Responsive Ad Slot

BIENG INCHUKNA RAMAH - Part 2 (European Parliament)

Thursday, June 4, 2015

/ Published by Simon L Infimate
~ Prof Lal Dena, VIRTHLI Columnist

Indopui Pahnina hnunga European History-a mellung pawimaw tak pakhat chu Europe ram pumpui deuh thaw inpumkhata European Union an siem hi a nih. Ei hriet seng ta angin, Europe-a inthawkin khawvel indopui vawi hni zet a lo suok tah a. Hi Union siem a nia inthawk chu Europe-a inthawk kher chun khawvel indopui suok ring a um tah nawh. Hi inzawmkhawmna lei hin memberhai karah indona suksuok khawp inhrietthiem nawna suok ring a um tah nawh. Asan chu hi inzawmkhawmna hi inremna, zalenna le inlaichinna nghet bulthuta hmanga indin a ni leiin. Inhmata hmelmahai kha ruoltha'n an insiema, hmu thei ramriin an karah umzie a nei tah nawh. Ni tin an insir paw a, an thil siemsuokhai inchawktuona dingin common market an nei a; inhrietthiem nawna a lo um pal khawmin parliament fe thlengin mipui rorelnain dawkanah thil an chingfel hlak.


Hieng anga inzawmkhawmna pawimaw hi iengtin am a hung um thei a ti hi parliament ei fang hma'n a tawi thei angin la zuk tarlang hmasang ei tih. European Union thu ringawta an tanna bul tak chu May 9, 1950-a Robert Schuman-in European Coal and Steal Community indinna dinga thupuong a siem a nih. A ma hi German a nia chu, a seilienna Lorraine (Alsace-Lorraine) ei hril vet kha France-in kum 1918 khan a laksawng ta leiin, French mi a nih. Robert Schuman le Jean Monnet-in United States of Europe indin dan ding hma an hung lak pei a. Hi hmalakna hi sunzawm peiin Paris, 1951-a inremna thuthlung dungzuiin European Economic Community (EEC) indin a nih a. Kum 1957-in Rome-a inremna thuthlung siemin European Atomic Energy Community (Eurotom) indin a hung ni nawk pei a. Hieng organization palaihai mi 142 March 19, 1958-in Strasbourg-ah inkhawmna hmasa tak an neih. Khawvel hrieta European Union ti hming chawia indin a nina tak chu November 1,1993-a Maastricht, Netherlands-ah inremna thuthlung siema inthawk a nih. Vawisun chena rambung 28-in an zawm tah. Tuta member ni mek ding, EU Accession candidate-hai chu Montenegro, Iceland, Macedonia, Albania, Serbia le Turkey an nih.


Tuhin EU-ah member 751 an um tah. Memberhai chu a ram mipui tam dan dungzuia kum 5 term dinga direct-a mipui thlang an nih. Europe-ah hin eini lai ang bawkin tawng hran seng nei an nih a; amiruokchu member-haiin mani tawng senga thu an hril hai, chawplechilin tawng inletna hmangruo leiin mani tawng sengin an ngai thlak hlak. A tlangpui thuah English hi hmang a ni tak. UK hi EU member a ni lai zingin Euro pawisa a la hmang ve nawh a, Schengen thuthlung siema khawm a thang ve nawh. Chuleiin UK-a inzin ding chun visa hran a ngai.

European Union hnuoia hin European Parliament (EP), European Council (EC), Council of the European Union (CEU), European Commission (EC), Court of Justice of European Union (CJEU), Court of Auditors (CA), European Central Bank (ECB) hai an um. Hihai hnuoiah hin Committee hran hran siem a nih bawk. Hieng insitution-hai hin president hran an neih.

European Parliament building hi pahni a um a. A ropui le lien lem chu Brussels, Belgium-a innghat a nih. Tuta a chanchin ei hril mek hi Strasbourg-a um, Rhine canal chunga bawl a nih. Europe-ah institution lien tak nia hriet a nih nghe nghe. Memberhai seatah electronic data sie vawng a nih. Assembly room 18 baka, parliamentary office ringawt khawm 1133 a um. Rambung 28 haiin stall hran an nei seng bawk.

 A tuol lai hi Rhine canal (vadung) a nih. Saturday-in mipui en dingin hawng a ni hlak a. Kan fe ni hin zing dar 11-a kan intlara, chaw hnung tieng a sung kan lut thei chauh. Sienkhawm member country-haiin an hnam lam le ennuom tam tak intlar lai zinga en ding an inentir zing leiin nghawk a nep deuh.

European Union thilthaw tha thenkhat: Anni member state-hai kara indaidanna ramri an sukbo tah leiin, Europe sunga inzin le fe ve vel, puotieng mi ta ding khawmin a sukhawih. Kei khawm rambung pali lai chu ka nuomna hmun hmuna ka leng el a nih. Hi Inzawmkhawmna lei hin Europe-ah kumzabi khat sung zet muongna le fak le dawna hnienginhnarna an umtira, mihriem makteduoi hai hringnun a sukdanglam pha. Common market an nei a, member tam lemin common currency (Euro) an intawma, zawr le inchawk, sum dawngna hrang hrang a sukawlsam zuol. Common foreign le security policy an nei a, member pakhat do vai chun, an rengin an thang kawp ding a nih. EU Charter of Fundamental Rights mawlh khi ngaisang a um: values of human dignity, freedom, democracy, equality le human rights humhal le chawi sang tlat an tum a. Hieng tieng panga hmalatu mihrang Nelson Mandela, Aung San Suu Kyi le mi dang dang khawm an lo chawimawi tah.


 Kan fe ni hin literature tam tak tawng hran hrana ziek a thlawn vawngin an mi peka,  Eenglish version chauh ka lak, sir man a um khawp el. A tuol suok hnung khawmin mit a la tlaiin en ding a la um zing.

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate