~Darsanglien Khawbung
Kum tieng naupangte chau khawm nilang, tulai khawvel thiemna inchukna le inthlansiekna ram chau hi mi eiphak theina ani leiin, kei a neka naupang la hung inchuk pei dinghai le inchuk mekhai, harsatnain a i dangbet, suok ngaina hrie taloa lo um elhai ta dinga lampui thar satpektu a ni rawi mawh, tiin hi thu hi ka lungrila an lang tlat leiin hang thailang zau ka nuoma, chubaka, thiem theinaw le inchukmi niloa lo inngaihai ta ding lem chun ṭha nawkzuol ngei a tih, ti hi ka ring nghet tlat bawk a nih.Chuleiin, bawng rem rumin atawi zawngin hril ei tum anleiin, a tiemdan le ngaituodan in milo thiem pek ka hung ngen nghal bawk cheu……
Pawlsawm ka zo chenna sap sikula ka kai po po belkhawm chu kumnga chau ana, chuleiin harsatna tamtak kan chukna lamtluonga khawm ka tuok hrim a nih. Pawlriet kan chuklai lem chun; ka thawnasa em em a, sienkhawm, nawt asei methai hi ka vawng thei naw hrim hrim a, a chenve chau ka zieksuok thei hlak, kan hotupa pakhat lem chun “nawt hi a chenve chau iziek zie hlaka” tiin a mi kawk hiel a nih. Amiruokchu, ka tha inthla chuong lovin hmatienga fe pei chu ka tum tlat a. Chuonga pawriet kan chuklai chun, kum sawmpariet kan ta leiin lungrila thil hrietthiemna nei thei ruol khawm kan ta a, kei le kei chu inhumruh pumin hmatieng fe pei ding chun, ka lungril ka siemfel ta a nih.Baka Ka Papuiin Darsanglien chu pawlkuo le pawlsawm ka channah sie ro keiin ngaituong ka tih, a ti leiin ka phur thar nawkzuol a, nidang nekin ka thaw nasa sau ta a.
Nisienlakhawm, chu chu keima chauva ka thaw thei an nawh, ti ka hriet a. Iengkim neitu Lalpa kuoma chun ka thlulut ta a, chulaitak chun Sande sikula Bible chang kan inchuk hlak chu ka lungrila a hung lut ta a, hei tarlang ei tih. “Hni ro, chuongchun pekin um in tih; zawng ro, chuongchun hmûng in tih; nawk ro, hawngpekin um in tih; tukhawm a hni taphawt chun an hmu hlak; tukhawm a zawng chun an hmu hlak; tukhawm a nawk chu hawngpek nîng an tih” (Mathai Bung: 7 chang:7&8), ni e. ṭawngṭainaa ei hni taphawt chu pek tiem ei ni nawk nghal, ei va vangnei de aw…… Chutaka inthawk chu iengti kawng taka mani Lalpa’n mi ṭhuoi pei a ta, nikhat chu a ropuina puong suok theitu ni hi kan ring tlat ta a nih. Belding tak le iengkim ei ta ding khawma in ro loa mi petu, anau pakhat neisun khawm in ro loa thi chena ei ta dinga inhlan ralṭhak ngamtu Pathien a ni ti ka hei hrietsuok thar nawk pei lem chun, ka lungril hi a hlim ta em em a, chuleiin, hieng ang lawma a nauhai ta dinga thil phal ei Lalpa chun, iengkim, iengkim el hi ei ta di’n a mi lo pek phal a ni ti, ka hung hrietsuok chun alampui ka hraw ding chu kei mihriem el hin hrielawk naw lang khawm; ieng amani bek chu a mi pek ve ding a ni ti chu ka ring nghet bur el ta a. Nisienlakhawm, thabo le zawmthaw kani ruokchun, chuongchu ka chân ding a nih ti khawm ka hriet tho bawk leiin thabo thei chu an nawh. Chutaka inthawkchu, ka thlâ hi mihriem ka ni anga a phâng chang umsienkhawm, ama ka bel zing leiin sukzângin a um ta pei a nih.
Anih! Pawlsawm chu ka hei inchuk ve ta ngeia, pawlriet laia mumal khawm umlo kha keima le keima ah (Automatic in ei ti di’m) pawlkuo ka hung thaw a inthawk; sapṭawng ziekhai ka hung thiem ta peia, kan chuklai umzie ka hung hrietthiem uor uor el ta a, ka lawm luotin J.Lungawi, diksawnari kha ka thei zat zat vawng ka tum ta a, ka thei tawpin ka tiem hlak. Leh! Pawlsawm ka thaw ding chun; Rostad sikula inthawk, Rengkai Govt.High sikula buoina leiin kan sawn nawk ta a. Chutaka chun pawlsawm chu ka zawm ta a, kan klas chu sawmsari lai kan ni a, kum chenve exam chu kan nei ta a, kan exam result a hung suok chun; a pahnina ka hung ni thei ta a, lawm ava um de aw…..Lalpa chu inpakin um raw se ti in ka lungrilin ka ṭawngṭai a, Daniel,Shadrach, Meshach, le Abednego hai chanchin ka hei hrietsuok nawk lem chun ka phur thar nawk zuol sau a. Maths sapzek lem hi chu thiemnaw lang khawm, study camp kan nei lai ka klas nuhmeihaiin an min dawn nasa thei em em hlaka, hlimna ruk tak chu ka nei. Asanchu, thleirawl hmelṭha hriet hunlai kha ka ni ve a!! In Hriethiem el ka ring. Chuongchun, kumtawp Board exam result a hung suok khawm chun, kan sikul bîka chun, a pahnina ka hung ni ta a, kan hotuhaiin lawman ah seng zanga an min hlanna, ka lawm takzet a nih. Nisienlakhawm, chu zo chun harsatna’n ami hung inkhum nawk ta a, inchuk zawmna ding sum kan nei ta naw leiin chawla, hotu a inhlaw el ta dingin ka nu le pa’n kan khuo Parbungah um dingin an mi tih ta a, amiruokchu, ka lungril chun, Lalpa ah kan nghat tlat a, lampui ami hung siempek ngei ding a ni ti in ka nghak ta a, chuong lai chun, ka Pu Upa,G. Manlien chun ka pate Lalroding le ka Papui Dr, Rev Lalhmuoklien hai mi lo ngaituo dingin Tuiṭhaphai tienga fe dingin ami hung ti ta a, hlim takin kan siema; ka fe ta a, ka thlung chun ka pate kuomaum dingin thu kan suk tlûk ta a, chun pawlsawmpakhat chu ka zunzawm nawk thei ta a. Chu laia ka Pate thil mihril ka la hriet zing, tuchena ka lungril la tawk em em chu, “ Bawi pawisa chu ei nei tam nawh, ka thaw thei sun chu ei fak le dawn ngaituo hi a ni el an leiin; bu hi fa ṭeuṭeu hlak la aw,” a mi ti a, chuonga hmangaina ṭawngkam ka dawng chun ka hnuk a mi ulh a, lumriemin a mi thlak hiel a, chuleiin ka pate hi iengtin khawm umsien ka ngaina em em zing el a nih.
Hieng laia ka hril nuom tak le tiemtu haiin hriehaisien ka nuom chu,itumna ram chu khawlai hmun khawm nisien, fe la baw pawp el rawh, invai bîk naw ti nih,ihmabak lo khaltu le riruong lo siemtu chu ihma khan alo fe tah an sawn naw.Kei khawm ka baw pawp hlak a nih. Lalpa Pathien neituhai eina, ei thlasam ngai nawh, ieng hunlai khawm I harsat lai le I hlimlai khawma ama beltlat le a kuoma I lungzingna inthlun hi a him’in; malsawmna le hlawtlingna bul a nih. I Harsatna tuok le rinumna chu a hunlai tuor intakin na hle sienlakhawm, ARÂ ruok chu isîk huna chun thlum tak a ni ding a nih. Thi chena ei ta dinga inpetu chun, iengkim el hi ita, ka ta di’n a lo in ro lem ie. Chuleiin, Lalpa chu bêlla, ama chu ringla, aman thaw vawng a tih. I harsat leiin mawsi ngai naw la, ruihlo sala intatlut bawk naw, iengtiklaikhawma ṭhangpui vartu hnaizing Lalpa bie rawh, chun iengkim a um. “Lalpa chu ahnai a, ienga khawm lunginzing naw ro, Iengkimah ṭawngṭai le hniin lawmthu hril sa peiin indithai chu Pathien kuomah inhriettirin um lem raw se.” (Philippi Bung; 4; chang 5&6). AMEN.
Kum tieng naupangte chau khawm nilang, tulai khawvel thiemna inchukna le inthlansiekna ram chau hi mi eiphak theina ani leiin, kei a neka naupang la hung inchuk pei dinghai le inchuk mekhai, harsatnain a i dangbet, suok ngaina hrie taloa lo um elhai ta dinga lampui thar satpektu a ni rawi mawh, tiin hi thu hi ka lungrila an lang tlat leiin hang thailang zau ka nuoma, chubaka, thiem theinaw le inchukmi niloa lo inngaihai ta ding lem chun ṭha nawkzuol ngei a tih, ti hi ka ring nghet tlat bawk a nih.Chuleiin, bawng rem rumin atawi zawngin hril ei tum anleiin, a tiemdan le ngaituodan in milo thiem pek ka hung ngen nghal bawk cheu……
Pawlsawm ka zo chenna sap sikula ka kai po po belkhawm chu kumnga chau ana, chuleiin harsatna tamtak kan chukna lamtluonga khawm ka tuok hrim a nih. Pawlriet kan chuklai lem chun; ka thawnasa em em a, sienkhawm, nawt asei methai hi ka vawng thei naw hrim hrim a, a chenve chau ka zieksuok thei hlak, kan hotupa pakhat lem chun “nawt hi a chenve chau iziek zie hlaka” tiin a mi kawk hiel a nih. Amiruokchu, ka tha inthla chuong lovin hmatienga fe pei chu ka tum tlat a. Chuonga pawriet kan chuklai chun, kum sawmpariet kan ta leiin lungrila thil hrietthiemna nei thei ruol khawm kan ta a, kei le kei chu inhumruh pumin hmatieng fe pei ding chun, ka lungril ka siemfel ta a nih.Baka Ka Papuiin Darsanglien chu pawlkuo le pawlsawm ka channah sie ro keiin ngaituong ka tih, a ti leiin ka phur thar nawkzuol a, nidang nekin ka thaw nasa sau ta a.
Nisienlakhawm, chu chu keima chauva ka thaw thei an nawh, ti ka hriet a. Iengkim neitu Lalpa kuoma chun ka thlulut ta a, chulaitak chun Sande sikula Bible chang kan inchuk hlak chu ka lungrila a hung lut ta a, hei tarlang ei tih. “Hni ro, chuongchun pekin um in tih; zawng ro, chuongchun hmûng in tih; nawk ro, hawngpekin um in tih; tukhawm a hni taphawt chun an hmu hlak; tukhawm a zawng chun an hmu hlak; tukhawm a nawk chu hawngpek nîng an tih” (Mathai Bung: 7 chang:7&8), ni e. ṭawngṭainaa ei hni taphawt chu pek tiem ei ni nawk nghal, ei va vangnei de aw…… Chutaka inthawk chu iengti kawng taka mani Lalpa’n mi ṭhuoi pei a ta, nikhat chu a ropuina puong suok theitu ni hi kan ring tlat ta a nih. Belding tak le iengkim ei ta ding khawma in ro loa mi petu, anau pakhat neisun khawm in ro loa thi chena ei ta dinga inhlan ralṭhak ngamtu Pathien a ni ti ka hei hrietsuok thar nawk pei lem chun, ka lungril hi a hlim ta em em a, chuleiin, hieng ang lawma a nauhai ta dinga thil phal ei Lalpa chun, iengkim, iengkim el hi ei ta di’n a mi lo pek phal a ni ti, ka hung hrietsuok chun alampui ka hraw ding chu kei mihriem el hin hrielawk naw lang khawm; ieng amani bek chu a mi pek ve ding a ni ti chu ka ring nghet bur el ta a. Nisienlakhawm, thabo le zawmthaw kani ruokchun, chuongchu ka chân ding a nih ti khawm ka hriet tho bawk leiin thabo thei chu an nawh. Chutaka inthawkchu, ka thlâ hi mihriem ka ni anga a phâng chang umsienkhawm, ama ka bel zing leiin sukzângin a um ta pei a nih.
Anih! Pawlsawm chu ka hei inchuk ve ta ngeia, pawlriet laia mumal khawm umlo kha keima le keima ah (Automatic in ei ti di’m) pawlkuo ka hung thaw a inthawk; sapṭawng ziekhai ka hung thiem ta peia, kan chuklai umzie ka hung hrietthiem uor uor el ta a, ka lawm luotin J.Lungawi, diksawnari kha ka thei zat zat vawng ka tum ta a, ka thei tawpin ka tiem hlak. Leh! Pawlsawm ka thaw ding chun; Rostad sikula inthawk, Rengkai Govt.High sikula buoina leiin kan sawn nawk ta a. Chutaka chun pawlsawm chu ka zawm ta a, kan klas chu sawmsari lai kan ni a, kum chenve exam chu kan nei ta a, kan exam result a hung suok chun; a pahnina ka hung ni thei ta a, lawm ava um de aw…..Lalpa chu inpakin um raw se ti in ka lungrilin ka ṭawngṭai a, Daniel,Shadrach, Meshach, le Abednego hai chanchin ka hei hrietsuok nawk lem chun ka phur thar nawk zuol sau a. Maths sapzek lem hi chu thiemnaw lang khawm, study camp kan nei lai ka klas nuhmeihaiin an min dawn nasa thei em em hlaka, hlimna ruk tak chu ka nei. Asanchu, thleirawl hmelṭha hriet hunlai kha ka ni ve a!! In Hriethiem el ka ring. Chuongchun, kumtawp Board exam result a hung suok khawm chun, kan sikul bîka chun, a pahnina ka hung ni ta a, kan hotuhaiin lawman ah seng zanga an min hlanna, ka lawm takzet a nih. Nisienlakhawm, chu zo chun harsatna’n ami hung inkhum nawk ta a, inchuk zawmna ding sum kan nei ta naw leiin chawla, hotu a inhlaw el ta dingin ka nu le pa’n kan khuo Parbungah um dingin an mi tih ta a, amiruokchu, ka lungril chun, Lalpa ah kan nghat tlat a, lampui ami hung siempek ngei ding a ni ti in ka nghak ta a, chuong lai chun, ka Pu Upa,G. Manlien chun ka pate Lalroding le ka Papui Dr, Rev Lalhmuoklien hai mi lo ngaituo dingin Tuiṭhaphai tienga fe dingin ami hung ti ta a, hlim takin kan siema; ka fe ta a, ka thlung chun ka pate kuomaum dingin thu kan suk tlûk ta a, chun pawlsawmpakhat chu ka zunzawm nawk thei ta a. Chu laia ka Pate thil mihril ka la hriet zing, tuchena ka lungril la tawk em em chu, “ Bawi pawisa chu ei nei tam nawh, ka thaw thei sun chu ei fak le dawn ngaituo hi a ni el an leiin; bu hi fa ṭeuṭeu hlak la aw,” a mi ti a, chuonga hmangaina ṭawngkam ka dawng chun ka hnuk a mi ulh a, lumriemin a mi thlak hiel a, chuleiin ka pate hi iengtin khawm umsien ka ngaina em em zing el a nih.
Hieng laia ka hril nuom tak le tiemtu haiin hriehaisien ka nuom chu,itumna ram chu khawlai hmun khawm nisien, fe la baw pawp el rawh, invai bîk naw ti nih,ihmabak lo khaltu le riruong lo siemtu chu ihma khan alo fe tah an sawn naw.Kei khawm ka baw pawp hlak a nih. Lalpa Pathien neituhai eina, ei thlasam ngai nawh, ieng hunlai khawm I harsat lai le I hlimlai khawma ama beltlat le a kuoma I lungzingna inthlun hi a him’in; malsawmna le hlawtlingna bul a nih. I Harsatna tuok le rinumna chu a hunlai tuor intakin na hle sienlakhawm, ARÂ ruok chu isîk huna chun thlum tak a ni ding a nih. Thi chena ei ta dinga inpetu chun, iengkim el hi ita, ka ta di’n a lo in ro lem ie. Chuleiin, Lalpa chu bêlla, ama chu ringla, aman thaw vawng a tih. I harsat leiin mawsi ngai naw la, ruihlo sala intatlut bawk naw, iengtiklaikhawma ṭhangpui vartu hnaizing Lalpa bie rawh, chun iengkim a um. “Lalpa chu ahnai a, ienga khawm lunginzing naw ro, Iengkimah ṭawngṭai le hniin lawmthu hril sa peiin indithai chu Pathien kuomah inhriettirin um lem raw se.” (Philippi Bung; 4; chang 5&6). AMEN.