Responsive Ad Slot

Martyrs' Day Hla phuoktu Upa Laltlansung le holhimna

Wednesday, May 30, 2018

/ Published by Simon L Infimate
~ Lalruotlien Hmar.

Pathienni 6 May 2018 khan Parbungah- HWA, HYA, PSA, HAA, Valupa le VA ha’n, Upa Laltlansung hohlimpuina le thingpui dâwn puina hun ân hmang pui. Hun È›anna dingin, ama (Upa Laltlansung) in aphuok, “May Ni 16-Martyrs’ Day Hla”, chu hi huna È›hangha’n lungril tak le inza takin sak a nih a:
1. Khawvel hnam ze tinrenghai ta di;n hmun le ram,
Chungkhuonu in a lo ruotpêk;
Hmar nau lênghai khawm hmun le ram chu zawng vein,
Vâl mihrângha’n ân hringna ân inhlân.
Mihrâng fam lo changhai, in ta di’n hun le ni
A tharin kân hung inhlân cheu;
Hmar nau zalêng ruolha’n May ni 16 hi,
Martyrs’ Day ti'n kân inhlân cheu.
2. Ram santu mihrâng, buonleia lo zâl tahai,
In tlawmngaina kân innghil naw;
Tlâng tin muol tina sam ang lo zâl inlakhawm,
In sakhming hril hi bâng thei nâwng kân ti.
3. Ram le hnam ta dinga mi tlawmngai hai le
Hringna chen lo inhlântuhai leiin,
Ei hnamin pâr anga vul ni la nei a ta,
Ân sakhming ṭhangthar lai mâwi zuol a tih.

Zâwna petu=Z (Mi dang a’nthawk)
Dawntu= D (Upa Laltlansung)

Z – A hmasa’n, I sin thawna leia Parbung hung chuong kai I ni thu kan hrieta,. Chuleiin, in insûng chanchin hai kimchang taka hrietna kân nei naw leiin, mi hril pêk thei la lâwm um hle’ng a tih:
D – Ahmasa’n, vawisûn hin khawsûng nu-le-pahai; HYA, HWA PSA, HAA, VA le Vâl-upa ha’n inpâwlpuina hunhai in mi buotsai pêk leiin inrênga chungah lawmthu ka hril a nih. Ka piengna khuo chu Patpuihmun, Vangaitlâng ana. Urêng 5, pasal 3 le nuhmei 2 kan nih a. Kan urênga a upatak chu tlangvâl lai tak May 26 1975 khan a thi a. Tuhin, kei hi nuhmei neiin, nau 3 kan nei a. Amiruokchu, ka nauhai 2 in muol ân mi liemsan tah a. A naupangtak pasalte chau leh ka nuhmei le mi 3 kan chêngtlâng a nih..

Z – I piengna khuo Patpuihmun a’nthawkin Parbung khuo hi iengtik kuma hung insawn am I na ?
D – Kum 1996 khan Parbunga ka thawkna RPCNEI District office ah Accountant sin thaw dinga transfer ka nih.

Z – Hnam PasalÈ›ha fam chang tahai hrietzingna dinga I hla phuok ‘May 16’ ti hla hi iengtik kuma I phuok am ana ?
D – May 11, 1991 kum a nih. Martyrs’ Day hi 1990 khan ei Hnam Sipai haiin an hmang È›ana. Ka hrietsuol naw chun, October 1990 khan HPC Council inÈ›hung, Hmarkhawliena neina hun a khan, Hmar hnam pum huopa hmang dinga thu an suktlûk tah angin, 1991 a’nthawk khan vawisûn chen hin kumtin ei hmang tah anih. Chuleiin, tu kum hi vawi-28 ei lo hmang kâi ân tah. Hienga Councilin, Hmar umna ta phawt ah Martyrs’ Day hmang dingin ân hung rêl ta lei hin, keini Patpuihmun khuo khawma ropui taka hmang dingin kan inbuotsai ta nghâl a. Khang hun lai khan, keini hi Student le HYA tieng lo È›huoi hlak kan ni leiin, Pu Pauva, Chairman Valupa chun, hi programme siem dingin ami hung râwn a. Chuleiin, programme chu kân induong tah a.Chulaichun, ka lungrilin,” ‘Martyrs’ Day’ chu ei zuk hmang el ding ân ta a; ei Hnam tlangval fam lo chang tahai iemanizât ân lo ni tah a, ânni hrietzingna di’n, a ni ei inser ding ân ta a. Amiruokchu, ânni hai hrietzingna ding Hla hlak la umlo ana…” tiin, ka lungril a chun Martyrs’ Day hla ding hi a hung inlang tah anih. Ei unaupa Ruolkhum le Lalremsang Songate hai chu atlûk ka hrila, ân inchûka, chutaka inthawk chun, Ankhasuoa Rohlupui a sangnu Roneihlu chu Patpuihmuna hung kher kha, a tlûk ân lo hrila. A unu Rohlupui khawmin Cassette a khawm a hung sak ta pei a nih. A Solfa ziek a um naw lei hin, a tlûk le a thuhai khawm hi, keima siem angnaw meta sakna khawm a um nuol anih. A thu chu nakie ta ei sak ang char kha a original chu anih.

Z – A hla thua châng tâwpna tak kha ei hang en chun, hi hla I siem hunlai khan vision ilo nei anih ti ei inhmai naw a. “…..hringna chen lo inhlantuhai leiin, ei Hnamin pâr-ang vul ni la nei ata….”, ti’n. Chuleiin, tuhin ei Hnam pasalÈ›ha le ân thisen manin ram-‘Sinlung Hills Council’ a hung pieng È›huoi el ta hi lâwmum ei ti hle. Nangma tieng pangah, hi ei ram hung pieng hi ilo suongtuona leh khaikhinin, I bûk inmil thei am ?
D – Lâwm a um…Khânglai hun a khan chu, Mizoram, Aizawl North ti a ko vawng ana. 1985 khan UT a’nthawkin Full State an hung hmu a. Chutaka a chun, ei unau Pu Renglienhai, Pu Malsawm Ralsun le Pu Raltawna hai chu 1987 khan Patpuihmunah an hung tlân a. Pu Renglien hi keini inah ân kula, Pu Malsawm Ralsun kha, ei hrietthei dân ding chun, Elsung a sunghai in a khan. Chun, Pu Raltawna kha Pu Chama inah. Khang ang khan, ân thiltumhai kha Mizoramah ân zuk hrila chu, MNF buoi laia Grouping ân lo thaw kha buoina hung suok thar nâwk el ding anga ân lang lei khan, ân hrildar hne naw a. Chuleiin, ‘Nangni puonthu khailaiha’n, mi va tlawmngai pui unla, mi va hrildar pui ro”, tiin, kha taka inthawk khan HPC Movement hi Non-violence hmangin ei È›an a. Chuongang hrim chun, Council inÈ›hungin, ‘Peaceful Bandh” huoihawt dingin hma ân lâk È›an a. Ring naw ang takin, MAP hai chu anlo khau ta em em a. A vawihnina dingin Peaceful Bandh kha thaw nâwk rawt ana. Eini tieng ami khawm thisen lum pawl eilo um ve nuola. Famtah Pu Thangsang General President ama khan, Mizoram sorkara khan Dateline alo pêka. Kha kha bawzuilo theilo ani ta leiin, ân hang bawzui nâwk khan, ei tlangvalhai Bandh huoihawta È›hanghai kha MAP hai khan nasatakin ân lo vuok hliema. Manipur- Churachandpur tlâng chenin hliemhai kha eiin enkawl kha anih a. Chutaka inthawka ei tlangvalhai lungsenin Phuibuong le Khawlien khuo ahai khawm salei dâwlin, volunteer ei hung insiem tah a, cham lovin hmangruo hmanga ramsuok ei hung um tah anih.Ei pasalÈ›hahai thisen man hi poisa’n a man naw hle a. Tuta Mizorama ei Ram hung pieng khawm hi ei tuornahai en chun a nêp ka tih a, ka beisei a phak naw anih. Asanchu, NC Hills ami anga Sixth Scheduled hnuoia Autonomous District Council ang hi ka beiseina kha alo na, khang hun lai khawm khan ei movement kha kalo inhnik ve em em anih. Amiruokchu, tuta inthawka Hnam khat anga inthuruola tlângkhata ei um chun ala hung lien pei ka beisei anih.

Z – Hla dang dang phuok I nei sa am ?
D – Lusun Hla 3 ka phuok ta bawka. Chun, keini kân khuo bingin, Weekly News “Hmar Arasi” kan insuo hun lai khan anih, hi kan News ‘Hmar Arasi” hming chawi hin hla ka siema. Rohluopuiin AIR Imphal ah a khum nghe nghe. Chun, kan tlangval lai hun a khan Playing Card hi an uor em em leiin, “Playing Card’ ti hla khawm ka phuok bawk anih.Ka hla phuokhai chu a reng chun 8 lai chu anih.
Z – Khawvela hnam ze hrang hranghai hin ram hmangaina hla, hnam pasalÈ›ha hla le ram ngaina hla tam tak tak ânlo nei ve a. Eini hnam a khawm hieng ang hla phuokthiem tak tak ei um ve a. Abîkin, Parbung khuo a mihai hi Pu L Tlanthang Chairman VA in mi hung hril sienla lawm um hle’ng atih ie:
D -  Hi Pu Laltlansungin Martyrs Day hla mawi tak el alo phuoka, Martyrs Day hun zât ei sak hlaka. Chuelbâkah, Parbung khuo mi fam lo chang tah Pu F Tuothang Songate khawmin hnam pasaltha hla iemanizât alo phuok ve a. A hla phuokhai, zuk sak lang chu ka mitthli a thla’l ding ân si a, a hrilin hung hril el lang,”…a sâng a sâng kân hringna a ral chun, a sing a sîngin la thung ve’ng kan ti. Kan hringna inzawmpui Pathien hring ân leiin. Hmelma râl chu la hne ngei kan tih….”, “…Laipui chêngrâng in ri dum dum karah, suilung phanglo Hmar tlangvalhai. Keipui ienga hnung tawl lovin, Mihrang fam muol ân lo liem tah…”. Hi a phuoksan chu, tuta HPC (D) a Martyrs-hai ni lovin, Khawthar Lenglai Club kan indin hun lai khan, khi ei pansakhai le inhrietthiemnawna neiin, ei Hnam pasaltha 7 lai muol ânlo liema. KLC chun ân nihai hrietzingna lung ka dâwna a, Pu Ngurdinglien Hon’ble Minister Khuollienin hi hun ahin kan hmang nghe nghe a. Chulai huna chawp-le-chila kan inphuoktir anih.Keikhawm ka lungrila alo sipliem ve nîng ata, “….laipui chengrâng inri dum dum karah, suilung phânglo Hmar tlangvalhai…”, ti po kha ka ziek dawka, a thu danghai chu Pu F Tuothang Songate khan a siem a. Hla phuok a chu a phuok tawi tak nIng ka tih.Hienghai naw khawm iemanizât lai a phuok anih.Chun, vawisun hin Pu Laltlansung ngei khawmin Pasaltha hla mawitak alo phuok lei hin Parbung khawmin chawimawina thuziek le Thangsuo puon hai khawm eilo inkhumtir tah anih.Hi el chau ni lovin, tuta Sesawnga HPC (D) Homecoming Ceremony ahai khawm khan Pu Laltlansunghai, Famtah Pu F Tuothanghai le mi dang danghai Hnam Hla phuokthiemhai kha Chawimawina le abîka fielnahai khawm, ka mimal È›hahnemngaina a chun, pehai sien ti kalo beiseipui kha anih.

Z – The 28th State Level Hmar Martyrs Day Saikawt hmun a È›hang ve di’n fielna I dawng am ?
D – Ka dawng nawh. Nisienlakhawm, È›hangthar remhrie, bengvâr le mithiem in hung suok thar peia, kei khawm mihriem dânah kum upa tieng (k-61) kalo ni ta bawka. Mi hlutsaktuhai le mi ngainatuhai po  po chungah a vêl vêlin lâwmthu ka hril anih.

Z – SHC Mizoram Chapter a ding hin, ei È›huoituhai kuomah thurawn I nei am ?
D – Hi Council hin eini Hmar nauhai khawlai hmuna um khawm nihai sien, mi keikhâwmtu le ei Hnam damna ni ngei sien ka nuom a. Ram dang danga Hmar nauhai hi sunga va lûta khawsakna rel tumtuhai khawm, ânlo fela, ân thiemna’n alo phâk ani chun, Council hin lo bawzui pei sien nuom um ka tih.

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate