Responsive Ad Slot

REV. DR. ROBINSON S. ZOTE LE MISAWNARI HRINGNUN

Sunday, June 14, 2020

/ Published by Simon L Infimate
~ Mrs. Lienkhawtling Thiek
Guwahati. 13th June, 2020


Pathien rawngbawlnaa kan Aihnaphapui,Pu Robinson in mihriem ngaia hunlo taka ropuina rama ami lo inlawisan el  hi tuor thiem harsa kan ti takzet a nih. Kei le ka pasal Lalchawlthang Thiek  chun  kan inpam in a nuhmei Joyce le a nauhai pahni, a nu le pa, a u le nau le a sunghai popo kan tuorpui takzet in a thina hi kan sunpui a nih.Lalpa Pathienin a sunghai popo umpuiin thlamuon raw se ti hi kan tawngtaina a nih.



Kum 2006 March thla khan mission rawngbawlna leiin Aizawlah sawnin kan um a. Khuo tienga kan hang suok nawk chun,  ruol thenkhatin in um ta nawa chu in rawipa Robinson a fel ie, thuhril hlak a thiem taluo, a thuhril khawm  U chawla ang ang a nih an hei ti kher nawk a. “Rawipa” ti lemah piengdanah a naupang lei ana, a dang a chu kan hotupa ding  lem hiel a nih.  Indian Evangelical Mission  (IEM) hnuoiah kum thum (3) Area Coordinator sin  hlaw tlawmterek takmeu hlawin  alo thawk a. Pu Robinson a nu Pi Ngaihlun khawm hlaw bo derin  misawnari hlaw ding dawltu sin kum riet (8) lai alo thaw tah a nih.  Tv. Lalramsiem Rengkai  a kul-a-taia kan sawr,  Area Coordinator  sin lo thaw ta  a um bawka.  Ropuina rama mi lo inlawisan tah (L) Pu Ngursangluoi, Rengkai  kha Area Secretary sin lo thaw ani bawk a nih.  Inza an umin  lawm an um em em.  IEM in Area Secretary hi India ramah  mi sanghni le zanga vel kan neia,  anni hai hi  mission rawngbawlna sukhrattu le chelngirtu an nih.


Pu  Robinson chu IEM ah hotu la hung ni thei ding beisei taka kan lo thlir ruk zing lai chun, rawngbawlna lienlem beisei le Pathien kona dawnin EFCI hnuoiah rawngbawl dingin ami lo suoksan ta a.  Kan inpam hle khawmin kan lawmpuia,  Pathien remruotah kan ngaipuia, Churachandpur biela hotu tak sin chel tu unaunu Tinglamkim (Vaiphei)  le kan inbiek tum khawm kan inpam zie thu phone ah kan  la hril a nih. Cambodia ahin iengang  chiea  lut am ani a ti chu a kip a kawiin ka hriet ta nawh.


Pu Robinson thina thua Pu Lalrinawma le Pu Dr. Laldena thuziek le a dang dang hai ka lo tiem a, a tha hle,  a dam hun sung hi tawi ti hle inlakhawm, thiltha thaw kawngah hniekhnung tamtak ami lo maksan pek ani ti ka hrieta, ropui ka tiin kan za thar emem a,  ka ngaisangna le kan pakna, ka lawmthu,  a damlai ama hriet ngeia  ka lo hril hman naw kha pawi ka ti  takzet a nih. Keini nupa  kawngkarah mi ngainat a thiem a,  phone ahai inbiein  Pu/Pi tiin  a mi ko hlaka, a thusep ziek hai khawm ami hung peksawng in chanchin kan inhriet paw ve hlak a nih.


A  thi thu ka lo hriet a inthawka ka lungrila thu umhai thiemnaw inlakhawm hei ziek suok ve ka tum a nih.

Isu Krista kha misawnari hmasatak a na; vana inthawkin hi khawvel ramthim ahin a hung a. A van ropui, a Lalukhum, a Lalthungpha, a ropuina le inhawitirna popo a hung maksan a, channa le tuorna ngawtin eini misuolhai intlanna in  a hun a hmang zo a nih.

Robinson hi a pa’n ram a pek khawm vuongna kalman dinga zawr thlawng ngam, Medical Doctor dinga an thlangna khawm hnawlin tuisik ringa bungheia tawngtai a thlang lem na ram dam, ni 7 bungheia ramhnuoiah Pathien a buon thu dam an ziek a ni kha!

Thusep a thiem em em thuziek a taima bawk. Sap tawng a thiem, Hmar tawng a thiem,  thusep a ziekin  tri nei lovin huoisen takin a ziek. Thu a hrilin mihriem mitmei veng lovin Pathien pek nia a hriet chu  tri nei  lovin huoitakin thu a hril hlak ti a nih.

Mi taima takel ana, sin athaw pum khawma inchuk zing pei mi, thiemthei bawk, thawkrim ngaina mi ani leiin naupangte in Rev. Doctorate Degree  ah an vawrkai phak a nih.  Naupangte ania inthawkin Pathien rawngbawl nuom mi tak a ni a.  Cambodia ram a zu suk tan hlima inthawk le a thi ni chen ahin channa le tuorna, harsatna inzawt senglo nei ngei atih ti ka ring.  A thilthaw that  hai;  Indian Embassy hai le kara  a thilthaw dam.  A sinthawna  a ram mi hai  Khmer tawng  95% a thiem tak zie dam,  tawng chi 7 in sermon a hril thei ti dam,  meimei lo tak hi ani ringawtel a nih. Panasasstra  University a inchuktirtu ni thei  ngat a nina khawm hi ei hnam le ram tading khawma suong tlak chu ni’n ka hriet.  Chuleiin hriet ngailo ram a hang pal dar a,  mi khuo mi tuiah, kum 4 liemtah a khan, a sinthawthrat leiin,  mi naran dawng phaklo  AWARD  hai chen dawng phak ei nei hi ei vangneia, a hnam le Pathien a chawimawi a nih.  A chanchin mi suklawmtu bek bek pakhat nawk  chu, a rawngbawlnaah ringtu  zakhat (100) vel zet an siem tah ti hi a nih.

Pathienin thiltum neiin a ko suok a, a hmang ngei anih ti hi ei zuk hrietthei a nih.  A dam sung hun hi tawi hle sienkhawm,  kum 80 dam ta hai khawma an thawtheilo tamtak hi ama kum 33 chau  dam in,   naupangte in a thaw dawk hman  hi Pathien zar anih tinaw ruol an nawa, Pathienin iemani takin “MI BIK” a a siem lo ni ngei atih. A damsung hun ei hei thlir chun misawnari hringnun lampui tluong chu alo hraw  takzet a nih.

Isu Krista ang a  nih ka tina nilovin (mi lo hrethiem inla),  Isu Krista khawm kha kum  sawmthum chuong  hnuoiah a dam ti ei hrieta, a thilthaw dawk ruok chu khawvel pumpui tadinga tlanna le sandamna hrilzo senglo le inzawt senglo a thaw a nih.

Misawnari  hringnun  lampui hi chu alo awl naw hle a nih. Khuoizu fak ding chun tuor a ngai anih an lo ti angin, thlarau bohmanghai sansuok ding chun tuorna lamtluong hraw a ngai hlak si a nih. Thlarau bo pakhat khawm hi aman a  lo va tam de aw...l

Tirko Paula chun, “Khuopna le rinumnain a tuok che” ti hi khawtinah ka hriet a nih a ti chu; a mak ngei el, Pathien in a rawngbawltuhai chu duot vieu awmtak, alo ni der bawk si nawh. Ama chun “Rawngbawlna sin hi thawzo phawt lang ka hringna khawm thlakhla tlakah ka ruot nawh” a ti a nih.

Tirko Paula’n, “Lalpa Isu hming lei chun, Jerusalema khuop chau ni lovin, thi khawm ka huom insawnnaw” (TT. 21: 13) a ti a nih.

Lalpan a ko suok a, a ko suok hai chu a Thlarauvin an thuoma, ngamhuoi sak sak tak el an nih ie maw.

Pu  Robinson hi a damlaia a chanchin ka hriet phaklo tamtak chu a thina lei hin ka hriet pha a. A thina hi thaw pangpal (accident) chu  a ni nawh, Pathienin thiltum (purpose)  neia a thaw a nih.  A dam lai nek khan a thina hin Pathien a sukropuina a tam lem awm de aw dam ka ti a.

 Tirko Paula bawkin, “...hringna leiin amanih, thina leiin amanih, ka taksa a hin  Krista chu chawimawiin a um ding a nih.

Ka ta ding chun hring hi Krista a ni si a, thi khawm hlawkna a nih”
(Phil. 1: 20-21). alo ti a nih.

Abel chun Kaina nekin inthawina thalem an hlana...mifel a nih...ringna lei chun thi ta hnungin thu ala hril ta rawp a nih a ti a (Hebrai. 11: 4).  Thi ta hnunga thu la hril ta rawp el ti  hi ava thra de!

Pu  Robinson chu taksa in ei kuomah um tanaw sienlakhawm, a hringnun chun eini dama la um hai kuoma hin thi hnungin thu a hril a nih, thu a la hril pei ding a nih. Hring hi Krista a ni sia, thi khawm hlawkna a nih.

Hun sawttak liemta a khan, Indian evangelical Mission (IEM) chun Chikaldara field Maharashtra state ah misawnari thahnem tak a lo tir ta anih. Amiruokchu kum tamtak anvawi hnung khawm chun ringtu pakhat khawm an lak nawa.  Chu lai kara chun misawnari thenkhat an lo thi mek ta bawk, chawl lovin rawng chu an bawl zinga; chuongchun, thlanmuola chun misawnari 100  zet lu chu phum alo ni el ta a!  Misawnari zakhat lu phum ani hnung  chun ringtu pakhat a hung tho dawk trawk a nih! Misawnari sin hi a awl naw hle a nih.

Tuhin chu misawnari trainingna hmun dam siemin, field  burip tak  a hung ni ta anih. An tanna ruok chu harsatak a nih. Misawnari hringnun hi a awl naw  hle a nih.

Pu Robinson thi ka hriet zo hnunga ka lungrila lo um ve  chu a ruong khawlam vui an ta? India ramah anni inhmun ngei hung phur thei hai sien a nuhmei le nauhai le anu le pa,  a u le nau,  a sunghai khawmin hmu thei hai sien ti kha ka lo nuompui em em el a nih.  Ei hnam le tlawmngai pawl  HYA le pawl dang danghai khawm a ruong lo tuok dingin insit an um naw bawka, thlakhla pui a um  vei leh.

Cambodia ah  Thuoitu tha ringzo um tak tak khawm an uma, ama kher lem hi chu Indian Embassy khawmin an  ditsak hlaw phak pawl ding awm chu a na, thei awm tak ani vei leh a theinaw chu a ni kha!

A kotu le a thlangtu Pathienin thiltum a nei a, misawnari sin a thawna hmun, Cambodia a ngei hin a lu in phumtir hi Pathien plan alo ni zing el. Ramdanga thi le inphum hi a man a to in a namen naw hle a, amiruokchu,   a sengso chu an huom an um zing laiin chang phak lovin, Indian Embassy’n an seng ta lem a nih.

Kum khat lai khan Siaha -ah Pathienthu hril di’n an mi fiel a, Mara (Lakher) hnam lai thu ka va hril a nih. Aizawla inthawkin  sumo in darkar 15 kan tlan a nih. Mara ram hi Sap misawnari hai in an  lo del a,   Kohran pahni ,  a  ziding lem Congregational Church of India Maraland  (CCIM)  le Evangelical Church of Maraland ( ECM) an um a nih.

India Hmarsak rama Sap misawnarihai hi ka hriet dan chun an ram tieng  kira   lu phum  deu ruok an nih.  Mara rama Sap misawnarihai chu an ram tieng kir ta lovin, Mara ram Serkawrah lu an phum vawng a nih. Chu chu a mak danglam vena  a nih. Pi  Margaret (Mara misawnari hmasatak pa nuhmei) hi cancer leiin Ludhiana damdawiinah a zu thi a, Mara Nuhmei pawlin an zu cho  dawka, a ruhai chu Serkawrah an la phum tho tho   a nih. A zakuo khawm tuhin hmu theiin Serkawrah ala um.

Misawnari hai chair, table, piano, etc  khawm thatakin an la kawla, anni umlaia ngaidi ina khan an la vawnghim tha thlap vawng.  Chu ngaidi in khawm chu kumtin kohran han an inthuomthaa, an cheibawl tha zing.

Serkawrah an lung thatakin an dawa, in an bawl khum a, an enkawl fai zing a nih.Hi hmun ka fang ni chu Pu Sap tlangval Watkin Roberts  ka hriet dawk  rum rum el a nih;  mi misawnari hai chu an  pheikhawk, an zakuo chen ala uma,  eini misawnari pa hlak chu,  a  pheikhawk hlek el khawm ka hmu phak ta nawa na, ka lungril a na a nih. Mara misawnari  lu phum  an lung an idaw hai chu:-


1)      Rev. Reginald Arthur Lorrain  - 1880- 1944
2)     Mrs. Maud Louise Ulander – 1875- 1960
3)     Rev. A B Lorrain Foxall – 1903- 1977
4)     Rev. Louise Margaret Tlosai Lorrain – 1909- 1968 ( Ludhianaa thinu)

Margaret a naunu misawnari sin sunzawmtu chu  a hming Violet (Pi Vai –i ) tiin an ko,  Mara mi pasalin a neia, a pasal  leh Serkawra an in hluitak chu hluoin Violet chun tukum April khan a kum 81 na  a hmang mek.

Midangin an thawtha naw tina ni lovin Mara hnam hlawm (people group)  tlawmte ti el ei tih an reng khawmin, IEM ahin Congregational Church of India Maraland  ( CCIM)  in Misawnari  puitling 16 an chawm a, chun Evangelical Church of Maraland (ECM) hin misawnari puitling 32 an chawm ve bawk a nih. Mara hnam in IEM ah arengin misawnari  48 an mi chawmpui a nih.

Hi cho hi ani nawh,Myanmar ahai le a dang dangah misawnari an chawm  sa tho,  Sudan International Mission (SIM) a khawm an chawma,  FMPB a khawm, etc ah  an chawm sa tho a nih.   Ka hei ngaituo chun misawnari lu phumna  ani leiin an danglam a nih ti hi ka hmu ve dan  a nih.

Kum 2008 kha ni ta in ka hrieta, Mara  Kristien  Centenary an hmang khan kan pa Lalchawlthang hin a va hmang ve a, a thu hung hawn chu; Mara mi misawnari a suok ding hai popo an inthlana chu, “Ei rama sap misawnari han lu an phum   seng ana, nangni khawm  kir ta lova in rawngbawlna ramthima lu  phum ngam ding” ti’n  challenge pein an inthlaliem a nih ti’n a hril.


Cambodia a  Pu Robinson ruong vuia um  hi a  thlawn ka ring  nawh.  Pathienin thiltum a nei a nih.  Lu a phumna hmun ngeia hin thlarau bohmang  tamtak  an la  hung tho dawk ngei ka ringin ka beisei tlat  a nih.


Misawnari tamtak um hai sienkhawm,  Adoniram Judson le David Livingstone hai  pahni chanchin la zuk zepsa hram ka nuom a.

ADONIRAM JUDSON  America mi  hi Burma rama misawnari a fe a nih.  Nau lu a hei sun phawt a. Burma sawrkarin enthlatua intumin an mana, lunginah  khumin,  rimsi theipatawp in hrem le sukrinum a ni a. Lunginah a letling damin an khai a, lampui hlatak ke inthi rak a an inlawn tir chang a um bawk. Harsatna le buoina karah Burma tawng inchukin, Pathienthu hrilin, Burma tawngin Thuthlung Thar an in let bawk a.


A lungin intang a suok cho leh a nuhmei Ann a damnaw nawk a, a tawpah a nuhmei chun a thisan a, nuhmei lu a sun nawka, Judson chun a tuor nasa hle a nih. Kum 1834 chun Burma tawngin  Bible pumpui an inlet zo. Mi zakhat (100) Baptisma an changtir bawk.   Judson chun Burma tawngin Dictionary a siem bawk a nih. A tawpah Adoniram Judson chu T.B in a na a,  kum 1850  tuipui chungah lawnga an zin lai a thi taa. Lalpa hming leiin nasatakin a tuor a, sin ropuitak a nuhmei leh an thawa, nisienlakhawm parte pakhat te khawm a hlaw nawh, kuonga mawitaka  vui khawm a hlaw phak nawh;  a ruong chu tuipuia vui (peihawn) a nih.  Adoniram Judson innghil ngai naw mei nih.

Kei chu a mawi ka tih,  Isu Krista’n amin tlanna leia a tuorna panser le a vuokna invuolhai hi ava mawi de aw!  Misawnari  Pu Robinson  a kuong kha eini lai angin tler hieu naw sienkhawm  ava mawi de! Krista Pasaltha leh anhme bek bek  a nih.  Ei Lalpa chun hnena hlado insamkhumin van khawpuiah lo hmuok ngei atih!


DAVID LIVINGSTONE

Scotland mi David Livingstone hi Africa khawmuolpui inthimah  misawnari in a fe a nih. Thil iemanizat hmusuok (discovered) a nei.

Ngami Lake a hmusuoka,  Zambezi river a hmusuoka,.  Victoria Falls a hmu suok. 

Mi hringna a san na lamah sakebaknei (Lion) leh an insuol a, a dar a suk hliem peka, a ban a zeng phaa, a thi chenin a ser a um.  Tribal hnam thenkhatin an theidaa, a hringna lakpek an tum hiel.  Midum sala in manna le  sala sumdawngna a tam emem. Pasal, nuhmei, naupang salah an mana, an ringah thingbul leh an khitde a, hliem le damnaw chu lamsirah an maksana, an ru kawrok hai ramtinah hmu dingin a um.  An in hai an rawpek bawka. Sal  sukbo a  tum leiin sumdawngtuhan an theidaa, harsatna nasatak an siem pek. A damdawi, a lekha pawimaw, bu le a mamawhai dam an inruk peka, slave trade sukbo a tum leiin sala sumdawngtuha’n  a chawmtu hai lo  thuhnein a hlaw chen an suktawp pek. Pathienin a thangpuitu ding Atheist a hung tira, a  nunin a hne taluoa atheist pa chu apiengthar pha tawp a nih.

Africa  hai lalpa ringtu a inlet hmasatak chun, “Chanchintha in mi hung hril intak taluoa, hrelova thi kan thlatuhai kha iem chang an ti leh”? ati chun David a lungril a tawk em em a nih.

David chu a silfen hai a triek zo tah, a lawnna a ke hai an vungin an khawk zo tah, a ram mi thenkhatin an bu le hme anchawk khawm an phal pek nawh. Phingtam a tuor, a khuo a sik bawk.  A lunghnuol nuom nawh, “Lalpaah kan sukhrat”  ti hi a thupui a nih.


A thil hmusuok (discovered) hai leiin England a a hung kir chun nasatakin an lo chawimawia, Gold Medal le Honorary Degree hai an lo pek a nih. An ramah inhawi taka umsawng a nuom chuong nawh, Atheist pa khawmin anhawitirna hmuna sengso tum pek an huoma chu a nuom chuong nawh.

Africa hmun khawteah a nuhmei dittak a suna, thingbuk hnuoiah a phum a.

May, 1873 tuk khat chu a khupa dingthathuona tawngtai niawm takin an va hmua,  a Lalpa kuomah alo chawl tah a nih.

Sala sumdawngna hai ama hmalakna zarin a hung bo pei anih. Africa haiin anni a  hmangai  zie an hung hriet ve ta a, a lung (Heart)  Africa hai a hmangaina lung ngei chu an lak suok a, Africa ram Chitambo’s village ah an phum ta a nih. 


Pu Robinson thina le misawnari hringnun  ti ahin , hi Pathienthu hin a tlang kawm ka nuom a;


“Mifel chu an bohmang hlaka, tukhawmin an lungrilin an ngaituo ngai nawa, Pathien ngaisak mihai khawm lakhmangin an um hlaka; mifel chu thil thalo hung tlung dinga inthawka lakhmang an ni hlak ti tukhawma an ngaituo naw bawka, lungmuongna a chun an lut hlak a; indiktaka fe taphawt hai chu, an khuma hai chun an zal sawldam hlak”  (  Isai. 57: 1-2).

Mi an thi hin, ‘ava pawi de aw’, ‘ava vangduoi de aw’,  ‘lungsiet a um ngei’ ei ti hlak.  Amiruokchu Pathienin a hmangaihai an sawldam tirna hmun chu THINA KHUM hi a lo nih.


FINISHING WEL IS BETTER THAN BEGINNING WELL
(Zo muolsuo thrat hi thataka phut nekin a thalem).

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate