Ei tawng ni vê lèm si a, híeng làwma ei ziek thiemnáw el nasan hi, ‘IENG LEI AM NI’NG A TI AW..?’ tiin ka ngaituo nasa thei hle. Mî tawng ei inchùk dàm ni sien chu, ei lo thiemnaw a ni khawmin, ngaithiemum ka la ti a. Mani tawng, zing le zàna ei hmang, Bible le Hlabu chen khawm mani tawnga nei tah, nei el khawm ni lova, tiem zing zing le sak zing zing hlak, sentence khat chau khawm ziek dik thei lo, BA, MA lai khawm, ei kat nuk el ta hi, inngaituothat chu ei tùl ta hle’n ka hriet!
Tawng inchùk hun lai tak a, tawng dang hmangna hmuna khawsa le seilien ka ni leiin, Hmar tawng hi ka thiem naw èm êm a. Hmar tawng ka’n chùk hin chu, kum 12 mî zet ka lo ni tah. Thâwkkhat tak lem kha chu, ‘Hmar tawng hi ka thiem naw sawng el ding an ta àwm de áw..!” ka ti hman hiel a. Amiruokchu, manî tawng hei thiem naw sáwng èm chu, Pathien remti zàwng a ni khawm ka ring naw leiin, theitâwp suoin ka’n chûk ta char chár a. A mak naw khawp el, mani tawng na nâ na chu, ei zuk thiem vê el niin ka hriet. Tuhin chu, Hmar tawng ziek thiem pâwl tak ka ni ta naw khawmin, a ziek thiemnaw pàwl tak chu ka ni ta naw hrim hrim.
Chu chu thiem inti lei le insakthei leia hril vêl ka ni nawh. ‘Hmar tawng hi inchûkthiem thei a nih’ ka ti nuomnâ a nih. Kei, naupang lai hun, tawng inchùk hun lai tak a, Hmar tawng hmangnawna hmuna seilien hmanin, Hmar tawng ka la’n chùk thiem thei a ni chun, Hmar tawng hmangna hmuna seilien a, zîng le zàna Hmar tawnga bu fa a, Hmar tawnga innui seisuihai lem chun, zuk inchûk meta thiemnaw ding hi a um naw hrim hrim a nih. Ei theida lo dingin, ei tawng hi ei hlutsak ding anga ei hlutsak naw lei a nih. Hlutsak ni inla chu, thiemnaw naw hrim hrim ei tih.
Ei mithiem hmasa haiin, theitâwp an lo suo nazàrah, Central University 2-ah (Manipur University le Assam University-haiah) BA Hmar MIL inchûk theiin a lo um ta a. Hieng ang ngirhmun ei tlung theina dinga a kûl a taia hmalatuhai hi inpâk an umin inzà an um a nih. Hieng ang ngirhmuna mi hlângkaituhai ei chawimawina le ei inza ei suklangna chu, an thiem ang tâwk tàwka an lo buotsai Subject-buhai sukchangkàngpèk (develop-pèk) dinga lunginruol taka ṭhang ei làk tlàng hi a nih ti hi hre tlat ei tiu! Ei tawngin khawêng a hmu theina dinga inrim taka lo thawktuhai inrimna ra sukhmèlhem zàwng a, ei tawng sukbuorchuortu le sukchingpentu ni hi, tum nâw hrâm hrâm ei tiu khai!
Vawisûna ei tawng leplehânga mi ziekchingpenpèktuhai hin, Central University pahni hai a, Hmar MIL inchûk a ni theina ding hin, ieng ang ‘contribution’ am an nei ve hrim hrim aw? ti hi, hnam hmangaituhai chun ngaituo a hun ve ta annawm!! Ei tawng fe tha lai rawng rawngin, suksiet le sukhmêlhem tuma ‘beina’ nasa tak a ituok, humtu ding le vêngpuitu ni ve dingin, Hmar tawng le Hmar hnam hmangaitu ṭhangthar lekhathiemhai hi, ei pèn suok naw ding am a nih?!
A tawi fel thei khawp el. Vawisuna ei tawng sukchiengpentuhai hi mi kawi, inti var le hmingtha nuom, contribution nei bawk si lo hai an ni nuom khawp el.
ReplyDeleteNi e, Hmar tawng hi tawngziek harsa deu el ana,tuta article thawlawmtu hin a thil hung chai tak enin ei tawng ziekdan a prefix le suffix a hmangdan e.g. sukchingpentuhai,ziekchingpentuhai,inngaituothat,sukbuorchuortu,sukchangkangpek ti le dang danghai mi hei hrilfie thei sienla nuom a um ngei a.
ReplyDeleteei hawrawp ziek dan le hmang dan thuah eiin khuongruol theinaw hi chu thil pawi tak anih. Hnam inpumkhatna le inthuruolna hi ei lungrila lientak sien chu hieng anga hmutheilo hmawltum a invuok chekna le inthuruolnawna hri hi ei vawr dawk ka ring nawh. Vangduoithlak takin a letling zawng char a ei hotu thenkhat le mi tamtak haiin hma an hung lak hi chu 'Hnam ka hmangai' tiin an rawl khawng rak rak hai sienkhawm mi thlemtlu intak hleng an tih. Hnam hmasielna (interest) va tawk phak tah reng reng thil lientham hai a hin chuh mimal lululna le thuditna hin hmun chang naw sienla thil thatak ni ngei a tih..
ReplyDelete‘Chingpen’ ti hi ‘Root Word’ a ni a. Prefix ‘suk’ a hmaah ei bel chun ‘sukchangkang’ a hung ni a. Chu chu Verb a ni a. Chun, suffix ‘tu’ belin ‘sukchingpentu’ a hung suok a. Chu chu noun a hung ni ta a. Noun chu a sei taluo a ni naw chun, ei ziek kawp hlak a nih. Chuong ang pei chun ‘ziekchingpenpektuhai’ tia khawm hin, ‘ziek’ hi Prefix a ni a, Verb a nih. ‘Ziekchingpen’ khawm Verb tho a la nih. ‘Pek’ hi Suffix a ni a. ‘Ziekchingpenpek’ ei ti khawmin Verb a la ni pei. Amiruokchu, ‘tu’ (suffix dang) bel a, ‘ziekchingpenpektu’ ei hung ti pha chun, Noun a hung ni ta a. ‘Hai’ ruok hi chu Plural sinsiena a ni ve thung. ‘Ziekchingpenpektuhai’ hi a sei hlea chu, ziek the chun a umzie a bo thei ding a ni leiin ei ziek kawp el a nih.
ReplyDeleteEnglish sukburiptu chu english tawng thangtharhai hrietthiem thei dan dingtaka hun in a hung irsuoka um rawp hi a nih. Hmar tawng thumal ziekna dinga letters ei hmanghai hi andikin a thluongfel chie am ti hi suifel hmasa phawt thang a tih indiktak le buoina umthakloa ei tawng ziekthiem thei ding chun.
ReplyDelete