Hmarram mipuiin a dum chu a dum, a vâr chu a vâr,
an ti ngam huna Hmarrama hmasawnna changtlung chau a tih.
~ Daniel Lalsanhim
Hmarrama chun a hre naw hai hriet nawna chu remchanga lain zaihlem le sir de an hlaw a. Indik naw taka tangka sum lamna chu CANCER hrileng angin Hmarram a tuom a. Mi tamtak a kai zap zo tah. Sawrkar į¹hangpuina takngiel khawm a dawngtu ding mipui kuom a tlung kim thei bawk nawh. Chu ram chu Chanchintha mansapui inbangna tiin kan la’n sal.
FĆ¢k le dĆ¢wn bufai thila sawrkarkhawlpui hmalakna zarin kum dang nĆŖk takin kum 2020 chu bufai a tlung inzing zut a. FĆ¢k fawm zawng nu le pa phur a sawk zangkhai pha bawk. Hun danga bufai phurtu truck Tuiį¹haphai tlĆ¢n liem el hlak kha bieltu MLA ngeiin an hang vai liem a. Lampui suktluongin bufai sukpung pha de naw sienkhawm vel tin an vai liem thei chun a sukphuisui deu nghe nghe. Hmarram khawtina bufai kim ngai lo hi sukkim dan zawng lem ni hai sien mipui chun sawrį¹angkai zuol lem ngei ei tih.
PMAY-G le Hmarram
Pradhan Mantri Awas Yojana- Gramin (PMAY-G) chu inhmaa Indra Awas Yojana (IAY) tia ei hriet lar hlak thlaktu a nih. A scheme hi Ministry of Housing And Urban Affairs hnuoia Affordable Rental Housing Complexes kaupeng pakhat a nia. Housing Scheme in bawl į¹hangpuina ti hi mipuiin ei hriet vantlang dan a ni tak el awm. India khuo le tui tlangram le phairama chĆŖngna in nei mumal naw hai kum 2022 chena chengna in į¹ha indin pek chu PMAY-G scheme thiltum a nih. Hmaram mipui harsatna sukkieng dinga sawrkar hmalakna sukriral nekin a į¹hangpuitu, a thlawptu ni lem seng ei tiu.
Iengtin am hi į¹hangpuina hi sawrkarin a dawngtu hai a pĆŖk hlak? PMAY-G į¹hangpuina sum hi sawrkarin Direct Benefit Transfer (DBT) hmangin a dawngtu hai (beneficiaries) bank account ah a pek hlak. Ṭhangpuina sum cheng nuoi khat le singthum hi į¹um thuma į¹he niin a bat a batin a pĆŖk hlak. Tu kum 2020 thlazing khan mi tamtak a dawngtu an um ve a. Sawrkar dit dan angtaka chengna in an bawl seng chun Hmarram sukmawi pha ngei a tih.
Hmarrama bank um naw leiin PMAY-G sawrkar į¹hangpuina sum lak ding ringawtin cheng 2000 bawr vel fe man sengin Tuiį¹haphai ei pan a. Bank ah mani pawisa lak suok dan hriet naw leiin mi ei ruoi dan izirin pawisa ei seng belsa nawk a. In bawlna dinga sawrkarpa mi į¹hangpuina cheng 48000/-(1st installment) mani bank account ngeia lak suok ding ringawta khaw į¹henkhatin cheng 5000/8000 dam ei seng el hi ngaituo tham a tling. Mi bengvar le ngaituona sei deu chun seki khawm seng loin an bank account a mi an lak suok ve thung.
Khawvel technology tui lien anga inį¹hang liem vut vut a chuong mek ei ni ta a. Inhmaa a rĆ»k a rala mipui chanvo inchek pawl hai khawm nitinin an sum hnar a chin tiel tiel tah. Suonlam thubelchieng dawl lo hmanga mipui hlemna chu a nep pei ta bawk. Sienkhawm thutlukna inhmaw siemtu mipui ei la tam leiin inhlemna leia buoina tuok a la bo hri naw a. Digital khawvel ei inchelrempui thiem huna hlemtuhaiin hmun chĆ¢n pei bawk a tih.
PMAY-G le inzawma khawtin deu thaw chanchin Whatsapp haia hriet thei le hmu thei a nia. Khaw į¹henkhata mipui chanvo thua ei la fihlim zo naw zie a suklang a. Ei ram a sietna lai siemį¹hatna kawnga mipui mawphurna cheltu ei ni leiin var a hun tah. Ei rama sawrkar thil mumal naw leiin mipuiin harsatna namen lo ei tuok mek a. Chanchinį¹ha mansapui bangna Hmarram mipui a nawlpuiin indikna kengkaw a, a dum chu a dum, a vĆ¢r chu a vĆ¢r ei ti ngam huna ei rama hmasawnna intlunin danglam chau a tih.
TAR PENSION (MOAPS/IGNOAPS le Hmarram
Sawrkarin kum upa hai a ngaituona leiin į¹hangpuina National Social Assistance Program (NSAP) hnuoia Manipur Old Age Pension Scheme (MOAPS) le Indira Gandhi National Old Age Pension Scheme (IGNOAPS) kum 60 chungtieng hai ta dingin a buotsai a. Kum upa taksa chau tah hai į¹hangpuina sum indiktaka hmu ngai lo an um nuol a. An kuta Pension book kawl bawk lo harsatna tuok hriet ding an um nawk bawk.
Taksa kuma khawm duot le hmangaitaka enkawl phu hlie hlie an chanvo indik naw taka la suok hlak tu hai leiin Pipi le Pupu haiin harsatna an tuok mĆŖk a. Ṭhangthar mithiem indikna lampuia į¹huoi suoka an chanvo intlun dingin an mamaw cheu. Tuor tlaka suksuoltu chu dan anga hrem nisienla, tuta ei ngirhmun nĆŖk hin kal khat bekin hma ei sawn el rawi mawh? Eini mi tho a nia tia zai ei dawna hin ei indaw dawngda zo tah.
Pipi le Pupu hai hin sawrkara inthawk į¹hangpuina hi indiktaka an dawng thei chun vitamin intem phĆ¢k ta'ng an ta. An kuta lam suok an nei naw leia an inthlahrungna khawm nep pha bawk a ta. Thlatin vitamin inchawknaa an lo hmang ve thei chun an lawmna khawp tling bawk a tih. Chithluma lungawi thei chu an nuorna khawm a chin hlak. Duot le hmangaitaka enkawl dingin I theina hmang tangkai rawh. Taksa chau le hrat naw thangpuitu mamaw an nia. Chuongsa khawma sawrkara an chanvo thlatina sum tlawmte an hmu kim thei nawna Hmarrama hin an ta dingin dam man a va um pĆŖk naw ngei awm de.
PM-KISAN le Hmarram
Lo sinthawtuhai sum faia į¹hangpuina PM-Kisan sawrkarin a hung buotsai a. Direct Benefit Transfer hmangin lo sinthaw hai an bank account fe thlengin thla hni dana cheng 2000/- pei a lut hlak. Hi į¹hangpuina dawng ding hin pawisa seng a į¹ul naw a. Sienkhawm mi į¹henkhat ngaituo tawi leiin pawisa sum senga buoipui an um bawk. Sawrkar thawktu a sin thawnaa sawrkarin hlaw a pek a. Mipuiin pek belsa kher a į¹ulna um nawh. PM Kisan buoipui man cheng 100/- pei VA į¹henkhatin an sung a. Thil indik naw do nekin ei thlawp lem bawk.
Mipui kuoma cheng 150/- hni pawl an um a. Indik lo taka sum latu chu sĆŖl ruola an ngai naw a ni awm. Khaw khat į¹huoitu ni ding chun dan le dun an hriet naw khawma mi dang rawn nachang bek hriet ni thei hai sienla, ei Hmarram hin tuta nĆŖk hin hma a sawn ngei ka ring tlat.
PM Kisan hi thla hni dan peia cheng 2000/- peia į¹um ruk(6 installment) lut ding a nia. Cheng 12000/- dinga cheng 500/- seng khawm na loa ei ti hin fĆ¢krĆ»kna ei pawi sak naw zie a tarlang chieng hle. Indik naw taka awlsawm deua sum lam ei pawisa naw a. Indikna chu kawt thlera a tlu zap mĆŖk a ni ta naw am a ni? Indik naw taka sum lam nĆŖka chĆ¢n ngamtu chu tlawmte chau ei ni tah. A vĆ¢r hmu zinga a vĆ¢r ti ngam nawna duamna suol hin Hmarram a kai zap mĆŖk ta a nih.
Mi į¹henkhat an hriet loin bank account an hawng pĆŖk a. An hriet lo bawkin PM Kisan an hni pĆŖk bawk a. An pansak panthlang haiin pawisa sum an hmu huna inhnar vein an har suok thut a. An bank passbook takngiel khawm kawl chuong bawk lo. Hrietna tlawm į¹i umzie an hriet naw a. PM Kisan pawisa chen khawm an chĆ¢n pha ta hlak. Chuleiin, thutlukna siem dingin inhmaw rawk rawk ngai naw la. Hlemtu chu hnam dang į¹awng dang hmang kher ni dngin ring ngai bawk naw rawh.
MGNREGS le Hmarram
Job card tia ei hriet lar, hla chena mipui inawinaa ei hmang ta. Khawtin VA ni inhawk tirtu a ni el ta awm. Kum 10 chuong rau ei rama hmun a khuor ve ta a. Sum ei hmang ralna le ei sinthaw en chun hming į¹hatna hlawpui khawp ei um ring a um nawh. Khaw tam lem sinthawna chu job card bo ruola bo el ding a ni tawl. Tangka sum tamtak senga sawrkar hmalakna chu ei lo inhlamzui tir zo a ni el naw maw?
Khawtin deu thaw VA buoina tuok lo chu hmeithai khuoa iema ni zawng ang chau ning a tih.VA ei inkhinga pakhat suksuol ei sopui rak a. A sawisel tu chu a chunga mawphurna a hung innghat ve meu chun an suksuolna thuhmun tho a nih. Indikna hin hmun a chang zo ta naw a. Job card share neitu an tam a. InpawngnĆŖkna a zuola hmangaina a dei zo mĆŖk tah.
Hmarram Hmasawnna Lampui
Tuta a chunga ei tarlang buoina tam lem hi Hmarrama Bank um naw leia tlung a nia. Bank hi lo um ni ta ang sienla Hmarram-Tuiį¹haphai fe man seng so hi nitin mamaw a hmang lem ta'ng ei ta. Mipuiin Bank chungchang ei ui ram mawl suk hi ei rama ngei tawnhriet ta bawk ei tih. Hmarrama fĆ¢krĆ»kna a tam lem hi sukbo nghal ning a tih.
Pipi le Pupu hai į¹hangpuina sum khawm an ni ngeiin la suok ta'ng an ta. Ṭhenkhat bupang kawi dar nghal bawk a tih. Tuta pawisa sum hieng zozai Hmarram lut ding chavai mĆŖk hi Hmarram luong lut a ta. Lothei loin Hmarram chun hmasawn zai rel ngei a tih.
Thanlon-a SBI bank branch um thei sia Tipaimukh biela bank pakhatte khawm um lo hi ngaituo tham a ni bawk.
Hmarram hmasawnna dingin indikna a pawimaw a. Vawisuna i thutlukna hin hnam hmakhuo nghawng a nei ti theinghil naw la. Indiknain thlemna pawrche hnawl ngam ei tiu a. Inthlang hun a chau baua mipui hmangai hlak į¹amkawr į¹hat ang lek hin ram le hnam siem ngai naw nih. Hmarram siemna dingin hlĆŖmtu le mipui chan inchektuhai į¹angkaina an nei ve nawh.
20 Changer 2020
Lientlangpui
Pherzawl District