Responsive Ad Slot

L.KEIVOM AS A RENOWNED WRITER AND TRANSLATOR

Thursday, December 24, 2020

/ Published by Simon L Infimate

 Ralna thusep

L.KEIVOM AS A RENOWNED WRITER AND TRANSLATOR

(Hi thusep hi ka pi Dari Keivom-in ka pu L.Keivom December 10, 2020 zana chatuon ram a lo inlawisanna leia ka ralna a nih).


~ Lal Dena


Ka pu L.Keivom (Lalthlamuong Keivom) mipui sawrkar ram lien tak ram palai (ambassador) sin thawin khawvel khawmuolpui hran hrana umin buoi hle hlak sienkhawm, a ziekfunga tuihnar hi a kang ngai nawh. Mi dang chu a tirin thu thlum tak tak an pek suok a, a tawp tieng an da deuh deuh. Ama ruok chu a hringnun nisa inher tieng khawma a hma neka thu thlum lem a peksuok thei zing hi a mak bikna le chungchuong bikna chu a nih. Indian Foreign Service a zawm hma, ram palai (diplomat) sin a thaw sung le a pension hnungin vawisun chena thusep 1000 vel le lekhabu 30 a lo ziek tah a, hla 150 vel a phuok tah bawk. Hmar hnam sungah chauh ni lo, Zo hnathlakhai Zoram khawvela chenghai po po lai khawma ziektu le translator ropui a nina hi hrilin a siek nawh. A tlawm azawng a nuhmei dittak pi Dar-in a lo maksan chungthua, thaw thei dang iengkhawm ka nei naw leiin, hi thusep hin inthlahrung tak pumin ka ral a nih. A san chu a thusep le lekhabu ziekhai hi hnam ro, literature khawvelah khawm suong um an ni lei le Zoram khawvela hrietna tienga dangcharhai chawl lova vawisun chena chawmtu an nih leiin. 



L.Keivom hin tienami (novel) le tienami tawi (short stories) dawrzawn khat lai a lo ziek tah a. Chulaia a then azar chauh hung tarlang ei tum a nih. Lalnunnem Ka ngai em che, Zangkhuo Bungbu le Nun Ram ngainuom an umin tiem an hlaw tawl em em.  Hmar Hla Suina: Hmar History, Culture & Literature kum 1980-a sut tah, kum 2017-in sut hnina hard bound ei hang hmu nawk dam hi a vang nei thlak ngei. Hi lekhabu hin ei hnam hlimthla, thu le hla tienga ei hmasawn dan chauh ni lo, hnam nunphung le history, Sikpui Hla, Hla Do, Pathien Inpakna Hla, Hnam hla, Hla Lenglawng, Keilet hla le Saihlahai hung hmasawn le insersuon dan hai fie takin a mi hril a. Hiengang lekhabu tha le rohlu Hmar in tina hmu ding a um naw dam hi a mak a nih. Keivom thusephai a zat ve deuh thaw ka lo kawl ve a, chu laia mi Pathien thu tieng thlir bingna bik 40 lakhawmin Ka Tukvera Inthawkin ti lekhabu kum 2017 khan sutsuok a nih nawk a. Theological background nei lo, layman point of view-a ziek ni sienkhawm theology inchuktuhai ta ding khawma chona le ngaituona suktho theitu thusep vawng an nih. Chun, December 20, 2020 khan L.Keivom le Dr David Buhril ziek Biethu, Happy Hearts’ School, Bethel, Churachandpur le Apostle Methodist Church, New Delhi-ah Pastor Thangngur kum 76 thi champha inserna le inzawmin tlangzar a ni nawk a. Hi lekhabuah hin Keivom le David Buhril thusep Hmar tawnga ziek 29 le Saptawnga an ziek 34 a um a. An Hmar tawng ziek ka tiem leh, ka Hmar tawng thiem naw zie ka hmu suok a; an Saptawng ziek ka tiem leh Saptawng ka lo thiem naw zie ka hrietsuok ting. Abikin student-haiin tiem seng hai sien ka va nuom de! Bookroom-haiah December thla tawp or January thla bula chu inchawk thei vak ni tang a tih. 

Ei hriet seng angin L.Keivom hin Hmar tawng chauh ni lovin Mizo tawngin Zoram Khawvel seriel-in-a lo ziek tah a, ka hriet suol naw chun, volume 9 chen insuo ni tahin ka hriet. Zoram Khawvel bukhatna lem kha chu Mizo Academy of Letters, Mizoram-in Best Book of the Year-in an thlangsuok nghe nghe. Zoram Khawvel bu dang reng reng khawm tlangzar niin sang tel semphihlip a lam nghal hlak. Lekhabu dang a piengna khuo hming chawia PherzawL Titi, Thuthlung Ram le a dang dang a ziek hai khawmin Zoram khawvel an run a, Thuthlung Ram bu lem hi chu Bible ram a hrilfie chieng leiin tiem a hlaw zuol bik. Mizoram lem chun Second Bible an ti hiel. Keivom hin Mizo tawng ziek dan style a her danglam a, Mizoram ziektuhai khawmin a style zul zuiin an ziek ve ti Impressions on Keivom ti lekhabuah khan ei hmuh. Mizorama chu khuo keltilah chen khawm “Keivom” ti hre naw an um nawh an ti chuh! Zawlnei ama veng tieng chawimawiin a um ngai nawh ti dam an dik pei a hawih. 


L.Keivom hi thusep le lekhabu ziektu chauh ni lovin, translator ropui tak khawm a nih. October 18, 2018 khan Translation (Thu le Hla Inlet) tlangzar nawk a nih a. Hi lekhabu hlut zie dam hi hretu ei tam si nawh. Ava pawi de aw! Hmar tawng Saptawnga inlet, Saptawng Hmar tawnga inlet thiem ding chun, chu tawng pahnihai chu thiem naran el ni lovin, thiem filawr a tul. Rabindratagore-in kum 1913-a Nobel Prize (khawvela lawmman insang tak) a dawngna Gitanjali (Hlanbiekna Hla) eini’n Sam ei ti ang deuh hi L.Keivom chun kum 1973 khan a lo inlet zo daih tah. Mizorama mithiem filawr, Mizoram University-a thawk haiin Gitanjali hi  Mizo tawnga inlet dingin joint project-in an nei a, an inlet zo ta dim? Hieng ang lekhabu tha le hlu Hmar tawng mawi el khena Keivom-in a mi lo letpek dam hi, iniempui khawp a nih. Hi hi Translation bu the hninaah tiem thei a nih.


Independent hlabua ei hla tuoltohai Saptawnga sak theia an let ma ma hin a Saptawng lo thiem zie hi ei suongtuo thei. Entirnain pakhat chauh zuk tarlang ei tih.

Pielral nisa ka lungrila a hung var tah,

Ka thla muongleia kal chawiin;

Ka rinumna lawmna’n a hung par,

Pa thununna ka tuor muolsuo zovin.


Heavenly sunshine has dawned on my wearied soul,

Walking now with peace in my soul;

My sorrows turned into joyfulness,

As I overcame my Father’s chastening trial.


Hieng ang Kohran hla tuolto 33, hnam hla le hla lenglawng 4 Saptawngin an let a, Saptawnga Kristien hla 9 le English poem (Hlasam) 6 Hmar tawnga sak theiin mawi em emin an let bawk. Entirnain ama hlaphuok ngei Zo tlang sanga ti thunawn chauh zuk tarlang ei tih.


Zo tlang sanga va chuong inla,

Singmit lenin thlir vel inla;

Thalhna virthli’n a len angin,

Len hmang a tih, lungkham reng hi.


Longing to fly over the hills,

With feasting eyes, looking around;

Cares will drop off like autumn leaves,

At the kiss of the gentle breeze.

 

A Bible inlet Delhi version hi Indian Foreign Service a’nthawka kum 2002 March thlaa a pension chara a tan a nih. Delhi lum chu hrillova hmang a nih. Ni tin darkar 12-16 inthungin a tan a; kum 2007-in Bible pumpui sut khatna hmu theiin a hung um a. Delhi le hmun danga um mi thahnemngaihai zarin Senvawn khawpui, Chanchintha Mansapui Inbangna hmun ngeia October 13, 2007-in seminar neiin Pathien Lekhabu Thienghlim (Delhi version) bu zanga neka tlawm lo pastor le Kohran upahai kuomah a thlawnin sem a nih. DV second and revised edition khawm kum 2015 sut nawk a nih tah.


Zo hnathlak lai chauh ni lo, India hmar saka hnamhai laia Hmarhai hi Bible version hauh tak ei nih. Hi hi ei vangneina a nih. Version panga: BSI, BSI (Haflong version), BFW, DV le Hmar Standard Version (HSV/Hydrabad ei nei. Hril sei lovin Hmar version pali I nuom tak le DV phar kawp la, Thuhriltu 12:2-8 hi hei tiem ta. Ka hril che ngai lovin, DV danglamna hmu’ng I tih. Hi ka hril lei hin pakhat hnawla, pakhat dang bing ding ka tina a ni nawh. Kei chu version pangahai hi ka hmang kawp vawng, that bikna rieu an nei seng. 


Sienkhawm Hmarhai hin thu ziek dan tawng kalhmang pahni ei nei: thutluong tawng (prose language) le hla tawng (poetical language). Ei bible-ah hin hla pathum: Sam. Hlahai Hla le Lamentation a um. DV danglam bikna chu hieng hlahai hi hla tawng vawnga inlet an nih. Chubaka Sam lem hi chu syllable pasari le pariet vawnga inlet an nih. Hienganga inlet hi khawvel pumpuia Hmarhai chauhvin ei nei niin ka hriet. Martin Luther leiin Protestant a pieng a; ama leiin German mi mawl tak khawmin Bible a nei pha a; ama lei bawkin Europe khawmuolpuiah siemthatna (reformation) a tlung pha a, tukhawmin Martin dawn le fak an hril nawh. DV sawiseltuhai chu “Lalpa, anni hi ngaidam rawh, an thilthaw an hriet naw a nih” ti’n LK chun a ti thei a nih.


Hmar tawng hi tawng naupang, thumal (vocabulary) tam khawm la nei lo, Holy Bible meu hang inlet ding chun ei tawng thumalhai hin an daih seng nawh. Hi hi hrezingin thumal remchang (appropriate vocabulary) a tulna naah Keivom-in thumal a ser thar pei a, hi hin nasa takin tawng a sukhausa pei bawk. Hi kawngah khawm hin L.Keivomin thumal ser thar a hmang hai chu, unau Mizohai chun a zinga an hung hmang hmie hmie pei.


L.Keivom-in sawrkar ram palai sin ringum taka thaw zova a pension hnung khawmin, a ziekfung tui Lalruong tui thup angin kiem ni a nei ngai nawh a. Vawisun chen hin thu le hla thain a mi chawm a, lekhabu rohlu tam tak le mimawl tak khawma ei hriet thiem thei dinga Pathien Lekhabu Thienghlim ei tapsak zawla mi hung hlupektu, chuongang sin ropui thaw thei dingin Pathienin thiemna lungvar a pek baka, thlawptu tha le thangpuitu ringum, fak le dawn a mamaw tinreng a hun pe zat zattu, tu amani a um a. Chu chu Pi Dari a nih. Pu L.Keivom hlawtingnaah le a hming thatnaah hin Pi Dar khawmin chanvo ropui tak a chang ve a nih. Pi Dar Keivom chu a Lalpa kuomah chawl hadam mawl raw se. 


Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate