Responsive Ad Slot

DISTRICT THARHAI HI

Friday, January 20, 2017

/ Published by VIRTHLI
~ Lal Dena

Ei chengna Manipur state hi Fifth Schedule hnuoia um a nih a. Assam, Meghalaya, Mizoram le Tripura hai ruok chu Sixth Schedule hnuoia um an nih. Ei hriet ta angin tribal/scheduled area hi Manipur pumpui hmun 10-a thea hmun 9 zet a nih. Schedule area um hai hin reserved quota neia Manipur Legislative Assemly-ah aiawtu an intir baka, a hran lieuva mania roinrelna autonomous district pariet a nei a. Hi hi Sixth Schedule District provision zula buotsai a nih. Sixth Schedule district ei hni rawpa, hi hi thil theilo chu a ni nawh a, thil intak a nih. Sixth Schedule hnuoia um ding chun Indian Constitution siemthat (amend) a ngai a, chu ding chun state sawrkar le central sawrkar remtina lak hnunga, parliuament-ah member hmun thuma thea, hmun hni’n an remti a tul.

December 9, 2016 khan a umsa zing district 8 hai baka district 7 siem belsain a um a. Gazette notification insuoin, a awptu ding Deputy Commissioner le SP hai khawm ruot fel an ni nghal. Chief Minister O.Ibobi khawmin a khawnbawl thenkhat hai leh district siemthar hai hawngna a hmatiemin a nei nghal. Chu umzie chu tuhin district 15 ei nei tah tina a nih.

Iengleia hieng district thar hai hi siem thut an ni am? Asan ni awma inlang hai zuk tarlang ei tih..
Pakhatna: Damte’n Manipurah khawm BJP wave a hung insang tiel tiel a. Assam rama kum tam tak Congress lo inlal ta khawm phur thlukin a um a. Manipurah khawm Congress kum 15 an inlal tah a. Assam rama ang bawkin Manipurah khawm political change um thei dingin an lang a. Congress MLA ni lai dam an inbana, BJP-ah an lut a. BJP MLA khawm inbanin Congress zawm an um tho. Amiruokchu, a state pumpui enin BJP wave a hung insang tiel tiel a, hi hi ngaitha thei a ni nawh. Hi dangna ding hin district thar hai siem an nih.

Pahnina: ILP Bill siem leiin, tlangrama MLA po po mipuiin thiemnaw an inchangtir el baka, an hnawl a, a then lem chu social boycott chen thaw an nih. Hi bill dona tribal movement sabotage-na hmangruoin hi district tharhai hi siem an nih. Tribal MLA an mipuihai hmaa hmai man ta lo hai an hmai phifaipekna dinga hieng districthai hi siem an nih. An tum ang hrimin hi district thar huom sunga mipuihai chun an lawm hle.

Pathumna: UNC movement a fe zing a, economic blockade khawm ni 50 chuong rauh a lo aw tah. Hi UNC movement sukzuoina ding hin Naga chengna khuohai thenawiin district tharhai hi siem an nih. Naga inhlawmna bik deuh chu None district a nih. Hieng district thar, abikin None district, Kangpokpi district, Tengnoupal district le Kamjong district-hai hin UNC political goal ieng chen am kakhawk a nei ding, lo thlir ei tih. Ieng chenin am UNC politics a hung siem danglam ding, a tha tieng am, a tha naw tieng? Ibobi sawrkarin UNC movement a chona a nih.

Palina: Ibobi (Congress) ‘divide and rule’ policy a nih. Tlangmihai Naga le Mizo-Chin-Kuki inthuruol hi phaimihai ta dinga thil dit um lo pakhat a nih. Hi district thar siem lei hin hnam thenkhat an lawm a, thenkhat an pheng indura. Mi tin suklawm thei a ni naw hrim a. Amiruokchu thil pakhat chieng takin a vuok deih. Hi district thar siem lei hin tlangmihai inthuruolna nasa takin a sukhnuoi baka, tlangmi le tlangmi inkarah khawm inringhlelna a hringsuok mek bawk anih.

Pangana: Congress Party hin electoral a beisei leia district tharhai a siem a nih. Iengleia hun khang chen kha a to vung vung am a na? Election zuk hmasuon el ding, election hun ding tarik la puong hma si, election code of conduct-in a huom hman hma si, a hun (timing) hisap dapa, district thar siem hi a puong thut a nih. Stakeholder-hai le mipui inrawna a um hman nawh. Chuleiin, district thar siem lei hin Congress Party hin cheap popularity le electoral gain a beisei a nih ti a chieng.

Sukpuitling (implementation process): Hieng district siemtharhai detail-in a sinthaw dan ding a hril naw hi a tricky vieua an langna a nih. A hmaa district um ta sa hai khawm revenue district vawng an nih. Beisei dana chu a hmaa district lo um tasaa department 39 hai khawm a um vawng ding a nih. A hmaa district-hai ang bawkin council member, district boundary le constituency siemthar ning a ta, council member iengza’m um an ta? ti hai chu sawrkar thar mawphurna hung ning a tih. Tu hri hin chu hieng district thar sukpuitling ding hin Deputy Commissioner concerned le bieltu MLA le public leader an pawimaw seng. Ei hmaa inthlangna um ding leiin bieltu MLA chun tuhin kut a rawl thei hri nawh. Hmathlir: Manipurstate hi deficit state a nih a, mania intodel state a ni nawh. District 8 um tasa baka district thar 7 belsa a nih a. Chuleiin, state budget nasa takin a hung nghawng ding a nih. District thar puong a awl angin, a sukpuitling hi a awl naw ding a nih. March 2017 inthlang zova, tu pawlin am ministry hung siem an ta? Hunin hung hrilfie’ng a tih, lo nghak hri phawt ei tiu. Tu pawl ministry khawm hung inlal hai sien, district thar 7 hai butlinga siem chu an mawphurna a nih. Inchik ding pakhat chu district thar 7 hai Congress ministry siem a ni lai zingin Manipur state sawrkar siem a nih. Sawrkar pakhatin a lo siem ta chu ministry dangin a hnawl thu a um nawh. Hmabak an kho hle.


Lal Dena
+919402789963

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate