Responsive Ad Slot

MIN KALSAN VE LEH TA A MAW! (Awih harsa ka va ti thin em!)

Friday, July 24, 2020

/ Published by Simon L Infimate
~ CT Lalrinawma

Tukin July 24, 2020 zing ka tho chhuak chu ka ph WhatsApp ka han check a, ka thu hmuh chuan min barakhaihin, ka hnim nghal ruih a! Ka ngaihtuahnate chu a kal thui vawng vawng.

Ka thian pa, ka Unau pa ang ni bawk, S. E Asia-Buddhist World chu rinnaa ka vah luh tirh, kum 2006 atanga "a thlum a al" ka lo ei pui, ka nuih pui a, ka thinrim pui a, ka hlim pui bawk bawk thin, pa zaidam leh mi hriatthiamna ngah, Krista rilru tawmpuia mission rilru pu rum rut Pu Chinsuanmang (CS Mang)-an Chatuan Ram min pansan thu chu a ni!

Ka lu chu a hai deuh mup a! Thuziak chu ka han chhiar nawn leh a, a nupui Pi Mercy Vung-in a ziak ngei, "Thian tha leh min lo tawngtai pui thinte u, Pathian chuan Manga chu min pe a, a hnena hahdam taka chawl turin min lak sak leh ta..." tih a lo ni si! Awih leh rin harsa ka va ti teh lul em!

Manila, Philippines-ah rawngbawl zelna kawnga tangkai tura hriain, M. Div zir turin a rawngbawlna hmun Siem Reap khawpui, Cambodia atanga an chhungkuaa an kal dawn a, ka awmna Phnom Penh khawpui atanga ka han thlah liam hram tum a, ka hmuh bak chu Lalpa Ni, nikin niah chauh lo chuan ka hmu leh tawh dawnlo a ni. Hmanni lawkah ka nau leh u anga min entu Rev. Dr. Robinson S. Zote (PhD) chuan min lo kalsan tawh bawk a, mak tiin ka ui dun tak meuh a ni.

Kum 2006 July ah Chiangmai, Thailand-ah New Enterprises International-Asia (NEI-Asia) hnuaiah "Cross Cultural Communication Training" kan neih ho laiin Naga tlangval 1 nen room khatah kan awm hova, Frontier Mission atan a tangkai takin tiin TESOL Training min pek laite chuan, thian pa Manga'n naupang zinga zirtirna pe anga practical teaching class kan neih tum a, kan hotupa Canadian pa leh Chinese, Korean, Filipinos, Malaysian, German, Brazilian, Thai, Indian, Briton-hote min catch-up a, min tihhlim thin zia te chu mitthlaah a lo lang thar chuai chuai mai!

Thailand a lo thlen hmain NECTAR, Shillong-ah uluk takin SE Asian zinga rawngbawl turin training a lo la tawh a, Nepal leh UP state, India-ah te pawh missionary hna lo thawk tawh, teaching leh cross-cultural mission experinces ngah tak a ni. Pa zaidam niin, thinrim aw ki sangin tumah a chhang ve ngai lova, a thiam zawkna thu-ah pawh ngawih chuh mai thin khawpa pa inngaitlawm tak, mi pawisawi hrehmi a ni.

Thenrual kawm leh mi biangbiak a thiam a, a tul hunah fiamthu thawh tur nuihzathlak pawh hre nual niin, dam thluamin a han sawi hi chuan, kan nuiho leh dar dar thin.

Chiangmai, Thailand atangin Cambodia-ah Pioneer mission thawk turin kan room-mate tho Naga te nen NEI-Asia hotuten an hruai lut a, kei chu Communist Laos-ah Akha tribal zinga rawngbawl turin ka lut thung a, mahse, Laos ah visa neih a lo harsat em avangin Cambodia ramah thianpa Manga te chu kum 2006 ah ka zu fin ve leh ta tho a ni.

Cambodia-ah tourist visa ringawta lut an nih avangin, an mamawh Business Visa (E-Visa an tih bawk) chu, kei awm tur pawha kal lemlo pawhin mamawha kain hriat avangin Ho Chi Minh city (Saigon), Vietnam rama Cambodia Embassy dil turin kan va kalho nghe nghe a ni.

Siem Reap khawpuiah awmin, thingtlang khua "Sounsa" ah kum 2/3 dawn chu adopt village neiin, chu khuaah kristian la awm miahlonaah chuan, Ringtu baptisma chang 43 lai (puitling) nei khawpin NEI-Asia Team angin an vil zui a, mahse, kan tawnglettu ber leh a  rammi rawih rinawmloh avangin, Sounsa khua atangin hmalakna chu chawlhsan zui a ni a, he Sounsa khua hi 40km vela hla niin, an khaw mipuite tan Community Wells 5, Toilets 2, Non-Formal Education tiin, English zirna te siam sakin, chunga lo kal thinte chu Worship & Bible Story etc te lo hrilh thin an ni a, chung hmanrua "thil tha tih" chu Chanchin Tha hrilhna tura hmanrua, Ar man dawna chawchah pek ang chauhva hmanruate an ni.

Cambodia ni sa rum rut hnuaia thianpa Manga, chalngalh takin min han vah pui khauh khauh thin te, bicycle (thirsakawr) tar tawh taka min han phur a, Siem Reap khawlai vaivut khu leh chirhdiak tam zetna hmuna min han phur kual vel thin te chuan, thian tha nihna turin thui tak a lo hril a ni...

Ni chawi ang maia lum em em, Cambodia ramah chuan keini tlangmite tan a lumzia inhrilh nawn a ngai lo! Thianpa Manga chuan, "Pu CT, inbual reng mai ila, a lum hmanlo mai" tiin, in atanga chhuah dawn leh haw veleh a inbual thuai thin a, a sam khuih tur neilo ber leh chalngalh ber chuan darthlalang hmaah uluk takin, a samkhuihte pai ngei maiin a khuih mam thin then peih ber thin a, kan tluklo thei hle. Cambodian hote thianah a lo siam zung zung thei a, amah avangin vawiin thlenga Cambodian thian tha ka neih phah an awm nual mai.

Sounsa khua atanga a rammi rinawm takin, a pet chhuah a, an thawhpui loh hnuah thingtlang khaw 4-ah, kristiante la awm lohnaah hmalakna neiin, a Team member 5 te nen chuan Children Ministry hlawhtling tak an nei chhova, Siem Reap a an chenna inah chuan Bethany Christian Fellowship/ Bethany Church Siem Reap tiin mi 40-50 dawn chu Sunday tuk apiang an inkhawm pui thei thin. Siem Reap ka zin chang pawhin, an Villages 4 ah hian min hruai ziah a, "Nang thusawi rawh le" a ti thin a, an rawngbawlna mit ngeia hmuh puitu leh an hmalak dan hriat puitute zingah awm vein, an fakawm ka ti. Malsawm tlakin rawngbawl an tuichilh a, chung lam malsawmna pawh tisa leh thlarau thilah an dawng nasa hle a ni. Cambodian hote han tih fel dan a thiam bawk si a, an hotu (team leader) ni bawkin, an thian thaah a in siam thiam a ni.

Rawngbawlho ta chu thuchhia a tha hi kan inhrilh fova. Achang chuan midang lakah a lo inphah hniama an thu thua an dah lutuka ka hriat changin ka hau thin a ni!

Vawikhat chu Indian Embassy ah in register a ngai a, ka kal pui a, kal nawn leh ngaih tumin rawngbawlna thil vangin ka kal pui hman ta lova, a hmun i hre tawh tho bawk a, tiin ka kal pui ta lova, chumi ni chuan Embassy a thawktu Vaipa chu, "Sir, Cambodia ah hian Indian engzat vel nge kan awm ve tawh ang?" tih, an ti ti paha a zawh chuan tumin, chu Vaipa chuan a lo chhang tha duh lo mai ni lovin, insulting deuh mai hian, "Nang a hriat a tul lo ve..." a lo tihkhum thu a sawi chu kei, Mizo tlangval thisen chu rawn lum zakin, ka thinrim pui hle mai a, chutianga patling ve ve thu inzawt a, incchan chu ka ngaihdan a ni riaulo mai a! A hmain chu Vaipa chuan, "Indian si, engah nge Hindi i thiamloh? Engvangin nge i thiam loh?" tiin min zawt tawh bawk a, tha deuhvin, "Keini Northeast Mizo hoten Hindi chu kan hrelo tlangpui a, kan zir tlem vang a ni..." tiin ka hrilhfiah tawh chu, a tukah a ngai chiahin mi lo ti leh kher pawh, ka thinin a tuar ta lo deuh khan, "Engvangin nge chu thil chu mi zawh nawn a? Niminah tha deuhvin ka hrilh tawh che kha!" tiin ka chhang a, a ngawi zui ta kha a nia...

Chu Vaipain ka thianpa, unaupa ni bawk, tribal a tih vang nge a chhan duh dan chu ka chek mil zawng a ni hauh lo mai a! Mite zawhna hi thamlo deuhva chhangtu chu ka ngaihdan a ni lo." Thianpa Mang, vawiina ka lo kal ve lo chu Vaipa chu a vannei a, kei pawh ka vannei e. Kei chu chutiangin min chhang sela chuan kan buai zui ang, ka tan phah bawk ang. Engah nge patlingin tha zaiin thil i zawt a, chutianga" Nanga hriat a tul lo ve! " a han ti che chu le! Chuti zat vel kan awm tihte chu sawi harsa pawh a nih loh nen chuan, tiin ka lo thimrim zawk mah a ni. Thianpa Manga erawh chuan Zothlifim leh Chhemdamthli iangin, chu chhanna ngeiawm leh hmuhsitna tawngkam chu damdiaiin a lo pai tawih theih bik a ni, ka va tluk em! Kei chu awm ila, kan buai hat ta ve ang...

Nupui a neih dawn thlengin thu chhia a tha min hrilh a, mahse, thurawn erawh a pawm vek duh bik der lova! A awih loh zawngah chuan awihlo ve tak thin a nia! "Nay nay, ka ha se" a han tih paha a thu a thin bek bek paha a kut phah a ti pharh tawh chuan, awihlo ve tak hi a ni ringawt.

Cambodia kan awm tirh kum 2006-2008 velah chuan Civil War, kum 25 zet zawh fel tirh deuh, puanchhe hnangkhai suk fai hlim ang deuh kha a nia, a ram a la changkang lo zual a, motobike lah a thar te ala vangin, kawtthlera bike inhung, chhun pachanga inruk sak te, inrawk, inthah etc tih ala tam em em a. Motobike ah mi 3 te moto-puten min han phur ta thin a, a awmzia chu puitling mi 4 kan chuang thin a ni, Helmet khum miah lovin! Chutah motobike lah Japan/Korea secondhand lakluh an ni tlangpui a. Chutih laia thianpa Mangan bicycle tarlam deuh, sang khiau khuau a nei kha a hlu ngawih2 a ni.

Siem Reap Intetnational Christian Fellowship-ah Sunday chawhnuah 4 Star Hotel ah kan inkhawm ve thin a, bicycle ngei khan kan han inphur ve auh auh va. Foreigners dangte lah Lexus, Camry, Toyota van car leh Honda, Suzuki bike etc ten an rawn inkhalh thleng a, keini India ram rethei atanga missionary kal ve te tan chuan, a rukin mahni inkiltawihna a awm duh hle. Mahse, kan "kal chhan leh rawngbawl chhan" kan chiang a, kan zak  lo. Mihring rilru atang erawh chuan a nuam vak thin lo, hmeltha deuh deuhte kha an lo tam ve thin bawk si a!

Chutah, Internet te kha a la awm tha lova, Cyber Cafe kalna bik kan nei thin a, zan reiah mi tlem hunah, chhungte leh thiante biak duhin kal a, hman a ngai a ni. Zana han chhuah lahin Buddhist hote ui vulh leh kawtlaia ui tladah (stray dogs) ten min bauh vak vak a, rawn tlan khawma min seh an tum ta thin a, lungtum emaw tiang ken a ngai fo thin a ni.

Siem Reap-ah an awm lai chuan lirthei ni ve mumal ta lo chu, khawpui chhung pawh ke vekin, ni sa sensa hnuaiah an fang chip chiar hle niin a sawi a, "Kawtthler leh kawng ka hriat loh pawh a awm tawh lo" a ti mai thin. Mawhphurhna a lak chinah na na chuan, tha taka hlen chhuah zel duhmi a ni.

Vawikhat chu NEI-Asia hnuaia training a Cambodian tlangval kan tirh, Tv Nuon-chu kum 5 hnuah pawh a chezia leh tawngkam velah danglamna (change, growth) ka hmu vak lo chu tihian ka zawt pek a, "Thianpa Mang, Tv Nuon-a hi midang ava anglo ve, a awm dan hi hmasawn lo riauvin ka hria. Leadership quality a neilo riau em ni le? Midangho kha an puitlingin an rintlak chho hle mai si a... Ani chu a ngai reng mai a!" ka tih chuan,

Thianpa Manga chuan, "Pu CT, he pa hi a mak khawp mai. Chhuan lam siam a ching khawp a, Team meeting-ah pawh a tlai deuh reng a! Mahse, hmasawn lo mahse, a hnung tawlh lo bawk a, a ngai reng mai hi a tha zawk a nia. Midang chu an hmasawn lutuk a, kan Team-ah an awm rei peih lo. Thil dang, chumi khami chu ka ti dawn... " an ti a, NGO tha zawk, Foreigners dang NGO-ah te, hna dang tha zawkah te min thawhsan zel a ni. Hmasawn lo, hnung tawlh bawklo, ngai reng hi a thatna a ni e" tiin, thil kha a tha zawng (positive) in a sawi daih a! Ka ngaihtuah a ti kal thui hle.

Pathian rawngbawlnaah chak tak, a chang tlu ti leh mai, hnung tawlh leh thin ai chuan "Ngai reng" hi a lo tha phian a nih hi, ka ti ta a ni. TKP hruaitu ka nih lai pawhin, hei chu Kohhran kut ke, thalai hruaitu thaah a that dawn hi tih rilru tur member hi ka lo thlithlai ru fova, thenkhat chu "ngaireng lovin" an tlusawp leh nuaih a, thenkhat chu khawvel lamah an pilbo leh vang vang thin! Thiltihnaah leh rawngbawlnaah hian "teirei peih mi", "ngai awh rengmi" nih te hi a lo pawimawhin, tul riau mai.

Vawi khat leh chu, "Khmer ho hi thatchheho chu INKHAWMPUI an nei reng mai a, hna thawh an tum reng2 lo" tiin min hrilh pek a, Cambodian ho hi eikhawm deuh luih luih, music nena rik deuh bung bungte hi an uarin an ngaina khawp a, "Thianpa Mang,   tute maw? khawnge an INKHAWMPUI thin a?!" kan tih chuan, an in luah bul vela patling thankin 10 rual velin Beer an in reng mai leh Playing Card an khel chu kawkin, "Khu, an in-khawm reng a lom!" a ti sam et a, min va tinui nasa tak em! "In(drink)khawmpui" hi a sawi angin, Cambodian ho nuam tihzawng tak a ni!!

NEI-Asia ministry- Cambodia ramah Team Leader angin a awm reng a, a home-church, Churachandpur-a Reformed Presbyterian kohhran pawhin License pein, Baptisma, Sacrament leh serh leh sang dang khawih theiin an ti a. Tun hmaa an Adopt village atanga Buddhist ringtharte baptisma pe duhlo khan, tun hnuah chuan Baptisma hi Puithiam kawrfual nen a chantir ve ta zauh zauh. Manila-ah M. Div a zir hian, fa 2 nei tawhin kum 10 an la tlinglo ve ve a, a nupui Pi Mercy Vung chuan MDiv a zirna Theological College-ah hun lo kal tura tan tiin, MA Biblical Counseling a zir ve nghal a ni. Covid-19 hri leng vangin Philippines ah pawh zirna in khar chhoh vek a ni a, mahse, Philippines a Indian awmte chu Indiaah phurh haw niin Gwahati-ah an tangkhang (stranded) ta a, chutih laiin Pu Manga chu a damsam lova, amah hi diabetic a ni a, a lung lam thalo tiin Hospital ah enkawl a ni a, Covid-19 a vei tih hriat a ni lo. Hospital dangah ICU ah enkawl chhovin Covid-19 positive a ni tih, hospital dangah an lo hmu chhuak ta a ni. ICU ah hian ni 14 zet an awm hnuah, that lam a pan hlei thei lova, ventilator vuah sak a nih hnu lawkah a boral zui ta a ni.

Hetianga Cambodia ram thim ramro a Chanchin Tha avanga ka lo "vahvai pui" thin, ka thianpa leh ka unaupa ni bawk, Pu Chinsuanmanga'n a hun lo taka min kalsan thut mai hi, hrilh a hai ngei e! He khawvel hi zawng lungngaih tahna ram, lung duh thenrual thate  hunlo taka inthen hmun mai a lo ni e. Nimahsela, Kristaa nun neitute erawh chu Chatuanin an nung reng anga, nakinah Van nuamah kan la intawkkhawm leh dawn a ni. A kalsan tak a nupui Pi Mercy Vung leh a fate tan, i tawngtai pui thin ang u🙏
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate