Showing posts with label Henry L Khawzawl. Show all posts
Showing posts with label Henry L Khawzawl. Show all posts

KA HRANG MET DING A NIH. AMIRUOKCHU TUKHAWM KÂWK BÎK UMLO IN

No comments

April 12, 2020

(Pu J. Laldinliana chanchin tawi)


Ka hrâng hma'n inrengin Lalpa Thonawkna Ni chibai ka bûk cheu ni sien.

March ni 22, 2020 zântieng khan Pu J. Laldinliana, Hmar People's Convention (HPC) founder President chu khawmuol hre lovin ICU, LRM hospital ah zâwnlût a ni a, vawisun chen hin har lovin damdawiin a hin a la um zinga, tulai ei boruok vel leiin a kan mumal thei ei um naw a, LRM hospital ah sielût a ni zân khan office ṭin dar 10 velah ka va kan ti bák chu kei khawm ka fe nawk hman ta naw leiin thiemnaw kan chang hle.

Ama hi Hmar hnama Baptisma chang, hnama piengthar a ni a, Mizoram le Tripura inrina Mamit district a Bawrai khawsuok a na, Aizawl tieng ahung chuongkai tîr lem khan chu Hmar á¹­awng malkhat khawm a hriet nawh ti inla ei hril uor deu el dîm. Tuchen khawm hin Hmar á¹­awng hmang thei chu hril lo, a kipakawiin an la hriet nawh. Sienkhawm Hmar  a hin a piengthar á¹­ha em em a, Aizawl tlângah Hmar thilthawna, kinpui (function), meeting amani mithi lusûn ti velah a á¹­hangkim vawng ti inla hrilsuol kher naw mei nih.

Kum 1986/87 a HPC indintu laia a sulsutu pawimawtak pakhat a ni a, founder president khawm a ni nghe nghe. Hnam thil le inzâwmin Bangladesh tieng hma a lo zu sâta, ei pasalṭha mi iemanizât training dinga tîr an tum laiin ei hotuhai leh lekha an inthawn chu sawrkar thuneitu ha'n an lo man fu hlau leiin HPC ṭhuoitu ṭhenkhat khawm man an ni nghe nghe ni tah in ka hriet.

A tawi zawngin hang hril inla, kum 1987 khan Suangpuilawn (2008 a'nthawk khan Chalfilh constituency ti a ni tah)  biel ah a unau Hmar hai ringsanin independent in MLA an chu ve a, vote 5,224 thla ah vote 3 char a hmu a, tuchen hin Pu Zawlkhupthanga leh Mizoram Legislative Assembly election a vote hmu tlawm tak pahnina ngirhmun hau an la nih. (1987 vek hin Lawngtlai bielah Pu Zawlkhupthanga hin independent in an chu ve a, vote 8,258 thla ah vote 3 a hmu ve. 1998 MLA election khan Pu C. Dinthanga in Khawbung bielah Independent in an chu ve a, vote 8,502 thla ah vote 2 hmuin tuchen a Mizoram MLA election a vote hmu tlawmtak record break tu a la nih.)

Pu J. Laldinliana hin a vote hmu chuncháng ka hriet hawi ngeia a hrilna ah "Luck ei hei ensin ve reng reng a na, anachu a pawi nawh ie, Pa, Naupa le Thlarau Thienghlim number char ka hmu a, a hun  tawk hle ie," tiin innui pumin a hril.

January 8, 2013 a Mizoram Hmar Welfare Committee (MHWC) indin a ni khan a sulsutu a nia, founder Chairman a ni nghe nghe.

Kum 2016 khan Hmâr Inpui General Headquarters pawmpuina in MHWC chu Hmar Inpui, Mizoram Region a inlet a ni a, Pu J. Laldinliana chu President hmasatak a ni nghal bawk a nih. Hi lai huna hin hnam ṭhuoitu ṭhenkhat political party a inhmang an um leiin sawiselna a um zeu zeua, ka hriet hawi ngeia Pu J. Laldinliana in a hril chu, "Ei ram ei hnam hi siemṭha ding ei ti chun hnam ṭhuoituhai hi party suoksanin party a kan nina popo inbân kan ta, kei khawm inbanin hma ṭhuoi ka tih," a ti a, amiruokchu January ni 26, 2017 a NEREFS Conference Hall, Aizawl a Hmar Inpui, Mizoram region inthlangna nei a ni khan ṭhuoitu dangin an hung thlâk ta leiin Pu J. Laldinliana khawma a umna Zoram People's Movement (ZPM) party suoksan chuong ta lovin vawisun chen hin a um ta zing a nih.

Ama hi mi huoisen pasalá¹­ha a nia, MNF in independent a suol lai khan Deputy Intelligent Chief a lo ni nghe nghe.

Hi lai zing hin ei politics inhnawk a hin Pu J. Laldinliana hi an hnamhnawi ve ti hriet ding a um nawa, party politics khawm an rui chil ti hriet ding a um naw hi inpak a umna a nih.


Hmar Inpui in meeting kan nei ṭum dam, hnam thila inhmu khawm a um châng dam hin an chengna Hunthar veng [National Highway 306 (formerly NH-54) Sairang tieng a'nthawk hunga Aizawl tawntir] ah ka zu ṭhuoiin kan thla zeu zeu hlaka, a châng lem chun zân inhnu tak tak a dam motor bike in kan inthla hlaka, ke inbaiin (ṭawngmawinaw ni naw sien) funghrawl ṭhunin hnam ta dinga a la hei pensuok ngam dam ka ngaituo chângin ka lunginsiet thei em em, amiruokchu ka ngaisang em em thung.

Tuhin a tu le te hai bêlin khawdeng thei deuin a khawsa a, natna'n a hei thlakbuok nawk hi ei thu a ni naw lai zingin lungril nat a um em em a, ei lungril sukna zuoltu chu Lockdown leia nuom anga ei kan thei naw hi a nih.

Ama hi hnam ta dinga inpe em em, sungkuo hausa manih, mithiem mivar, officer, sumdawng hausa a ni naw leia ṭhangthar ha'n ei theinghil el ding chu inpâm a um takzet a nih.

Ei hnam á¹­huoituhai dam, ei Pastor le kohran upa hai damin hnam/kohran chavei puiin kut benthekin an suoka, uksak zui amanih, ngaisang, inza an hlaw ta ngai nawh hi ei inbi chiengna ding pawimawtak a nih.

Ṭhenkhat lem hin chu Hnam or Kohrana ei ṭhuoituhai hi an hausak ding ei thîk amanih, fa ṭawk ṭawk hai sien ei ti niin an lang hlak. Hieng ang lungril ei nei chun sim hmak ding a nih.

Pu J. Laldinliana hi damdawiin a sielût a ni tîr khan Hmar Inpui, Mizoram region le HPC chun a nuom nuom ha'n umhmun kûnga an lo kan ve theina ding tiin kawt an hung hawnga, amiruokchu ngaisak a hlaw naw hle.

Mi iemanizat (to be frank tlawmte tak tak an nih) hai chun kanna sum an hung thawlawm nghien nghiena a, a á¹­hen lem chu Mizoram puotienga mi an nih.

HSA, Jt. Hqrs a kan á¹­huoituhai ka hei hrila, thil pakhat ka lawm em em chu college naupang ha'n an pocket money a'nthawk Rs 50/100 dam an hung thawlawm kha a nih.

A tam taluo a tlawm taluo a um nawh, ei á¹­huoitu hai ei ngaisak a nih, ei la hriet fuk a nih, ri hmangai a nih, an kuomah ei umzing a nih, ti van hriettirna reng reng kha a hlu bek bek a nih.

An hnu hma hin kut ei rawl nuom chun Hmar Inpui amanih, HSA á¹­huoituhai biekpaw thei zing an nih.

Pu J. Lalchhanhima, VP, HI, Gen. Hqrs- 70057 20903

Dr. J. Daizova, President HI, Mizoram region- 76408 21656

Pu Lalmuanpuia Punte- 94361 44395

hai kuoma hin ngaiven thei a ni a, chun Pu J. Laldinliana sunghai - 94367 72834 a hin biekpaw thei an ni bawk.

Tulai ei boruok ei hrieta, mitin ei ngirhmun an ang naw lai zingin hieng hun hi annaw ding unau ei inhmangaina hun ding chu.

(Hun remchângah Pu J. Laldinliana chanchin hi kimchang lemin ziek la tum ei tih)

Ei ram ei hnam Lalpa'n dawmsáng pei raw se.

Ka lawm ie.


Henry L. Khojol
President, HSA, Jt. Hqrs, Aizawl
&
PTI & The Telegraph correspondent, Mizoram

Lala Khobung building,
Luangmual, Aizawl

9774734530

EI MARTYR LIST HI EN ÈšHAT A NGAI AM?

No comments

May 16, 2017

~ Henry L Khojol

Hi thusep ka ziek lei hin mi tamtak lungril kan hliem el dim ti'n ka ngaituona a buoi hlea. Sienkhawm È›hahnem ngaina leia ziek a nih tia ngaidamna kuongah mi lo tlak dingin a hmasa'n in hriet thiemna ka hung ngen hmasa a ni ie.’

Thildang pehel loin ei thupuiah hang lut chawt nghal el inla. Vawisun May ni 16, 2017 hi Hmar nauha'n ram le hnam ta dinga hringna hlutak inhlantuhai inzana/chawimawina ni, pasalțhahai ni - Martyrs' Day vawi 27 ei hmangna a lo nita zing el. Vawisun chena ursun tak le ropuitaka Martyrs' Day, hmuntin ramtinah ei inser dan hai ei hmuin ropui ei ti naw thei nawh, hnam hmangaina anthawka hung suok a ni leiin a ropuiin a hlu bek bek el a nih. Pathien țhuoina zar lei lieu lieua inser theia ei um khawm hi a hlu bek bek bawk a nih. Amiruokchu Hmar nauhai hin Hnam pum buoina a hringna chanhai nekin Political movement a hringna chanhai hi ei inza lemin ei ngaisang lem am an ta aw ti dingin a um. Hnam buoina leia Hmar hnam san ding lieu lieua kal pensuoka an hringna hlutka inhlan ta hai tamtak chu hrietfuk le ngaisak hlaw lo an la ni zing el.

Hnam pum buoina leia thi khawm nisien political movement leia thi khawm nisien martyr hai hrim hrim chu ngaisang an uma inzana le chawimawina pek khawm an phu hlie hlie.

Kum 1960 khan unau Thadou/Kuki ha’n an chengna hmunhai keikhawm (integrate) an tumna le Kuki state siem an tumna fe peiin hnam danghai lakah  thuneina chelek tumin non-Naga tribe hai lai sie/tax (Rs.10) an khawna, chu chu Hmar nau abikin Vangai tlang dunghai chun dit loin sie an pek nuom nawa. Chu phing leh Kuki National Volunteer (KNV) in ti hai chun February 8, 1960 zingtieng dar 2 bawr velin lunginsietna le indawina È›hangder loin Rawvazawl khuo an raw  ta thut ela, nu le nau thlabarin tamtak an siea, chutaka inthawk chun Hmar le Kuki inkarah hnam buoina a hung suok tah a nih.

 Kuki le Hmar buoina a hin Hmar pasalÈ›ha mi 7 in hnam ta dingin an hringna hlutak an inhlana, chuhai hrietzingna dingin pasalÈ›ha lung phun a nia, inzana inlangtirna dingin hmun È›henkhata hai chun football tournament dam buotsaiin ropuitaka hun hmang a lo nita hlak. Sienkhawm martyrs' day inser ni khuoah martyr hai hming lam an ni pha hin hmun tam takah pasalÈ›ha famtahai hming hi lam ni ta ngai loin sirah hnawl an ni hlaka. Ei hnam È›huoitu È›henkhat chun martyr anga inchuonsa an ni tah an tia sienkhawm official taka inchuonna a um naw lei amanih ei martyr list a hin hmun chang lo châng an nei ta rawp el. Amiruokchu ei lungrila  martyr indiktak niin ei puong tlat thung a nih.

Hmar hnamin martyrs' day ei hung hmang È›anna chu kum 1991 an thawk ana, chu chu Hmar People’s Convention (HPC) political movement i hringsuok a nih. Martyrs' Day È›obul chu ei hriet phuor ta leiin hril È›ulah ngai da'l ei tih.

Kum 2003 khan NSCN(IM) pawl (faction) pakhatin Dimasa helpawl Dima Halam Daogah (DHD) mi 3 an țhuoihmanga (kidnap), NSCN(IM) hai lai hin Hmar țawng hmang an um nia hriet a ni leiin HPC(D) hai thawah intum a nia, hi hma hin ram inchu lei damin buoina neu neu lo um hlak sienkhawm, Hmar le Dimasa buoina hung in țanna tak chu DHD mi 3 țhuoihmang an nia inthawk hin ngai a nih.

Hmar khuo 47 le 'in' 709 lai NC Hills le Cachar-a hai Dimasa (Kachari) haiin indawina umder loin an raw vam a, Hmar mi, mi tamtak chu himna zawngin Cachar, Manipur le Mizoram tieng an tlana, mi tamtak chu vawisun chen hin Mizoramah um hmun an khuor sawng ta nghe nghe a nih.

Dimasa le Hmar buoina kha a na mei nawa, mi tamtak khawmin hringna an chan pha bawk. Hmar tieng khawm ei duoi bik nawa, ei buoina kha a reng reng lem chun hril seng ni naw sienkhawm ei chet țhatna deu pakhat hei suklang inla. Chuonga hnam buoina a hung ințan ta phing chun Hmar Protection Cell (HPC) indin nghal niin volunteer tamtak chu hnam san dingin kal an pensuok nghala, April ni 1, 2003 khan Manipur le Mizoram ramri depa um Cachar district (Assam) a Kachari khuo- Chekarcham le Megnathol chu Hmar pasalțha (volunteer) han an bei ta thut el a, an in le lo hai an raw pek bakah mi 20 chuong an that nghe nghe a nih.

Dimasa le Hmar buoina a khan Rawpuizawl Lalpa (headman) È›hangsa in mi 45 in an hringna hlutak an chana, hi hai hi Dimasa kuta thi vawng an nih. A È›hen tam tak lem chu ral relna(line of duty) a thi dam, hnam ta ding lieu lieu a thi  an nih. Sienkhawm kum 13 an vawi hnung khawma vawisun chen hin ngaisak an phu angin hnamin ei uksak nawa martyr list a khawm hmun an chang phak nawh. Martyr ah ei ngai naw lei manih, annawleh martyr a puong ngamtu ding organisation/body ei naw lei.

2003, April thla kha niin ka hrieta, Cachar district-a Kamrangphailien khaw a Hmar volunteer hai chu an duty lai zanah sawrkar sipai le Kacharihai inthuruolin an lutchil ta thut el a, Hmar pasalÈ›ha mi 6 chu aÈ›hen imu inhnik taka an in lai dam rawngtaka kaphlum an nih. Ei pasalÈ›hahai hi Hmarkhawlien thlanmuolah thlankhur pakhatah an rengin ropuitaka vuiliem an nia, anni hrietzingna dingin Hmarkhawlien khawtlang le Hnam È›huoituha'n  lung an daw nghe nghe. A ropui takzet a nih. NC Hills tieng hin Hmar le Dimasa buoina a thihai hrietzingna lung khawm daw mei an tih ti ka ring.

July ni 27, 1994 khan HPC le Mizoram sawrkar chun inremna thuthlung an zieka, chu chu ditkhawp naw leiin HPC (D) a hung pienga, Mizoramah Autonomous District Council phutin vawisun chen hin ram le hnam ta dingin mise khangvai hnuoiah ramhnuoi an lut a nih. Tuhin inremna zawngin Mizoram sawrkar leh an inbiek meka, ei thil phuttak ADC zuk hmu el dingin inlang naw sienkhawm inremna tluontling an ziek ngei ei beisei.
Ka hril nuom tak chu HPC movement a thihai kha martyr ah ei ngai chun ram le hnam ta dinga pensuok ve tho HPC(D) mi le sa thihai kha martyr a puong thlak um mei an tih ti ka ringa. Amiruokchu an ni pawl sunga inthununa leia thi dam an um leiin a thihai popo lem chu martyr title pek a remchie nawh khawm ei ti el thei.

Hmar nauha'n Martyrs' Day kum 27 ei hmang ta a, hienga hnam pum huopin Martyrs' Day ei hmanga, Hmar Martyrs' Day ei ti ta si si hin chu ei martyr list hi en È›hata, ram le hnam ta dinga hringna chanhai hi PASALÈšHA title pek an phu tak zet niin ka hriet. Amiruokchu martyr ti hin iengchen am inhuomtir ei ta ti ruok chu ngaidan inkal nuk mei a ta, thuthlukna siem khawm  harsa hle’ng a tih. Iengpo khawm nisien mihriem chu a thi dan/a thina san (cause of death) izirin martyr title pek thlak le thlak naw um mei an tih. Chuleiin ei hnam sunga organisation popo, HPC party È›hangsa in Hmar Inpui inrawina hnuoiah ei martyr list chungchang hi ei ngaituo tlang vat hi a hun ta naw maw?. Hi chungchanga hin Hmar Inpuiin hma a lak mek niin ka lo hrieta, lawmum ka tih.

HPC movement le inzawma hnam ta dinga hringna chanhai ei ngai hlu ruol ruol hin ei Martyrs’ Day le pasaltha ei ti hai hi a huop a chin taluo chun nakie tieng peiah Martyrs’s Day la hung ngaihlu naw pal ei tih ti inlau a um ta bak el. Chuleiin Kuki buoina a thi, Dimasa buoina a thi hai bakah HPC(D) movement-a hnam ta dinga hringna inhlanhai khawm nisien, an thina san tak (cause of death) ngaituo zing pumin MARTYR a ei puong hi a hun ta naw maw?
Ei pasalțhahai rorelna indik(justice) ei pek theina umsun chu ram le hnam ta dinga an thina inza peka Martyr title pek le chawimawi hi a nia, chuleiin ei martyr hai rorelna indik pek an ni theina dingin "justice for martyr" ti'n rawl ei insuo a hun ta takzet a nih.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate