Responsive Ad Slot

HMAR POLITICAL MOVEMENT IN ASSAM

Thursday, May 16, 2019

/ Published by Simon L Infimate
(Speech delivered by Josef V Tuolor, General Secretary, HSA General Headquarters on the 16th May 2019 (Hmar Martyrs’ Day) at Saron Khelmuol, Saron, Mahur, Dima Hasao, Assam)

Ahmasatakin vawisun chen huntha mi petu ei Pathien chun ropuina chang sien, a hming inpakin um rawse. Ei Khuollien inzaumtak, Khuol inzaum, Functional President, Chief Host, HPCD Assam Region hotuhai, HMARTOB JHQ le Mahur Zone thuoituhai, HSA thuotuhai, HYA thuoituhai, Khawtlang thuoituhai, vawisun a Hmar Martyrs’ Day insert hai popo le vawizan a hilai hmuna hung inkhawmtu hai popo kut changtieng intungin chibai ka buk cheu a, hnam ta dinga hringna lo chant a hai popo inzana pein an sung le kuo hai tuorpuina ka pek bawk a nih.


Vawizan huna Assam rama Hmar Political Movement chung thu hril dinga ruot a ka um hi insit um deuiin ka’n hriet a, ka neka hre inthuk lem le hre lem le hril thiem lem an um ka ringhla nawh. Iengpo khawm nisien thei ang tawkin tawi fel deuin hei hril tum ei tih.

Thuhma:

Assam rama Hmar Political Movement hi then tamtak le a vantlang chun HPC(D) Assam region in ralthuom an siethlakna kha a’n tanna angin ei ngai tlangpui. Amiruokchu, hnam anga ei ngirsuokna ding hin kawng dang danga haiah hma lak alo ni a, Cachar (Barak Valley) a Hmar National Union (HNU) hmalakna in Hmar District ti hai khawm lo suolsuok tum alo ni a, chun NC Hills-ah chun hnam anga ei hmathlir suklienna ding le ngirsuok pei beiseina lientak neiin Hmar Peoples’ Union (HPU) hmalaknain North Cachar Hills Autonomous Council biel inthedan (delimitation) thuah hnam ta dingin nasa takin thang lo lak a ni bawk.

Chu hnungah hnam buoina 2003 lai khan vangduoi thlak takin ei lo tuok a, kha taka khan sawrkar chun Phukan Commission indinin inremna tluontling um thei dan ding nasa taka dap a ni a, chu commission chun ‘Seperate Administrative Unit’ siem chu tha tak dinga ngaiin sawrkar a lo intlun ani kha.

Chuong anga hung fe pei chun Pathien remruot hun chu ei hung chuongkai a, sawrkar in silai chawia hel hai hrim hrim chu inbiekna dawkan kil dingin a hung fielkhawm ta rup el. Chu le inzawm chun HPC(D) Assam rama um hai khawm sawrkar chun a hung inhmai naw a, in ralthuom hai siethla unla hung ro dawkan a inbiekna neiin in thil ngiet chu hung intlun ro a hung ti ta a. Khang anga thu a hung um ta thut khan ei chanhai rak a, ei phak ding china ei la ringnaw Pathienin ei inring hmaa a mi’n chuongkai tir phut khan nasatakin atha zawngin ei buoi pha hiel.

Hnam pum huopin hi chungthu a hin inrawntlangna vawi 14 lai Guwahati, Shillong, Churachandpur, Muolhoi, Hmarkhawlien, Aizawl a hai nei a ni hnungin thu sukfel phuor a hung ni a, sawrkar a inpe a, Assam rama Hmar nauhai ta dinga insa himna ding, hnam anga hmasawnna ding, hnam humhalna ding tiin sawrkar a ei thil ngen ding khawm sukfel a ni a, December thla kum 2011 khan HPC(D) chun unilateral cease fire a hung puong tah a nih.

Home Coming:

Sawrkar in ami phut ve ang sukpuitling dingin hnam sunga inrawntlangna vel tam nei hunga chun  sawrkar tienga inthawkin khawmin in tieng inlawina hunser (Home Coming Ceremony) hun ding a hung siem a, January ni 24, kum 2012 khan Sarusajai, Guwahati Assam-ah Union Home Minister Pu Chidambaram, Assam Chief Minister Pu Tarun Gogoi le sawrkar mi pawimaw tamtak hai hmaah ei hnam aiin ei hnam sipai (HPCD) mi 56 hai chu an inro ngawi ngawi an ralthuom hai chu hnam damna dingin an lo inhlan a nih. Hi le inzawm hin Sipai hai chu Peace Camp buotsai pek an ni a, Retzawl hmunah 24.02.2014 khan hawngna nei a ni nghe nghe a. Sipai hai khawm thla tin sawrkar anthawka thangpuina dawngin thil dang dang hieng training le loan hai khawm pek an ni ta pei a nih.

Charter of Demands:

Iem ana sawrkar laka ei thil hni hi ti a fie raklo khawm ei la um nuol ring a um. A awm hrim a nih. A san pakhat chu mipui in ei hnam movement hi ei hriet lar tak tak hman hma hin ei thuoitu hai hin lam chenve an mi lo phakpui hiel ta tlat el. 24th January 2012 ni khan Union Home Minister le Assam Chief Minister kuomah chun Assam rama Hmar hai ta ding India danpui (Constitution) siemtha a, “Hmar Autonomous Council (Core and Satellite)” ei lo hni a, chu chu ziek ngeia pek an nih. Hmar Autonomous Council (Core and Satellite) ti a hin District hran hran khawm lo nisien, chuong hai chu Assam rama Satellite Council dang hai angtho a ei umna khuo le ram hai keikhawm a Hmar hnam ta dinga Autonomous Council (Mani a ro inrelna) indin a nih. Council ti loa hin Barak Valley a Hmar hnam ST Status pek khawm a thangsa bawk a nih.


Satellite Council ei ti hin ei hriet buoi nuk leiin la zuk hrifie nawk inla. Tiwa Autonomous Council, Rabha Hasaong Autonomous Council, Deori Autonomous Council, Mishing Autonomous Council, Dhemaji, Thengal Kachari Autonomous Council, le Sonowal Kachari Autonomous Council hai hi district hran hran a hmun hran hran an umna hmun hmun hai lakkhawm a council a siem a nih. Chuong angin eini khawm sawrkar a ei thil hni chu Dima Hasao, Karbi Anglong, Cachar le Barak Valley hmun hran hrana um hai inrelbawlna dinga Council chu a nih. Hi hi Council hin boundary a nein aw a, ei khuo le tui ei ram umna chin chin kha a huop ve el ding a nih. Ei umna district chu ei district ni zingin Council district boundary kheltieng huopin a hran lieua siempek ding tina a nih. 


Tripartite Talks:

Central sawrkar palai, Assam Sawrkar Palai le Hnam (HPCD) palai hai chun inbiekna an hung nei tan ta a, inbiekna hi vawisun chenin ralmuong tak le thlamuong umtaka inbiek ala ni pei a, ei thil ngiet/hni hi sawrkar tieng anthawk vawikhat khawm “thei naw nih” ti tawngbau ala suok naw hi ei hmasawnna ropuitak a ni ngei ring a um. Vawisun chen hin hi tripartite talks hi vawi 8 (riet) nei a ni tah. Jt. Secretary, North East, MAH Pu Sambu Singh a keihruoinain vawi 6 nei a ni a, ama pension hungin Jt. Secretary North East, MAH ruotthar Pu Satindra Garh keihruoinain vawi 1 nei a nih.

Inbiekna chu hma a sawn hrat hle a, India sawrkar chun ama aiaw dingin mi ruotbik ‘Interlocutor” an ti hlak chu April 2018 khan ami hung ruotpek a, ama inrawina hnuoia inbiekna hi tum khat nei ani ta a, chu taka chun Demand hai popo siemthat tul hai siemtha a, bel ngai bel a, pei ngai pei dingin thurawn a siem a, a thurawn ang ngeiin ei charter of demand hai chu inrawntlangna hnam pum huopin October thla 2018 khan nei niin chu taka chun Charter of Demands hai khawm siemthat fel a lo ni nawk tah. Hi taka interlocutor thurawn chu siemthat ngai hai siemfel tulna san nia a hril chu sawrkar hi an hmaw a, chuleiin siemthat ngai alo um chun siemtha vat a, Final khel thei dinga inring dinga thurawn a siem lei a nih. 

Tripartite talks karlakah hai hin Assam Chief Minister hai (Congress le BJP sawrkar a mi) hai, Delhi tienga sawrkar thuneitu hai le state tienga sawrkar thuneitu hai khawm a hranin vawi iemani zat hai inhmupuina niin hohlimpui hlak a ni a, hma chu ei sawn pei niin ei hriet a nih.

Tripartite talks a hin Hnam palai mi iemani zat hai ruot an ni a, tripartite talks a vawisun chena thang ta hai chu Pu Lalbeisei Lungtau @ Elvis Hmar, Pu Roger L Joute @ David Hmar, Dr. John H Pulamte, Pu David Buhril, Pu (L) RC Èšaite, Pu Thangte Thiek, Pu Chawnghmunlur Varte, Pu Joseph R Hmar, Pu Josef V Tuolor, Pu JJ Robert Buhril, Pu Lalchunghnung Faihriem, Pu Lalawmpui Faihriem hai an nih.

Hun a tlawm a hril ding a tam hle el. Mobilisation hai ei hotu haiin nei dinga rem an hung ruot nawk pha hieng neka chieng lem hin ei la hril ei beisei a, mipui hrietfielo hai khawm indawn le inhrilna hun hai khawm ei la nei ngei ei beisei a nih.

“In thisen man ram a hung ngir pha le, nghl nawng kan cheu zaleng tin lai, Thangsuopuon le Tawmlairang le Hmar khawpuiah hring dam le fam chang ta hai la’n lawi ei tih.”

Ka thuhril in ngaithlak leiin ka lawm takzet. Ka hun ka hmangzo ie. Hmar hnam Lalpa Pathienin malsawmin umpui zing rawse. Ka lawm taluo.

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate