Hnam thuoitu ha’n inrawnkhawmna an nei
CCPUR: June 18, 2016 sun khan Hmarram Kohran Inzawmkhawm (HKI) in Hmar Christian Leaders’ Forum (HCLF) a ngenna angin hnam sunga pawl hieng HCLF, HKI, HI GHQ, HYA GHQ le HWA GHQ hai chun Hmarram le hnam siemthatna ding kawnga pawimaw tak tak hai hriltlang le ngaituotlangin inrawnkhawmna VTI Auditorium, Rengkai, CCPur hmunah an nei. Hi huna hin thutlukna pali (4) lai an siem a, chu hai lai chun Sawrkara mipuiin an palai ding thlangna hun, Election ding le inzawma mitin zui le zawm tlang ding le hriet dinga dit hai Joint Declaration siem ngei tha ti tlang a ni a. A lo drafttu ding ruotin anni hai lo sukfel vat ding le an hmatienga mipui hrieta thedar vat dinga ti a nih. (LRS Puruolte/Photo: Dinthara Darngawn)
Counter blockade an thaw ve
CCPUR: JAC Against AntiTribal Bills le Outer Manipur Tribal Forum (OMTF) in Manipur National Highways haia June 9, 2016 a inthawk ni 10 sung aw ding Economic Blockade an thaw dolet le thungrulnaa phairam biela cheng han Manipur hills district haia thil phurlut ding danga counter blockade an thaw thungrulnain zani zingkara inthawk khan Lighthouse Lane, CCPur lai JAC Volunteers ni dinga ring mi thenkhatin counter blockade an thaw ve sawng nawk. Volunteers hai chun motor inlawn vel hai dapin CCPura inthawka phur tum nia an ring thuomnaw le thil hai chu an load thlak pek pei. Hiengang bawk hin phairam biela khawm hill districts haia thil phurlut ding dangnain counter blockade hmun hran hrana an la thaw zing bawk.
Dist. Level Consultation on Tribal Customary Laws and Women nei
CCPUR: RWUS huoihawtnain June 18, 2016 11 AM khan RWUS Training Hall, Gospel Centenary Building, Sielmat, CCPurah District Level Consultation on Tribal Customary Laws and Women nei a nih. Ms Mary Beth Sanate, Secy., RWUS chu Moderator in a thanga, lawmlutna le RWUS hmalak dan hai Mrs. Nissi Lalrochan in a hril a, Pu CT Lian MDC, ADCC le Pu Joseph Joute Freelance Journalist & Social Activist ha’n thupui neiin thuhrilna hun an hmang a. Open discussion le hmalak dan dinghai hriltlang a nih.
Hi huna hin hnam tum tum a Women Organisation hai, Dan hremi, Vantlang ta dinga sinthawtu, Media persons hai an thang. Tribal Customary Law (Hnam dan) enin nuhmei le pasal inkar khaikhina inlelo le thil nei chunga chanvo (Land and Property Rights), dan anga naupang enkawlna (Child Custody), Innei le inmak (Marriage and Divorce) chungchang thu hai chipchier taka hriltlang a ni a. Hi huna hin nuhmeihai chun Tribal hnam tum tum haiin Customary Law ei hmang lai mek hai chu ennawn a, nuhmei hai khawm hnam dan siem a ni hun haia rawn ve hlak an ngai takzet zie, nuhmeihai chu kawng hran hran haia la thlierhran an la ni dan, Kristien ei ni hnunga ei pilepu hai hun laia dan ei nei hai ei ennawm a ngai tak zie, khawtlang le hnam sunga organisation a hai nuhmei hai chu hrietfuk, ngaisak nawk zuol le chanvo pawimaw tak pek ve hlak tha an ti thu hai an hril.
Hi huna bawk hin ei kawl le kienga nuhmeihai hliemna le tuorna tam tak a um zing thu, ei hrietlo case tamtak a um zing thu, umna hmun senga thanglak a pawimaw thu, nuhmeihai harsatna hriea sum seng ngailo a Magistrate Council a lekha pek a dan hriemi, a mamaw hai thangpuitu ding (Legal Aid) a um zing thu, hun sawtnawte a peklut ding State Women Commission a ding ngaidan tha (Agenda) nei hai chun RWUS kuta pek thei a ni thu hai ngaithlak a ni bawk.
RWUS chun anni kutsuok ngei, an hmalak mekna “Women and Environment” ti thupui a an hmang le inzawmin Pu CT Lian le Pu Joseph Joute hai hi parbel a khawi hringsa thing parkung mawitak el an inhlan. (LRS Puruolte/Photo: Dinthara Darngawn)
Oil pump han phaze an sak
CCPUR: JAC le Outer Manipur Tribal Forum in June 9, 2016 zanrila inthawk June 19, 2016 chen ni 10 sung Economic Blockade an thaw chu CCPur Districta Oil pump han an pump hai siemthatna huna huna hmangin phaze an sak hle.
All India Inter School Design Competition
CCPUR: Ministry of Health & Family Welfare, GOI le Health Related Information Dissemination Amongst Youth (HRIDAY) hai thangruola huoihawtnain Get Ready for Plain Packaging’ ti thupui hmangin World No Tobaco Day 2016 hmang ding le inzawm ‘Art 4 Health’ campaign hnuoiah All India InterSchool Design Competition um a tih. Competition hi category 2 Class VIVIII le Class IXXIII haia the a ni a, Higher Secondary school principals/ZEOs/ High Schol le Jr. H/Ss haia Headmasters/Headmistress hai chu hi painting competitiona thang ding hai list June 22, 2016 chenin State Health Society, NHM, Manipur kuoma pelut dingin Director of Education (S), Govt. of Manipur N. Praveen Singh in inhriettirna a siem. Thu chieng lem www.manipureducation.gov.in ah hmu thei ning a tih.
PTC GHQ CWC meeting nei
CCPUR: Zani sun dar 11:00 khan Paite Tribe Council (PTC) GHQ Central Working Committee (CWC) meeting a vawi 16na nei a nih. Hi huna hin 67PTC Raising Day program, Mizoram PTC General AssemblycumElection ding chungthu le thu pawimaw tum tum an hriltlang.
CWC Vice Chairman hmun ruok hluotu dingin K. Chinkhansuan an ruot a, PTC GHQ Raising Day, 2016 chu June 27, 2016 a hmang dingin an rel.
NGMF Prayer cum fellowship
CCPUR: “Come, and let us return unto the lord” (Hosea 6:1) ti thupuia hmangin Nationwide Gospel Music Festival (NGMF) huoihawtna le BYF Lamka South Division, EBC mikhuolnain EBC Gospel Centenary Hall, New Lamka hmunah June 25, 2016 khin PrayercumFellowship programme um a tih.
June 25, 2016 10:30 AM in program tan ning a ta,Pathien thucha ngaithlakna le Choir tum tum han hlaa rawngbawlna nei bawk an tih.
Dist. Level Workshop on CDR
CCPUR: June 18, 2016, 1:00PM khan District Hospital, CCPur Conference Hallah District Level Workshop on Child Death Review and Report, CCPur nei a nih. Hi huna hin Dr V.C. Pau, Nodal Officer & DFWO/CCPur in keynote address a hril a, Dr Rohini, Paediatrician, District Hospital resource person in a thang.
Intl. Day of Yoga 2016 hmang ding
CCPUR: Central Council for Research in Yoja and Naturopathy, Ministry of AYUSH, Govt. of India sponsorna le Volunteers’ Union for Rural Forward & Integrity (UURFI) Wangking SL Leikai, Thoubal District huoihawtnain June 21, 2016, 8:309:30AM inkar sung khin M. Songgel Community Hallah “International Day of Yoga, 2016 hmang ning a ta, Chief Guest in Khaopao Haokip, MDC (Kholmun) thang a tih.
Manipur mihai humna ding Bill thar siem ning a tih: Gaikhangam
IMPHAL: Zanita Kekrupat, Imphal hmuna The 15th June Uprising, 2016 (Unity Day) hmangnaa Manipur Deputy Chief Minister Gaikhangam in reporterhai an hmupuinaah, Manipur sawrkarin Manipur mihai humna ding Bill thar siem a tih tiin a hril. Bill thar siemna ding thua hin State sawrkar chun hma a lak tan mek a, Bill thar siemna ding hin Manipur mi, hnam le pawl tum tuma mihai chu rawn vawng ning an tih tiin Gaikhangam chun a hril. State sawrkarin JCILPS Convenor hlui Khamdram Ratan Wanteda a puongna chungthua reporterhai indawnna a dawn naw a, sienkhawm, Court thuneina hnuoia um a ni a, hi thua hin hril nei a rem nawh tiin a hril.
August 31, 2015 a Manipur in Bills 3 a passed, The Protection of Manipur Peoples Bill, 2015; The Manipur Land Revenue and Land Reforms (Seventh Amendment) Bill, 2015 le The Manipur Shops and Establishments (Second Amendment) Bill, 2015 hai chu la enthat dinga ti a ni a, The Protection of Manipur Peoples Bill, 2015 chu President in a la cheltang a nih. Hieng hi thil umdan a ni leia Manipur sawrkarin Bills thar, Manipur phaimi le tlangmi hai pawm tlang thei ding siem a tum niin an lang. Mipui hmakhuo ngaia Economic Blockade le Counter blockade thaw um hai chu tawpsan dingin Gaikhangam chun mipui hai a ngen.
Nuhmei pakhat WY mum leh man
IMPHAL: June 16, 2016 khan ImphalMoreh Road, Chandel districta Khudengthabi Check post hmuna motor inlawn vel hai an dapnaah 12Assam Rifles han Ms Nengneikim Khongsai (19), d/o Lamhoi Khongsai of Tengnoupal, Chandel District chu WY mum 860 leh an man a, Moreh Police stationah an peklut. WY mum hi Rs. 4.3 lakh manhu vel nia hril a nih.
NSSP in schools 400 a huom sa
IMPHAL: Manipura khawm kum 201112 a inthawk khan National School Safety Programme (NSSP) tan a ni a, hi programme hin Imphal East districtah schools 200 le Chandel districtah schools 200 a huom sa. Hi programme hi National Disaster Management Authority (NDMA) hnuoia thaw a nih. District pahni haia NSSP school Management Plan preparation thawnain kum 20112012 le 201213 hai khan Rs. 1,73,43,264/ zet seng a nih.
Hmun hran hranah counter blockade
IMPHAL: Meira Paibis le local club han zani khawm khan hmun hran hranah counter blockade an thaw nawk. Zanita counter blockade thawna hmun hai chu MOirang Lamkhai, Tronglaobi, Kwakta, Moirang Turel Mapal, Kangvai, Terakhongsangbi, Sagolband Bijoy Govinda area, Moidangpokpi, ImphalJiribam road, Bishnupur le ImphalUkhrul road a Yourabung le ImphalDimapur Roada Phaidinga le Khonghampat hmun hai niin ei thu dawngna chun a hril.
Indopui 2na hun laia bomb hmu
IMPHAL: Zani zingkar dar 9 vel khan Thoubal Districta Heirok Police station huomsunga Heirok areaah Indopui pahnina (World War II) hunlaia mi bomb pakhat tuolsung mi han an chodawk a, BCoy of BSF 54 Bn. hai inhriettir an ni hnungin bomb hi lakhmang a ni a, zani 12Noon khan BSF han Heirok Police stationah an peklut.
Horticulture College a hawng
AIZAWL: Zanikhan Union Agriculture minister Radamohan Singh in Vety & AH College, Selesih ah Horticulture College a hawng. Hi College building hi Thenzawlah bawl ning a tih. Hi College building bawlzo hmapo chu Vety & AH College hmuna hin hi College hi lo um a ta, Horticulrure College thara Class chu August, 2016 a tan ning a tih tiin official thusuok chun a hril.
Modi le SL Prez. Han Duraiappah stadium
NEW DELHI: Prime Minister Narendra Modi le Sri Lanka President Maithripala Sirisena hai chun Jaffna hmuna Duraiappah Stadium chu a ruola hawngin Sri Lanka mipui hmang dingin an inhlan. PM Narendra Modi chun New Delhia inthawk Video Conferencing fethlengin Jaffna hmuna stadium hmuna um Sri Lanka President Maithripala leh a ruolin stadium hi an hawng a nih. SL President chun Stadium hawnga um hin India le Sri Lanka ram hai kara inlaichinna nasa lema a siemtha ding thu hrilin stadium siemthat le cheimawina dinga sum le pai thawlawmtu India sawrkar chungah lawmthu a hril. Hi stadium hi Jaffna Mayor hlui (L) Alfred Thambirajah Duraiappah hmingchawia ko niin mi 1850 inlengna a ni a, kum 1997 a inthawka kha hmang ta lova um a ni a, stadium siemthatna ding hin India chun Rs.7 crores chuong a pek a nih.
Naidu in mi hausa hai nau nei teu dingin
VIJAYAWADA: Andhra Pradesh Chief Minister N. Chandrababu Naidu chun a state sunga thalai number hung tlahnuoi pei chu a ngaimaw hle a. Mi hausa le khawsa thei deu hai chu nau tam deu deu nei dingin an fui. Hi thu hi zani hmasaa UNICEF le Andhra Pradesh Legislative Assembly hai thangruola Workshop on Child Nutrition nei huna a hril a nih. Mi pasie sungkuo han nau tam tak tak an nei a, mi hausa han nau pakhat an nei tlangpui hi an dik naw a, mi hausa hai hin nau nei teu teu ding a nih tiin Naidu chun a hril.
SHDC Cell Office bawlna ding
AIZAWL: Zanikhan Mzioram CM Lalthanhawla in New Secretariat Complex, Aizawlah Sinlung Hills Development Council (SHDC) Cell office bawlna ding lungphumna a nei. SHDC Cell Office bawl tanna ding hin Mizoram sawrkar chun Rs. 40 lakh a sanction. SHDC hi chi le hnam inlakhranna ding a ninaw a, hmasawnna khuongruol tak a hung umna ding a nih. SHDC hi Mizoram pumpui hung elvartu a hung ni ka beisei tiin Lalthanhawla in hi hunsera thu a hrilnaah a hril.
India nuhmei fighter pilot hmasa tak dingin nuhmei 3 laklut an nih
NEW DELHI: Union Defence Minister Manohar Parrikar chun zanikhan Dundigal hmuna Air Force Academya India fighter pilot cadethai graduation parade neina huna India nuhmei fighter pilot (indo vuongna) khaltu puitling ni dingin nuhmei pathum Bhawana Kanth, Avani Chaturvedi le Mohana Singh hai IAFah laklut (commissioned) an nih. Anni ruol hin flying cadets dang danga mi 126 hai khawm laklut annih.
Hieng nuhmei pathum hai hin first stage training an zo seng ta a, IAFa commissioned an ni hnung hin Bidar annawleh Kalaikunda airbasea posting an ta, fighter pilot hai inchukna Advanced Jet Fighter British siem Hawk trainer hmangin thla 6 sung “transitional” training an la nei nawk ding a nih. Air Chief Arup Raha chun, nuhmei fighter pilot hai hi enhranna um lovin a tulna hun huna an thaw ding pek ning an tih tiin a hril.
IAF a chun tuhin Helicopters le transport aircraft khaltu nuhmei pilots 94 lai an um ta a, indo vuongna khaltu dinga laklut ruok chu anni pathum chau hi an la nih.
1. Bhawana Kanth (24) hi Bihara Darbhanga district thingtlang khaw pakhata mi niin Vdya Mandir, Koga hmuna Class XII a zo hnungin BMS Engineering College, Bangaloreah B.Tech (Medicinal electronics) a zo; B.Tech a zo hnunga Air Force service commission a lut a nih.
2. Avani Chaturvedi hi Madhya Pradesha Satna district sunga khaw chite Deolond a cheng a ni a, Banashthali University, Jaipura inthawk B.Tech (Computer science) a zo hnunga IAF zawm a nih. A pa chu Madhya Pradesh sawrkar hnuoia Executive engineer sinthaw a nih.
3. Mohana Singh hi Rajasthana Jhunjunu a cheng niin a pa IAF a thawk le a nu chu school teacher a nih. Air Force School, New Delhi hmuna Class XII a zo hnungin GIMET, Amritsar hmunah B. Tech. (Electronics & Amp Comm) zo a nih.
Hawk trainer hmanga transitional training an zo pha Indo vuongna (fighter) vuongna hieng Sukhoi le Tejas hai khawm an khal thei ta ding a nih.
Actress Kulkarni drugs sumdawngnaah intum
MUMBAI: Thane Police chun nikuma Rs. 2,000 crores man ding zet inruithei Ephedrine man a nina le inzawm khan actress hlui Ms Mamta Kulkarni khawm inrawlna nei vein an tum. Hi drugs sumdawngnaa hin a pasal Vicky Goswami chu inrawlna a nei ti hi case a man nupa hai inpuongna inthawk sukchieng a nit ah tiin Thane Police Commissioner Param Bir Singh chun zanita press conference huna a hril. Kuklarni le Goswami hai hi tuhin Kenya rama an um mek a, India ram tienga hung thuoi an ni theina dinga hma lak mek a nih tiin Singh chun a hril. Hi drugs a sumdawngnaa hin mi 17 inrawlna neia intum an ni a, hi laia mi 10 hai chu man an nitah.
Ephedrine 18.5 tonne zeta rik, Rs. 2,000 crore vel manhu ding hi nikum April thlaa kha Maharashtraa Solapur districta Avon Lifesciences Ltd. officea inthawka man a nih. Mana um ta hai lai hin Dr Abdullah, Avon Lifesciences Director Manoj Jain le Jay Kukhi hai an thang.
ISS Astronauts 3 dam takin Kazakhstan ramah an hung tum
MOSCOW: International Space Station (ISS) crew member (astronauts) pathum, American, British le Russian hai chu zanikhan him le dam takin Kazakhstan rama an hung tum. Soyuz TMA19M capsule a chuong Crew member dam taka hung tum hai chu – NASA astronaut Tim Kopra; Britain mi European Space Agency astronaut Tim Peake le Russian astronaut Yuri Malenchenko hai an ni a, an hung tum hun ding indik takah zani zantieng 3:15PM (0915GMT) in an hung tum a nih. Astronauts pathum hai hi an hriselna a tha seng.
Hieng Astronauts pathum hai hi December 2015 a kha inkapsuok tan an ni a, ni 186 sung zet van boruok (space) ah hun an hang hmang a, spacea an cham sung hin scientific experiments tam tak an thaw hman a nih.
International Space Station chun Crew member thar ding an inkapkai nawk hma po NASA astronaut Jeff Williams le Russian astronauts Oleg Skripochka le Alexey Ovchinin of Roscomos han chawlkar thum sung international space station hi an lo enkai ding a nih.
Egypt President hlui kum 40 jail intang dingin
CAIRO: Egypt Islamist President hlui Mohamad Morsi chu Cairo Criminal Court in kum 40 sung jail intang dingin a chungthu a rel. Chun, military intelligence thuruk Qatar le Doha based TV network kuoma an pekruk (suk leaked) leiin mi 6 hai chu thi dingin thiemnaw an changtir bawk. Chuonghai lai chun Ahmed Abdo Ali Afifi, documentary film producer (jaila intang mek), Asmaa elKhateeb, reporter (Rasd News Network);AlJazeera employees news producer Alaa Omar Mohammed le news editor Ibrahim Mohammed Hilal hai an thang.
VAWISUN THUPUI
Chuongchun, chuong ang lawma tam, mi thlirtuhai inhuol vela eium leiin, a mi sukhnawk taphawt le suol einia kawp tlat chu sie thla veng ei ta, ei hmaa intlansiekna uma hin seltakin tlan pei ei tiu. Hebrai 12:1
Editorial: MGNREGS Aadhar Card fe thlengin
Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Act (MGNREGA) hi India sawrkarin scheme a siem hai laia chu India mipui han ei sawr tangkai tak a ni ngei ring a um. Hi lei hin scheme tha bansan lova sunzawm pei chi a nih. MGNREGA scheme le programme hnuoia kum khat sunga sum a seng (annual expenditure) hi Rs. 34,000 crore (over dollar 5 billion) a tling phak a, khawvel pumpui huopa Workforce programme lien tak a nih. Hi programme induongtu India sawrkar chungah hin India mipuihai chun lawmthu hril ei bat nasa hle a, mipuihai chun ei ram sawrkar chungah hin lawmthu hril mawl mawl ei tiu. Ei Bible khawma lawmthu hrilna chang hriet dingin a min chuktir a nih. MGNREGA scheme hi chu mitin tlung phak le huopzo a nih ti inla ei hril suol taluo ring a um nawh.
MGNREGA programme hi Congress thuoina hnuoia United Progressive Alliance (UPA) sawrkarin a siem le February, 2006 a inthawka thaw tan ta a nih a. A thiltum tak chu India ram sunga khawte, tlangram le khawpui puotienga chenghai ta dinga induong a nih. A tlawm takah kum khat sungin ni 100 bek sungkuo tina inhlawna pek ding ti a nih. Hi programme thiltum hi a tha a, khawvel rambung tum tum, a bikin rambung pasie (third world countries) hai chun tha an ti seng a. India sawrkar hmalak dan hi an ngaisangin tha an ti tawl hle a nih. Ei thenum rambung Bangladesh a chun Rural Employment for Public Assets ti le Nepal a chun Karnali Employment programme an nei ve. Hieng schemehai hi MGNREGA programme le inhnai thuok niin UNDP Global Human Development report chun a hril.
Sawrkar hmasa, UPA sawrkar lo thaw tan le induong khawm nisienla a hnunga sawrkar thar hung um, BJP thuoina hnuoia National Democratic Alliance (NDA) sawrkarin MGNREGA programme a la hung sunzawm ve pei hi India mipuihai ta ding chun thil lawmum takel a nih. Amiruokchu, Union Rural Development Ministry annawleh sawrkar thlungpuiin a hun takah fund allocation le release a hung thaw ngai naw hin MGNREGA hmalakna le sinthawna a sukhrat naw pha niin an lang. Hi lei hin sawrkar thlungpuiin MGNREGA fund allocation le a releasena hi hung ngaipawimaw zuol lem deu sienla chu mipui lawm hleng an tih.
MGNREGA programme thaw le sukpuitlingna kawnga a thaw tha a hrilhai India hmarsak biela state pathum an thang a, chuonghai chu Tripura, Mizoram le Sikkim hai an nih. India ram pumpui huopa en khawma Tripura chu a pakhatna, Mizoram a pahnina le Sikkim a pathumna an nih. Hieng laizing hin Arunachal Pradesh le Manipur state hai chu India rama states 29 um hai lai a mawngdapah an thang thung. Tripura, Mizoram le Sikkim statehai chu India hmarsak biel sukhmingthatu le chawimawitu an nih. Manipur ta ding chun MGNREGA sinthawnaa hin insiem that ei ngai nasa hle. A mawngdap ni lova a hmasa tlara ei um ve phakna dinga theitawp suoa thang ei lak nuom a um. Manipur state sawrkar khawmin MGNREGA hmalakna le sum hmang dan hai ennawnin siemtha sienla nuom a um hle.
Manipur state sunga MGNREGA programme hnuoia sinthawna le a sum hmang dana hin thil fel lo le indiklo a um ngei a nih ti chu ei state sawrkar khawmin a hrietchieng. A san chu Manipur Chief Minister O.Ibogbi Singh chun, Job Card ti hi thenkhatin Job Car in an hmang tiin vantlang inkhawmnaa thu a hril huna a lo hrillang. Hi taka inthawk hin mi tam takin MGNREGA sum hi Car inchawknain an hmang ngei ti an lang chieng hle. Hieng a ni lei hin ei state sawrkarin MGNREGA sin thaw dan le a sum hmang dan hi enfelin tha tak le indik taka hmang a ni theina dingin hma hung la ngei sienla nuom a um.
Sawrkar thlungpui chun MGNREGA sum hi indiklo taka hmang a nih ti a hriet leiin Job Card/MGNREGS hlaw chu Bank fethlenga sem le peksuok dingin rem a hung ruot a. Amiruokchu, hi thaw dan thar hmang khawm hin MGNREGA programme hnuoia Job Card sum le hlaw hi la sukchingpen thei niin an lang. Hi thil khawm hi sawrkar thlungpui le state sawrkar han enfel hai sienla nuom a um. Centrea NDA sawrkar chun tuhin MGNREGA chu Aadhar Card fethlenga thaw dingin rem a hung ruot nawk a, iem a hung ang pha ding chu hriet a la ni naw a, hunin a la hung rel ding a nih. Hi thu hi sawrkar thlungpuiin Manipur sawrkar khawm a hung inhriettir tah.
CCPUR: June 18, 2016 sun khan Hmarram Kohran Inzawmkhawm (HKI) in Hmar Christian Leaders’ Forum (HCLF) a ngenna angin hnam sunga pawl hieng HCLF, HKI, HI GHQ, HYA GHQ le HWA GHQ hai chun Hmarram le hnam siemthatna ding kawnga pawimaw tak tak hai hriltlang le ngaituotlangin inrawnkhawmna VTI Auditorium, Rengkai, CCPur hmunah an nei. Hi huna hin thutlukna pali (4) lai an siem a, chu hai lai chun Sawrkara mipuiin an palai ding thlangna hun, Election ding le inzawma mitin zui le zawm tlang ding le hriet dinga dit hai Joint Declaration siem ngei tha ti tlang a ni a. A lo drafttu ding ruotin anni hai lo sukfel vat ding le an hmatienga mipui hrieta thedar vat dinga ti a nih. (LRS Puruolte/Photo: Dinthara Darngawn)
Counter blockade an thaw ve
CCPUR: JAC Against AntiTribal Bills le Outer Manipur Tribal Forum (OMTF) in Manipur National Highways haia June 9, 2016 a inthawk ni 10 sung aw ding Economic Blockade an thaw dolet le thungrulnaa phairam biela cheng han Manipur hills district haia thil phurlut ding danga counter blockade an thaw thungrulnain zani zingkara inthawk khan Lighthouse Lane, CCPur lai JAC Volunteers ni dinga ring mi thenkhatin counter blockade an thaw ve sawng nawk. Volunteers hai chun motor inlawn vel hai dapin CCPura inthawka phur tum nia an ring thuomnaw le thil hai chu an load thlak pek pei. Hiengang bawk hin phairam biela khawm hill districts haia thil phurlut ding dangnain counter blockade hmun hran hrana an la thaw zing bawk.
Dist. Level Consultation on Tribal Customary Laws and Women nei
CCPUR: RWUS huoihawtnain June 18, 2016 11 AM khan RWUS Training Hall, Gospel Centenary Building, Sielmat, CCPurah District Level Consultation on Tribal Customary Laws and Women nei a nih. Ms Mary Beth Sanate, Secy., RWUS chu Moderator in a thanga, lawmlutna le RWUS hmalak dan hai Mrs. Nissi Lalrochan in a hril a, Pu CT Lian MDC, ADCC le Pu Joseph Joute Freelance Journalist & Social Activist ha’n thupui neiin thuhrilna hun an hmang a. Open discussion le hmalak dan dinghai hriltlang a nih.
Hi huna hin hnam tum tum a Women Organisation hai, Dan hremi, Vantlang ta dinga sinthawtu, Media persons hai an thang. Tribal Customary Law (Hnam dan) enin nuhmei le pasal inkar khaikhina inlelo le thil nei chunga chanvo (Land and Property Rights), dan anga naupang enkawlna (Child Custody), Innei le inmak (Marriage and Divorce) chungchang thu hai chipchier taka hriltlang a ni a. Hi huna hin nuhmeihai chun Tribal hnam tum tum haiin Customary Law ei hmang lai mek hai chu ennawn a, nuhmei hai khawm hnam dan siem a ni hun haia rawn ve hlak an ngai takzet zie, nuhmeihai chu kawng hran hran haia la thlierhran an la ni dan, Kristien ei ni hnunga ei pilepu hai hun laia dan ei nei hai ei ennawm a ngai tak zie, khawtlang le hnam sunga organisation a hai nuhmei hai chu hrietfuk, ngaisak nawk zuol le chanvo pawimaw tak pek ve hlak tha an ti thu hai an hril.
Hi huna bawk hin ei kawl le kienga nuhmeihai hliemna le tuorna tam tak a um zing thu, ei hrietlo case tamtak a um zing thu, umna hmun senga thanglak a pawimaw thu, nuhmeihai harsatna hriea sum seng ngailo a Magistrate Council a lekha pek a dan hriemi, a mamaw hai thangpuitu ding (Legal Aid) a um zing thu, hun sawtnawte a peklut ding State Women Commission a ding ngaidan tha (Agenda) nei hai chun RWUS kuta pek thei a ni thu hai ngaithlak a ni bawk.
RWUS chun anni kutsuok ngei, an hmalak mekna “Women and Environment” ti thupui a an hmang le inzawmin Pu CT Lian le Pu Joseph Joute hai hi parbel a khawi hringsa thing parkung mawitak el an inhlan. (LRS Puruolte/Photo: Dinthara Darngawn)
Oil pump han phaze an sak
CCPUR: JAC le Outer Manipur Tribal Forum in June 9, 2016 zanrila inthawk June 19, 2016 chen ni 10 sung Economic Blockade an thaw chu CCPur Districta Oil pump han an pump hai siemthatna huna huna hmangin phaze an sak hle.
All India Inter School Design Competition
CCPUR: Ministry of Health & Family Welfare, GOI le Health Related Information Dissemination Amongst Youth (HRIDAY) hai thangruola huoihawtnain Get Ready for Plain Packaging’ ti thupui hmangin World No Tobaco Day 2016 hmang ding le inzawm ‘Art 4 Health’ campaign hnuoiah All India InterSchool Design Competition um a tih. Competition hi category 2 Class VIVIII le Class IXXIII haia the a ni a, Higher Secondary school principals/ZEOs/ High Schol le Jr. H/Ss haia Headmasters/Headmistress hai chu hi painting competitiona thang ding hai list June 22, 2016 chenin State Health Society, NHM, Manipur kuoma pelut dingin Director of Education (S), Govt. of Manipur N. Praveen Singh in inhriettirna a siem. Thu chieng lem www.manipureducation.gov.in ah hmu thei ning a tih.
PTC GHQ CWC meeting nei
CCPUR: Zani sun dar 11:00 khan Paite Tribe Council (PTC) GHQ Central Working Committee (CWC) meeting a vawi 16na nei a nih. Hi huna hin 67PTC Raising Day program, Mizoram PTC General AssemblycumElection ding chungthu le thu pawimaw tum tum an hriltlang.
CWC Vice Chairman hmun ruok hluotu dingin K. Chinkhansuan an ruot a, PTC GHQ Raising Day, 2016 chu June 27, 2016 a hmang dingin an rel.
NGMF Prayer cum fellowship
CCPUR: “Come, and let us return unto the lord” (Hosea 6:1) ti thupuia hmangin Nationwide Gospel Music Festival (NGMF) huoihawtna le BYF Lamka South Division, EBC mikhuolnain EBC Gospel Centenary Hall, New Lamka hmunah June 25, 2016 khin PrayercumFellowship programme um a tih.
June 25, 2016 10:30 AM in program tan ning a ta,Pathien thucha ngaithlakna le Choir tum tum han hlaa rawngbawlna nei bawk an tih.
Dist. Level Workshop on CDR
CCPUR: June 18, 2016, 1:00PM khan District Hospital, CCPur Conference Hallah District Level Workshop on Child Death Review and Report, CCPur nei a nih. Hi huna hin Dr V.C. Pau, Nodal Officer & DFWO/CCPur in keynote address a hril a, Dr Rohini, Paediatrician, District Hospital resource person in a thang.
Intl. Day of Yoga 2016 hmang ding
CCPUR: Central Council for Research in Yoja and Naturopathy, Ministry of AYUSH, Govt. of India sponsorna le Volunteers’ Union for Rural Forward & Integrity (UURFI) Wangking SL Leikai, Thoubal District huoihawtnain June 21, 2016, 8:309:30AM inkar sung khin M. Songgel Community Hallah “International Day of Yoga, 2016 hmang ning a ta, Chief Guest in Khaopao Haokip, MDC (Kholmun) thang a tih.
Manipur mihai humna ding Bill thar siem ning a tih: Gaikhangam
IMPHAL: Zanita Kekrupat, Imphal hmuna The 15th June Uprising, 2016 (Unity Day) hmangnaa Manipur Deputy Chief Minister Gaikhangam in reporterhai an hmupuinaah, Manipur sawrkarin Manipur mihai humna ding Bill thar siem a tih tiin a hril. Bill thar siemna ding thua hin State sawrkar chun hma a lak tan mek a, Bill thar siemna ding hin Manipur mi, hnam le pawl tum tuma mihai chu rawn vawng ning an tih tiin Gaikhangam chun a hril. State sawrkarin JCILPS Convenor hlui Khamdram Ratan Wanteda a puongna chungthua reporterhai indawnna a dawn naw a, sienkhawm, Court thuneina hnuoia um a ni a, hi thua hin hril nei a rem nawh tiin a hril.
August 31, 2015 a Manipur in Bills 3 a passed, The Protection of Manipur Peoples Bill, 2015; The Manipur Land Revenue and Land Reforms (Seventh Amendment) Bill, 2015 le The Manipur Shops and Establishments (Second Amendment) Bill, 2015 hai chu la enthat dinga ti a ni a, The Protection of Manipur Peoples Bill, 2015 chu President in a la cheltang a nih. Hieng hi thil umdan a ni leia Manipur sawrkarin Bills thar, Manipur phaimi le tlangmi hai pawm tlang thei ding siem a tum niin an lang. Mipui hmakhuo ngaia Economic Blockade le Counter blockade thaw um hai chu tawpsan dingin Gaikhangam chun mipui hai a ngen.
Nuhmei pakhat WY mum leh man
IMPHAL: June 16, 2016 khan ImphalMoreh Road, Chandel districta Khudengthabi Check post hmuna motor inlawn vel hai an dapnaah 12Assam Rifles han Ms Nengneikim Khongsai (19), d/o Lamhoi Khongsai of Tengnoupal, Chandel District chu WY mum 860 leh an man a, Moreh Police stationah an peklut. WY mum hi Rs. 4.3 lakh manhu vel nia hril a nih.
NSSP in schools 400 a huom sa
IMPHAL: Manipura khawm kum 201112 a inthawk khan National School Safety Programme (NSSP) tan a ni a, hi programme hin Imphal East districtah schools 200 le Chandel districtah schools 200 a huom sa. Hi programme hi National Disaster Management Authority (NDMA) hnuoia thaw a nih. District pahni haia NSSP school Management Plan preparation thawnain kum 20112012 le 201213 hai khan Rs. 1,73,43,264/ zet seng a nih.
Hmun hran hranah counter blockade
IMPHAL: Meira Paibis le local club han zani khawm khan hmun hran hranah counter blockade an thaw nawk. Zanita counter blockade thawna hmun hai chu MOirang Lamkhai, Tronglaobi, Kwakta, Moirang Turel Mapal, Kangvai, Terakhongsangbi, Sagolband Bijoy Govinda area, Moidangpokpi, ImphalJiribam road, Bishnupur le ImphalUkhrul road a Yourabung le ImphalDimapur Roada Phaidinga le Khonghampat hmun hai niin ei thu dawngna chun a hril.
Indopui 2na hun laia bomb hmu
IMPHAL: Zani zingkar dar 9 vel khan Thoubal Districta Heirok Police station huomsunga Heirok areaah Indopui pahnina (World War II) hunlaia mi bomb pakhat tuolsung mi han an chodawk a, BCoy of BSF 54 Bn. hai inhriettir an ni hnungin bomb hi lakhmang a ni a, zani 12Noon khan BSF han Heirok Police stationah an peklut.
Horticulture College a hawng
AIZAWL: Zanikhan Union Agriculture minister Radamohan Singh in Vety & AH College, Selesih ah Horticulture College a hawng. Hi College building hi Thenzawlah bawl ning a tih. Hi College building bawlzo hmapo chu Vety & AH College hmuna hin hi College hi lo um a ta, Horticulrure College thara Class chu August, 2016 a tan ning a tih tiin official thusuok chun a hril.
Modi le SL Prez. Han Duraiappah stadium
NEW DELHI: Prime Minister Narendra Modi le Sri Lanka President Maithripala Sirisena hai chun Jaffna hmuna Duraiappah Stadium chu a ruola hawngin Sri Lanka mipui hmang dingin an inhlan. PM Narendra Modi chun New Delhia inthawk Video Conferencing fethlengin Jaffna hmuna stadium hmuna um Sri Lanka President Maithripala leh a ruolin stadium hi an hawng a nih. SL President chun Stadium hawnga um hin India le Sri Lanka ram hai kara inlaichinna nasa lema a siemtha ding thu hrilin stadium siemthat le cheimawina dinga sum le pai thawlawmtu India sawrkar chungah lawmthu a hril. Hi stadium hi Jaffna Mayor hlui (L) Alfred Thambirajah Duraiappah hmingchawia ko niin mi 1850 inlengna a ni a, kum 1997 a inthawka kha hmang ta lova um a ni a, stadium siemthatna ding hin India chun Rs.7 crores chuong a pek a nih.
Naidu in mi hausa hai nau nei teu dingin
VIJAYAWADA: Andhra Pradesh Chief Minister N. Chandrababu Naidu chun a state sunga thalai number hung tlahnuoi pei chu a ngaimaw hle a. Mi hausa le khawsa thei deu hai chu nau tam deu deu nei dingin an fui. Hi thu hi zani hmasaa UNICEF le Andhra Pradesh Legislative Assembly hai thangruola Workshop on Child Nutrition nei huna a hril a nih. Mi pasie sungkuo han nau tam tak tak an nei a, mi hausa han nau pakhat an nei tlangpui hi an dik naw a, mi hausa hai hin nau nei teu teu ding a nih tiin Naidu chun a hril.
SHDC Cell Office bawlna ding
AIZAWL: Zanikhan Mzioram CM Lalthanhawla in New Secretariat Complex, Aizawlah Sinlung Hills Development Council (SHDC) Cell office bawlna ding lungphumna a nei. SHDC Cell Office bawl tanna ding hin Mizoram sawrkar chun Rs. 40 lakh a sanction. SHDC hi chi le hnam inlakhranna ding a ninaw a, hmasawnna khuongruol tak a hung umna ding a nih. SHDC hi Mizoram pumpui hung elvartu a hung ni ka beisei tiin Lalthanhawla in hi hunsera thu a hrilnaah a hril.
India nuhmei fighter pilot hmasa tak dingin nuhmei 3 laklut an nih
NEW DELHI: Union Defence Minister Manohar Parrikar chun zanikhan Dundigal hmuna Air Force Academya India fighter pilot cadethai graduation parade neina huna India nuhmei fighter pilot (indo vuongna) khaltu puitling ni dingin nuhmei pathum Bhawana Kanth, Avani Chaturvedi le Mohana Singh hai IAFah laklut (commissioned) an nih. Anni ruol hin flying cadets dang danga mi 126 hai khawm laklut annih.
Hieng nuhmei pathum hai hin first stage training an zo seng ta a, IAFa commissioned an ni hnung hin Bidar annawleh Kalaikunda airbasea posting an ta, fighter pilot hai inchukna Advanced Jet Fighter British siem Hawk trainer hmangin thla 6 sung “transitional” training an la nei nawk ding a nih. Air Chief Arup Raha chun, nuhmei fighter pilot hai hi enhranna um lovin a tulna hun huna an thaw ding pek ning an tih tiin a hril.
IAF a chun tuhin Helicopters le transport aircraft khaltu nuhmei pilots 94 lai an um ta a, indo vuongna khaltu dinga laklut ruok chu anni pathum chau hi an la nih.
1. Bhawana Kanth (24) hi Bihara Darbhanga district thingtlang khaw pakhata mi niin Vdya Mandir, Koga hmuna Class XII a zo hnungin BMS Engineering College, Bangaloreah B.Tech (Medicinal electronics) a zo; B.Tech a zo hnunga Air Force service commission a lut a nih.
2. Avani Chaturvedi hi Madhya Pradesha Satna district sunga khaw chite Deolond a cheng a ni a, Banashthali University, Jaipura inthawk B.Tech (Computer science) a zo hnunga IAF zawm a nih. A pa chu Madhya Pradesh sawrkar hnuoia Executive engineer sinthaw a nih.
3. Mohana Singh hi Rajasthana Jhunjunu a cheng niin a pa IAF a thawk le a nu chu school teacher a nih. Air Force School, New Delhi hmuna Class XII a zo hnungin GIMET, Amritsar hmunah B. Tech. (Electronics & Amp Comm) zo a nih.
Hawk trainer hmanga transitional training an zo pha Indo vuongna (fighter) vuongna hieng Sukhoi le Tejas hai khawm an khal thei ta ding a nih.
Actress Kulkarni drugs sumdawngnaah intum
MUMBAI: Thane Police chun nikuma Rs. 2,000 crores man ding zet inruithei Ephedrine man a nina le inzawm khan actress hlui Ms Mamta Kulkarni khawm inrawlna nei vein an tum. Hi drugs sumdawngnaa hin a pasal Vicky Goswami chu inrawlna a nei ti hi case a man nupa hai inpuongna inthawk sukchieng a nit ah tiin Thane Police Commissioner Param Bir Singh chun zanita press conference huna a hril. Kuklarni le Goswami hai hi tuhin Kenya rama an um mek a, India ram tienga hung thuoi an ni theina dinga hma lak mek a nih tiin Singh chun a hril. Hi drugs a sumdawngnaa hin mi 17 inrawlna neia intum an ni a, hi laia mi 10 hai chu man an nitah.
Ephedrine 18.5 tonne zeta rik, Rs. 2,000 crore vel manhu ding hi nikum April thlaa kha Maharashtraa Solapur districta Avon Lifesciences Ltd. officea inthawka man a nih. Mana um ta hai lai hin Dr Abdullah, Avon Lifesciences Director Manoj Jain le Jay Kukhi hai an thang.
ISS Astronauts 3 dam takin Kazakhstan ramah an hung tum
MOSCOW: International Space Station (ISS) crew member (astronauts) pathum, American, British le Russian hai chu zanikhan him le dam takin Kazakhstan rama an hung tum. Soyuz TMA19M capsule a chuong Crew member dam taka hung tum hai chu – NASA astronaut Tim Kopra; Britain mi European Space Agency astronaut Tim Peake le Russian astronaut Yuri Malenchenko hai an ni a, an hung tum hun ding indik takah zani zantieng 3:15PM (0915GMT) in an hung tum a nih. Astronauts pathum hai hi an hriselna a tha seng.
Hieng Astronauts pathum hai hi December 2015 a kha inkapsuok tan an ni a, ni 186 sung zet van boruok (space) ah hun an hang hmang a, spacea an cham sung hin scientific experiments tam tak an thaw hman a nih.
International Space Station chun Crew member thar ding an inkapkai nawk hma po NASA astronaut Jeff Williams le Russian astronauts Oleg Skripochka le Alexey Ovchinin of Roscomos han chawlkar thum sung international space station hi an lo enkai ding a nih.
Egypt President hlui kum 40 jail intang dingin
CAIRO: Egypt Islamist President hlui Mohamad Morsi chu Cairo Criminal Court in kum 40 sung jail intang dingin a chungthu a rel. Chun, military intelligence thuruk Qatar le Doha based TV network kuoma an pekruk (suk leaked) leiin mi 6 hai chu thi dingin thiemnaw an changtir bawk. Chuonghai lai chun Ahmed Abdo Ali Afifi, documentary film producer (jaila intang mek), Asmaa elKhateeb, reporter (Rasd News Network);AlJazeera employees news producer Alaa Omar Mohammed le news editor Ibrahim Mohammed Hilal hai an thang.
VAWISUN THUPUI
Chuongchun, chuong ang lawma tam, mi thlirtuhai inhuol vela eium leiin, a mi sukhnawk taphawt le suol einia kawp tlat chu sie thla veng ei ta, ei hmaa intlansiekna uma hin seltakin tlan pei ei tiu. Hebrai 12:1
Editorial: MGNREGS Aadhar Card fe thlengin
Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Act (MGNREGA) hi India sawrkarin scheme a siem hai laia chu India mipui han ei sawr tangkai tak a ni ngei ring a um. Hi lei hin scheme tha bansan lova sunzawm pei chi a nih. MGNREGA scheme le programme hnuoia kum khat sunga sum a seng (annual expenditure) hi Rs. 34,000 crore (over dollar 5 billion) a tling phak a, khawvel pumpui huopa Workforce programme lien tak a nih. Hi programme induongtu India sawrkar chungah hin India mipuihai chun lawmthu hril ei bat nasa hle a, mipuihai chun ei ram sawrkar chungah hin lawmthu hril mawl mawl ei tiu. Ei Bible khawma lawmthu hrilna chang hriet dingin a min chuktir a nih. MGNREGA scheme hi chu mitin tlung phak le huopzo a nih ti inla ei hril suol taluo ring a um nawh.
MGNREGA programme hi Congress thuoina hnuoia United Progressive Alliance (UPA) sawrkarin a siem le February, 2006 a inthawka thaw tan ta a nih a. A thiltum tak chu India ram sunga khawte, tlangram le khawpui puotienga chenghai ta dinga induong a nih. A tlawm takah kum khat sungin ni 100 bek sungkuo tina inhlawna pek ding ti a nih. Hi programme thiltum hi a tha a, khawvel rambung tum tum, a bikin rambung pasie (third world countries) hai chun tha an ti seng a. India sawrkar hmalak dan hi an ngaisangin tha an ti tawl hle a nih. Ei thenum rambung Bangladesh a chun Rural Employment for Public Assets ti le Nepal a chun Karnali Employment programme an nei ve. Hieng schemehai hi MGNREGA programme le inhnai thuok niin UNDP Global Human Development report chun a hril.
Sawrkar hmasa, UPA sawrkar lo thaw tan le induong khawm nisienla a hnunga sawrkar thar hung um, BJP thuoina hnuoia National Democratic Alliance (NDA) sawrkarin MGNREGA programme a la hung sunzawm ve pei hi India mipuihai ta ding chun thil lawmum takel a nih. Amiruokchu, Union Rural Development Ministry annawleh sawrkar thlungpuiin a hun takah fund allocation le release a hung thaw ngai naw hin MGNREGA hmalakna le sinthawna a sukhrat naw pha niin an lang. Hi lei hin sawrkar thlungpuiin MGNREGA fund allocation le a releasena hi hung ngaipawimaw zuol lem deu sienla chu mipui lawm hleng an tih.
MGNREGA programme thaw le sukpuitlingna kawnga a thaw tha a hrilhai India hmarsak biela state pathum an thang a, chuonghai chu Tripura, Mizoram le Sikkim hai an nih. India ram pumpui huopa en khawma Tripura chu a pakhatna, Mizoram a pahnina le Sikkim a pathumna an nih. Hieng laizing hin Arunachal Pradesh le Manipur state hai chu India rama states 29 um hai lai a mawngdapah an thang thung. Tripura, Mizoram le Sikkim statehai chu India hmarsak biel sukhmingthatu le chawimawitu an nih. Manipur ta ding chun MGNREGA sinthawnaa hin insiem that ei ngai nasa hle. A mawngdap ni lova a hmasa tlara ei um ve phakna dinga theitawp suoa thang ei lak nuom a um. Manipur state sawrkar khawmin MGNREGA hmalakna le sum hmang dan hai ennawnin siemtha sienla nuom a um hle.
Manipur state sunga MGNREGA programme hnuoia sinthawna le a sum hmang dana hin thil fel lo le indiklo a um ngei a nih ti chu ei state sawrkar khawmin a hrietchieng. A san chu Manipur Chief Minister O.Ibogbi Singh chun, Job Card ti hi thenkhatin Job Car in an hmang tiin vantlang inkhawmnaa thu a hril huna a lo hrillang. Hi taka inthawk hin mi tam takin MGNREGA sum hi Car inchawknain an hmang ngei ti an lang chieng hle. Hieng a ni lei hin ei state sawrkarin MGNREGA sin thaw dan le a sum hmang dan hi enfelin tha tak le indik taka hmang a ni theina dingin hma hung la ngei sienla nuom a um.
Sawrkar thlungpui chun MGNREGA sum hi indiklo taka hmang a nih ti a hriet leiin Job Card/MGNREGS hlaw chu Bank fethlenga sem le peksuok dingin rem a hung ruot a. Amiruokchu, hi thaw dan thar hmang khawm hin MGNREGA programme hnuoia Job Card sum le hlaw hi la sukchingpen thei niin an lang. Hi thil khawm hi sawrkar thlungpui le state sawrkar han enfel hai sienla nuom a um. Centrea NDA sawrkar chun tuhin MGNREGA chu Aadhar Card fethlenga thaw dingin rem a hung ruot nawk a, iem a hung ang pha ding chu hriet a la ni naw a, hunin a la hung rel ding a nih. Hi thu hi sawrkar thlungpuiin Manipur sawrkar khawm a hung inhriettir tah.