Responsive Ad Slot

Dima Hasao District Bifurcation le NCHAC/DHTAC huomsunga Hmar hai

Saturday, July 6, 2019

/ Published by Simon L Infimate
A. Thuhmahruoi

"NC Hills district" ei ti tuta "Dima Hasao" an ti ta hi Assam state a district sawmthum pathum hai laia pakhat a ni a. A lienzie chu 4,888 sq km a nih. Mihriem 2,13,529 khuo 695 ah an cheng.



Dima Hasao district a hnam pawimawbik hai a hnuoia hin ei tarlang:

1. Dimasa 74,502

2. Bengali 25,264

3. Naga 17,078

4. Kuki 16,757

5. Hmar 13,862

6. Nepali 13,615

7. Karbi 7,973

8. Assamese 4,057

9. Khasi 3,157

10. Bodo 1,604

11. Meitei 1,373

Dima Hasao district hi Revenue Circle pahni a the a ni a. Chuong hai chu

1. Haflong circle le

2. Maibong circle.

Subdivisions pathum a nei bawk: Haflong, Maibong le Diyungbra.

B. "NC Hills" District Movement

Kum 2010 lai khan Lakhipur MLA le Assam Urban Development Minister Pu DP Goala thuoi Cabinet Sub-Committee recommendation sirsanin NC Hills ni hlak kha Dima Hasao tia ko ta dingin sawrkar order insuo a ni a. Dierkei ti lo hnam dang hieng Hmar, Naga, Kuki, etc. haiin IPF hmangin Dima Hasao ti kha hnawlin Sixth Schedule hnuoia NCHAC bifurcation ti thupui an hung sopui tan a. Haflong subdivision hi NC Hills district a inbuk le Maibong subdivision biel po Dima Hasao a ko dan ding lampui rawttu an um bawk. Hrattakin Haflong le Mahur mipui sawttak IPF in a lo fen a. Kum 2012 a DHD group pahni, Assam le India sawrkar hai kara inremna a chen bifurcation chungthu kha IPF haiin an lo khallut a nih. Tuta revenue district thar hung pieng ding ei ti hi IPF/IWF/ISF/IVCF hai demand neka inhnuoi met lo nisien khawm chawl hadamna a zuk hmang vat theina hmun a nih. IPF hai thil hni separate autonomous council a la puitling nawa chu "Possible" thil, Development thil le inzawma tuta separate district an i ti hi lawm a um tia sopuitu ei tam lem.

C. Hmun danga um an unauhai hmasawnna dinga Dierkei hai policy

Dierkei hai khawma an unau chanpui khuo sawmkuo panga a cheng Assam a Cachar, Karbi Anglong le Nagaon district huomsunga um hai ta dingin political apparatus an hni zing a. Chun Naga political framework hnuoia Nagaland Dimapur le a sevela cheng Dierkai hai hamthatna ding an zawng zing bawk. Inchuk ding ei nei.

D. Eicchi Pi Si D movement

Hnam sipai chu defence le deterrant an ni a. An umzing ding a um. Buoithut huna hnam santu an nih. Chu laizing chun hmu thei le theilo lo demand ve zing hai sien nuom a um.

DHATC hnuoia MAC an sukpung pha ei population le inhme in MAC seat nei vea Council sunga politics insanglem inhnel ve tum tang ei tiu. Chu politics chau chun ei mipui le khawtlang hai hamthatna ding nawrdawk thei a tih. Tuhin Dima Hasao ah Dierkei 94,000 vel an um a. MAC 19 bawr an nei. Mihriem 1,500 an um chun MAC biel an siem pei ti kha an policy a la hawi a titu ei um. Eini chu 17,500 ei pel met, sawrkar records ah. Ei in singtel kha an hriet. Amiruokchu, ei delna ah mihriem 3,000 bawr ei ni khawma MAC biel hniin an mi the chuong nawh. Chu leiin ei number zat chi hi Council seats ah an lang thei ngai nawh. An number en chun MAC 12 nei thei chu an nih. Amiruokchu, MAC 19 chu an mansa a siesa ang deuvin an ngai tah a titu an um bawk. Seats paruk nei thei hai hi seat hni ah politics an min khel tir tia so zing zing ei nih. Hi hi dan besan a sukdik chi a nih. Democratically.

Chun hnam santu hai i demand NC Hills le Cachar Hmar delna biel khitkawpa State Act hnuoia Hmar Autonomous Council ti hi thil harsa taluo a nih. State act hnuoia satellite Council hi ST nilo hai hamthatna dingin an pek ring a um ta nawh. Thengal Kachari hnam angin an mi hlutsak ring a um nawh. Assam CM hlui Pu Gogoi khan a biel mipui a tia a lo ngaiven hle. Tuhin chu boruok a dang tah. NC Hills huomsunga Hmar hai chanvo ding le Cachar sunga Hmar hai chanpuol an umna chitah an nei thei dan, an hmu thei dan ding lampui dap tum lem tang ei tiu. District pahnia Hmar hai delna biel khitkawp ti kha HNU-Assam khawma a i lo lel der an tah. HPU piengna san ei hriet Seng. Thisen, sakhuona le tlawmngaina a ei inzawmna, ei inunauna bo naw nih, Amiruokchu, administratively, hmun le environment, current dang dang a cheng ei ni tawl ta a. "Possible" thil hni tum tang ei tiu. Cachar a chu Hmar hai STP ei ni phawt hma chu autonomy le sixth schedule chu hril ngam a um ta nawh. ST Hills hi Cachar a chu fakfawm zawngna chau a nih. Cachar a Hmar ST Hills status an fak sung chu ST taktak ST Plains ni thei naw ni hai. BVHTDC politics ei lepel hma chu autonomy movement nei dan a um nawh. Development Council khawma hnam le ram rawng bawl thei a nih a titu ei tlawm pha pha thil chu hung tha pei a tih.

E. Thutawpna le rawtna

A chunga ei tarlang hnam hai khi ei en chun an ni hai le hei buoi nawk inlau a um. A number zawngin an tam a. An del ram a lien lem bawk a. Chun min an ngaisak bik bawk. Eini chu hnam dang hai hmarchadeng khawp chau ei nih. Hun thalo lo liem ta hai theinghil dan inchuk tum tang ei tiu. A tam lem hai le inthukawpa ei mipui hai hmasawn dan ding le ei khuo le veng inthanglien dan ding uluk takin ngaituo tum lem tang ei tiu. Forgive and forget.

Tuta district thar an indin tum (NC Hills ei i ti tum) hi iengtinam an hung thurdawk ding ti ei la hriet nawa chu thil la hung ni thei pali zuk tarlang mei mei ei ti ie:

1. Haflong le Mahur khitkawp (South Dima Hasao) annawle

2. Haflong le Umrangsuo khitkawp (West Dima Hasao) annawle

3. Maibong le Mahur khitkawp (East Dima Hasao) annawle

4. Maibong le Umrangsuo (North Dima Hasao) khitkawp. 

District thar hming ding ni awma inlang thenkhat zuk tarlang sa bawk ei tih:

1. NC Hills

2. East Dima Hasao

3. West Dima Hasao

4. North Dima Hasao

5. South Dima Hasao

DC office thar a hnuoia pakhat a khun an nghat ring a um:

1. Haflong

2. Maibang

3. Mahur

4. Umrangshuo

Maibong le Umrangshu khitkawpa Dima Hasao district an ti khawm ring a um a titu an um. Chu chu a lo ni chun DC office chu Umrangshu ah an inghat ring a um ti pawl an um bawk. Dima Hasao district hi an ṭhe tum dân ei la hriet chi nawa chu a khawtieng tieng khawm eini Hmar hai a bîkin minority ah um pal ei tih ti inlau a um. Hmar hai delna popo District pakhata um ding nisien chu chu neka ṭha um naw nih.

IPF le inzawma ei hnam thuoitu bifurcation le inzawma hmalatu hai hriet ding:

Geography le terrain sirsana district thar an indin tum hi a telpuia ei tangkai theina ding chun

1. District thar a hin eini Hmar hai delna biel an rinlut tum hai hi ei hnam thuoitu hai le la NEGOTIATE tha tul a tih. Diplomatically.

2. District thar a Dimasa, Naga le Kuki neka Hmar hai hamthat lemna ding thil Hmar delna ah huoilut rawn dan ding lampui hnam thuoitu hai le dapdawk tul a tih. HQ, Police Stations, sawrkar office puitling popo ei delna ram huomsunga ngei huoilut tum ei tiu. Chu chu ei hnam ta dinga "Access to government services" lo sawr theina bulpui ning a tih.

~Ziektu

Dada le Jojo-pa

6.7.2019
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate