MLA inthlangna le in zawma mipui hma a ka thuhril

~Ngurrivung Hmar

 “Kanan Phaizawl Saron parmawi tiena Romhaiin an lo sukthliek,
Thlangkhuo a ngui ie Saron an thliekna chun,
Nunau an inrieng hliekhutu nei lovin,
An damna Saron par an thliek leiin…
Saron par I la mawi zonaw Hmartlangpui inthim suonga hin chu,
Sumpui a la zing I parmawi hlie dingin,

Nisan hung var la I hmel hung in lang sien,
Achun I mawi zie lo hretang an ti… .”

(Hi hla hi mipui innghak khawmna dingin record sa ṭawnginringna a pek a nih)

“Aw LALPA, nang chun i mi lo aikei tah a, ailâkin ka um tah a, nang chu keia nêkin i hrât lem a, i hne tah a, sûnnithlâk elin nuizatbûr ka na, mi tin el chun an mi nuiêu a. Thu ka hril zâtin ka khêk sih a; ka khêk a, "Thawluina le suksietna" tiin; LALPA thu chu ka ta dingin kâwkna le ni tin tinin mi hrilinsîma siem a na. Chun, ama chanchin hi hril nâwng ka ta, a hmingin thu hril naw ningah, ti ding ni lang, ka ruhai sûnga mei khâr nela chawk ang elin ka lungrila hin a um a, ka topui ṭawk ṭawk thei nawh a, ka umpui thei nawh a.” -Jeremi 20:7-9.

Vawisuna MLA ka hung in candidate el hi chu mi tam tak chun an hriet thiemnaw a, a ṭhenin a thaw thut, an mi tia, a ṭhenin an vet an tah, an mi tia, a ṭhenin chu pa, kha pa khan anthaw tir a nih, an mi ti a, amiruokchu vawisuna MLA ka hung in candidate hi ka thawthut an nawh a, kum 12, 13vel ka ni lai a inthawk a Pathien mi kona ni’n ka hriet.

Vawisun hin, iengkhawm ka ni nawh ti hi, in mi hrietpui ka nuom, ka chînlai (naupanglai) kum 6 le kum 10 inkar ka nilai lem chun ka kekawr kalak le ka zakuo zakhnuoi vel a hai hin ka hrikṭha an in vak sup sup el hlak anih. Kum 3 le thla iemani zat ka ni’n ka nu’n a mi thi sana, chun ka pa’n BA 2^nd Year ka exam laiin a mi lo boral san nawk a, sienkawm Pathien mi ṭhuoina zar chauvin hiengang ngirhmun a ngir thei ka nih.

Kum 10 vel ka ni’n School hi ka kai ṭan ve a. Chun, kum 12 mi ka ni’n Piengtharna ka chang ve a. Chuonghun lai chun kan khuo, Parbungah theitawp in Pathien thu hrilnahai ka lo nei ve hlak a, chuongchun, Ramthimah thlarau in hmang zawng dingin suok dawk nuomna lien tak ka neia, sienkhawm ka uha’n an la rem tinaw leiin ka suok dawk hrie naw a. Choungchun kum a hung liem chun Pathienin ei ram, ei hnam invawina lien tak a min neitirin ka hrieta, chutaka ka lungrila Pathien kuomah ka hril chu, Lalpa, Ram le Hnam tadinga rawngbawl dinga i mi ko a nisi chun Lunghlu pahni vel min hmu tir la, ka lekha inchukna ding ti’n, amiruokchu, Lalpa’n Lunghlu chu a mi pek chuongnaw a, Lunghlu nek a hlu lem chu Ama, Pathien \ia A thupek zawm hi anih, ti hi a min hrietchieng tir a.

Vawisuna MLA ka hung in candidate hi, mi tam tak chun mak in ti hlein ka hriet. Vawisun hin kei a tieng panga chun iengkhawm suong ding ka neinawh, ka hratnawna, ka tlin nawna ti chau lo chu. Lalpa’n ka harsatnahai a hin a mi sansuokin ka hriet. School chu pangngai deuvin pawlsari chen ka kaia, ka u, a upa lem in pasal a mi neisan a, chun ka u, ka chung char ami hi a hriselna aṭha naw leiin phaiah, kan suonghai kuomah a um a, chuleiin school ka chawl hri a, kum 4 sung chu thingthlang lo neiin ka pa leh kan khawsa a. Chun pawlriet chu school kai lovin kum tawpah ka exam ve tawp a, Pathien zarin 1^st Division-ah ka pass ve anih. Kum 2002a inthawk 2004 sung khan Bible College-ah ka kai ve a, Kum 2004 – 2007 BA kan chuk a, kum 2007 – 2009 MA kan chuk nawk a, hienga kan chuknahai po po ahin Pathien mi vengna le umpuina lei chau a zo thei ka nih, ti hi a chieng em em. Bible kan chuk sung le BA le MA kan chuk sung hin ka kut le ke hmang hin Pathien zar chauvin ka mamaw le intienga ka pa mamaw chu ka thawsuok ve thei anih. Pathienin a hun le hmun a hin inzak theilo damin a mi siem ni’n ka hriet.

MLA kan candidate ding hi mipui laia hang puongsuok hi, ka huphur em em a, mihai ka hei en a, chun kei le kei ka hangin en nawkin, ka hawphur kawp el a, ka thu thlukna chu Lalpa i nuom leh mi hmang la, i nuomnaw leh mi hmang nawla ne’l, ti hi anih. Kum 12, 13 vel ka ni laia inthawka lungril tak a ei ram politics lo inhnik ni lang khawm mi lai hin ka hril ngainaw a. Mipui hma a ka hril suokna hmasatak chu tarik ni 17 December, 2011 inrinnizana, Kohran ṭawngṭai inkhawmnaah a nih. Hi zan hin, kohran lai ka hang puong chun a mi lo in hnikpui le inhnikpui lem lova nuizata la pawl khawm an um bawk. Ṭawngṭai ruolna kan neizo, inkhawm ṭin chun kan D.S. (District Superintendent) pa chun i thil tumhai lo en ka ta, zingah Counseling ang deu la nei ei tih, a mi ti a. Chun a zing, inkhawm ṭin chun D.S. pa le chun kan titi tlang a, ama chun MLA in candidate ding chun laibunghai ko khawmin, ran thatin, i thil tumhai puongzar ita, chun Election Office-hai hawng ngai ata, tiin, ka sum nei zathai a min dawna, chu khelah Election a ka ngir ding hi ka puongzar inhnu taluo thu le ṭawngṭai inkhawmna a MLA kan candidate ding thu hi, Scrutiny ka fethleng hma khat chu mi laia puong dar lo dinga ka ti khawm kha, a thaw dan ding a ni naw thuhai ami hrila. Chuongchun, kan titi zo chun Bus-a ka chounga, intieng ka ṭin a, Bus-a khawm chun ka hang inngaituoa ka bei a dawnga, Lalpa i mi hrietchiengnaw lei amanih aw? Ka ti rum ruma, ka mitthli, ka bula ngir le ṭhunghaiin hmu pal an tih, ti kan lau bawk. Zanah, ka hang zal khawm chun ka bei a dawnga, kei le kei ka hang inen a, thaw danding ka hriet si nawh, hi thila hin chu Pastorhai amanih, an nawleh mi fel le var an tam vei leh lalpa kei kher kher, iengkhawmlo, Chawkchawnal khawm tluk hi, tiin, a thal a ka hang zal khawmin ka mitthli khingtieng khingtieng afar zung zung el si, ka suongha’n hre pal an tih, ti kan lau bawk. Chuonga, beidawng tak a ka ṭap lai chun, keimah thu hungthlung chu, kei iengkhawmlo, Chawkchawnal khawm tluklo pa hi, Van Lalnau thisen a an tlansa ka ni a, Lalpa Hnuoi le Van siemtu mithmua hin ka hluoa, Hmarram le Hnam tading khawm hin ka hluo anih, ti a mi hung inhriettir chun, inhawi deuvin ka in thei ta anih.

Chun, Tipaimukh biela MLA kan candidate ding anih, ti tlangzarna hmasatak chu Kristmas zo 27 December, 2011 khan Parbung khuoah, ka nute naupa, Lalkhawthang-in khawtlang ṭhuoitu ṭhenkhathai ko khawmin nei ani a, mi tam tak ngai a chun mani nina hre lo, invet ka lo nih. Amiruokchu, Pathienin rem ati chun invet chau nilovin thi chenin kan huom anih.

December ni 29in Aizawla inthawkin Sumo-in Churachandpur ka pan a. Kumthar lawm zovin Jan 3 ainthawkin DC Office ka dawr ṭana, mihai chu motor leh ropui deuva an inthawk laiin, kea, ka hang inlawn vel chu, ka nui chu an za ve deu hlak a chu, kan nui suok lem naw a. Thawdan tharin, MLA in candidate-hai po povin Election Expenditure hrietna dingin Bank Account thar hawng a ngai leiin, nihni lai ka buoipui a, iengtin am aw!, a mi introduce tuding, ti a ka ngaituo laiin Putar pakhat hi a hung a, Bank Account ka hawngna dingah introducer-ah ahung ṭhang a, a mi thawpek hnung chun ka hang indawn chieng chun, chu putar chu Pastor a  lo ni zing chutie!

Churachandpur ka tlung hlimin, ka suonghai kuomah MLA kan candidate ding thu le ka ngir tumna san – ṭawngṭai ei ta, ei ram, ei hnam hriechieng tu le hmangaitu Lal Isu leh vote thlak ei tiu, tia ka khek pui tum thuhai ka hrila, ka suonghai chun ei ram ei hnam chu a sie ta ngei an nawm, kohran ṭhuoitu ha’n theitawpa an hril khawmin ṭangkai chuong lo, nangin i hrilin umzie um chuong naw nih, ti’n anmi dawn a. Ka suonglekuohai le chun kan hmu dan an ang naw hle a, MLA in candidate lo dingin theitawp in an mi hril a, ka pate-hai damin an mi kova, hienglaia, keima ah Pathien thu hung inlang chu- David khawm apa Beram a venglai khan, a uhai raldonah, apa’n chanchin hre dinga a tir khan Philistine-hai le Israel-hai indona hmun a va tlung khan Philistine mihrat, Goliatha’n Israel-hai a tukdei a hmu khan, ama a Pathien thlarau a hung tlung a, khâwm keiin sertanlo, Sipaihai Lalpa hung cho tuchu, vabei ka tih, a ti a, khanlai khan Pathien vantirkovin, nang David fe la Goliatha kha va that rawh, ti sienchu, David unauhai khan David kha inzapui nawni hai, amiruokchu, Savawm le Sakeihai a inthawka humtu chu David khan a hrietchieng anih. Keikhawm Pathienin rem a ti ani phawt chun a remna tieng tieng ngha’ng ka ta, ka hril ngai chu ka hril el ding anih, ti hi ka thu thlukna chu anih. Unau, laibung tam takin an mi zilhau laia ka dawnna chu- Laibung le inzawmin mi vote naw unla, ka pasiet lei le in mi lunginsiet leiin mi vote bawk naw unla, ram le hnam hi Laibung le inzawm a thaw chi annawh a, MLA candidate-hai po po nêka, ei ram le ei hnam hrechieng lemtu le hmangai lemtu, Lal Isu neituhai ei ni a, ṭawngṭai ei ta, Lal Isu leh vote thlak ei tiu, ti hi ka dawndan anih.

Pathienin rem a tia, ei ram le ei hnam tadinga rawngbawl dinga Ami ti a ni chun, thiltum (manifesto) panga ka nei a, chuonghai chu-

1. A pakhatna le a pawimaw tak chu Pathien ta ding a ringum.  Ei ram ei hnam hieng em ema ei thlak siet le mi hnung hnawta ei umna sanchu Pathien tadinga ei ringum naw lei ni’n ka hriet. Mihriem mithmuah ringum ei tum a, tienlaia Israel-hai Lal, Sawla ngei khawm kha Pathienin an hmelhmahai that chimit der ding a tirlai khan, Pathien thu zawm lovin, mipuihai a tri leiin, an hmelmahai lalpa Agag le ran chawmthau ṭha ṭhahai a hung hawn khan, hnawlin a um pha anih. Vawsunhin, Pathien tading a ringum lova ei um leiin ei ram hi a pasie a, mihai hnung ei hnawt anih.

2. A pahnina a ka hung ngai pawimaw chu ei ram, ei hnam thlusie ta hung tungding nawkna ding chun inngaithlawm tak a Pathien kuomah ṭawngṭai hi anih. ṭawngṭai ti hin chapo tak khawmin ei ṭawngṭai thei anih. Ei Lalpa Isu ngeiin a lo hril tah, Pharisai le Siedawltu ṭawngṭaina a khan ei hmu thei. Pharisai pa khan chu a ṭawngṭaina a khan a thilthawthathai, a sawmapakhat pekhai, a bungheihai an zawt ani kha, amiruokchu thiem a changchuong le. Siedawltu pa ruok khan chu, suong dinga neinawh a Pathien hmabula khan, Lalpa misuol ka nih tiin, a awm inchum in vantieng khawm ngha ngam lovin a ṭawngṭai anih kha, mani suolna hrie a Pathien kuom tieng a kirhai chu thiem changin an um anih. Ei ram, ei hnam damna ding hin inngaithlawm taka Pathien kuoma ṭawngṭai ei ṭul anih. Chu le in zawm chun hi hla hi lo ngaithla’ng ei tiu-

Ka chan siet zie hi ngaituo tu,
Jerusalem Kul angin,
Ei ram, ei hnam a chim zo ta,
Thawro inngir nawk ei tiu,

Thawro, inngir tak luong eitiu,
A sietnawna a umnaw,
Hrilsieta ei umnawna di’n
Tho eita, inngir ei tieu.

Mitin kulhai a chim zo ta,
Suongtin kulhai a chim ta,
Kohran tin a chim ta bawka
Mihai suoka ei umta.

Lalpa kei le ka pa suongha’n
I dan kan lo bawsieta,
Sienkhawm Aw Lalpa ka ngen che
ka mitthli hi theinghil naw.

I mihai chu lo suol tah in
kawlkil chen lo thlung sien khawm,
An suolhai sim a an kir chun
Malsawm ka tih, i ti kha.

( Hi hla hi Mipui a fe khawmhai hriet dingin, Record sa ṭawnginringna fethlengin insak tir anih)

3. Mipui sum (development Fund) rêngrêng chengkhat khawm lak pêng lo le a dawng tu dinghai kut a him tak a inhlan le a hmangna ding tak a hmang. Pathienin rem a tia, ram le hnam tadinga rawngbawl dinga ami buotsei a ni chun ka biel suonga sum le pai alut le suok hi hriet chip chier ka tum anih. Hieng ang hin, kan khuoa Pu Fela thil min dawn ang deuvin, a thil min dawn dan chu- iem in hme a? an hnik an? Tunam a suong a? chi ieng zat am in saw a? hmarcha pum ieng zam in thlak a? Ieng thu’m in thlak a? In inchawk am, in lova mi? tihai ang chi hi anih. Hieng ang deu hin ka biel suong a contract le sanction reng reng ieng ang in am sin an thaw a- hlawfa ruoina’n sum ieng zam an seng? Ieng thing le thir am an hmang? A sin thawtu ha’n ieng zam a hlawk an hmu? Ti le a dang danghai hi ka hriet nuom chu annih.

4. Lamlien ( Road) ṭha nei. Mipui han ei lo hma suok / kut suok thilhai a hlawk dan ding tak a ei zawr suok theina ding le kawng dang danga hma ei sâwn hrat theina dingin.

Tuta, achung ei tarlang Pathumna le Palina-hai hi a pawi maw em em, hieng ei tarlanghai hi ei nei theina dinga pawimaw tak chu, a Pakhatna ei tarlang Pathien tadinga ringum ti bawk hi anih. Pathien tadingin ei ringum chun indiklo takin mipui sum faru ngainaw’ng ei ta, Pathien tadinga ei ringum chun, ei mamaw em em Lamlien ṭha chu nei em em ei tih, ei Pathien thu chun “in rama thilṭhahai fâng intih,” ti ani si a. Ei rama thilṭha a suok thei nawna chu lamlien ṭha ei neinaw lei khawm hi ni’n ka hriet, ei nauhai tam tak chu mi ramah inhlaw in an um a, ei ram leilung le thing le ruo hausakna khawm ei fak theinaw ani hi, hieng po po hi a san lientak chu Pathien tading a ei ringum naw lei a nih.

5. Ei hnam, Hmar hnam chîmral ( assimilate) ei ni nawna dinga thei tâwp suoa Tipaimukh Dam dodal. Tipaimukh Dam an siem kar nghakhla le zangnadawmna (compensation) lak vat vat nghakhla a, Dam an siem zo phât chu sawrkarin mi ngaisak a ta, lamlien (road) ṭha tawk tak hung siem a ta, ei ram ah inhlawna ṭhâng a ta, ei thaw suokhai khawm a zawrna ding awlsam tâng a ta, sawrkarin khawpui hung siem a ta, ei nauhai ram hla tak tak a sie ngailovin, ei ram ngei a school tha a kai tâng an ta, hotelhai siem in inhawi deuin khawsâng ei ta, lawnga intawlin ngahai manin, khuolzin hip ning eita, meivar dittawk atlawnin hmung eita, ei ram, ei khawlaidung chu zan a khawm sûnlai ang elin êng ter tur a ta, thilsiemsuokna khawl lien tak takhai electric tha hratna ringsanin siem eita, ei ram chu vânram thlafuol, kan Sinlung khawpui chulhnung indintharnawk hung ning a tih, ti tu hai Zinga chun ieng am ahung tlung ding ti inhriet si naw a?

Dam in a hung hring suok ding changkangnahai po po hi an dik hle’n ka hriet, amiruokchu, hi thil a hin chu ei fimkhur hle a ngaiin ka hriet. Tipaimukh dam leia Meitei le Vai tam tak ei ram ahin an hung lut phat, Hmar Hnam angin ngir suokna ding ei nei ding a manih ti hi, ei in sutchieng a ngai anih. Tuta, Tipaimukh Dam hi chu Mega watt 1500 lai pesuok thei ding a ni a, hi le inzawm hin Bangladesh a Kaptai Dam zuk hril kai vak ei tih. Kaptai Dam hi Mega watt 230 lai pesuok thei ani a, hi Dam hi an bawllai chun a ram deltu Chakma-hai chun ieng a khawm an bengkhawn rak naw ni awm tak anih, amiruokchu, Dam a hung puitling meu chun Bangladesh sawrkarin a bul hnaia an khawsak a hung phal tanaw a, chuongchun Chakma mipui nuoikhat nek a tamin an chengna an suok san pha nih, mi tamtak Barma-ah an tlanluta, a ṭhen India ram state hran hranah an in vak dara, chun Arunachal Pradesh-a lem chun a ram mihai leh an buoi rawp hlak anih, chun, Chakma mipui tamtak chu an piengna / seilienna, an rama ngeiah mivakvai / mi chavei an hung ni tah, anih. Vawisun hin Hmarnauhai hi ei ṭhanghar a, ei hmatieng ei thlir ngun ahun tak zet an tah, Kaptai Dam megawatt 230 le Tipaimukh Dam megawatt 1500 leh ei hang tekhi chun a kar hla tak anih. Ei Hnam, Hmar Hnam Chanchinṭha Mansapui inbangna intihai hi iemana ei thaw ding, Pastor Thangngurin ‘Tuta kum za hnungtieng khawlam um I ta? tia, hla a a lo inzawt kha, tuta inthawka kumza hnungtieng, Chanchinṭha kum zahni tlingna (Gospel Bi-Centenary) ei lawm hun a meu chun Hmarhaiin, Hmarram tia ei kona hmun a hin Hmarnauhai hi Hmar ei la nizing ding am? Gospel Chanchinṭha hi ahran a hril ei ngai nawk el di’m, ti hi ei ngaituo a ṭul tak zet anih. Mi ei hrilsietna ni lovin, Dumka lamlien siema hung inhla fa mei meihai khawm ei nau nuhmeiha’n an en thei nawa na, hi lei hin hmun tamtak achun Vai-Pi le Vai-pu ei tam taluo tah, Tipaimukh Dam a hung puitling chun Vai le Meitei hnawkawr a inthawk a Officer lien tak tak chen an hung um awm sia, Vai-Pi le Vai-Pu chu ei va tam nasa zuol awm de!! Ei Hnam hi ṭhangkhat, ṭhang hni-ah chimral in ei um el naw ding maw? Mi tam tak chun, Tipaimukh Dam hi dodal rak inlakhawm sawrkarin hung siem tho atih, ei dodalin umzie um chuongnaw nih ei ti a, hi thil a hin chu ei dodal in um zie um tak meu a tih, ti hi hrieng ei tiu. Hmarhai hi a ram neitu ei ni a, ei inthuruol phawt chun, ei dikna, chanvo (rights) hi UNO le India sawrkar khawmin min za pek reng reng atih. A hrim hrimah, dodal le dodallo kar chu akar hla tak anih, vawisunhin dodal ṭhak lovin Dam hi lo hung puitling tasien, ei chan ding chu Compansate tlawte chau bak ni naw nih, chu khawmchu kum khat, kum hni sungin ei chenral awm si. Dam hi ei thei tawpa ei dodal a sawrkarin a hung siem a nikhawmin, ei hnam ta dinga innghatna thlak iemanih bek chu ei hmu thei ngei ring a um. Chuleiin, ei Hnam damna di’n ei thei tawp in Tipaimukh Dam hi dodal phawt el ei tiu.

Unauhai, vawisuna ei hnam ngirhmun hi ei thlir chun lungawi a um naw anih. Chanchinṭha mansapui inbangna hnam ei inti si, hieng lawm lawm a ei inṭhe dar hi, state hran hranah ṭhe darin ei um bakah, pawl hran hranin ei inṭhe dar nawk a, ei hnam santu tia ei ko, ei Tlangvalhai hlak hi pawlthum in ei inṭhe dar nawka, Manipurah khawm MLA 3 bek ei neithei awm vei leh, ei hmasiel lei le abul ei ṭan indiknaw leiin MLA pakhat chau ei neithei a na, hi khawm hi Tipaimukh Dam a hung puitling phat chu Vaihaiin an mi la lak pek awm si a. Ei Pathien thu’n “I rawngbawl nuomna hnam le ram chu a boral awm sih a,” (Isai 60:12) a ti hi eini Hmarnauhai hin ei hmasawn mek ani naw maw? Vawisun hin iengtin am thaw tâng ei ta?  Ei ram, ei hnam sana di’n chengrang chawiin doral ei rel ding am anih? Ei ralthuom diktak Gospel Chanchinṭha sirah ei hnawl leia tlusie mek ei ninaw maw? Unauhai vawisun hin Lalpa kuomah kirnawk ei tiu. Hi le inzawm hin, tuhin ei rengin lo ngir eitiuva, “Tien inthawk Chanchinṭha ei dawng hmangaina le in remna in ro ei rela”, ti hla sak ruol ei tiuva, chu zovah ṭawngṭai ruolna ei nei ding anih, ei ṭawngṭaina chun ei ram, ei hnam tlusie mek tading le ei hmaa MLA inthlangna a Candidate po pohai le mipuihaiin Lal Isu leh Vote ei thlak theina di’n ngen ei tiu.

Tiena inthawk chanchinṭha ei dawng,
Hmangaina le inremnain ro ei rel a;
Sienkhawm Lalpa Maicham a chimzo tah,
Thaw ro, Lalpa maicham chu siemthar nawk ei tiu.

Hung ro, hung ro Lalpa kuomah,
Hungro, Lalpa kuomah kir ei tiu,
Mi lo kei nawi ta sienlakhawm,
Ami suk dam nawk ding a ni,
Mi lo sukna ta sienla khawm,
Ami tuom nawk ding a ni…
Ei ram le ei Hnam humhimna di’n,
Chenrang chawia doral ropui rel a ngainawh,

Ei ralthuom chu Gospel chau hi  a nih,
Chu ngei chu  eiin humhimna di’n hmang ei tiu… .

(mipuiin hla sak ruolna nei a ni zovin, ṭawngṭai ruolna nei a ni a, chu zova, khawthlang ṭhuoitu- VA,  Val-Upa,  HYA, HSA, HWA le in fuina thu hril noum nuom hai tadingin hun hawng a ni a. Hi zoa hin Lal Biekna hril ruolin hun suk tawp anih.)

Kan Pa Vana mi,
I hming inzaum rawse,
I ram hungthlung rawse,
I ditzâwng Vana mi’n an thaw angin,
Hnuoia mi’n thaw rawhai se.
Nitin kan fak khawmin bu mi pe la,
Kan chunga thil suk suol tuhai kan ngaidam angin,
Nangkhawma kan thil suk suolhai mi ngaidam la,
Suol dinga thlemna a chun mi ṭhuoi lut naw la,
Misuolhai lak a inthawk chun mi sandam lem rawh.
Ramhai, thilthaw theinahai,
Ropuinahai  chatuona I ta anni si.

Amen.