Responsive Ad Slot

HLA THU THILTHAWTHEINA

Sunday, September 30, 2018

/ Published by Simon L Infimate
"Poetry is a language and it is most distilled and most powerful."- Rita Dove.

- Rev. Dr. Robinson S. Zote

Green Day hai an hung inlar tir laia an hla inlarpui chu "Wake me up when September end."ti a nih.


Kha an hlaa ka dit zuol bek bekna chang chu,

"As my memory rests,
But never forgets what I lost.
Wake me up when September ends."
tih kha a nih.

Ei țawnga hi lai thu ka hrilfie ve thiem dan chu hieng ang hi a nih:

"Hrietzingna in  chawl zai a rêl lai hin,
Èšhe hnung hai ruok chu nghilthei  kan zuom si nawh,
Mi kei har rawh favang a tâwp hunah." tiin.

Mi thenkhat in, hla chu thu, thu chu hla, an tih a. Indik dingin ka ring. Tawng le a kalhmang inchukmi (linguist) kan naw leiin, ka hriet inthuk bek nawh. Amiruokchu, ieng hla thu khawm nisien, inpakna hla, Pathien chawibiek hla, ram hmangaina thu le hla nisien, saihla khawm ni raw sek sek, mihriem nunphung mi themtu chu hla hi a nih.

Eini rawi kalchar a ngat lem chu, hla thang lovin ei nunphung a kim thei nawh. Hla thang lovin ei Pathien biek inkhawm, Khawsawt inleng, Mithi khawvarpui an thei nawh. Nunghak tlangval inngaizawng hai khom, hla thu hmangin an insai a, Van nun ngai le thlarau dangchar khawm sermon nek hman in, hla bawk a nih ami hnemtu le keihar tu chu.

Love song ei ti, Hmar tawnga “Sái hla” tia ei inbuk hi, tuta tuma ei sabjek ding chu a nih. Pastor ziek dinga inhme lo ti pawl um rek ngei ei tih. Ei boruok hip insang naw lei a nih ti ka hriet leiin, men ah thlak ka tih. Mi hmasa le hlakungpui, Famtah Rev. Thangngur in ‘Tisa le Thlarau in kal lovin’ a ti hmupui phak si lova, a hming ringawt buoipuitu le ngainatu ei tam hle. Taksa le Thlarau khawvel a cheng kawp ei ni hmel inhre nuom lova, insuk kulmuk le insuk sakhawmi hai hi mi hnawksak chu an ni phawt el.

Litengsawl ngaituona put ei hnam tlawmte sungah ei tam leiin, Hring khawvel a ei mawl zie le literachar a ei pawnlang zie tarlangna chikhat a nih. Hringnun khawvel a hin, ei boruok hip le ringvangthu, ngaidan le pawmdan hin ngaituona sal intang tamtak ei um. Kam zalenna hi ei belchieng nawh. Ditzawng, inhnik zawng, ngainat zawng le nuomzawng neia siem ei ni ang hrimin, a bo a ei um thei lo, ei khawtlang, kohran le sawsaiti a hril ser a ei nei chu Sai hla hi a nih.

Ei hnam sunga ei Hlasakthiem hai khawm, roreltu le thuneitu ni awm fahran in, Gospel le Love song singer tiin ei nuom angin, inhaina le mawlna inchi tape hmangin ramri ei the pek hmok el. Mimawl hnam mawl zie rang a nih. ‘Mawlna thimpui sut hawng tum hi thil harsa tawp ana, sienkhawm rawngbawlna tlo le hlu a nih’ ti a, Pu L. Keivom in Delhi tlanga inthawka amin fuina thucha chu ropui ka ti kher el. Chu zara chun, ei mawlna thimpui suk eng tumin ka hung inlar nawk chu ani hih.

Hmar tawnga sai hla (love song) ei ti hi, nunghak - tlangval, sungril a inhmangaina, a thlûk uma sâm dokna a nih. Hang saka mi zêm khawsawt thei le mitthli hiel infartir thei, Lairil fang a, mi zêmthlûk thei khawpa thil thawtheina nei a nih.

Ka pa, Lallawmsang Zote, mi angin hlami le ziekmi, solfa le hlathiem ninaw sienkhawm, abikin sai hla a ngaina hle hlak. Lengzem hlahlui hai hi a tape player a ngaithla in, a sak ruoi ruoi hlak a, vawisun nia classical ei ti, hla hlui hai hi ama a inthawka atam lem ka hriet an nih. Ka pa hi mi khawsawt thei tak, khawsawt la na mi ani ang hrim in, kei a naupa hin ka puo ni ngei ata, khuol kan zin changa, tlang le phaizawl, par le thingzar ka hmu hai ziek a ka sie pei thei hi Pathien malsawmna, ka pa neka ka dawng chungchuongna bik niin ka hriet.

Mihriem hi ‘Social being’ei ni ang hrim in inngai ding, inhmangai ding in mamaw tawn ding le indit tawn ding ei nih. Chu chu siemtu mi siemdan khawm ani hrim anih. Inhmangaina, inditna le inngainahai, khawsawtna hai chu ienginkhawkin am hla’n phuokin, zaiin ei chawi naw ding?

Love song hi nunghak tlangval inngaizawnghai le mumal manglo hai chau sak dingah ei ngâi tlângpui a. Nuhmei, pasal nei tahai le kohran a rawngbawltuhai chun phuok le sakchiah ei ngâi ta naw el ni lovin, hril ser ah ei ngai. Mawlna lei a nih. Chuong ang ngaituona nei mi chun, hringnun khawvel a hin ka mawl dan pangaiin ka la mawl zui pei atina ang tluk a nih.

Anleh ei Bible meu a chuong, SOLOMON A HLAHAI hi teh? Ei kohran thuring ah baibul bu 66 Pathien inthuok khum, indik lo thei lo, chu e kha e tia mani rilrem zawnga ei rem fawm le hrilfie fawm, a tawpah kohran doctrine tia ei pawm hi pei el chi am anih? Teu lo e a. A ngaizawngnu nene á¹­hatzie; a basam, a singmit, a bieng, a hnâr, a hner, a malpui, a laibû, a iengkim a á¹­hatzie le a ditzie; laikhum bêlpui a thlakhla zie zaitin zaitangin a phuokkhum a. An fawppui chânga a bau le a thuok chu thei buot (apple) rim ang a nizie; a ngaizawngnu hmêl á¹­hatzie chu Phaizawl Lili ang le hling buk laia Lili par mawi tak anga sakhmel mawi a nizie hla’n a phuok khum a nih. A hla thuhai hi a mawiin, an ril a, a’n thûk êm leiin “Hlahai Hla”(Song of songs) ti a ni tawp el a nih.

A idit le hmangai, Sunam nunghâk hin a tawntir in ditnaw sien khawm, atawpa chu, Lal ropui Solomon a sái hla hin a zêm thlûk ta a. Solomon a zûna in uoiin, Jerusalem nunghakhai kuomah, inzak in phak dawn lek lovin, “Aw Jerusalem naunu hai ka ngen cheu, ka hmangaitak ka ngai kha in lo hmu chun hmangainain ka nâ ti lo hril ro”tiin a khek suok hiel a nih.

Mi tu ang khawm ni inla love song le hla dang, khawtlang lungleng hla khawm nisien ei lungrila a hung inlang a, ei khuo a sawt chun sak el ding a nih. Hi thu ka hril/ziek leia ‘Èšhiengzau’( Liberal) bawma mi khum nuom an um ani chun an chanvo ah ngai ka tih. Mihriema hung pieng taphawt chun voikhat bêk ngaizawng nei naw le a khawsawt naw hrim ei um nawh. Khawsawt le khawtlang lungleng nei ngailo mihriem chu mi ngaituo um tak ni ngei a tih.

Tulai hin smart world, iengkim el internet inthlung paw in, YouTube a hai hla tamtak man chawi lova ngaithlak ding a tam tah. Love song saktu á¹­henkhat in, “Kei chu Ka piengthar tah a, love song ka sak nuom ta nawh” an tihai dam hi a’ndik nawh. Mawl lei le pharisai nun anih. A hmun le hun izir in ei sak el ding a nih. Anleh love song siemtu, saktu um ta naw inla ei hnam chu thu le hla, literature-ah rethei hleng ei tih. Hnam mawl le literature-a pasiehai chun Love song an hau ngai nawh. William wordsworth, William Shakespeare, John Keats le mi tamtak hai hi, vawisun a English literature suk hausa tu, hmangai biethu le khawtlang lungleng inzawttu hai an nih.

Kohran ṭhuoitu ṭhenkhat in hnam hla le love song sak an hril hnawm dâm hi a poi khop el. Dem bik ding an ni nawh. Kristienna ei dawngsawng theiem naw lei le misawnari hmasa hai lei vawng anih. Ei hnam nun mawi le zierang tha hai an mi hmu khawhri pek a, Favang kut, Sikpuiruoi hai chen a pastor le kohran upa hmel hmu ding an um naw hi a beidawng thlak. Ei hnam kûtpui a hai, sir sawn a hnam hla le ram hmangaina hla hai lampui dup dup ding ei ni vei leh.

Kum 12 neka tam mi rama kan um sung hin, Hmar martyrs day le sikpuiruoi inser in kan in ah India mi le sa mi pawimaw bakah hnamdang kan fiel mathlawn nawh. Hmar hnampuon kima inthuom in hunserh ka hmang kumtin zie hlak. Sakhuo rawngbawltu hai hi, An thlarau nun (spirituality) le nina in an hmepui naw a an in hriet/, ngai lem lei chau a nih.

Love Song, ram le hnam hmangaina hla, khawtlâng nun le mimal nun siemṭhatna ding hlahai phuok rawn in, Sak rawnin, ngaithla rawn inla. Chuongchun ei hnam literature-ah hausa thei ei ta, ei society khawmin ṭhat phâng a tih. Khawtlang le hnam thil a pungkhawm (Social gatherings) ei uor deu deuva, ei pharisai nun bawk, thlarau a bul tan siin tisa in ei zo nawk hlak. Pathien hla chu biekin ah, love song le ram hmang hla, hla lenglawng chu a sakna ding hmun ah thaw in la, chu ngei chu hnam hmasawn zierang a nih.

Keini nupa khawm, kartawp (weekend) hun ah kan apartment bathlar ah, Zan thlavar inawiin "Aw D ka ngai em che, nangnaw chu lunglai hnemtu an um nawh, Chung sawrthlapui a hung eng chang hin, Dawntam suilung leng, D te ka ngai em che.....tiin, ka țingțang hlui tak thiem ang tawk tawk a per in love song zaiin kan in awi hlak. Chuong anga nupa inngaina nun neka hlu hi leilung a hin um dingin ka ring nawh.

Aw Love Song, i lo va hlu ngei!! Sak zing pei kan ti che.
Hi article hi, ka pawm lai le ka hmangai, a sur a sa hnuoia mi zui tu, an hnik a kha ka fak pui, hun khir le harsa ka tuok chang le ka chau changa mi sukhrat rawp hlak tu, ka nuhmei Joyce L Zote le kan innei kum sawm na (Tin jubilee) puol in kan hlan a, kan innei ni a conductor, vawisun ni chena mi la dam pui, taksa rama ka Pu H Zaneisang, ka thusep tamlem, inthap hrekhruk, mi tiemtlak dinga mi tuoinam pek tu kuomah ka lawm thu ka hrilna ani nghal bawk. Anni nupa hi, kan role model, Kum 47 zet innei tah, an fena taphawt a inzui, nupa vangnei chungchuong an nih.

Pathien zangaina zara, Pension chen dama hring khawvel ah damlaini kan tawi ve ngai ani chun, Puhai, Lal Dena, Thangsawihmang le H. Zaneisang hai dungthul in, ei khawtlang le hnam, ei nunphung le kalchawina kawngah, ngaimaw le ngaipawimaw zawng, Pathien hla le saihla, khawtlang lungleng, hringnun thudik le thukhawchang, ei huntawng le ei literachar hmasawn ang peiin, hi neka nasa in lan kur in kuk pui kan beisei.

28th Sept 2018.

Hmar Run.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate