Responsive Ad Slot

Hmasawnna Thar | 17 October, 2015

Saturday, October 17, 2015

/ Published by VIRTHLI
Tuolsung headline
CCPur District­ah Dengue Positive 16 hmu a nitah
CCPur: National Vector Borne Disease Control Program (NVBDCP), CCPur in Dengue natna hri inleng mek le inzawma ringhla mi 173 hai thisen sample lain Imphal­a Dengue an ni le ninaw enfel dingin an thawn a, tuchena hin Dengue positive (Dengue invawi) mi 16 sukchieng an nitah tiin ei thu dawngna chun a hril a, result la hriet lo an um bawk. Ei thu dawngna thenkhat chun CCPur­a inthawk Dengue invawi hmusuoka um hi 18 ni tain a hril thung.
   
Hieng laizing hin NVBDCP, CCPur chun CCPur khawpui sung khuo tum tum sirin Dengue natna paitu Aedes Mosquito intuina (breeding site) survey an thawnaah Larva breeding place hmun 324 an hmusuok a, chuonghai lai chun New Lamka area­ah 64, Lailam Veng le Simveng­ah 2, Nehru Marg, Zenhang Lamka, Apollo Veng, Khumujamba & Beulahlane haiah 70 le  Rengkai khuoah 188 an nih.
   
In 1623 umna le mihriem 7266 umna New Lamka area a water container 2610 a inthawk Larva breeding place 64; In 124 um mihriem 469 u mna Lailam Veng & Simveng area­a water container 167 haiah 2; In 350­a mihriem 2740 umna Nehru Marg, Zenhang Lamka, Apollo Veng, Khumujamba & Beulalane area ah larva breeding place 70 le mihriem 5860 umna le In 1087 umnaa water container 1938 haia larva breeding place 188 an hmu a, hieng breeding site a sinsie hai hi positive am negative ti ruok chu sukchieng (confirm) a la ni nawh.
   
Hieng laizing hin tulai hin naupang damnaw a tam leiin inringhla hai chun an rang thei anga doctor pan ding a nih.

Nuhmei hai ni a vawi 12­na an hmang
CCPur: Tuithaphai Presbytery Kohran (Church) hnuoia Nuhmei hai ni a vawi 12­na chu zanikhan khuo 13 haiah hmang a nih. Rev. R. Lalnunmawia, Executive Secretary, Tuithaphai Presbytery in a ziek “Thlarau Thianghlim Hnathawh” ti chu khuo 13 haia Pastor han tiemdawkin paper an present. IB Road­a Presbytery Church a chun zani zingkar khan program hi hmang a ni a, Rev. R. Lalnunmawia, Executive Secretary, Tuithaphai Presbytery in seminar paper a present.


Inrawnkhawmna an nei
CCPur: October 16, 2015 (zani) zingkar khan Hmar Inpui, HYA GHQ, HSA CCPur Jt. Hqrts; Hmar Women Assn. GHQ; PTC GHQ; YPA GHQ le SSPP GHQ han PTC Office, Hiangtam Lamka, CCPur­ah joint meeting an nei. Hi huna hin Manipur Assembly in August 31, 2015 nia Bills 3 a passed hai le inzawma JAC inrawinaa People Movement hrat lema a fe thei dan ding le ra an suo ngei thei dan ding; Kut 2015 thuah, tlangmi hank um tina ei hmang hlak Kut hi tukum hin hmang naw el inla Tribal Unity a thalem el dim ti chungthu hai hrilin inrawnkhawmna an nei.


Martyrs ralna sum a la lut belsa pei
CCPur: Tribal Martyrs hai ralna sum petu an la um zing a, zanikhan District Hospital­a JPO kutah mimal le organisation 3 han Rs. 16,500 le Maibal pum 2 an pek nawk. Zanita JPO kuta ralna petu hai chu Ms  Goihnuam of Moreh Rs. 500/­; Widow Welfare Assn. India Rs. 2,000/­, Maibal pum 2 bakah IR Road Kuki CSO in Rs. 14,000/­ a nih.
     

Chun, JAC hnuoia Finance Sub­Committee kutah zanikhan khuo 4 han Tribal martyrs hai ralna dinga In tina Rs. 100/­ an dawl hai a rengin Rs 7,600 an peklut. Zanita ralna petu khuo hai chu Tamenglong district­a inthawk Siempat village Rs. 2,000/­; Tuibuong Block­a Chungkhopi Rs. 1,400/­; Tipaimukh block a H. Maulien Rs. 2,000/­ le Henglep block­a Kawnpi Rs. 2,200/­ an nih.

Dr P. Buhril in AIDS Officer
CCPur:  Dr Phirthanglien Buhril chu Parbung CHC a inthawk District AIDS Prevention & Control Officer (DAPCO) dinga sawn a ni angin October 15, 2015 khan charge a lak a, zani 11:00AM khan a sin thar ding hi a zawm in office a kai tan. Hi le inzawm hin Dr Buhril chun office staff hai meeting neipuiin hmatienga sin thaw dan ding hai an hriltlang.

Dr Rochunga Pudaite ruong ropui taka lo lawmlut tum a nih
CCPur: Colorado Springs, US­a October 10, 2015 nia fam lo chang tah Rev. Dr Rochunga Pudaite (88), Krista le a ram ta dinga mi huoisen, Hmar Pasaltha ruong hung inlawi hunah ropui taka lo lawmlut tum a ni a. Hi le inzawm hin Sielmat kawtsuo le Khawmawi ah welcome gate siem a ni a, Sielmat kawtsuoa mi chu zanikhan siemzo a ni tah. Sielmat kawtsuoa welcome gate hi HYA Sielmat Unit in an siem le Khawmawi­a welcome gate chu HYA Khawmawi Unit in an siem a nih.
   
A ruong zalna ding Sielmat­a a Bungalow hmuna cho zo a ni ta bawk a, tuhin teklei hmanga rem mek a ni a, a thlan hi Tile hmanga tha taka tuoinam a ni bawk ding a nih.
   
Dr Pudaite ruong hi vawisun hin Colorado Springs, US ah Bibles For The World in inthlana hunser hmang an tih. Lekha buoipui ding tam tak a um leiin nuom anga a ruong hi hung phur thei a ninaw a. Amiruokchu, karthar (next week) kar lailung vel khin chu Sielmat, CCPur hung phurtlung beisei a nih, tiin mi ringum taka inthawk ei thu dawngna chun a hril. A thlan hmun ding hi ama ngeiin a dam laia a lo ruot lawksa a nih.
           
Dr Rochunga Pudaite ruong vuina ding le inzawm hin zanikhan funeral committee indin a ni a, Chairman, in Rev. C. Kawldinglien Joute, Secy. (Missions), EFCI Hqrts., Secretary Rev Jessai  L. Neitham; Presbytery Superintendent, EFCI Saikawt Presbytery le Members in EFCI & PMS hai ning an tih. A ruong a hungtlung pha Sielmat kawtsuoa inthawk a thlan chen Sielmat mipuiin zawn an ta, gun salute khawm pek ni dingin ei thu dawngna chun a hril.

Agartala-Kolkata via Dhaka Bus Service vailiem a ni tah
Agartala: Tripura Transport Minister Manik Dey chun zanikhan Tripura Road Transport Corporation (TRTC) bus depot a inthawk Agartala­Kolkata bus service via Dhaka a vailiem. Kolkata­Dhaka­Agartala bus services le Dhaka­Shillong ­Guwahati bus services hi June 6, 2015 a kha Prime Minister Narendra Modi le Bangladesh PM Sheikh Hasina han Pu Modi Dhaka­a an zin huna an lo flagged off ta a nih.
   
Hi bus service hi October 14, 2015 a kha tan dinga ti a ni a, sienkhawm Dhaka hmuna Tripura Road Transport Corporation (TRTC) liaison officer L.J. Rokhum misuolin an vuok leia  sawnhlat nawka um a nih. Hi thila ding hin TRTC chun Volvo Bus mi 45 inthung theina Rs. 91 lakh sengin an chawk a nih.
   
Zanita flagged off Bus a hin Canada mi 2 thangin passengers 18 an chuong a, passenger 6 hai chu Kolkata tlung ding le 12 hai chu Bangladesh a tum ding an nih. Bus hi kartin vawihni inlawn hlak a ta, kalman chu Rs. 1,800 le Rs. 2000 ding a nih.
   
Kolkata le Agartala inkar hi kms. 1,650 a ni a, Bus hin Bangladesh a hraw thlang chun kms. 515 chau a nih. Kolkata­Dhaka bus service hi June 1999 a tan le Agartala­Dhaka service hran hi September 2003 a tan a nih.

Excise Dept. in Zu litres 1,556 an raw hmang
Imphal: Manipur Excise Department chun zanikhan Lamphelpat, Imphal­a an office complex­ah April­September, 2015 (thla 6) sunga hmun hran hran haia mana Zu litres 1,556 an raw hmang.
   
Excise Department chun April­September, 2015 inkar sung khan case 833 registered a ni a, fine le tax (sie) Rs. 9,99,400/­ zet an hmu niin K. Joykumar, Assistant Commissioner,Excise Department chun Zu rawhmangna huna chanchinbumihai kuomah a hril. Tuchena hin Army, Paramilitary le Manipur Rifles haia inthawk tax (sie) Rs. 4,23,31,405/­ an hmu ta niin K. Joykumar chun a hril bawk. Manipur Police haia inthawk khawm zu, foreign liquor an man hai Excise department kutah an peklut tiin a hril a, Department in fine a hmusuok hai hi Revenue department kuta peklut an nih tiin a hril.
   
Liquor Prohibition Act, a hlawtling theina ding chun mipui, clubs, organisations le Meira Paibis thlawpna an mamaw thu hril. Local Clubs, Organizations, Meira Paibis hai chu an biel sung haia Zu an man hunah raw hmang el lova Zu mana um haia inthawk state sawrkar ta dinga fine le tax an hmusuok theina dinga Department kuta pelut hlak dingin a ngen.

BJP in sawrkar an sawisel
Imphal: BJP Manipur chun Manipur High Court in kum 2011­a Parimary Teachers 1400 chuong laka um hai a kansel na thua O.Ibobi Singh inrawinaa Congress sawrkar tuchena iengkhawm hril lova a la um chu demin an sawisel. Primary teachers 1400 chuong zet laka um hai High Court in a kanselna thua tuchena iengkhawm  hril a la neinaw hin Ibobi sawrkar hi corrupt government a nih ti a sukchieng a nih tiin BJP President Chaoba chun zanikhan a hril. Hi chungthua hin an rang thei anga hrilfiena pe dingin sawrkar a ngen a, hi thil leia thil ditum lo a tlung chun Ibobi sawrkarin mawphur a tih tiin a hril bawk. Thangmeiband le Thongju A/C haia Assembly Byelection hung  um dinga hin BJP chun hratna an chang ngei ding thu Chaoba chun hi huna hin a hril.

Food minister kuoma memorandum an pek
Imphal: All Manipur Nupi Marup (AMNM) chun World Food Day le inzawmin zanikhan  DC Imphal West fethlengin Minister,Consumer Affairs and Food Distribution kuomah memorandum an pek. An memorandum a chun nitin mamaw a san mumal um lova sukpungtu hai chunga action la dingin an ngen bakah Manipur state sungah National Food Security Act hmag le sukpuitling vat dinga an ngenna hai an zieklang. Memorandum an pek huna hin nuhmei ruol tam tak an thang. 

Bike eksiden ah 1 a thi
Imphal: Zani 9:30AM vel khan Irilbung Police station huop sunga Ngarian Hill range­ah   Bike pahni an inbaw a, mi 1 a thi a, midang pakhat a hliem. Thina tuok hi Salman Ali s/o Md. Mubarak of Yairipok a ni a, hliemna tuok hi JNIMS Hospital panpui a nih.

Kum tin lampui kms. 1.5 lakh a sei siem ding
Kota: India ram pumpuiah kum tin lampui kms. 96,000 a sei siem a ni a, tuhnunga chun kumtin lampui kms. 1.5 lakh a sei siem zie tum a nih tiin Transport Minister Nitin Gadkari chun a hril. Lampui tha hi ram hmasawn inkhina pakhat a ni a, hi lei hin sawrkar thlungpui chun  India rama khawtin lampui in tlungtir tumin hma a lak a, Pradhan Mantri Gram Sadak Yojana  hnuoia khuo 1.7 lakh hai lampui intlungtir a ni tah tiin Mr Gadkari chun a hril. Mr Gadkari hin Rajasthan le Deoli­Bundi inkar lampui lane 6 a lien hnuoiver kms. 1.076 a sei chu a hawng bawk.

NPP an tling rawn tak
Shillong: Meghalaya­a Garo Hills Autonomous District Council seats 30 umnaa zani hmasaa inthlangna neia chun National People’s Party (NPP) in seats 10 lain party mala hrat tak an nih. Rorelna cheltu Indian National Congess (INC) in seat 7 an lak a, Garo National Council in seat 3, BJP in seat 1, NCP in seat 1 le Independent in seat 7 an lak. BJP hi Council election­a an thang vawikhatna a nih.

Bihar 2nd Phase election­ah votes 55 a tla
Patna: Bihar a chun zanikhan Assembly election 2nd phase district 6 haia constituencies 32 haiah security khautaka vengna hnuoia nei a ni a, hriet thei chinah votes 55% vel a tla. Zanita election neina hmun hai laia constituencies 11 hai chu Naxalites hai hratna hmun a ni a, hieng hmun haia hin zani zantieng dar 3 chen khan vote thlak  a ni a, biel dang 12 haia chun zani zantieng dar 5 chen khan vote thlak a nih.

School kai lo 2,665 an um
Aizawl: Mizoram­a chun naupang kum 6­14 inkar  mi 2,665 school kai lo an um tiin State Education Minister H. Rohluna chun zani hmasa khan Mizoram Assembly an hriettir. School kailo tamna tak chu Lawngtlai district niin 1,201 an um a, a dawttu chu Lunglei district 580 a ni a, naupang school kailo tlawmna tak chu Aizawl district niin school kai lo 67 an um niin minister chun a hril.

Maharashtra in  DA 6% in a sukpung
Mumbai: Maharashtra sawrkar chun Diwali gift in state sawrkar hnuoia thawktu hai Dearness Allocance (DA) January 1, 2015 a inthawka hmang tan dingin 6% in a sukpung niin state finance minister Sudhir Mungantiwar in a puong. Tuta Maharasthra sawrkar hnuoia thawktu hai DA chu 113 percent a tling ta a, thawktu 18 lakh le pensioners 6.5 lakh han an sawr tangkai ding a nih.

Maoist han mi 2 an that
Koraput: Maoist helpawl hai chun zani hmasa khan Malkangiri district sunga Kannaguda village a cheng Rama Madhi (22) le Soma Madhi (26) hai an that. Kalimela block mi 1,000 chuong han Maoist hai thlawpna hnukkir­a an khuo sukhmasawnna dinga sawrkar hmalakna thlawp dinga an puong lai meka hi thil hi tlung a nih. Ralthuom chawi Maoist 30 vel hi khuoa hin an va lut a, mi 2 hai hi thuoihmanga an that nia hril a nih. Maoist hai hin Soma chengnaina inthawk Rs. 20,000 an lak bawk nia hril a nih. Maoist Malkangiri divisional committee­a Poonam Chanda in ruong umna bula lekha ziek a maksan a chun BSF hai an thangpui leia hieng mi pahni hai hi an that niin a zieklang.

Nagaland in Shillong­ah Medical lodge
Shillong: Nagaland sawrkar chun Shillong (Meghalaya)-a North East Indira Gandhi Regional Institute of Health and Medical Science (NEIGRHMS) hmuna doctor pana fe Nagaland mi hai in saiinsangna dingin Mawdiangdiang, Shillong hmuna ‘Medical Lodge’ bawl a tum. Medical lodge bawl tumna hi NEIGRHMS bul char a nih. Home Minister Y. Patton le Parliamentary secretary for Housing Er. Levi le officials dang dang han a hmun ding hi an va enfel tah. A hmun hi kum 2013­a kha Nagaland sawrkarin Rs. 2.5 crore senga Meghalaya Urban Development Agency kuoma inthawka an chawk a ni a ram lien dan hi 2.27 acres a nih.  Er. Levi chun Medical Lodge hi thla 18 sunga bawlzo ni a beisei thu a hril.

Shah Rukh kuomah honorary degree inhlan
London: University of Edinburg, Scotland chun zanikhan bollywood superstar Shah Rukh Khan (49) kuomah honorary doctorate degree ‘Doctor Honoris Causa’ an hlan. Honorary degree hi University Chancellor HRH The Princess Royal, Edinburg in Shah Rukh kuoma an hlan. Chennai Express star Shah Rukh Khan hin films 80 chuong an chang ta a, society thatna le dawmsangna dinga a thaw hlawkna leia honorary doctorate degree hi inhlan a nih. Shah Rukh hin Mumbai hospital­ah Children ward a lo indin ta bakah Tsunamis leia harsatna tuortu hai sawmdawlna ding le rural India a solar power project haia dingin thil tam tak a lo thawlawm ta a nih.  

Nigeria rama bomb puokah mi 30 an thi
Maiduguri: Zanikhan Nigeria rama Mulai hmuna Mosque­ah thichil bomb pahni a puok leiin mi 30 vel an thi bakah midang tam tak an hliem. Hi lai hmun hi Boko Haram Islamist group han an bei vetna hmun a ni a, bomb hi tu pawk khawma an sukpuok a ni thu an la puong nawh.

Suu Kyi in security khautak hnuoia campaign a nei
Thandwe: Myanmar general election November 8, 2015 a hung um ding le inzawmin Opposition leader Aung San Suu Kyi chun zanikhan security khautak hnuoia Rakhine state­ah vote campaign a nei. Kum 70­a upa Suu Kyi hin Rakhine state­a ni 2 sung a campaign ding a nih.
--------------------------------------------------------------------------------
VAWISUN THUPUI
Lalpa Pathien chun, “Ngai ta u , nihai chu a hung tlung mek  nih, chuong nihaia chun rama chun tam tir ka ta, bua tamna ni loin, tuia tamna ni loin, Lalpa thu hrietnaa tamna lem chu.  Amos 8:11

Editorial
Tribal movement khawlam a tlung

Manipur Assembly in August 31, 2015 nia Anti­Tribal Bills pathum a passed hai leia thawk­le­khata Manipur­a tlangmi hai laia inthuruolna le beipui tlakna fe mek ‘tribal movement’ fe mek hin khawlam a phak ta a! ti chu tulaia mi tam tak ngaituona a ni ngei ring a um. Hieng bills pathum hai dodalna le inzawma mi 9 zetin hringna an chan hnunga movement hrat taka ei fe laiin thil thenkhat leiin ei movement hi a ler tieng an zum deu ta khawm niin an lang a. A natna zawng suoka an rang thei anga sukdam a tulin an lang.
   
JAC inrawina hnuoiah student Organisation tum tuma thuoituhai le All Tribal Students Union Manipur (ATSUM) thuoitu hai chu New Delhi­ah an cham mek a. Manipur Tribal Forum Delhi (MTFD) hai le thangruola sawrkar thuneitu hai inbiekpui ding le dan tiengpanga thiemna bik nei hai rawnin hun an hmang mek a nih. Beisei ang ruok chun thil a fenaw ding niin an lang a. Hi lei hin ei hmadawm dan khawm ennawn a tulin an lang. Ei movement hnuoia ei nawr mek­hai chu Anti­Tribal Bills pathum passed­a um hai lakkir/hnukkir dinga sawrkar nawrna, President pawmpui lo ding le hieng bills haia signature pe lo dinga nawrna bakah Tribal han Manipur sawrkar hnuoiah hima ei inngainaw leia mania ro inrelna hran (separate administration) hai an nih.
   
Hieng ei thil phut hai laia pakhat lem hi short term le pakhat dang hi long term niin hun sawt tak dai ding thil a ni a, sienkhawm mipui chun tu chena hin khawlam ei tlung ei hriet tanaw a, hieng lai zing hin ei movement boruok hlak chun re tieng a pan pei niin an lang bawk leiin kawk nei lovin ei tuor el dim ti khawm ngaituo tham tak a tling ta a, ei unity (tribal unity) chu a ngein a faksiet mek nia an lang leiin a pawi takzet. Movement leia Manipur tlangram district hai, a bik takin Churachandpur district­a nundan pangngai hmang thei lova ei umna chu thlakhat le a chenve chuong zet a nita leiin mi tam tak, a bikin fakfawm zawng hai ta dingin harsatna namen lo an tlun ta zing a nih. Hi lei hin ei movement hi fel taka thethawp a, ei thil dit pahni hai a ruola nawr lovin, a hmasa lem hi sukfel phawt dinga hmalakna hrat taka ei fepui chu ei thaw ding makmaw niin an lang.
   
Chun, ei movement hi mipui (peoples) movement tak takin hrat takin fepui inla chu tuta nek hin a deng a na lemin a fel inhma lem ring a um. Theida inchang naw sienla SoO Signatories hai an hung inlang chara inthawk hin neu neu a hung um tan a, iemanichenah ei movement hi a sukchau pha khawm niin an lang a, a pawi hle (a san ding awm chu mania ngaituo zawm ding nisien).  Tu le tua tlangmi han ei mamaw chu separate administration ni lovin ei ram del chin ei humhim   theina dinga hieng Bills 3 hai sut phawt hi a nih. SoO signatories hai chun an hmadawm sunzawm hai sienla mipuiin hieng bills 3 hai sut a ni theina dingin hrat tak le huoi takin hma la inla, chu ding chun hotu han thil thaw dan ding hung induong hai sien nuom a um takzet.
   
Bills 3 hai sut le separate administration hi ei fekawp pui ang deuin a um a, ei hmadawm dan ruok chu a chiengkuong nawh. Hi tak hi ei movement a hrat tawk nawna pakhat niin an lang. Bills 3 hai sut a ni ngei theina ding le Act a nina dinga President in suoi a thaw nawna dingin  movement hi hrat takin bei phawt inla, Separate Administration chu la sietha phawt inla ei movement hi a chiengkuong deu ring a um. Hienga ei fe pei chun mipui ei rimsi sawt taluo ding  bakah Kristien hai hun pawimaw Christmas hlak a hnai tuor tuor el si a, ei movement iengchen am a tlung ti hlak mipuiin an hriet ta bawk si nawh, mi tamlem chu ei lung an hmaw deu ta  bawkin an lang.
           
Hieng laizing hin Bills 3 hai laia ei sopui em em, Manipur mi indik tak hai zawngdawk le  thlitfimna dinga National Register of Citizens, 1951 base year a hmang ding ti chungthu khawm hi a buoi deu nuoi a. Mr L. Saratchandra in Right to Information (RTI) Act hmanga indawnna a siem chu Directorate of Census Operations, Manipur; Ministry of Home Affairs, Govt. of India chun National Registers thawtu tak (authority) an h rietnaw thu le National Register of Citizens, 1951 hi a um naw niin an hril. NRC hi Home department le Manipur sawrkar hnuoia department hai khawm an kawl chun a copy pe dingin RTI hmang hin L. Sharatchandra chun a ngen bawk a nih. Manipur mi hai humhalna dinga NRCs 1951 a um ngei ti sawrkarin a sukfel theinaw chun Bills 3 hai passed­na dinga Innpui thuoikawia intumna siem pei a la tum bawk. A ieng ieng khawm nisien Bills 3 hai lakkir nawk phawt chu tu hria ei himna lampui umsun a nih.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate