Responsive Ad Slot

Hmasawnna Thar | 28 February, 2015

Saturday, February 28, 2015

/ Published by Ralsun Hmar
Hnam thil chi hran hran hai documenting thaw
CCPUR: National Institute of Design (NID) hmalaknain Feb. 27, 2015 khan Rochunga Bangla, Sielmat, CCPur-ah “Documenting the Textile Traditions of the Northeastern States of India” ti thupui hmangin hnam thil chi hran hran hai study neiin documenting thaw a nih. NID a inthawk Mr.Arnab Senapati, Designer (Research); Ms.Amishi Vadgama, Assoc. Designer (Research); Ms.Samridhi Thapliyal, Assoc. Designer (Videography) le Ms.Laldintluangi Tochhawng, Assoc. Designer (Photography) hai an thang a. Ei hnam sunga inthawk Rev.Dr Rochunga Pudaite, Founder President, Bibles for the World le Hmar Art & Culture Society haiin an uop. Hi huna hnam thil pawimaw tak tak documenting thaw thei dinga hma lo latu chu Pi Lawm Pudaite le Pi Buonzamawi hai an ni a. NID hai hin Churachandpur sunga hnam tum tum documenting la thaw pei an tih. Zan huna khawm NID le Art & Culture hai hi inpawltlangna an nei. (Alan Famhoite)


Manipur-ah Lecturers 1682 an um: M. Okendro
Churachandpur-ah lecturers 97 an um
IMPHAL: 10th Manipur Assembly 10th session fe mekah Education Minister M. Okendro chun, Manipura Government Colleges 28 haiah partime lecturers hai thangin Lecturers 1682 an um a, hienghai laia lecturers ( regulars le partime) 318 chu Hill distict haia thawk an nih tiin Ukhrul A/C MLA Samuel Risom indawnna dawnin zanikhan Manipur Assembly- a a hril.

Hill district haia lecturer an tlawm nasan chu Government Colelges 28 um laia 7 chau Hill district-a um an ni lei a nih tiin M. Okendro Singh chun a hril a. Hill district haia Lecturers 318 hai laia 67 hai chu Churachandpur College le 30 hai chu Lamka College a thawk an ni a; United College, Chandel ah 68; Tamenglong College, Tamenglong-ah 33 le Pettigrew College, Ukhrul-ah lecturers 38 an um. Presidency College, Motbung-ah lecturers 66 le Hill College, Tadubi- ah lecturers 16 an um. Hill districts haia lecturer tlawm nasan dang nawk chu Hill College, Tamenglong College le Lamka College haia Arts Stream chau a um lei le hill districts haia Govt. Colleges haiah Commerce stream a um naw lei a nih tiin M. Okendro Singh chun a hril bawk. Manipur state sung khawlai hmuna khawm Model Primary School building bawl a la ni nawh tiin Samuel Risom indawnna a dawn bawk.

Samuel Risom indawnna dawnin Social Welfare Minister AK Mirabai chun, kum 2012-13 khan Old Age Pension Forms 17,000 sem a ni a, sienkhawm 2013-14 le 2014-15 a chun Form sem a ni nawh tiin a hril.


DM students han thil tam tak an suksiet
IMPHAL: DM College Students Union helna nei mek hai chun zanita an college lampui siemtha dinga Joint Director, Education (U) le Commissioner College campus a tlung intak leiin zani 11:40AM vel khan College a Engineering Cell-a computer room an suosam bakah tuola innghat cars hai suksiein administration room an suosam bawk. Joint Director hi a hmun tlung dinga ti minutes 45 pel hnungin a tlung hau a nih. Zani hmasaa an inbiekna dungzuiin Jt. Director hi dar 11 a tlung ding le lampui siemna sin tan nghal dinga ti niin L. Sanatomba, General Secy. DM College Jt. Student union chun a hril. Joint Director in ni 45 sunga lampui siemna zo hman dinga a tiem leiin iemanichena dingin nuorna la chawlsan hri a ni thu hrilin student hai chu zinga inthawk class kai tan dingin a ngen. Ni 45 sunga sin zo a ninaw chun helna tan nawk a ni ding thu a hril.


VDF 12 lakna dinga Viva Voce nei
CCPUR: Manipur Police Department hnuoia Churachandpur district-a Police hai thangpuitu ding Village Defence Force (VDF) post 12 lakna dinga Viva Voce zanikhan SP Office, CCPurah nei a nih. VDF 12 lakna dinga PET zani hmasaa neia khan mi 182 an thang a, hieng hai hi Viva Voce thaw nawk vawng an ni ding a nih. Zanita la thang phak lo hai vawisun hin Viva Voce thaw ning a tih. PET le Viva Voce a candidate hai mark chu Police Headquarters-ah thawn ning a ta, Police HQ in approval a hung thaw angin merit basis-a VDF post 12 hi lak ning a tih tiin K. Kabib, IPS, SP, CCPur chun a hril.


Ui le Mengte 1.5 lakh damdawi kap a ni tah
IMPHAL: Veterinary and Animal Husbandary Minister Govindas Konthoujam chun, January 13, 2015 a inthawk February 24, 2015 inkar sung khan Vety department chun Rabies natna laka himna dingin Ui le mengte 1,15,580 damdawi kap an nitah tiin MLA Shyam Kumar indawnna dawnin zanikhan Assembly- ah a hril. Damdawi kapa um hai laia 1,15,220 chu ui an ni a, a dang 360 hai chu Mengte an nih tiin a hril. Districts 9 le Sub-divisions pathum Jiribam, Moreh le Kangpokpi haiah Rapid Action Team indin a ni a, damdawi le a tul ang ang pek an ni a, hi natna control zo hmak a ni  hma po sin thaw zawm pei an tih tiin Govindas chun a hril bawk.


ZUF cadre pakhat mipuiin an vuok hlum
IMPHAL: Februarty 26 le 27, 2015 inkar zan khan Nungba hmuna ZUF cadre pakhat chu mipui lungsenin an vuok hlum. Vuok hluma um ZUF cadre Gaijangam s/o Boby of Rongkhung hin Nungba hmuna nuhmei pakhat Guichingliu (44) w/o (L) Lungeipou of Mukti Village, Nungba chu silaiin a kap hliem a, chu lungsena Gaigangam hi mipui in an vuok hlum nia hril a nih. Ms Guichingliu hi a dar-ah a hliem a, tuhin RIMS Hospital, Imphal-ah enkawl mek a nih.


Thawktu pension hai inthlana an nei
CCPUR: District Council/ADC, CCPur staff hai chun zani 11:00AM khan Mr Langkhanpau Guite, Chairman, ADCC inrawinain an thawktu chanpui pension ding hai inthlana hun an hmang. Thawktu pension an inthla hai chu- Chongneikim, AO; T. Kiran Kumar Inspector of School; Lalpekthangi, UDC le Lalneithar Peon hai an ni a, inthlanain Belpui pakhat seng an pek.


Ui le Mengte 1.5 lakh damdawi kap a ni tah
IMPHAL: Veterinary and Animal Husbandary Minister Govindas Konthoujam chun, January 13, 2015 a inthawk February 24, 2015 inkar sung khan Vety department chun Rabies natna laka himna dingin Ui le mengte 1,15,580 damdawi kap an nitah tiin MLA Shyam Kumar indawnna dawnin zanikhan Assembly- ah a hril. Damdawi kappa um hai laia 1,15,220 chu ui an ni a, a dang 360 hai chu Mengte an nih tiin a hril. Districts 9 le Sub-divisions pathum Jiribam, Moreh le Kangpokpi haiah Rapid Action Team indin a ni a, damdawi le a tul ang ang pek an ni a, hi natna control zo hmak a ni hma po sin thaw zawm pei an tih tiin Govindas chun a hril bawk.


MGNREGA Congress hlawsamna lungphun, fe pei a tih: Modi
NEW DELHI: Parliament Joint session-a President thuhril zanita Lok Sabha hmuna Motion of Thanks hriltlangna huna PM Narendra Modi chun Opposition hai chu Land Acquisition Bill thlawp dingin a hril a, loneitu hai hmakhuo ngainain a sawrkar chun thurawn tha hai lak an pei zing a, loneitu hai ta dinga thil tha lo a ni chun sawrkarin siem danglam an pei zing a nih tiin a hril. Tu khawmin sakhuona leiin midang thlier hran theina right a nei nawh, ka sawrkar sakhuo chu, a hmasa takah India, ka sawrkar sakhuo bu chu ‘Indian Constitution’, kan tawngtaina chu mitin ta ding ti a nih tiin a hril a. Ka sawrkar chunk an hmaa sawrkarna cheltu hmasa hai kuthnung inthielfai tumin hma a lak a nih tiin a hril a. MGNREGS chu Congress hlawsamna lungphun a ni leiin fe pei a tih tiin a hril.


CCTV hai sukhring nawk tum a nih: Gaikhangam
IMPHAL: Dy. CM Gaikhangam chun, Imphal khawpui sunga Closed-circuit television (CCTV) inbuna um hai chu sukhring nawk tumin sawrkarin hma a lak mek a, solar power backup hmangsa tum a ni a, chu thila ding chun e-tender insuo vat ni tang a tih. Manipur Police department chun Bangalore based M/s Meltronics Systemtech le thangrolin kum 5 liemta khan Imphal khawpui sung hmun tum tumah CCTV cameras 155 inbun a ni a, sienkhawm a tam lem chu a function ta nawh tiin a hril bawk.


Forest dept ah post ruok 432
IMPHAL: Forest Department a chun sanction post 1210 um lai tuhin staff 778 an um mek a, forest guards 150 thangin forest department ah post ruok 432 a um mek tiin zanikhan forest minister Th Debendra chun Assembly-ah a hril.


NSCN(IM) le NSCN(K) hai an inkaptuo
IMPHAL: Zani zing dar 10 vel khan Tamenglong district- a Kompan an ti hmuna NSCN(IM) le NSCN(K) helpawl hai minutes 10 vel an inkaptuo a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh tiin ei thu dawngna chun a hril.


KLO helpawl 5 an inpe
GUWAHATI: Zani hmasa zan khan Kokrajhar districtah Kamatapur Liberation Organisation (KLO) cadre 5 hai chu ralthuom leh an inpe niin IGP LR Bishnoi chun a hril. KLO inpe hai lai hin an secretary Hareswar alias Lal Deka le self-styled commander 1st bn. Tiranga hai khawm an thang a, anni pahni hi Assam Police han luman Rs. 5 lakh neia an lo puong tah an nih.


ZEO a pension ta ding
CCPUR: Mr Lalsanglien, ZEO, CCPur le thawktu iemanizat chu an pension ta ding a ni a. ZEO, CCPur Staff hai chun March 2, 2015, 2:00PM khin inthlana nei an tih.


State Level Chapchar Kut 2015
CCPUR: Young Mizo Association (YMA), Chiengkawn Branch huoihawtnain hungtlung ding March 6, 2015 khin Chiengkawnpang Community Hall-ah 3rd State Level Chapchar K<t, 2015 hmang ning a tih. Cultural pogramme-ah Pu Neithang Mate, Member, ADC, CCPur khuollienin thang a ta, T. Kammuanlal, MCS, Asst. Commissioner, CCPur le CV Duhawma, Vice President, GYMA(M) hai guest of honour le functional president in thang an tih. Chapchar night hunah Pu Genneikhup Vaiphei, EM, ADCC; S. Thienlaljoy Gangte, MCS, SDO, CCPur le ST Solomon, Chief of Chiengkawnpang hai chu chief guest, guest of honour le functional president in thang an tih.


Talent Search/Merit Scholarship result puong
CCPUR: Kum 2014-a Class X inchuklai hai ta dinga State Level National Talent Search Examination (SLNTSE); Class IX hai ta dinga State Talent Search le Class VIII inchuklaihai ta dinga National Means-cum-Merit Scholarship Exam neia um result puong a nitah. Result hi ZEO CCPur Office-ah en thei dinga tar a nih.


Helpawl hai inbiekpui ni tanaw nih: MHA
NEW DELHI: Ministry of Home Affairs (MHA) chun, helpawl tum tum tharum hmanga che hai chu tharum hmangna tawpsana sawrkar inbiekpui dinga fielin hun tam tawk pek an nita a, tuta inthawk chun sawrkar thlungpuiin helpawl a tu pawl khawm inbiekpui tan aw nih tiin a hril nawn nawk. Tuta ceasefire neipui mek helpawl hai chu an harsatna hai chingfel vat a ni theina dinga hma lak a ni ding thu a hril. Paresh Baruah inrawi ULFA (Independent) khawm inbiekpui dinga lampui dap ni tanaw nih tiin MHA thusuok chun a hril.

Union minister of state for Home Affairs Kiren Rijiju chun, kum 1998 a inthawk khan NE ah surrender-cumrehabilitation a pek tan a. Hi scheme hnuoia hin helpawl inpe hai one time grant/money Rs. 1.5 lakh seng, monthly stipend/remuneration cadre pakhatah Rs. 3500 pei le ralthuom peklut hai khawm incentives pek an nih.

Manipur a chun special surrender-cum-rehabilitation scheme, 2012 dungzuiin helpawl inpe hai one time grant/money Rs. 2.5 lakh le remuneration cadre pakhatah thla tin Rs. 4000/- pei pek an ni a, NE-a stipend/remuneration a dingin financial year 2013-14 khan Rs 15.55 crore released a nih tiin zani hmasa khan Rajya Sabha hmuna a hril.


Zoramthangam in Bangkok a pan
AIZAWL: Myanmar helpawl groups 17 haia palai hai le inbieknaa thang dingin Mizoram Chief Minister Zoramthanga chun zanikhan Bangkok a pan. Zoramthanga hin Feb. 26, 2015 khan Aizawl- a inthawk Kolkata a pan a, zanikhan Kolkata suoksanin Bangkok a pan nawk a nih. Myanmar helpawl inbieknaa thang ding hai lai hin Kachin, Karen, Chin, Wa le Arakanese le helpawl group dang danga hai an thang. Zoramthanga hin January thla khawm khan Myanmar helpawl group tum tuma thuoituhai Yangon le Bangkok haia a lo inhmupui ta bawk.


Justice Roy in SC judge dingin
NEW DELHI: Justice Amitava Roy chun zanikhan Supreme Court Judge dingin sesamna a nei. Justice Roy hi Orissa High Court-a Chief Justice ni lai mek a ni a, ama le hin Supreme Court chun Judges 29 a nei na a ni a, a term chu kum 3 sung ning a tih. Supreme Court-a Judges um ding zat chu 31 a nih.


Election Commission in NERPAP a tan ding
New Delhi: Election Commission chun March 3, 2015 a inthawk August 15, 2015 inkar sung khin National Electoral Roll Purification and Authentication Programme (NERPAP) tan a tum thu Chief Election Commissioner (CEC) HS Brahma chun a hril. Hi thil hi Electoral roll a thil fel lo le duplicate hai sukbona dinga thaw tum a nih. Hi NERPAP thiltum tak chu Electoral Phto I Card le Aadhar Card number tlungzawm a nih. Kum la hung um pei dingah internet fethlenga vote thlak thei dan a la hung um el thei a, chu dinga pawimaw chu electoral roll ‘error free’ a siem a nih tiin Brahma chun a hril. Hieng laizing hin Law minister DV Sadananda Gowda chun, internet voting introduce tumna a um nawh tiin zani hmasa khan Lok Sabha ah a hril.


EDITORIAL:
Global Warming; Thing le ruo humhal
Khawvela boruok sik le sa chu nasa takin an thlakdanglam (Climate Change) zing a, boruok lumna (Global Warming) khawm a kum telin a zuol pei a nih ti chu ei hriet seng ring a um. Khawvela boruok sik le sa inthlakdanglamna le lumna nasa taka hung pung mek hi ienglei dang a ninaw a, a sunga cheng han boruok pawrche ei siem rawn lei, ei rama thing le ruo hai humhal tumna neka ei suk chereu pei lei a nih. Hi Climate Change le Global Warming hai lei hin khawpui haia chau ni lovin ei chengna tlangram kilkhawr taka hai khawm a kakhawk ei tuor tan mek a nih. Ni danga ruosur huna a sur tanaw a, ruotui ei hmu tlawm pei leiin loneitu hai le tui dawn ding thuah harsatna nasa tak ei tuok tan mek a nih.

Khawvela lumna hung zuol pei nasan hi mithiem hai chun Greenhouse effect lei a nih tiin an hril. A umzie chu, Darthlalang In (Greenhouse), a sunga thlai chingna hmun chu darthlalang a ni angin nisa zungzamin a sun tlang thei a, In sunga a fe tlang hnungin nisa zung chun darthlalang chu khaw tlangin van boruokah an khaw suok nawk hlak a, a then ruok chun darthlalang khaw tlang zo lovin a sunga chun a chamsawng a, chu chun in sunga boruok a suk lum hlak. Chuongang tho chun, nisa zungzam in hnuoi a hung em a, chu nisa zung chun boruok bal leia van boruok tieng inkhaw let thei ta lova a chambang a tam lei/ boruok bal (greenhouse gas) lei a nih.

Khawvel in hma a sawn pei a, mihriem han ei mamaw thil chi tum tum siem suokna le thawna dingin boruok thalo le pawrche pesuoktu ding Industry, factory hai a hung pung pei a. Chuong factory le industry han boruok thalo an phusuok hai bakah motor khu hai chu khawvela boruok sukbaltu, greenhouse gas siemtu an hung nita a nih. Eini lai khawm a kum tela boruok a lum pei el hi ienglei dang a ninaw a, motor khu le boruok sukbal theitu ding thil khu ei siemsuok rawn deu deu a. Boruok tha siemtu thing le ruo hai ei suk chereu a, ei raw hmang nasa lei a nih. Hla phuoktu’n ‘Kan tlangram mawi hring dum dur hi’ tia a lo phuok khawm kha tulaia ding chun ei rama thing le ruo hring dum dur hmu ding a um tanaw a, ei nghatna tieng tieng a kawlin a kawl vek vuk vawng el ta a nih. Mi tam tak chun thing le ruo satthluk mei mei, a san um mang lova ram raw mei mei hi ei la ching khawp el a. Hi thil hin ei chengna khawvel boruok sik le saah nghawng nasa tak a nei thei a nih ei la hriet tawknaw lei khawm a ni el thei.

Khawvel boruok lumna hung zuol pei hin vur a suktui a, chu thil chun tuifinfiet tui sukpungin khawmuol a hung chim lien pei a, dei huna dei rak, a lum huna lum taluo ringawt (extreme weather/climate) bakah tuilien le khuo inthal le boruok sik le sa pangngai taka a fenaw leia lo le thlai ching dan chen hung sukbuoi pei a ta, hmun thenkhatah ,tui thua harsatna nasa tak ei tuok lain hmun thenkhata chun tuilien le natna hri chi dang dang hai a hung pung deu deu ding ti chu mithiem hai lo hmulawk dan a ni a, ei tawng mek bawk a nih. Thing le ruo hai satthluk a, ei ram ei sukpawn pei hin eini lai khawm fak le dawn zawngna le khawtlangnun nasa tak in a sukbuoi mek a, lo nei le thlai ching dan thlakdanglam annawleh hmun danga insawn pei dam a la hung tul pei ding a nih.

Hiengang thil khawvelin a hmasawn mek hi midang, ramdang le sawrkar intum el ding a ninaw a, mani khawmin mawphurna ei nei ve a nih ti hrie a, mani theina zawn sengah hma lak a tul. Khawvela lum hi zuol pei sienkhawm, ei harsuok a, hma ei lak a ni phawt chun boruok le sik le sa inhawitak neia um thei ei nih. Khawvel lumna le boruok sik le sa inthlakdanglam hrat lei hin ei chengna khawvel hi chengna tlak lova la hung inchang el thei ding a nih ti hriein khawvela mithiem hai chun ei khawvel humhimna dinga theitawpa hma la tlang dingin thuthlung an siem a. World Wide Fund for Nature (WWF) hmalaknain kum 2007 khan Australia ram khawpui Sydney a chun khawvel humhimna dingin darkar khat sung ‘Earth hour” hmangin electric meivar popo sukthim le power hmanga sinthaw khawl popo khawm inchawltir an nih. Hi Earth Hour hmang hi khawvel rambung tum tuma hung insukhmu pein khawvel rambung tum tin deuthaw chun ‘Earth Hour’ hi an hung hmang ta pei a nih. Earth Hour hi a tlangpuiin March thla velah hmang deu tak a ni hlak. Earth Hour thiltum chu, khawvel sanhimna dinga ei thaw thei tawk, darkar khat sung khawvel boruok sukpawrche theitu thil suktlawm a, boruok sik le sa humhimna dinga darkar khat sung electric power sukthim chu a nih.



Eini laia ding chun Earth Hour hi hmang hranpa ngai kher lova inthim zing zing ei ni a, hmang a tul hran nawh ei lo ti a ni thei. Chu laizing chun khawvel sik le sa humhimna dingin thil danga thaw thei tam tak ei nei hai hrie thar a, ei khawvel sietna ding laka sanhimna dinga lungril thar, ngaituona thar put a, thing le ruo hai humhal nachang ei hung hriet pei nuom a um.



Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate