~ Johny Laldinthar F. Tusing,
YLS, IQC Room- X, East Wing
June 7, 2020; 11:50 pm.
Corona Virus hi natna thar a ni bawk a hrik hi chiengtaka hrietchieng hi a lo intak ni ngei a tih. Mithiemhai khawmin invèngdan ding, enkàwldan ding le a dolèt dàn ding thua a vèl a vèl in thuthar an suksuok pei.
Covid-19 ei do mèk le inzawma ei hriet le hmang langsar hai chu- Face Mask, Senitizer, Social Distancing, containment zone, quarantine le intânghai ṭhuoikir dàn (stranded operation) hai hi an nih. Hieng lo khawm hril ding um ngei a tih.
Hienghai hi thlarau tukver le hmetkawp ei nuomhai chu an nih.
1. Face Mask
Corona virus hi inkaidan ṭium taka anhril chu tuihnàng far (droplets) hi niin mithiemhai chun anhril. Hnâr le bâu-a a hrik a lût ta chun inkaisawng ngei ngei dinga ngai a ni tawp. Hi taka invêngna ṭhatak chu Face Mask hi a nih. Mitin in nghâwk hlê inla khawm ei bun fur tawla, tuolsuok ding chara ei thaw hmasatak chu mask bun a nih. Quarantine a umhai lem chu mask boa room suok thienglo a ni tawp.
Ringtuhai hai hin ei khingpui Diebol chu sakeibâknei inrûm hlak angin a fâk thei ding zâwnga ân vêl ruoi hlakpa an'thawk ei fihlim theina dingin Krista mask hi bun a va ṭul ngei deh! Hmêlma nuhnûngtak hnêtu le Setan lu sukthitlingtu Krista a cho naw hin chu ei dolêt var vervêk tak Setan an'thawk hin himna ding a lo um nawh. Natna hrik invawi ei ṭi leia Face Mask ei bun taima ang rau hin ringtu kalchawina a hin fîmkhur inla chu suol laka inthawkin ei him ngei ring a um.
2. Sanitizer
Natna invawihai in anthilthem haia (surface) a hrik hi inkaithei a ni thu WHO chun a sukchieng leiin Hand Sanitizer hmang hin a hrik a that thei leiin hmang rawp dinga hril ei nih. Scientist hai chun a siem dàn dinga chawkpawl ding (composition) thua a hril chu- alcohol (ethanol or isopropanol) 75-80% bèk, glycerine le hydrogen peroxide ṭhang ngei ding a nih antih. Sabawn hmanga kutsawp hi a ṭha hlê, amiruokchu tui le a hmun thua remchangnawna a um thei leiin Sanitizer hi ei hmang tlanglâwntak a ni tah.
Ringtuhai hin suol ei dô na kâwnga hin ieng hmangruo am ei hmang hlak a? Ṭha (midang nêka) le fel intina dâm, chapona le uongna dâm, khâkna dâm, hmur tirdakum dâm, rîtlona, inditna suol, inpawngnêkna, duâmna, hlêprukna le pawrchena hai hi puotieng langtheia (surface) natna hrik ei that chimit dinghai chu an nih. A thatna ding chu Krista thisen thienghlim, thisen maktak, thisen ropui Kalvary a luongsuok ngei 75-80% el chau ni lo zaa za beramte thisen le Thlarau ngûnhnâm Pathien Thu le ṭawngṭai hai hi a composition a ṭhahlâng hlawk hrâttak le thilthawtheina nei ngei hmang hin nuoibo ni ngei raw seh.
3. Social Distancing
Corona Virus laka invengna ṭhatak nia WHO hai hril chu Social Distancing hi a nih. A hlat dan ding thua feet 6 hi a himtawk tâka ngai a ni bawk. Europe ramah hai anlo hmang tlâwm/ursun tâwk naw leiin anthawhla niin mithiemhai chun anhril. Hi hrik kaina hi tuihnâng hiplut (respiratory droplets) a ni deu tak lei hin social distancing hi a pawimaw hlê.
Mi tamtak in ei thawhla tak chu suol hi ei nêl taluoa ei inchalrempui rawp lei hin mi tamtak ei fesuol rawpna a nih. Suol a ni ti lê ei sûnga thlarau umin ṭhaloa a mi'n hriettirhai hi chu hnai lo el ding a nih. Hlêprukna le sumthienglo a ṭhanaw hrezing sih a, la'n seipui la'n seipui hai hin anthawhla hlak. A phut chun an theida hlak, sienkhawm kâr (distance)ansiem naw leiin a natna hin a mandê el hlak. Nuhmei-pasal thua khawm a nih. Pawrchena dang danghai khawm hin kâr siem dingin ṭhang lâ hlak inla chu him ngei ei tih.
4. Containment Zone
Anvawi an um ti RT-PCR hmanga positive ngei a nih ti ansukchieng tahnunghai chu an umna/chengna hmun thuneituhaiin containment zone in anpuong hlak. Containment Zone a um hi rîn a um. Police an khau a, inlawn vêl a sukbuorchuor hlê hlak.
Ringtuhai hi nitin kalchawina a hin fimkhur taka fe diem diem ding ei nih. Setan chànga âwkin ei um ta chun midang tadinga hnawksak, natna, ṭium le sukbuorchuortu ei ni hlak. Suol i sukpawrche pum zinga, puotieng mawina ringawta sûngril nun danglam silo ringtu kalchawi hi ṭi an um. Kohran khawmin a thâwhla tak an nih. Suol rawngbawl zingin Pathien rawngbawl kawp dâm hi Krista sukhmelhemtu a nih. In enfelna dinga ṭha chu; ringtu kalchawina a hin containment zone a ei lo um el am ti hi ni rawp raw seh.
5. Quarantine
Institutional, Community le Home a ṭhehran an nih. A enkawl dân danglam met sienkhawm natna hrik andar nawna dinga a hrana siehran, khumhran, a tumasie an nih. Fe theina ding chin a um a, midang puotienghai le inthem thei a ni nawh.
Ringtuhai hi a hrana kohran, sietum le ṭhethlàk hai ei nih. [Ek- out of; kaleo- 'to call', 'to call out'] 'A called-out community' ei ni lei hin danglam ding ei nih. Quarantine ṭhenkhata a sûnga umhai (inmates) nunghâk tlangvâl tisa mì taka lâm insawi deu at at an vedio nasa taka thedar a nih. Newspaper ṭhenkhat chen in anzieklang nghe nghe. Ringlotuhai thaw ding ni âwmtak ei ramah a tlung el hi ta hi mak tiin ei sip. A vedio ei en chun ei pang a ṭim deu sur sur thei. A pawi thei ngei deh.
Intânghai ṭhuoikîr an ni theina dingin sawrkarpa in theitawpin ruohmangna a siema; intânghai leiin mi tamtak zanmû khawm intuo hlei theilo in tha le zung tamtak sêngin an mi bawisawma. Kohran hai le rawngbawltuhai in ṭhahnemngai takin sûn le zân an mi ṭawngṭaipék zing lai Nungchang ei inhmang hlê el hi beidawng a um. Nungchang inhmang hin iengkim ei chân a ni ti hi ei hriet nuom dêr naw nisien a ang. Inzak a um thei de aw.
Abìkin keini stranded hung kîr hai tadingin mengna ruol ankuo tanaw niin ka hriet. Inthlahrung taka hun ei hmang lai hunah khawvêl hlimhlawpna ei la hnawt el hi thilmak a tling. Beidawng le lungngai hunah: hun khirh le hun rinum a hman Pathien kona chàng khawm hrie talo, lungril sukngar tlat ei um el ta hi a pawi hlè a nih.
Suol khawm suolah ei ngai tanaw hlè niin ka hmu. Suol suola ei ngai tanaw hin chun ei sie ta hlè a nih. Babylon saltàngna a inthawk Jerusalem tieng Shramik Special Train ang deua a ṭum hnina dinga BC 458 ah hung kîr ve Ezra in thuphachawi ṭawngṭaina a, "Ka Pathien, kan khawhlonahai chu kan lu chunga hin a hung pung deu deu a, kan suolhai chun vân a tawng ta a ni hi...vawisûn ni chen hin suol namên loin kan suol ta a..." tia thupha ṭawngṭaina thusam inzâwt el naw chu thawding dang umin kan hriet nawh. Rawngbawlna ding hi a va tam lawm lawm deh aw! Ezra Reforms ang kha ei ramah tlung ngei sien nuom a um deh.
Inthima inthawka suok a, var nasataka lût dinga ko ei nih. Hnuoi machi le var ei ni leiin danglam dinga siehran le sietum ei nih. Khawvêl êntu eini leiin khawvêl mihai leh danglam ding; mî thawthei taphawt ei thaw thei tanaw, fe theina le thaw thei chin nei, anni laia inthawka suoka a tuma um ding ei nih. Hi hin midang tuithlâr amani ṭhethlâk tumna tieng a ni nawh. Misuolhai zawnga sansuoka, rawngbâwlpêka, intlanna thu hril dinghai ei ni ngei el. Ringtu hai chu ei danglam ding a nih ti ei hriltum tak a nih.
6. Intânghai Ṭhuoikîr
Coron virus leia mani state puotienga intânghai ṭhuoikîrna chu nasataka fepui a nih a. India ram sûng le puotienga mani Jerusalem tieng pan hi a nuoi-â nuoi têl a huou-huou-a/ahlawma fesûokna (mass exodus) rî chu a nasa hlê. Dr. Luka in 'mi popo chu an hming ziek dingin anni khuo sengah an feh a' ti a ziek kha ei hrietdawk rum rum el.
Ringtuhai chu ei khuolzinna ram suoksanin ei umna ding vânah kuta bawl lo kumkhuoa ei um zingna ding pan dingin ei la'n thawksuok ve ngei ding anih. Hi inṭhuoikir a ruok hin chu ṭam, dangchar le lunginrimna um tana'wng a ta; screening ding a line seitaka ngîr um ta bawk naw nih. Hi taka ṭhuoîkir a umhai chu ṭitna hrim um talo in mithienghlim lo fe hmasahai in 'Welcome Home' mi ting antah. Hrik thedar inlau leia Quarantine ah khumhran le a tumasie um ta bawk naw nih. Tuhai am hrik anpai ning a ta? ti enfie dinga sample lakhawmin in test le inenfiena um ta bawk naw nih. Chatuona ei umna ding hmun buotsaipêk ei ni ta leiin khawvêl hrim ngai ta naw'ng ei tih.
AMEN.
YLS, IQC Room- X, East Wing
June 7, 2020; 11:50 pm.
Corona Virus hi natna thar a ni bawk a hrik hi chiengtaka hrietchieng hi a lo intak ni ngei a tih. Mithiemhai khawmin invèngdan ding, enkàwldan ding le a dolèt dàn ding thua a vèl a vèl in thuthar an suksuok pei.
Covid-19 ei do mèk le inzawma ei hriet le hmang langsar hai chu- Face Mask, Senitizer, Social Distancing, containment zone, quarantine le intânghai ṭhuoikir dàn (stranded operation) hai hi an nih. Hieng lo khawm hril ding um ngei a tih.
Hienghai hi thlarau tukver le hmetkawp ei nuomhai chu an nih.
1. Face Mask
Corona virus hi inkaidan ṭium taka anhril chu tuihnàng far (droplets) hi niin mithiemhai chun anhril. Hnâr le bâu-a a hrik a lût ta chun inkaisawng ngei ngei dinga ngai a ni tawp. Hi taka invêngna ṭhatak chu Face Mask hi a nih. Mitin in nghâwk hlê inla khawm ei bun fur tawla, tuolsuok ding chara ei thaw hmasatak chu mask bun a nih. Quarantine a umhai lem chu mask boa room suok thienglo a ni tawp.
Ringtuhai hai hin ei khingpui Diebol chu sakeibâknei inrûm hlak angin a fâk thei ding zâwnga ân vêl ruoi hlakpa an'thawk ei fihlim theina dingin Krista mask hi bun a va ṭul ngei deh! Hmêlma nuhnûngtak hnêtu le Setan lu sukthitlingtu Krista a cho naw hin chu ei dolêt var vervêk tak Setan an'thawk hin himna ding a lo um nawh. Natna hrik invawi ei ṭi leia Face Mask ei bun taima ang rau hin ringtu kalchawina a hin fîmkhur inla chu suol laka inthawkin ei him ngei ring a um.
2. Sanitizer
Natna invawihai in anthilthem haia (surface) a hrik hi inkaithei a ni thu WHO chun a sukchieng leiin Hand Sanitizer hmang hin a hrik a that thei leiin hmang rawp dinga hril ei nih. Scientist hai chun a siem dàn dinga chawkpawl ding (composition) thua a hril chu- alcohol (ethanol or isopropanol) 75-80% bèk, glycerine le hydrogen peroxide ṭhang ngei ding a nih antih. Sabawn hmanga kutsawp hi a ṭha hlê, amiruokchu tui le a hmun thua remchangnawna a um thei leiin Sanitizer hi ei hmang tlanglâwntak a ni tah.
Ringtuhai hin suol ei dô na kâwnga hin ieng hmangruo am ei hmang hlak a? Ṭha (midang nêka) le fel intina dâm, chapona le uongna dâm, khâkna dâm, hmur tirdakum dâm, rîtlona, inditna suol, inpawngnêkna, duâmna, hlêprukna le pawrchena hai hi puotieng langtheia (surface) natna hrik ei that chimit dinghai chu an nih. A thatna ding chu Krista thisen thienghlim, thisen maktak, thisen ropui Kalvary a luongsuok ngei 75-80% el chau ni lo zaa za beramte thisen le Thlarau ngûnhnâm Pathien Thu le ṭawngṭai hai hi a composition a ṭhahlâng hlawk hrâttak le thilthawtheina nei ngei hmang hin nuoibo ni ngei raw seh.
3. Social Distancing
Corona Virus laka invengna ṭhatak nia WHO hai hril chu Social Distancing hi a nih. A hlat dan ding thua feet 6 hi a himtawk tâka ngai a ni bawk. Europe ramah hai anlo hmang tlâwm/ursun tâwk naw leiin anthawhla niin mithiemhai chun anhril. Hi hrik kaina hi tuihnâng hiplut (respiratory droplets) a ni deu tak lei hin social distancing hi a pawimaw hlê.
Mi tamtak in ei thawhla tak chu suol hi ei nêl taluoa ei inchalrempui rawp lei hin mi tamtak ei fesuol rawpna a nih. Suol a ni ti lê ei sûnga thlarau umin ṭhaloa a mi'n hriettirhai hi chu hnai lo el ding a nih. Hlêprukna le sumthienglo a ṭhanaw hrezing sih a, la'n seipui la'n seipui hai hin anthawhla hlak. A phut chun an theida hlak, sienkhawm kâr (distance)ansiem naw leiin a natna hin a mandê el hlak. Nuhmei-pasal thua khawm a nih. Pawrchena dang danghai khawm hin kâr siem dingin ṭhang lâ hlak inla chu him ngei ei tih.
4. Containment Zone
Anvawi an um ti RT-PCR hmanga positive ngei a nih ti ansukchieng tahnunghai chu an umna/chengna hmun thuneituhaiin containment zone in anpuong hlak. Containment Zone a um hi rîn a um. Police an khau a, inlawn vêl a sukbuorchuor hlê hlak.
Ringtuhai hi nitin kalchawina a hin fimkhur taka fe diem diem ding ei nih. Setan chànga âwkin ei um ta chun midang tadinga hnawksak, natna, ṭium le sukbuorchuortu ei ni hlak. Suol i sukpawrche pum zinga, puotieng mawina ringawta sûngril nun danglam silo ringtu kalchawi hi ṭi an um. Kohran khawmin a thâwhla tak an nih. Suol rawngbawl zingin Pathien rawngbawl kawp dâm hi Krista sukhmelhemtu a nih. In enfelna dinga ṭha chu; ringtu kalchawina a hin containment zone a ei lo um el am ti hi ni rawp raw seh.
5. Quarantine
Institutional, Community le Home a ṭhehran an nih. A enkawl dân danglam met sienkhawm natna hrik andar nawna dinga a hrana siehran, khumhran, a tumasie an nih. Fe theina ding chin a um a, midang puotienghai le inthem thei a ni nawh.
Ringtuhai hi a hrana kohran, sietum le ṭhethlàk hai ei nih. [Ek- out of; kaleo- 'to call', 'to call out'] 'A called-out community' ei ni lei hin danglam ding ei nih. Quarantine ṭhenkhata a sûnga umhai (inmates) nunghâk tlangvâl tisa mì taka lâm insawi deu at at an vedio nasa taka thedar a nih. Newspaper ṭhenkhat chen in anzieklang nghe nghe. Ringlotuhai thaw ding ni âwmtak ei ramah a tlung el hi ta hi mak tiin ei sip. A vedio ei en chun ei pang a ṭim deu sur sur thei. A pawi thei ngei deh.
Intânghai ṭhuoikîr an ni theina dingin sawrkarpa in theitawpin ruohmangna a siema; intânghai leiin mi tamtak zanmû khawm intuo hlei theilo in tha le zung tamtak sêngin an mi bawisawma. Kohran hai le rawngbawltuhai in ṭhahnemngai takin sûn le zân an mi ṭawngṭaipék zing lai Nungchang ei inhmang hlê el hi beidawng a um. Nungchang inhmang hin iengkim ei chân a ni ti hi ei hriet nuom dêr naw nisien a ang. Inzak a um thei de aw.
Abìkin keini stranded hung kîr hai tadingin mengna ruol ankuo tanaw niin ka hriet. Inthlahrung taka hun ei hmang lai hunah khawvêl hlimhlawpna ei la hnawt el hi thilmak a tling. Beidawng le lungngai hunah: hun khirh le hun rinum a hman Pathien kona chàng khawm hrie talo, lungril sukngar tlat ei um el ta hi a pawi hlè a nih.
Suol khawm suolah ei ngai tanaw hlè niin ka hmu. Suol suola ei ngai tanaw hin chun ei sie ta hlè a nih. Babylon saltàngna a inthawk Jerusalem tieng Shramik Special Train ang deua a ṭum hnina dinga BC 458 ah hung kîr ve Ezra in thuphachawi ṭawngṭaina a, "Ka Pathien, kan khawhlonahai chu kan lu chunga hin a hung pung deu deu a, kan suolhai chun vân a tawng ta a ni hi...vawisûn ni chen hin suol namên loin kan suol ta a..." tia thupha ṭawngṭaina thusam inzâwt el naw chu thawding dang umin kan hriet nawh. Rawngbawlna ding hi a va tam lawm lawm deh aw! Ezra Reforms ang kha ei ramah tlung ngei sien nuom a um deh.
Inthima inthawka suok a, var nasataka lût dinga ko ei nih. Hnuoi machi le var ei ni leiin danglam dinga siehran le sietum ei nih. Khawvêl êntu eini leiin khawvêl mihai leh danglam ding; mî thawthei taphawt ei thaw thei tanaw, fe theina le thaw thei chin nei, anni laia inthawka suoka a tuma um ding ei nih. Hi hin midang tuithlâr amani ṭhethlâk tumna tieng a ni nawh. Misuolhai zawnga sansuoka, rawngbâwlpêka, intlanna thu hril dinghai ei ni ngei el. Ringtu hai chu ei danglam ding a nih ti ei hriltum tak a nih.
6. Intânghai Ṭhuoikîr
Coron virus leia mani state puotienga intânghai ṭhuoikîrna chu nasataka fepui a nih a. India ram sûng le puotienga mani Jerusalem tieng pan hi a nuoi-â nuoi têl a huou-huou-a/ahlawma fesûokna (mass exodus) rî chu a nasa hlê. Dr. Luka in 'mi popo chu an hming ziek dingin anni khuo sengah an feh a' ti a ziek kha ei hrietdawk rum rum el.
Ringtuhai chu ei khuolzinna ram suoksanin ei umna ding vânah kuta bawl lo kumkhuoa ei um zingna ding pan dingin ei la'n thawksuok ve ngei ding anih. Hi inṭhuoikir a ruok hin chu ṭam, dangchar le lunginrimna um tana'wng a ta; screening ding a line seitaka ngîr um ta bawk naw nih. Hi taka ṭhuoîkir a umhai chu ṭitna hrim um talo in mithienghlim lo fe hmasahai in 'Welcome Home' mi ting antah. Hrik thedar inlau leia Quarantine ah khumhran le a tumasie um ta bawk naw nih. Tuhai am hrik anpai ning a ta? ti enfie dinga sample lakhawmin in test le inenfiena um ta bawk naw nih. Chatuona ei umna ding hmun buotsaipêk ei ni ta leiin khawvêl hrim ngai ta naw'ng ei tih.
AMEN.
