-12 le Thuopuonsuo 16-17. Amiruokchu Krista hung nawkna ding ni le hun ruokchu “Pa chau naw chun tu khawmin, vâna vântirkohai khawmin an hriet nawh” ti Isu Krista ngeiin chiengtakin a sukang (Matthai 24:36; 1 Thes. 5:1; 2 Pet. 3:10).

Hieng a chunga Bible chang ei suklanghai khel a hin COVID -19 indar ding invenga dinga thuneitu haiin Quarantine ding ti thu insuoa um le inzawm hin Isaia 26:20, “Hung ta u, ka mihai, in pindan sûngahai lût unla, in kawthai chu inkhâr khum ro; Lungsenna hi ân kieng hmakhat chun mitkhapkâr chau bêk inbihmang ro.” ti zawlnei Isai fethlenga peka um hai dam hi nasataka tiem le Facebook, Instagram, WhatsApp status a hai dam hmangin a hung um nasa hle bawk.

Hi COVID -19 hrileng ang bawk hi khawvel a hin Krista hung nawkna sinsiena thil anga ngai thei ding tamtak a tlung ta bawka. Chuonglai zing chun tulaia hrileng hai hi thilthar anni chuong nawh, khawvel a hin kum tamtak liemta a inthawk khan hiengang hri le hrai hai hi a lo inleng ve tho a nih.  Live Science in update a pekna a chun B.C. 430 na lai vel khan Plaque of Athens an ti chun mi 100,000 vel lai ding hringna chu hmangaina um der lo in a lo laka. April Pudsey in Rome History a ziekna a chun A.D. 165-180 inkar lai vel khan Antonine Plaque chun Rome empire sunga hi hrileng lei hin mi 500,0000 in thina an tuok thu a lo tarlang bawk ("Disability in Antiquity," Routledge, 2017); Mi thiemhaiin an suina a chun kum 1918-1920 lai bawr vela Spanish flu leiin mi 500,000,000 in hringna an chana; Kum 1346-1353 lai bawr vel khan Europe khawvel sawidanglam thei khawpa natna á¹­ium “The Black Death” an ti chun Europe khawmuol pumpui population chanve hlawk chun hi natna lei hin thina an lo tuok thu a tarlang bawk; kum 2009-2010 lai H1-N1 Swine Flu ti a ei hriet khan a nuoi telin an hringna an chan thu suklangin a um bawk. Tuta ei suklang tahai bak khawm hin hrileng á¹­i um hril ding tamtak a um- Flu Pandemic (1889-1890), American Polia (1916), Asian Flu (1957-1958), Zika virus (2015), West African Ebola (2014-2016) le a dang dang (Live Science). Khawvel sêtak karah ei leng mekna a hin Krista hung nawkna ding a hrilna le inzawma hmetbel thei ding awm hai khawm thil tamtak a tlung a um mek zing bawk. Entirna dingin World’s Worst Natural Disasters in report a pek dungzuiin kum 2003 a Iran simkhawlei inhnîng in mi 26000 velin hringna an chân a, mi dang 30,000 vel natakin an hliem bawka, 2008 China simkhawlei inhnîng in mi 87000 in hringna an chân bawka, Tsunami leiin mi 230,000 vel bawrin hringna an chân bawk. Haiti simkhawlei inhnîng leiin mi 200,000 hringna an chân bawk. Chuongang bawkin khawvel rambung hrang hrangah hri leia thina tuok an bo nawh, rambung le rambung indona khawm a bo chuong bawk nawh. Hienghai po po hi khawvela la um eini leiin ei tuok ve ding hrim chu an nawm a nih. Isu Krista in “Khawvêla hin rinumna tûk in tih” a lo ti lawk sa (Johan 16:33).  Amiruokchu hieng thilhai po po hi tuta chawplechila thil um thut an ni chuong nawh, khawvel history fe mek a hin ei hung tawng le izir in a hung um tung ve pei el chu an nih.

Chuleiin, hiengang hrileng vel kara hin ringtu hai hi chiai in, ei ringna hi inhning ding ei ni nawh. Krista hung nawkna ding sinsiena dam a lo ni chun ringtuhai tadinga thu lawmum ani lem ding a nih. Kristaa ringna indiktak neituhai chu hi khawvel rinum tak hi maksanin a kuomah lak in ei um vat ding ani leiin. Chuonglai zing chun hieng a hnuoia hai hi ei ngaituona sukzau inla nuom a um:

1. Covid -19 hi Isu Krista hung nawkna ding sinsiena le inchikna anga hril hi a lo indik ani chu ei ringna hi andiknaw annawleh ei ni hai hi Rapture hun ah lakkang in ei um ve nawh tina ani ding a nih. Asanchu hiengang rinumna nasatak a hung tlung hma hin Krista ringtu hai chu vansum lai lakkang in ei um ding ti beiseina hring ei nei leiin (Matt. 24:21; 1 Thes. 4-5).

2. Thenkhat in Zawlnei Isai hmanga a lo hril “Hung ta u, ka mihai, in pindan sûngahai lût unla, In kawthai chu inkhâr khum ro; Lungsenna hi ân kieng hmakhat chun mitkhapkâr chau bêk inbihmang ro” (Isai 26:20) lo changchawia COVID -19 hi Pathien lungsenna hrietthlakna anga lo hril khawm ei um bawk. Ringtuhai hi Pathien lungsenna a inthawk chun sanhim in ei um tah a nih ti ei Bible in chieng takin ami ziek pek. “Chuongchun a thisena thiem inchangtira ei um ta hin chu, ama lei bawkin Pathien lungsennaa inthawkin sandamin um ngei ei tih” (Rom. 5:9); Sel taka um dinga ka thupêk chu i pawm lei khan, hnuoia umhai fie dinga khawvêl po po chunga fiena hun hung tlung dinga inthawk chun, kei khawmin humhim ka ti che” (Thup. 3:10); “Pathienin lungsenna tuor lo dingin ei Lalpa Isu Krista zara sandamna hmu ding lemin, ami ruot a ni si a” (1 Thes. 5:9).

3. Krista hung nawkna ding hrillawkna le sinsiena a haia inthawk khin ringtu hai chu van sumah lakhmang in ei um ding a nih ti, Isu ngeiin a hung nawkna ding chungchang a hrilna a chun “Chu hun a chun Mihriem Naupa hi thilthawtheina le ropuina nasatak leh sûm laia hung hmu'ng an tih. Chu hun a chun a vântirkohai chu tir suok a ta, a thlanghai chu kawlkil lia inthawkin, hnuoi tawpa inthawka vân tawp chenin lawrkhawm a tih (Marka 13:26-27); “Chun a vântirkohai chu tawtawrawt ri nasatak leh tir suok a ta, anni chun a thlanghai chu kawlkil lia inthokin vân tawpa inthawka a tawp khing tieng chenin, lawrkhawm an tih.” (Matthai 24:31). Chuleiin, hun nuhnunga Pathien lungsenna laka inthawk chun ringtuhai sanhim in, Ama kuomah lak kangin ei lo um dai ding an tah.

4. Hun nuhnunga Pathien rorelna le lungsenna á¹­i um tak el hai khawvel a la hung tlung ding a hril hai hi ringtuhai van sumah lak kanga ei um zo hnung, Krista ringnawtuhai hnuoia la um le tribulation hun rinum tak fethlengtuhai chan dinga a hril lem niin an lang. Chuleiin, hi COVID-19 hin chu ringtu le ringnawtu hai thlirbik nei lo a, angkhat vawnga a mi thaw lei hin Krista hung nawkna ding sinsiena le inchikna chu a ni hmel nawh.

5. Bible in Krista hung nawkna hun ding a hrilna a chun Khawvel popo ah Chanchin Tha hrilin a um ding thu ei hmu a. Isu in Khawvel tawpna le a hung nawkna ding inchikna hai a hrilna a chun “Chun hi lalram Chanchin Tha hi hnam popovin an hrietna dingin khawvêl popovah hrilin um a tih, chu zova chun tawpna chu la tlung a tih” (Matt. 24:14; Marka 13:10). Joshua Project in Status of World Evangelization 2020 ei en chun khawvel population pumpui hi 42.6% in Chanchin Tha an la dawng naw thu a tarlang. Krista hung nawk hma in khawvel a hin Chanchin Tha hrildarna sin nasataka thaw ei la bak ani lem nawm a nih.

Chuleiin, COVID-19 hi khawvel tawpna ding sinsienla le inchikna a Pathien hmangruo anga hril nekin khawvel se tak karah hri le hrai inleng chikhat anga ngai el hi a hadam thlak el nawm a nih.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate