Responsive Ad Slot

Hmar nau zaleng ruol ha’n ieng leia May 16 hi ursun taka an inser hlak am a ni a?; May16: Hmar Martyrs’ Day

Saturday, May 16, 2015

/ Published by VIRTHLI
~ LRS Puruolte

Khawvel hnam ze tinrenghai ta di’n,
Hmun le ram Chungkhuonu in a lo ruotpek;
Hmar nau lenghai khawmin hmun le ram chu zawng vein,
Hmar mihrangha’n an hringna an inhlan.

Mihrang fam lo changhai, in ta di’n hun le ni
A tharin kan hung inhlan cheu;
Hmar nau zaleng ruolha’n May ni sawm le paruk (16) hi,
Martyrs’ Day ti'n kan inhlan cheu.

Ram santu mihrang, buonleia lo zal ta hai,
In tlawmngaina kan innghil nawh;
Tlang tin muol tinah sam ang lo zal inla khawm,
In sakhming hril hi bang thei nawng kan tih.
Ram le hnam ta dinga mi tlawmngai hai le
Hringna chen lo inhlantuhai leiin,
Ei hnamin par anga vul ni la nei a ta,
In sakhming thangthar lai mawi zuol a tih.

Tukum 2015 a May 16 Hmar Martyrs’ Day hih inser tan a ni a inthawka a tum 25-na (Sawmhni Panga-na/Silver Jubilee Kum) ding a lo ni ve der tah. Hmun hran hran a cheng Hmar-nauhai chun hi Ni hin umni khamin hnam nipui a ni ang hrimin, hlu le inza taka suklangin, hlutsak takin programme chi tum tum hai buotsai le huoihawtin hmang an tih.

Hmarnauhaiin an phu hlie hlie, India danpui hnuoiah an i ngen, July 3, 1986 laia inthawka hma an lo lak tan tah le October 5, 1987 a inthawka vawisunni chena  Mizoram-a Hmar Autonomous District an ngenna le inzawma  pensuok, hnam Pasaltha chungchuong, an hringna hlu tak el in ro lo a, ram le hnam tadinga lo inhlan (Martyr lo chang pha hiel) tah hai hriet zingna, inzana le chawimawina Ni a ni ang hrimin hi Ni hi ursun tak, hlu tak le inza taka hmang le inser ning a ta. Chun, hi Ni hin hnam pasaltha, fam lo chang tah hai hrietzingna, inzana le chawimawina in an ruong zalna hmun ngei le an thlan haia dam fein totawka tawngtaiin, parhai inhlanna nei a ning a tih. Manipur State Level in Saikot Playground, Tuithaphai hmun a khawm ursun le ropui takin chawhnung dar 1:00 PM a inthawkin inser le hmang ning a tih.

Tukum hin Manipur a chun kum dang neka ropui le puithu lema hi ni hi inser dinga hmalak a nih a, kum dang haia la um ngailo item chi tum tum huoihawt ning a tih. Flag le T-Shirt hai khawm a hranpa taka buotsai a ni a, State puotienga inthawk khawmin ngaiven a hlaw hle a. Order a tamin, a’n zawm zut zing leiin buotsaitu Hmar Martyrs’ Trophy Organising Board (HMARTOB) le an thlawppui Print le Marketing mawphurtu Downtown Grafix, Tuithaphai laia mi hai chun an pekdawk seng naw tiengpang hiel a nih! Hiengang khawpa hnam le mipui hlutsak a hlaw hle-na thu a hin i/c Media & Publicity Department, HMARTOB chun an lawm hle thu hrilin, hnam tadinga mi thahnemngai, inphal tak tak, an hming lam senglo hiel an umna thu a khawm lawmthu an hril mawl mawl a nih. HMARTOB huoihawtna hnuoiah April 7 - May 16, 2015 inkar sung aw ding a buotsai The 12th Hmar Martyrs’ Trophy Football Tournament 2015 chu Saikot Playground ah khel a nih a. Kum dang po po nekin thlirtu mipui an thahnem thei hle a. Final ni le Hmar Martyrs’ Day Manipur State Level May 16 a hi lai hmun a inserna hun a lem hin chu mipui an thahnem zuol hle dinga beisei a nih. Chuleiin, Traffic, Steward/Usher, Official T-Shirt, Badges, Security, Stall le thil tul chi tum tum hai chu uluk taka huoihawttuhai hrietpuia peifel diem a nih. Unau hnam tum tum hai khawmin an hlutsak em em a, hi tournament a khawm hin Team 34 lai zet thangin, State le National Level a in khel phak, Club inlar tak tak haia Player ni phak dam, District puotienga mi khawm hi huna inkhelna a hin an thang a nih. Hieng a ni lei hin mipui mit khawm a tlaiin, hi Tournament hi ngaiven a hlaw em em el a nih. Manipur sung a bawk hin Sinlung Badminton Association (SBA) huoihawtnain 3rd Hmar Martyrs’ Badminton Tourney 2015 khawm May 14 – 15 inkar sung Muolvaiphei Community Hall ah huoihawt a nih. Hieng Hmar Martyrs’ hai puol a thil huoihawt a um hai hih, hi neka ropui le huop lien lem le hmun pakhat ah khawvel huop a la thaw a hung ni pei hi mi tamtak chun an lo nghakhla hle a. Chuongang chu huoihawttuhai ngaituona inril tak khawm a ni mek a nih.

Tukum a Saikot khuo a hi Ni le inzawma item suklang a um dinghai lai hin Hmar mihrat hmingthang (L) Pu Khuplal Songate a tuhai laia mi Mr. Khuplal (16) khawmin Hmarhai hrat zie khawvel hmuhawiah a pholang ding a nih. Hi hun a hin Cultural Show chi tum tum Muolvaiphei le Rengkai HYA hai a inthawk in entirna um a ta, ram le hnam hla  Nk. Lalengvari Sinate, Nk. Gladys Lalparzo le mi hran hran a inthawk ngaithlak ni bawk a tih. Hi hun a hin Prof. (Dr.) L. Fimate HoD, Forensic, JNIMS chu Khuollien niin, Khuol inzaumin Puhai- Thanglianpau President, ZRO le P.S. Haokip President, KNO hai thang an ta, Khuol Chawngpuin Pu Laldawnlien Varte President, HYA Gen. Hqrs. A thang bawk ding a nih. Hmar Martyrs’ hai inzanain Commemoration Service um a ta, HPC Returnee haiin hun hmang bawk an tih. Football Final Match chu Hilltown FC le Lamka Sports Club (LSC) in inkhel an tih. 2014 a Hmar Martyrs’ Trophy latu chu B. Aijalon an ni a. Runner Up chu FAST (Rengkai) an nih. Tukum a hi Trophy 3rd Place chu Sielmat in an lo lak tah a nih.


Hrietzing tlak hai:
*December 1989 khan Hmarkhawlien Khuo, Assam  ah Hmar Peoples’ Convention (HPC) Inkhawmpui nei a ni tumin kumtin-in May 16 hi “Hmar Martyrs’ Day” ti a inser di’n rawtna le thutlukna siem a nih.
*1990 khan chu HPC sunga chauh hi Ni hi ursun taka inser tan a hung nih a. A kum nawk 1991 a inthawk khawvel huop, Hmar hnam pumpuia inser dingin HPC chun ngenna le thupek an insuo a. Hnam sunga Political tienga Pawl lien tak a ni lei le a hmalakna chu Hmar mipui inhniktlangna a ni bawk leiin, thlawp a hlaw thain, a hlawtling hle.

*HPC Returnee hai chun Nov. 12, 1996 khan Saikot khuo ah Hnam Santu Pawl ti hming chawiin Pawl an indin a. 1997 khan Hmar Martyrs’ Football Trophy hi an hung rawt dawk a, anni hai hmalakna zar le huoihawtna hin Football Tournament kum tin, tum 11 lai zet huoihawt a lo ni tah a, Unau hnam tum tum le Team inlar tak tak hai chu hi tournament a hin suokin, an inkhel hlak a nih. Hi tournament huoihawt hi tukum a inthawkin Hnam Santu Pawl hin an pekdawk angin Hmar Martyrs’ Trophy Organising Board (HMARTOB) indin a hung umin, anni kut ah a hung um tah a ni a.Anni inrawina le huoihawtnain Saikot Khelmuol ah Manipur State Level a ding bikin The 12th Hmar Martyrs’ Trophy Football Tournament 2015 ti a a hming inbukin huoihawt zawm pei a hung ni tah a nih. An thil tum chu inpumkhatna le inthuruolna thalem a hung um theina ding, hnam tadinga fam lo chang tah hai hrietzingna ding le Thalaihai insukhlimna hmangruo pawimaw tak ni dingin Football le Badminton Trophy hai hi an hung huoihawt ta pei a nih.

Hmar Peoples’ Convention (HPC) hung in tan dan le Hmarhai:
Hi pawl hi hnam tadinga tlawmngai fal bik Pu J. Laldinlien, Pu Thanglien sung, Pu L. Sungte le Pu J. Thanzuola hai chun July 19, 1986 khan Pu Mana & Sons hai building Dawrpui, Aizawl-ah an inthung khawm a. Chutaka inthawk chun  Mizoram Hmar Conference koin Organising Committee Chairman  dingin  Pu J. Laldinlien le Secretary dingin Pu Thangliensung, Treasurer dingin Pu J. Thanzuola le Convenor dingin Pu L. Sungte hai ruot an nih. Chuongchun, Mizoram Hmar Conference chu Vaitin ah October 19, 1986 khan rawt a nih a. A thupui chu Hmar Political Future a nih. Hi tum hin pawl indin le hmalak a tul zie an hriet leiin Mizoram Hmar Association indin a ni a, hi zo December 9, 1986 Sakawrdai-ah Convention chu ko nawk a nih a. Hi taka hin Mizoram Hmar Association ti chu Hmar Peoples’ Convention (HPC) tia thlakthleng a nih. HPC President hmasatak chu Pu J. Laldinlien a ni a, Vice President Pu Thangliensung, Gen. Secretary Pu Malsawm Ralsun le Treasurer Pu J.H. Thanzama a nih. Hi zo sawtnawte a (1). Pu J. Laldinlien, Suongpuilawn A/C, (2). Pu Thangliensung, Ratu A/C, (3). Pu Malsawma Ralsun, Bilkhawthlir  A/C-ah an ngir a. Vangduoi thlaktakin an hlawsam seng a. Chu hnung chun President chu 1987 khan MAP haiin an man le inzawma a bang leiin Pu J.H. Thanzam rawiin October 5, 1987 khan Mizoram Governor kuomah Hmar Autonomous District hnina Memorundum an peklut a. Sawrkardai ah April 12 – 13, 1988 khan 1st Assembly chu nei a nih a. Hi taka hin President Upa Hmingchunghnung, Vice President Pu Thangliensung, Gen. Secretary  Pu T. Thangtluong  le Treasurer Upa Thangsung thlang an nih. Pu T. Thangtluong in a sina harsatna a um leiin Pu Malsawm Ralsun hmang a nih. Hiengang hin Politics inlumlet chun hun a hung fe pei a. Mizoram sung le khawvel a Hmarnauhai thlawp a hlaw hle a nih.

An thil ngen sawrkarin a ngaisak naw leiin an lungawinawna suklang dingin March 28, 1989 chun Peaceful Bandh darkar 24 sung Demand Area ah neiin chu taka chun Mizoram Armed Police (MAP) hai chun pawitawklo, Inchûklai, Nunghak le Tlangval hai chu indawina thang der loin Khukri Chem damin an sat a, thingher in an vuok bawk a, thisen a luongin a luong el a nih. Chutaka hliemhai chu  Aizawl pan ngam lovin Tuithaphai tieng an pan a, Rengkai Community Hall ah enkawlin sawt tak bawsawmin an um a, vangnei thlak takin a thi ruok chu an um nawh. Chu zo April 18-19, 1989 sung khan Bandh (Peaceful Bandh) darkar 48 an ko/huoihawt nawk a, hi tum hin MAP ha’n Tlangval le Nunghak tam tak chu ramhnuoiah an hnawt lut tah a nih. Hienganga thil a hung ta pei lei hin ramhnuoiah thang khawin  kum iemani chen an khawsa hnungin Mizoram Sawrkar Congress (I) Sawrkarna Congress- (I) sawrkarna hnuoiah July 27, 1994 khan MoU an hung ziek thei tah a. Hi Accord Signed hun laia thuoituhai chu President Upa Hmingchunghnung, Vice President Upa Thansung, Gen. Secretary Pu Lienhmingthang Varte, Asst. Secy.- Sapkhum, Info. & Pub. Secy Pu Sangthankhum, Chief Organiser- Lalmalsawm Darngawn le CRC Members: 1. Dawnsavung 2. Darlaithang 3. Khumte Hmar 4. Manthamawi 5. Tlangthankhum 6. Rosiem 7. Lalthanmawi hai an nih.
July  ni 27, 1994 a Mizoram Sawrkar le Remna Thuthlung ziek a, nundan phung pangngai hung zawmtu HPC hai chun Sinlung Hills Development Council (SHDC) huom chin ding RAMRI an siem/rin dan chu Mizoram Sawrkar ah ni 20.11.1994 khan an thelut a, SHDC chun mi thenkhat in rawina hnuoiah Hmar hai ngen tak District niloin Sinlung Hills ah sin a thaw mek tah a nih. –( RAMRI an siem/rin dan chu Manmasi YB 2006 – 2007; Phek 166, 167, 168, 169 hmu thei a nih). Amiruokchu, Hmar mipui tamlemin an thil hni tak le dit dan tak a ni phak naw el bakah Mizoram sawrkarin inremna thuthlung an siem chu a zawmnaw le bawsiet a um lei le an thil ngen ang tak a la pek naw le ngaisak nuom naw zing leiin vawisunni hin Hmar ha'n Mizoram a Autonomous District an ngenna chu an la sunzawm zing a, thahnemngaina le hnam hmangaina a nasa deu deu leiin Pawl khawm tam tak a hung pieng pha ta pei a nih. Mizoram  le India Sawrkar hai hin an hmatienga Hmarhai thil ngen hi an ngaisak hi an thaw ding tak a nih ti hi an hriet thar nuom a um  hle. Mizoram-in zalenna le India ram laka ngen a nei lai hun a khan Hmarhai chu a thuoitu, hmalatu, a tuortu tak le an hnik hnik an nih a. An hringna chan khawm tam tak an lo um a nih. Hmarhai hi mihriem le hnam pakhat, Pathien siem  an ni ve a, chuleiin inza a, ngaisak an phu hle a nih. An tawng humhal pek, kawng hran hran haia thlir hranglo le an tawng, khawvela tawng mawi le hausa ve pawl a ngai thei hiel hih Mizoram Official Language a hmang khawm a phu hle a nih. Mizo inti nuomlo tam tak thangthar lai an hung um pei ta nasan tak khawm sirde an ni lei a nih! Hmarhai chunga Human Rights dan kal a chetna Mizoram ah a hluor hle el khawm hi mitam tak mak ti le unau kar hung suk hla deu deu tu a nih ti Mizoram sawrkar le Mizo hnam hmangaituhai hin an hriet thar dinga tha chu a nih.

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate