Responsive Ad Slot

HUN INHER DAN IZIRA INSAWMDAWLTUO LE INSIEMREL (ADJUST) DING EI NIH

Thursday, May 21, 2020

/ Published by Simon L Infimate
~ Rev. Dr H.M. Songate

Covid 19 leiin khawvel popo deuthaw buoi namen lovin ei buoi mup mup seng a. Ram á¹­henkhat chu Covid19 an pung nasa lei le thina a nasa taluo leiin an buoi a. Ram á¹­henkhat chun ram roreltuhai thupek an dit naw leiin nasatakin an buoi a. Ram á¹­henkhat sin nasatakin an inhmang (job lost) lei le fak ding harsat leiin an buoi a. USA ramah sin inhmang (job lost) tuchenah 33 million (Maktaduoi sawmthum pathum) an tlinga, chuonglaia Maktaduoi 32hai chu ration ei ti ang chi an dawng theina dingin an in inzieklut hiel a nih.

UK ramah vawisun (19/05/2020 chenah sin inhmang 3.2 million an tling tah bawk a. Germany lem chu recession (fak le dawn thua hnungkirna) nasatakin a zui mek (sources BBC Business). India ram khawm nasatakin ei thawhla ve a. Ei thawhla dan ruok chu Covid 19 lei el ni lovin, management tieng nassataka a ram á¹­huoituhai an fail lei a nih. Pre plan (Inringlawkna) um der lovin lockdown puong khumin ei um a, ni li tling thalo sunga mipui billion 1.3 chuong hang inhre fel dan um nghal lo chu. Department lien hieng Surface transport, Health ministry, Aviation ministry le state tinhai thangkhawm lova thuthlukna siem thut ani leiin, mani state sung ni lova sinthawhai popo (formal sectors le non formal sectors), hospitality le private company chite tea thawkhai ta dingin inrelbawlna chance siem ani nawh a. Construction tieng le daily wages earner (semi skilled le unskilled) maktaduoi tela state dang danga umhai tading plan chite khawm buotsai lawk ani naw leiin mipui iemanizatin an hringna an chan a, kawtthlerah an chavai a, stray dogs le stray pigs (Ui le vawk neitu bo) angelin ei um tah a nih. Lockdown chu a natna hri inkaidan ngaituo chun thil awm hlie hlie a na, ei thlawp senga, plan mumal lo ruok hi chu inthiemna ding chite khawm a um nawh. Chuleiin, mi rethei zuol le sin lien nei zo lohai tading chun a harsa hrim a nih. Hieng ang khawpa plan suol ani leiin mi tamtakin second partition an ti hiel a ni leiin pawi ei ti emem a nih. Chuleiin, khawpuia sinthawhai leh intienga lo nghaktuhai namenin ei buoi naw a ni hi. Hi hun hi ei insawmdawltuona ding le ei inthangpui diel dielna dinga hun remchang a ni hi mi tinin hmang indik tum seng ei tiu.

Khawpuia mani mihai veng tieng pan dinga buoipuituhai: Khawpuia beidawng tak le chavai taka umhai, zawng khawma, hripui karah risk lo la a, buoipuituhai hi lawm an um chau ni lovin inza an um emem a nih. Chuleiin, fak le dawn thua dam, sin chungchang thua dam, umna mumal naw lei dam, Vai ruolin eini mi anlo sawisak senna thu lei dam le, lockdown sunzawm pei ani leiin ei himna dingin mani intieng ei pan thei lei hin an chungah lawmthu hril ei bat a nih. Pathien kohranhai lo á¹­awngá¹­apui tu cheuhai khawm in hriet zing ding a nih. Chuleiin, mani state senga in inlawina ding lampui lo buoipuituhai khawpui dang danga umhai chungah mipui le mitin ei lawm a nih. An hminghai hre in an hmel hmu naw inla khawm, mi tamtak beidawnghai mani intienga inlawi theina lampui lo buotsai pektuhai, khawpui dang danga umhai popo chungah Hmasawnnathar fe thlengin kei khawmin an chungah lawmthu ka hril a nih. Hi hripui a bo pha chu khawpuia um, mipui beidawng buoipuituhai popo kha mimal tamtak le sungtinin inchungah an lawmthu inzawt ding an hau hle ka ring. Tulaia la buoipui mekhai chunga khawm mipui an lawm a nih. Pathienin venghim mawl raw se cheu.

Khawpui anthawka mani veng tieng fehai: Mimal tinin kan hriet kim vawng naw cheu khawmin, Pathien kohranhaiin anlo á¹­awngá¹­ai pui char char cheu a nih. Khawpuia inthawk hung suokhai le la umhai le la fe nawk dinghai kuomah hi thu hi kan cha cheu a nih. Khawpuia in um sung po, harsatna um hma popo khan, mani mi le sa laia inzel lovin, Hmar kohran umhai khawm bel bawk lovin in um thang mei mei kha baan sawng vang vang ta ro. In umnahai zawng dawk a harsat zie kha in theinghil ka nuom nawh. Khawpui tinah fel tawk takin in registerin mani milai inthang ngei ngei hlak ding a nih. In sin le inumna haiin a zirnaw lei ani khawm a, whatsapp group dama inziek lut ngei ngei ding a nih. Tukhawm tlahrang le tlafala um kha ching talo ding le sim vang vang ding a ni ti inhriet tlat ding a nih. Mi popoin kanlo lunginsietin kanlo ngaina emem cheu ani ti kha theinghil der naw ro
Chun, a pahninaah-  Mani veng intlung huna quarantine hmuna anlo buoipui cheu kha an lawmnaw lei cheu ni lovin, in himna ding le mi danghai Covid 19 anthawka an him theina dinga theitawpa an lo buotsai ani ti kha in theinghil naw tha hleng a tih. In quarantine hmunhai alo inhawi tawknaw khawmin, lawm takin in hun inhmangzo seng ding a nih. Hi natna hi inlo invawi pal ani khawmin, chuong taluoin thlaphang naw ro. India rama Covid 19 invawihai hi khawvel pumpuiah a thi percentage an tlawmna pawl tak a nih (source: wion). Chun, quarantine hi inkhuo mihaiin an nuom nuoma anlo thaw ni lovin, MHA le Central health departmenthai advisory ani ti kha inchieng seng a á¹­ul bawk. Ei hun tawng ang peia in adjust tum le thiem kha ei tum seng ding a nih. ei renga ei dam langna dingin thu ei inawi tawn seng a á¹­ul.

Mipui le an sunghai:  Khawtina khawtlang á¹­huoituhaiin thil anlo buotsai hi thil danglam ang deua ngaituo le hril tum ding an nawh a, nasataka thlawptu ding ei ni lem a nih. Tulai khawvel pumpui thupui chu “Humanity first” (Mihriem á¹­hatna a hmasatak ding) ti ani leiin, biekinhai kharin institution popo khar vawng ani khawma ei hriet thiem tum seng ani hi. Ei dam tlangna ding kha a pawimaw tak a nih ti ei hriet thar a á¹­ul hle. Net through-a thu insuohai khawm fimkhur hunlai ani leiin ei ram á¹­huoituhai le ei khawtlang á¹­huoituhai thilthaw hi ei support seng ding a nih. Facebook le WhatsApp vel a, ‘Ṭawng tlahawl’ mei mei le ‘Ziek tlahol’ mei mei kha sim a á¹­ha. I var hle khawmin lo insum deu la, ku chu mipui le hnam tadinga I á¹­angkaina ni lem a tih! Mipuihai khawm suok lo ding ani chun suoklo el ding a nih. Naupang sie neka buoipui dingin tukhawm insiem naw ro. Lulul hun an nawh a, a hre lemhai le á¹­huoituhai thu awi hun a nih. Puom kanga um hun an nawh a, inngaihnuoi taka ei inzatawn hun ding ani lem. Thingtlang mihai hi ei fimkhur naw chun ‘pakhat ek che lawm ek che’ thawpal ei tih ti hi inlau a um hle a nih.

Iengkim ei tuok tapohai chungah Lalpa kuomah lawmthu hril nachang hrein, thuhnuoirawl taka umin, Ami veng tlak ni dingin thu in awituong seng ei tiu.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate