Responsive Ad Slot

Hmar Bible Translation Committee sin thaw dan tlangpui, Bible inlet le sut a hauintak zie

Sunday, November 11, 2018

/ Published by Simon L Infimate
~ By Rev C.C.Rema

Tulaia ei Hmar Bible hrilchierna chanchinbua hung suokhai hi ka lo tiem ve hlaka. Ka tiem chângin ‘Ei hmêlmapa Diebol chu a va hlim thei awm de aw!’ ti ka lungrilah a hung um hlak a. Bible inlet le sut a hauintak zie mipui hin ei hriet ve theina dingin Hmar Bible Translation Committee sinthaw dan tlângpui hei tarlang ve ka nuom a. Hmar Bible Translation Committeea hin a zawnin kum 47 (1970 – 2017) ka lo á¹­hang ve ta a. Tuhin chu member ka ni ta naw bawk a, inphalam loin Committee sinthaw dan ka hung thursuok ve a nih.


1. COMMITTEE INSIEMDAN: Hmar Bible suok hmasatak Dr. Thanglung inlet kha Oct. 22, 1968 khan inhlânna neiin zawr á¹­an a nih. Kha lai huna Bible inlettuhai chu sâpá¹­awnga Revised Version (1885) dungzuia inlet ding ti Bible Society thurawn a ni a. Lusei á¹­awng le Hmar á¹­awng inlettu hai hin version pakhat an zui ve ve ani leiin a thu fe dan khawm an ang deu vawng a nih. Kum 1970 a inthawk khan Committee siem dan sukdanglamin committee siem thar a ni a. Hmar á¹­awng hmang kohran pawl tina inthawka member 3 or 4 intirin, term neiin committee siem a hung ni a. Tuchenah member mi tum tum 60 chuong an inthlâk ta a. Anni laia mi 15 chun chungtieng an min lawi san tah. Member á¹­hang ta hlak kohran pawl hai chu EAC, ICI, EFCI, Presbyterian, AG, Four Square, UPC, RPC le Methodist ei nih. Rev. Rochunga Pudaite in Bible dang a suta inthawkin EFCI chu committeeah an á¹­hang ta naw a. Chuong ang bawkin Rev. Kawlthanglien inlet common language an buoipuia inthawkin Presbyterian hai khawm committeeah an hung á¹­hang ta nawh.

2. COMMITTEE SINTHAWHAI : HBTC sinthaw tak chu kum 1968a Bible ei nei tasa sut suolhai sukdik le siemá¹­hat á¹­ulhai siemá¹­hat a nih. An sinthaw po po hril sêng ni naw ni a, an hrawl deu le a pawimaw zuolhai hei târlang ei tih.

i. Correction of First Edition – Ei Bible nei hmasatak kha crown size, tlar tluontlinga sut a na. A sa taluo a, sut suol a tam bawk leiin committee chun sut suolhai sukdik le siemá¹­hat á¹­ulhai siemá¹­ha dingin memberhai laia mi 4 a ruot a. Chuonghai chun siemá¹­ hat á¹­ulhai chu an lakkhâwm zoin Nov 1971 khan BSI, Shillongah an zu pek a. Kum 1972 in zawr suok thei a hung ni tah.

ii. Revision of NT le Sâm Bu – Ei Bible hi sutsuol hai sukdik le siemá¹­hat ṭêlhai ei siemá¹­ha mêk laiin, a thu fe dan tluongtlam lo le hriet harsa siemá¹­hat á¹­ul tamtak a um leiin a renga tâwk loin, a ṭêl zuolhai siemá¹­hain minor revision thaw nisien ti a ni a. NT hi demand a nasa leiin revision thaw hmasak ni sien ti a ni bawka. Revision sin a hrat theina dingin committee chun EAC hotuhai kuomah Rev. K.T Amos le ICI hotuhai kuomah Rev. C.C. Rema full time a thaw dinga hung pe suok dinga a ngên angin anni pahni chun NT le Sâm revision sin chu June 1975 a inthawkin nitin darkâr 12 thawin thla thum hnungah an zo a. MSS chu reference le glossary á¹­hangin March 1976 in Shillongah thawn thlak a ni a. Ei thaw hrat leiin á¹­ha tawk naw ni tiin an pawm rin deu a. Amiruokchu ei sinthaw dan hrilfie hnungah an pawm ta a. Calcuttaah sutin 1977 kum bulin proof reading thawin an zu um chil a. Nov 16, 1977 in inhlânna neiin zawr suok a nih.

iii. Revision of OT – NT an zo hnungin Rev. K.T.Amos le Rev C.C.Rema chun OT revision an sunzawm pei a. Amiruokchu, Rev K.T.Amos full time a an pêk thei ta naw leiin an sin chu zîngtieng, zântieng le zanah thawin Genesis – Joshua an zo hnungah Rev. C.C.Rema chu Rev. H.K. Khawlkungin a hung thlâka. An pahni chun 1980in an zo a. Typing thaw zoin 1983 in BSI ah pêklêt a na. Madrasah sutin Rev. Hrilrokhum le Rev. K.T.Amos in proof reading an zu thaw a. October 23, 1988 in Holy Bible Revised Edition chu zawr suok a hung nih.

iv. Correction of Revised Edition – Revised Edition a hung suoka inthawkin sutsuol le siemá¹­hat á¹­ulhai zawng suokna sin á¹­an nawk nghal dingin Feb 17, 1989 in member lai sin sem nawk a ni a. Sin zo fel a ni hnungin Madrasa bawk sut nawk a nia. Rev. Lalkhawmawi Tuolte le Rev. H.L.Bawia in proof reading an zu thaw a. Revised Edition Reprint chu 1992 in zawr suok a hung nih.

v. Millenium Edition – Revised Edition correction thaw hnunga 1992a an hung sut khan a hmaa ân dik tasa tamtak indikloin a hung suok nawk a, a buoithlâk kher el. Sukdikna siem dingin memberhai lai sin sem nawk a na. Siemá¹­hat á¹­ul a tam leiin paper a type suok nêkin Bibleah an diknaw po an dika belkhum ding le a kimnawhai a sira bel dingin buotsai a ni a. Type writer pângngai neka point chînlem a ni leiin a belkhumna ding chun point chînlema sut a á¹­ul a. Convention Press, Churachandpurah 6 point a insuttirin, belkhum vawng a ni hnungah BSI ah thawn a na. An mi ngaisak vak naw karah Rev. Hrilrokhumin Millenium Edition thaw thei a ni ding thu a hung hril a.

Committee chun May 10, 2000 khan a bawzui a. Ei nawr hrat pha na ding tiin Bible man ding khawm mipui lai tamtak ei lo dâwl lâwk bawk a. Biblea correction thaw dinga ei buotsai tasa kha hmang nghal dingin committee chun a hril a. Amiruokchu BSI chun type thar vawng ding a nih a ti leiin typing thaw dan ding ngaituo a ni a. Committee hnina dungzuiin ICI chun computer pakhat le typist Ms. L. Ruth le Rev. Lalkhawlienin computer pakhat le typist Ms Lalhrietkim an hung pêk suok a. Instruction petu dingin translation centre in Pu G.Gangmei an hung tir a. January 2001 in typing thaw á¹­an a na. June 2001 in NT typing zo a na. Shillongah than thlâk a nih. OT chuNov 15, 2001 in typing le proof reading zo a na. Rev. C.C.Rema le Rev. Hrilrokhumin Nov 18, 2001 in editorial proof reading an zu thaw a. Chawlkâr hni an um hnungin an zo naw po insemin in tieng an thaw a. April 01, 2002 in an zu sunzawm nawk a. May 02, 2002 in an zo a. Chu chu type setting hung thawng an ta, proof reading zu thaw nawk a ngai ding a nih. Aug 02, 2002 in Associate Director Churachandpurah a hung inzin a, a zâtve deu thaw type setting an zo ta a. Rev. Hrilrokhum kuomah proof reading thaw dingin an thawn thu le type setting chu October 2002 in zo a ni ding thu a hril a. December thla a tâwp chenin BSI le Rev. Hrilrokhuma inthawkin chanchin hriet a um ta naw zing leiin January 04, 2003 in committee chun secretary Rev. Huolthangsei le chairman Rev. C.C.Rema chu thil umzie zu hrechieng dingin Shillongah a tir a. Anni chun Rev. Hrilrokhum kuoma type setting proof reading thaw dinga an thawn hai kha correction tamtak an lo thaw nâwk leiin type setting thaw tasa kha á¹­hiekin editorial stage ah an lo sie nâwk a lo nih ti an zu hmusuok a. Correction thawtu dingin typist pakhat Haflong mi an lo sie bawk a. Chairman le Secretary tading chun a hrilhai thlâk hle a. Anni chun correction thaw taloa type setting á¹­an thar nawk dingin an ngen a. Chu dungzui chun type setting an á¹­an á¹­ha nâwk a. Rev. C.C.Reman a umnghaa, type setting chu June 09, 2003 in an zo a, Bangalore ah an thawn thlâk a. Maps, glossary le word indexhai á¹­hangin Calcutta ah sut a nih. February 26, 2004 in Millennium Edition chu ei lo nei ta a nih.

vi. Gospel Centenary Edition – Millennium Edition kha typing thar vawnga MSS buotsai a na. Mi tamtak kutsuok inchawkpawl a ni leiin sutkimlo le sutsuol le siemá¹­hat á¹­ul tamtak a um leiin siemá¹­hatu dingin committee member 14 hai lai sin sem nâwk a ni a. Siemá¹­ hat á¹­ulhai lakkhawm zo a ni hnungin BSI in computer thiem hung á¹­huoi dinga an ti angin Ms L.Ruth le Rev. C.C.Rema an tir nawk a. Centenary Edition chu July 15, 2009 in ei lo nei ta a nih.

vii. Major Revision – Major revision thuah hril ding tamtak a um nâwk a. Translation committee chun Fresh translation thaw dingin Rev. Hrilrokhum an fiel a. Nisienlakhawm a thawkna kohranin an peksuok thei naw leiin ei hlawsam a. Rev. Hrilrokhumin Pu Kawlthanglien le Pu Zahuol Pulamte hai a lo inbiekrempui dungzuiin Fresh translation chu á¹­hulin major revision thawtu dingin November 1996a sin á¹­an dingin ruot an ni a. Translation workshop a á¹­hang dinga tir an ni bawk a. BSI in an hlaw pein full time a thaw ding an nih. Dr. Thanglung inlet ei hmang lai zing hi besana hmangin New translation ni loin siemá¹­hat á¹­ulhai siemá¹­hat nisien ti a nih. An zo hmasakhai lo enpuitu dingin checking committee siem a ni bawk. Iemani chen hnungah Pu Zahuolin a tâwpsan a, Pu Kawlthanglien khâtin a thaw ta a. Pu Kawlthanglien chun ei Bible hmanglai besana hmang loin translation tharin a thaw leiin committee chun guideline point 12 pein chu dungzuia thaw ding chun an hril a. A zui chuong naw leiin ama ngei á¹­hangin committee ah hriltlângna nei a ni a. Ama khawmin committee ditdan anga thaw ta dingin ân tiem a. Nisienlakhawm a zâwm chuong nawh a.

Version pahni suok naw hrâm dingin ngaidân inangnaw hai khawm sukrem á¹­al tumin committee chun theitâwp a suo hnung khawmin a thaw dan pangngaiin a hung zo ta a. Translation committee chun thutâwpna siemna dingin kohran Pâwl tina thuneituhai kuomah an ngaidan lâkna dingin Kawlthanglien translation bu hran hran hai chu nguntaka an lo en dingin pêk an ni a. Kohran pawl tina thuneituhai chun “Ei hmang lai zing thlâktu ding chun kan pawm thei nawh” an ti senga. Chu dungzui chun Hmar Bible Translation Committee chun Rev. Kawlthanglien translation chu a hnâwl ta a. Major revision chu ei hlawsam ta a nih. Amiruokchu BSI chun common language (CL) dingin an hêm lût a. N.C.Hills Presbyterian chun committee hran siemin Rev. Kawlthanglien translation chu tuoinâmin version dang a hung suok ta a nih.

3. BIBLE SUT HAUI NTA K ZIE : Ei hril ta poa inthawk khawm hin Bible inlet le sut a hauintak zie tamtak ei hriet ta a. Point tlawmte la hei belsang ei tih –

i. Lekhabu ziek phawt hi copyright neitu an um senga. Bible Society in a sut Bible hai hi ieng á¹­awng khawm nisien copyright neitu chu Bible Society a nih. Anni phalna naw chun inlet le sut ei nuom nuomin ei thaw thei nawh.

ii. Computer ei hmang hma chun printing press ei nei ve lai khan hawrawp mal khat khat kuta thlang khâwmin lekha an sut hlak a na. Ei Bible sutna ruok chu a changkâng deu a. Linotype an tih a, hawrawp mal kuta thlang niloin, typewriter hmanga thlang khâwm a na. Tlar khat pei kha suon suongtui hmangin block khatin a hung suok pei a na. A changkâng hlea chu proof reading le correction thawnaah harsatna tamtak a um ve thung a. Thumal pakhat sutsuol siemṭha ding chun a umna tlar pei kha sut thar a ngai a. An diknaw an sukdiknaah thumal dang an sutsuol a um nawk hlak. An dika hung suok dinga ngai kha a nêka suol tam lem dâmin a hung suok nawk hlak. Chu chu andiknaw a um zingna san a nih.

iii. Full time a thawtu ding mi ei neinaw leiin, a thiem a thiem naw ti loin, member haiin mani sin le fâwmin voluntary a thaw vawng a na. Sin a hrât thei naw a. Duthusâma felfaiin a suok thei ngai naw a nih.

iv. Translation rule inzâ a ṭûl. Bible translation thawna a dân zui ding pawimawtak chu “Original inpersanlo ding” ti a nih. Thu tluongtlam le hriet awlsam ngawt ei zawng chun a hril tum tak inpersan thei a ni leiin fimkhur a ngai a nih. Kâwi deu naka inlet a á¹­ulna a um hlak. Entirna tlawmte hei la inla. A naupa naupasal chu a tupa ti a inlet chun a tâwi fel a. Anachu a naunu naupasal khawm a tupa a na. A tupa ti ngawt chun a naupa naupasal a suklang zo naw leiin kâwi deu hleka inlet a ṭûl a nih.  Mani pa nuhmei a nei a ti hi a nu a neia ti inla, a tluongtlam tawi fel a. Anachu, a pa khan a nu nilo nuhmei dang a nei a, chu chu a hril tum a ni chun a nu ti hin a kâwk fûk naw ding a nih. Duli pahni a pêk a ti hi chêngkhat a pêka ti inla, duli pahni khan umzie a nei a ni chun chêngkhat hin a kâwk fûk naw ding a nih. Chuleiin kâwi deu naka inlet a á¹­ulna a um hlak a nih. A hril tum hril fu loa, a hril tum naw kâwka inlet hin Bible inziektirtu Thlarau Inthieng hi a lung a âwi dim? ti hi ngaituo sa a á¹­ul a nih. Hi lei hin English version hai laia a hriet awlsam tak Good News Bible hi mi tamtakin an hmang nuom naw a nih. Chun, thumal á¹­henkhat a tlukpui á¹­hatak ei neinaw leia seitaka hril kuol nêkin a tlukpui hnai tak pakhat hmanga, a hrilfiena footnotea sie hi translation rule pakhat a nih. (Entirna – khawvel A AW B – Gal 4:9). Chun, thumal a tlukpui ei neinaw hai chu inlet loin, ani ang anga lâksâwng (transliteration) hi translation rule pakhat a nih (entirna – Baptisma).

v. Financial problem – HBTC hin sumhnâr a nei naw a, a á¹­ul ang peiin kohran pawl tinin an thaw khâwm hlak a nih. Bible sutna thua chun a hma chun BSI in an mi sutpêk a, einin discount umin ei zawr a. Tu ruok hin chu a sut man ei pêk hmasak a ngai ta a. Kohran Pâwl tinin insemin a sut man ding ei pêk khâwm hlak a nih. Kohran ngirhmun an ang vawng naw leiin ei mamaw hunah a lût kim thei naw a. Vawikhat lem chu RPC pawisa á¹­hahnemtak ei pûk a nih.

THU TLANGKAWMNA:  HBTC memberhai hi kohran pawl tinin ei hotu ditumtaktak vawng ei aiaw dinga ei thlang suokhai an na. MP, MLA, MDC hai anga hlaw nei an ni naw a. Kohrana an sin riktakhai phur puma tlawmngaia thaw vawng an nih. Pathien le kohran le Hmar hnam hmangaituhai chun Hmar Bible siemá¹­hatna dinga thurâwn á¹­hahai pein, theitawpin an á¹­hangpuia. Chuong lai zing chun an á¹­hahnemngaina le an inrimna hre nuom loa, thurâwn á¹­ha pêk nêkin chanchinbu haiah hrilsietna nasatak ei insuokhum zing bawk hi an ta ding chun thlasietumtak a nih. Dawn lêt nuomhai sien chu hril ding an tlasam bîk ring a um nawh. Dawtheitakin an thaw zinga, a nêka á¹­halem hung suok vak ta dingin ei tûng mêk a nih. Hmar Christian Leaders Forum hnuoia Hmar á¹­awng hmang kohranhaiin Sunday School Inchûkna kawngah pumkhata ei um ang bawk hin, Bible translation thua khawm Bible pakhat hmang tlâng thei inla nuom a um takzet a nih. Inchuklai Bu (Hrilfiebu) siemna kawnga khawm Bible pakhat zui b$k ei nei chun ei Bible hmang inang naw leia buoina um neu neu hai khawm hung bo thei tâng a tih.

Sielmat, October 31, 2018
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate