Responsive Ad Slot

KRISTA THISEN THILTHAWTHEINA Part 3: THISEN THUTHLUNG

Friday, July 10, 2020

/ Published by Simon L Infimate
~ Rev Benjamin Shakum

Kum 3944 ti vel liem ta lai khan Abraham (Abram) chu Kaldai (Mesopotamia) rama Ur khawpui a a um lai chun ropuina Lalpa Pathien chu a kuomah an lar a, thu a tiem pek  a , a ko suok ta a:

“In ram le i laichinhai le i pa in hi suoksan la, ram ka la kăwkhmu ding che tieng chu pan rawh. Hnam ropui takin siem ka ti che a, malsawm ka ti che a, i hming sukropui ka ta, malsawmna ning i tih. Malsawmtu chè chu malsawm ka ta, trongsie inphurtu chè chu trongsie inphur ka ta; nangma zârin hnuoia hnam tin malsawmin um an tih”
(Thilthawhai 7:3, Genesis 12 :1)

Abraham chun Pathien in thu a tiem pek chu a ring a, a zawm ta a, Pathien in Abraham a thruoi pei na a chun A thutiem a hlen ngei ngei ding anih ti Abraham in a hriet ngei nadingin Abraham kuoma chun thu a thlung ta. Abraham khom Pathien in thu a i thlung a chun a um ta a. (Genesis 15 le17).

Pathien in Abraham kuoma thu a thlung chu thisen thuthlung a nih. Khang hun lai khan mi pahni karah inpumkhatna ding a thu an thlung pha thisen in thu an thlung chun chu thuthlung chu in thuk le det tak le umzi inthuk tak nei a nih.

Thuthlung sukdet na ding chun ran that a ni a, ran chu a zatve a atphel a nih. Saruong atphel hrap ve ve chu kei thre a na, ran thisen chu a luong a,  a hrap ve ve hai kar a chun inlawn na ding siem a nih. Saruong hrap hai kar a thisen chunga chun thu thlung tu hai chun iengkim a inpumkhata um dingin thu an puong a, thisen hmunkhat, hringna hmunkhat an ni tah tiin an puong hlak. Malsawmna thutiem hai an puong sa a, saruong at khoi hrap pahnih kar a chun an inlawn ve ve hlak. Chun, chu ruol chun thuthlung bawsie tu chunga tlung ding ansie an puong bok hlak a, chu ansie chu ran a lai a at khoi a ni ang el a thuthlung bawsetu chunga sietna tlungding ansie inphurna a nih. (Jeremi 34:18)

Thu chu thlung zo a ni chun thu thlungtu hai chu an impumkhat ta a, hringna intrawm ni ta in an thil nei le an engkim  an intrawm hlak. Ngirhmun in ang mi pahnih in thu thlungin an inpumkhat chun an pahni ta dingin athra hle a; neinung deu le pasie deu in thu an in thlung khum chun a pasie lem chun thuthlung chu a hlawkpui hle a, a neinung lem ta popo chu a ta a hung ni ve ta leiin hamthratna changtu lem a ni hlak.

Genesis 15 a ei en chun Pathien in Abraham kuoma thu a thlung kha thisen  thuthlung  a nih:

Chu ni chun LALPAN Abram kuomah thu a thlung a:

LALPA chun a kuomah, “Bawngla, kĕl le beram chal, kum thum mi seng le vàthrû le parva tuoi hung chawi rawh” a ta.

Chuonghai chu a hung lăk a, ran po chu a laiah a khoi seng a, phel tin chu inhmatuokin a sie vong a, vatehai ruok chu a khoi ve nawh.

Ni tlâk hnunga khuo a hung inthim chun meiphu khu lui lui le meiser chok puot puot chu saruong khoi phel inkara chun an inlon zut zut a.
(Genesis 15:9,10, 17)

Pathien chun meipui khu lui lui le meiser chok puot puot a chun thisen  thuthlung sukdet na dingin ran khoidar a um saruong hai kar a chun a hung inlon anih.

Abraham chu Pathien thuthlung ah a um ve na ding chun Pathienin ser tan dingin a ti a, ( Gen 17) chuong ang chun Abraham chun a thaw ta a. Chuongchun, Pathien le Abraham chun thu an thlung ta a nih.

Pathien le Abraham in thisen a thu an thlung na a hin Abraham in nasataka in a hlawkpui a, Pathiena inthawka kong tinreng a malsawmna chu a dong pha ta a.

Hun a hung fe pei a, Abraham, Isak le Jakob hai damlai ni a liem hnung chun jakob thlahai Isarel hai chu Aigupta ah sal ah an intang ta a; Isarel hai chu Abraham a thla hai an ni leiin Aigupta a sal a an intang na a an in rum ri chu Pathienin a hriet a. Pathien le Abraham chun thisen in thu an thlung ta leiin Abraham a thlahai Isak le Jakob a ngaisak zawm pei ang bokin Jakob anthoka Isarel hnam hung um hai chu Pathienin a ngaisak ta em em a nih:

Sawt fè hnungah Aigupta lal chu a thi a. Israelhai saltang inrŭm ri le thrangpuitu ngaia an khĕk ri chun Pathien kuom a hang tlung a.

Pathienin an inrŭm ri chu a lo hriet a, Abraham le Isak le Jakob kuoma a thuthlung chu a hriet zing a.

Pathienin Israel thlahai chu a zuk thlir a, a zuk ngaisak a. (Exodus 2:23-25)

Pathienin Isarel hai chu Aigupta anthoka a thruoi suok na dingin Faraw lungril ngar chu a sawi ta a. Hri le hrai le thil tri um makdanglam tak tak le sietna intluntu chi dang dang Aigupta a chun voikuo zet  in tlungtir in Faraw le Aigupta mihai chu a hrem hnung khom chun  Faraw chun a lungril a la suk ngar rop a. A tawp a chun, a rapthlak tak, naulutir thina chu intlungtir dingin Pathienin a ti ta a. Isarel hai ruok chu naulutir thina rapthlak tak chu an pumpel na ding le chu hremna laka an him dan ding chu Pathien in a hril ta a. Pathien chun Isarel hai sungkuo tin chu beram annawleh kel tuoi, kum khat mi, hmel hem lo that dingin a ti a. Ran tuoi thisen chu iemani zat lang anta, thisen chu an kawtkhar bieng chung le sir ve ve ah an tat ding a anih. Pathien in thaw dinga a ti chu an thaw leiin Pathien in Aigupa ram chung a a rorelna le nau lutir thina chu Isarel hai chun an pumpel a nih:

Chu zân ngei chun Aigupta ram fang ka ta, mihriem le sa, nau lutir po po chu sukhlum ka ta, Aigupta rama pathienhai po po chu an chungthu relpêk ka tih; kei hi LALPA chu ka ni si a.

Thisen chu in ta dingin in umna inchikna ni’ng a ta, thisen ka hmŭna taphot chu fe kân pei ka tih. (Exodus 12:12,13)

Isarel hai khan an fel bik le an thrat biek lei a Pathien rorelna le naulutir thina kha an pumpel an nawh. Pathienin an thlatu Abraham kuomah thisenin thu a lo thlung ta leiin Abraham a ta hai popo chu Pathien ta an na, Pathienin a ta hai chu a sanhim a nih. Isarel hai felnawna kha Pathien in a hmu ta naw a, suongkuo tin suolna lei a rorelna chu ran tuoi hmel hem lo in a tuor a a thipui ta leiin Pathien chun kawtkhar bieng chung le sir ve ve a ran thisen chau chu a hmu ta lem a nih. Isarel hai tlin naw na chu Pathienin a hmu ta nawh. Aigupta chunga ro a rel ang khan Pathienin Isarel hai chungah a rel ve nawh .

Hun hung fe pei a chun Sinai thuthlung chu Pathienin Isarel hai leh a thlung ta a, Isarel hai chu Dan a pek a. Dan a pek chu Isarel hai in an zawm po leh malsawmna dong an ta, an zawm naw po leh trongsi phur an ni ding a nih. Isarel hai suolna leiin Dan an zawm thei naw man a trongsi phur an ni el nawna dingin ran thisen a suol thuphachawina an inhlan dan ding chu Pathien in a hril ta a. Suol thuphachawina ran thisen chun Isarel hai suolna chu an khum a, Isarel hai suolna hai chu Pathienin hmu pek lo in mal a sawm lem a. Isarel hai chu thlaler a an vakvai lai khan an silfen khom chul lo le an ke khom in vung lo in Pathien in a enkol a, fak ding le dawn ding tlasam lo in a siem a nih. A ta hai an ni leiin a sanhim ngat ngat a, Kanaan ram ah a thruoi lut a nih.

Iengkim chunga thuneitu, lal hai Lal, hotu hai hotu, chatuon Pathien chu iengkim chunga roreltu a na, hnuoi le van a thiltlung popo hi a thuneina hnuoia um vawng an ni a, a thuneina le rorelna hnuoi a um lo iengkhom a um nawh:

Var ka siem, thim ka siem bok,
Malsawmna petu ka na,
Sietna intluntu ka ni bok a,
Keima, LALPA ngei el chun,
Chuong thil chu ka thaw a nih.
(Isai 45:7)

 “Kei chu keima ngei ka nih,
Pathien dang hrim an um nawh,
Ti hi hung hre ta ro khai;
Ka that a, ka sukhlum a,
Ka’n hliem a, ka sukdam a;
Chu chu ka kuta inthoka,
Inchŭ thla thei an um nawh.
(Deutoronomy 32:39)

Leilung hluotu hnamhai hi,
Iengma loa ngai an nih.
Vana sipai ruolhai le
Hnuoia chêngtuhai chungah,
A nuom nuomin a thaw hlak.
Tu khom a kut thlăk ding chu,
Kei kir thei an um naw a,
“Iem a na i thaw hrim hi?”
Ti thei tu khom an um nawh.
(Daniel 4:35)

Khawvel Aigupta ram hi Pathien rorelna hnuoi a um ani leiin tulai a khawvel in a i buoipui tak hripui inleng vel khom hi Pathien rorelna hnuoi a um an nih. Hripui lei a rambung a lien a chin, a ropui le ropui lo hai buoina popo hi Pathien rorelna hnuoi a um vawng a nih. Chuong lai chun ringtu hai hi teh iengtinam um ei ta? Ei ngirhmun ding chu iem ni tang a ta le?

Isu Krista chun ei ai aw in , ei ta dinga palai niin, Pathien le thuthlung thar an siem ta a.Ei ai awtu thisen a thuthlung thar a chun Isu Krista zarin ei um tah. Hi thu hi ringna a fie deu a hmu chu thil trul makmaw le thratak a nih. A thisen a thuthlung thar poimaw zi chu uion le bei in zanbu a zirtirhai leh an kil khan Isu in hieng hin a hril:

Ka thu hril sawng cheu hi Lalpaa inthoka ka dong a nih. Khânga inmantira a um zàn khan Lalpa Isun bei chu lâk a, lawmthu a hril zoin a khoi a,

“Hi hi ka taksa, in ta ding chu a nih, in mi hriet zingna sikin hieng ang hin thaw hlak ro” a ti kha.

Chuong ang bokin, bu an fàk khopin no chu a lâk a, “Hi no hi ka thisena thuthlung thar chu a nih, in dawn po leh in mi hriet zingna sikin thaw hlak ro,”a ti kha.

Chu bei chu fa a, no chu in dawn zătin Lalpa hung nawk hmâ khat a thǐna chu in puong a nih. (1 Korinth 11:24-26)

Ei ai awtu Isu Krista chun Sinai thuthlung (thuthlung hlui) a Dan trongsi chu ei ai in a lo phur ta a (Galati 3: 10-13), suol chunga rorelna chu Isu Krista chun ei ai in a lo tuor a, ei thi ai in a thi a, a thisen in thiem a min changtir tah. Ringna lei a Pathien thuthlung thar a Krista zara um hai chu Abraham a thlahai niin (Galati 3:7) Pathien  mit nauleng hai ei na, a duot dop dop hai ei nih. Pathien leh thisen thuthlung a um ei ni leiin a mi ngaisak em em hai ei nih.

Khawvel Aigupta ram chunga Pathien in ro a rel lai hin Krista thisen thilthawtheina a ringna innghat hai chu Pathien leh thuthlung thar a um ei ni a, chuleichun, Pathien ngaisakna le sanhimna dong tu ei nih. Pathien in a naupa thisen chu ei hringnun kawtkhar bieng chung le a sir ve ve a chun a hmu a, a naupa thisen a sawp fai hai a chun a naupa felna a hmu sa bok leiin khawvel Aigupta chunga ro a rel angin ei chunga chun ro rel naw nih:

Pathien hmangaituhai, Aman a ruot anga a kohai ta ding chun iengkimah an thratna dingin a thawpek hlak ti ei hriet (Rom 8:28)

Isu thisen a thuthlung thar a um hai chu Pathienin a angsung Kanaan ram ah chawl hadam dingin a mi ti a nih. Naute chu a nu trang a a bet tlat a, a nu chu iengkim a dingin a ring leiin ieng a khom a lungkham nawh. Chuong ang chun Pathien hmangaina hmu fie a a hmangaina a chawl hadam thei hai chu Isu Krista thisen a thuthlung thar malsawmna dong tu hai an na, Pathien angsung Kanaan ram a chun an nun a chawl a nih. Naute chu a nu angsung ah a hadam a, zinga ding, thlanawk a ding, kum nawk a ding le a hringna thu ah ieng am fa in dawn ka ta tiin lungkhamna a nei ngai nawh a, a nu angsung himna ah a um tlat leiin a nun chu a him a nih. Ringna lei a ringtu nun chawlna chu chuong ang chu a nih. (Sam 91)

Isu Krista, thuthlung thar palai, a thisen lei a nun chawlna mi pe a Pathien angsung himna hmun a min tlun tu chu inpakin um raw seh.

*Bible chang hai hi Baibul (Hmar), Delhi Edition, 2015 a mi an nih.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate