Responsive Ad Slot

HSA INKHAWMPUI 55-NA

Sunday, February 7, 2016

/ Published by VIRTHLI
L. Keivom

Thieng le thieng naw inkara hin,
Hmun insang le a’n hnuoiah,
Kal chawi dan ka hriet thiem nawh...
- Rev. Thangngur.

HSA General Assembly 55-na Muolhoi (Haflong) a January 27-29, 2016 sunga innghat a ni ding thu le Rev. Hrilrokhum Thiek le kei Lifetime Achievement Award inhlan kan ni ding thu chu Facebook (Virthli) a inthokin ka lo tiem a. HSA hmunpuia inthokin thu ieng khom ka la hmu naw bakah mi dangin an thaw hlak dan anga ka chanchin (bio-data) an mi hung indon bok naw leiin thuvuongva angah ka sie phot a.


Ni iemani zat hnungah HSA thruoitu pakhatin a mi hung telefawn a, chawimawina dong dinga thlang ka ni thu le chu chu keima ngei inkhawmpui uop malama fea ka hang dong an mi beisei thu a hung hril a. A hun ding kha February 28 ni anga ka lo ngai suol leiin, chu huna chun Delhi ka suoksan thei naw ding thu le poi ka ti thu ka hril a. Chun, hieng ang thila pawl dangin an mi fiel hrim hrim hin dannaranin tlungna, kalman le sengso dang dang an tum bakah lawmman an siem hlak a. Chuong sa khom chun ruol le pai le inpawl khawmna le ser le sang thil dang danga mawphurna hlenna dingin sing khat sing hni vel chu ka seng ngei ngei a, chu ding chun ka’n buotsai lawk bok hlak. Eini rawi thilthawnaa ruok chu mani intum hi tlawmngainaah ei ngai bakah chuonga tlawmngai theihai hung le fe le lut le suok chu fieltuhaiin ei ngaisak ngai mang nawh. Thingtum inhlumin ei inhlum top el hlak a hoi.

A ieng khom chu ni sien, a hnunga ka zuk en chieng leh inkhawmpui chu January 27-29 sung lem ding a nih ti ka hmu suok a. Fe ngei dingin thutlukna ka siem thut a. Hun a tepter tah leiin online-in vuongna ticket ka lak nghal a. Guwahati-Haflong-Guwahati fena ding rêl ruok chu ni sawmhnia inhmaa lak lo chun a thei naw leiin, a thaw dan dang zonga buoi chuk chuk a ngai. Hi hi ka zuk hril kher san chu, a tawma thil inhril khikhawkzie tar lang ka nuom lei a nih. Rikrum thil ni lo, thil um dinga rel lawk sa hrim hrim, entirnan inkhawmpui dam chu a tlawm takah thla ruk hmaa thaw dinghai fel taka rela chan insem fel thlap a thra. Entirnan, Souvenir thra buotsai ding chun kumpui lingleta suol a ngai. Artikul thra le tlo buotsaina dingin a tlawm takah thla thum vel bek hun a dit a; artikul a hung tlung vong hnungah fumfe taka editing le proof-reading thawna dingin thla thum vel bek a ngai bok.

Sorkar bawngchala penson rak khopa thrang ka lo ni ve leiin, thil tlung thut, rikrum thil a ni ngot naw chun thaw ding hi long term, medium term le short term zawnga threa duong hlak ka lo ni ve a. A san chu, zan lam lawn thaw a, ar khaw thim daia nun khal chu a him naw bakah a hlawk naw a, insuina ding le intâl buoina ding a tam a, hmathlir nei tlat lo chun tum ram khom a chieng naw a, hmasawnna sirbi nghet le innghatna tlak rem fuk a harsa. Hringnuna intâl buoi tam tak hi hmathlir le tum ram mumal nei lo an ni nuom khop el. Chu ngirhmuna chun HSA khom a tlu lut thei a, sir tina inthoka a khawsakzie enin a tlu lut der tah khom a ni el thei.

Nawchizor HSA?
Mazu hmanin konglam a nei chun, hnam insuikhawmna pawl hrang hrang ei nei laia upa tak, huop lien tak le keng rawn tak, hnam ban nghet tak ni hlak HSA chun konglam neiin, a motto ‘Sinin, Hrilin, Sanin, Thruoiin’ ti hi a tak ngeia a nunah hmangin, hma a thruoi ding a nih. Kumpui lingleta ei inser le lawm Platinum Jubilee sunga thil thra tam tak a thawhai kha miin hre fu tah loin, a tawp tienga thil tlung khan lallukhum nekin hlinglukhum a’n khumtir a, a poi khop el. Muolhoi tonhriet khom hi, Baibulin “suol tinreng bul” (1 Tim 6:10) a ti hiel hnotna lei amani ding, ei tran hmain hnam hmaiah chil ei hei sakkhum hmasa phot a, suong a um naw khop el. Thruoitua thranghai hin mani inzaumna ei kol tah hlol naw a ni khomin, hnam inzaumna bek hi chu kengkaw tum hram hram inla, a thrat vei leh! Kei chun hnam inzaumna ei zor-ah ka ngai a, nawchizor let tamin inza ei phur naw lemin ka hriet. Nawchizor chun a thil nei a nuom angin a hmang el a na; eini ruok chun hnam inzaumna ei zor a nih.

Ieng leia chuong ang inkhawmpuia chun ka hun hlu tak le sum tam tak senga hang thrang am ka na? Thruoituhaiin tlawmngaia mani ngeia chawimawina an mi pek ding chu dong malama inkhawmpui chu hang trawiawm dinga telefawna an mi fiel lei le prokram ka hriet lawk naw lei a nih. Prokram le fielna lekha hi January 23 khan e-mail ah ka lo dong a. Fielna le prokram ka hmu charin hieng ang hin lekha ka thon a:

“Telefawna ka hung hril tah ang khan, prokrama hming chuong lai hin ei hnam pumpui ensan laia mi an um a, uolau taka an hming ei inchuon hin eini hmai ngeiah HSA-in chil a sakkhum ang a na, Saptronga “cutting off one’s nose to spite one’s face” (mani hmelsiet run leia hnâr at thlak sa) an ti ang char kha a nih. Zo hnathlakhai khawvela inzakum le muolphona tawpkhawk chu ensan hlaw a ni a, phâr lêt tama tirdakuma ei ngai a nih. Ensan tuok mihriem amanih sungkuo chun inzakin khuo an en ngam ta naw leiin, hmel hriet ngai lo rama inpem hmang chauh naw chuh chan an nei ngai nawh. Chuong ang mi chu ngirhmun poimaw chel dinga HSA-in fiel nuomna lungril a zuk nei el hi ieng trong khomin hril hlip le hril nam thei a ni ka ring nawh. Pathien luok suok hnamhai nungchang a nih. Platinum Jubilee-a ei inpawi kha a huntawk; bel sa a ngaiin ka hriet nawh.

“Ka mimal thilah, hieng ang mihai le dawkan khat kila inthrung hi ka nuom naw a, HSA inzaumna leh khom thil inhme lo tak a ni a, chu chu ei hnam inzaumna kengkaw tum po po hmu dan khom a ni ka ring bok. Zingah nisa suok ta lo ding chu ni sien thukhat, a suok nawk ngei ding a ni si leiin ei thilthaw tinrengah fimkhur ei tiu” tiin.

Ni vangduoi
Vangnei thlak takin ka thu hril hun ding kha January 28 zan an ruot a, a tuka Lifetime Achievement Award an mi pek hnunga lawmthu hrilna (acceptance speech) angin ka chanpuol chu ka hlen a, ka fihlim tah a nih. A tuk January 29-a Governor P.B. Acharya-in chawimawina a’n hlan khan ka tlungna inah hadam takin ruol thra threnkhat leh kan titi mel mel a, khawvel dang kan hriet fuk nawh. Governor chuongna helicopter hung trum le vuong suok ri naw chuh mi chokbuoitu dang an um nawh.

Hmar Inpui President-in ama bengvar thuin chawimawina thuchei an mi pek kha a lo dong sawng a, thangsuopuon leh ka tlungna inah an hung inthaktir a. Chawimawinaa an thu ziek khah ka zuk tiem leh sut suol a tam leiin le a mi petuhai khan hming an ziek (sign) naw bakah HSA suoi an nam naw bok leiin, a hung thaktuhai kha ka pekkir a, kut ruokin Delhi tieng ka kir a nih.

Zoram khawvela pawl hrang hrang ditsakna le chawimawina hi Pathien lunginsietna zarin ka in banga tar seng lo ka dong tah a. Hi chawimawina ruok hi chuh hnam pum huop pawl hrang hrang ei neihaia inthoka ka dong voi khatna a ni leiin ka ngaihlu bik a, vangnei khom ka’n ti hle. Mani kut ngeia dong remchang lo ngirhmuna an mi sie ruok chu poi ka tih. Sienkhom, hi thila hin ka chieng: Thudik hi a tran ngam tlawmin tam inla, a tawpa chuh a dingchang tho tho hlak.

Kha ni khah thutak chauh luong suokna vanin iengtin am a ngai ding ti ka hriet naw lai zingin, thim le var thlier thei chin histawrianhai chun Hmar histawri, HSA histawri le Muolhoi histawri-a ni inthim, inzakum, hnam indikna le inzaumna muolpho taka khawlaia a tlukna ni-ah ngai mei an tih. Joba bau suokin tlip sien lem chuh, hieng hin a ti ngei ka ring bok (3:4-7):
Chu ni chu thimah inchang sien,
Chung Pathien khomin hre fu naw sien,
Thimin bawm khum tlat raw se.
Thim le thina hlimin hauh sien,
Sûmin bawm khum tlat sien la,
Sŭn thim chun sukthlabâr raw se.
Chu ni chu thim sain tuom sien la,
Chu kuma nihai lai thrang naw sien,
A thlà khom tiem sa ni naw raw se.
Chu ni chu ching song sien la,
Hlimna ri hrim hre ta naw raw se.

Muolhoi le HSA
Muolhoi le HSA inzomna hi inril hle sien khom, ka nuna mel lung inchik tlaka ka rikawt hmasakna tak chu HSA General Assembly Voi 43-na trumtriek zo, February 15-16, 1988 sunga Haflong Guest House-a Dr. Rochunga Pudaite (RP) le HSA LEADERS RETREAT kan neipui kha a nih. Kha hma khan ram le hnam kalchawi dan ding ngaituoin Hmar Inkhawmpui le Hmar Biel Seminar chen an lo nei ta a, sienkhom a taka ra suok a tam nawh. Ram le hnam ngirhmun thlir letna le hma tienga kalchawi dan ding hril tlangna nei hi thil poimaw a ni leiin RP-in sum tam tak sengin hi Retreat hi a buotsai a nih. Thruoituah RP le kei an mi hmang a. Hi truma RP zawna siem, “Khawvela mihriem ta dinga poimaw tak iem a na?” ti donna point 14 laia ama donna chu “Iengkim siemtu le iengkim chunga thuneitu Paa nei tluka hamthratna insang lem a um nawh” ti a nih. Chu chu a testimawni, a nun darthlalang a nih.

Hun insersuon hninaah RP chun mani trong, HMAR trong, Pathienin a hran lieu lieua a pek mawizie, inthukzie, a ngainat tawp thei nawzie, a hmangtuhaiin an ngaina phot chun a thi naw dingzie le chu trong chu hmanga Hmar University chen khom indin thei a la hung ni dingzie, a duthu le suongtuona hnè takin a hril a, a ngaithlatuhai zer a sukfar hiel a nih. Ama ngeiin chuong a duthusamhai chu sukpuitling thei a nizie hieng hin an zawt zui a: Ei tum suksâng ei tiu; duthu sâm hlak ei tiu. Silai hmet puok loin râl ei kăp thei ti ka hriet tlat. Thil thra inhnar nachâng hrieng ei tiu. Thil thra chang dingin thokrim ei tiu. Chuong naw chun ei Pa Pathien khomin ‘Thabohai’ tiin mi lawm naw nih.
Hi truma ka chanpuol thupui chu HMARHAI HARSATNA LE THRANGMAWBAWK, A SAN LE A DAMDAWIHAI ti a na, chu chu thupui thlung li- Pawlitiks, Ekawnawmiks, Kalchar le Sakhuo - sirsana chai dinga riruong a ni a, sienkhom hun indai naw leiin pawlitiks tienga Hmarhai ngirhmun chauh hril tlangna nei hman a nih.

Hi Fienrielnaa kan thu chaihai le a bebawmhai, phek sawmnga zeta sei ripawt kan buotsai chu ‘LUNGKHAM BANGNA’ ti hming chawiin RP-in USA-a inthokin kawpi iemani zat a hung siem a. A bu hming khom hi RP phuok a nih. A sung thu tiemtuhai chun Hmar hnam ngirhmun le a hmathlir ding chik taka bǐna lekha suok hmasa tak niin an ngai. Hi trum hin Circuit House bathlara thrungin hla chang li, ‘Ngaiban-Haflong’ ti ka phuok a, chu chu ‘Lungkham Bangna’ bu phek tawpah a chuong. Kum 1990-a Bermudaa fienrielna kan hmang trum chen khom khan kan la sak tlang hlak a nih.

Mani mihai lai 
Tuta trum khom RP le kan tlungna Circuit House-a bok tlung dinga inruot kha ka ni a. Sienkhom, Governor hung ding leiin booking kan thaw sa kha an kansel vong a, a vangnei thlak khop el. A san pahni chauh zuk hril lang. Pakhatna, RP-in muol a mi liemsan hnunga kum 1988-a kan sulhnung sui ding chu ka huphur lawk khop el a, sienkhom kan booking an kansel lei khan ka pumpel tah a nih. Pahnina, Haflong-a inkhawmpuia ka fe zata Circuit House-a tlung hlak ka ni leiin mani mi le sahai le zalen taka inpawl khawmna hun remchang a tlawm a. Tuta trum ruok chu David Buhril remruot zuiin pa keng rawn Roger inah Shillong-a inthoka hung Lalremlien Neitham, Aizawl-a inthoka hung Jerry le Manipura inthoka hung David Buhril hai leh kan tlung khawm a. Fak le dawnah kan hnienghnar bakah meng sung po chu thu le hla le innui ruoipui kan thre zing hi a ni ringot el. Imu ruok chun zing dar 4 vel hma chun hmun a chang ve nawh.

Boruok thienghlim le thlum ngawi ngawi hip zing kan ni bok leh, Delhi tlanga boruok balin a hnaw buoi chuop inhnop khom innui ruolin a hung inthawl hok hok a, hipthawl (inhaler) ka chawi khom voi khat khom hmang ngai loin a suti veng veng el a nih. An boruok hip man tozie hi an ngaituo hlak di’m maw!

Hmar hla phuoktu Vai
Muolhoia hin pa dangdai tak el, a hming Shetia, Varte Vai pakhat, khawtlang ta dinga ban poimaw le somdawltu kut hrât a um a. Ama hi Hmar tronga hla phuok thiem Vai ka hmu hmasakna tak a nih. Hla nal tak tak pariet lai zet a phuok ta a, chuonghai chu album puitlingin a siem mek a. Hla sak thiem deu el Mortimer Zote a ruoi a, kum 1964-a ka hla phuok ‘Sakhming khawvel’ (Hril a hai dawn kir changin) a sak lem chu a namei naw a, ka phuokna thlarau chok tho khopa sak chu ama chauh hi a la nih. Ka hla phuok thlang khawm album-a siem dinga lungrila ka huol lawk a nih.

Hla zuk hril taka chun, cultural prokram-a Tuolpui Cultural Troupe sak le an lam khan lung a kuoi tlat chu tie! An hla thluk kha a mawi dangdai a, sienkhom a muong taluo a. Chu zai zuia an lam khan imu a suksuok bok a. A hla thluk kha sukdanglam der loin a vuok (beat) sukrang inla, chu ruol chun a lam kha her danglam bok inla, cultural item ropui tak a hung ni thei ka ring. 2015 Delhi Sikpui Kut hmang truma ‘Thiem ang sir ta rong’ ti hla hmel thar puta an intuoi thar anga thaw ding a nih. Ei hnam lam dang dang le hlahai khom hi a zepui inhmang si loa tuoi thar ngai vong a nih.

Sizo ka hawn
Sizo hawn treuh ding ka ti kha, a mi pe dinga inhrilhai khan an indande seng ni ding a na, a mi hung pe an um si naw leiin fe malama bazaar inchawk tumin kan dap ngiel a, sienkhom kan hmu zo nawh. Kan suok tawmin fam tah Lalvuon naunu Lalropui (Ropui Hmar) ka hmu a, sizo kan hmu zo naw thu ka hril leh, “Haflong lai sizo a tam leiin bazarah an zor ngai nawh” a ta, chu chun ka hriet thiem chauh a nih. Eskimohai laia inchawk ding vur zortu zong ang deuh a lo nih. Kei chun, “Chuong an leh, a sizo hawn loin Haflong sizo hauzie chauh hawn el ka tih” ka ta.

Hieng khopa thil inhnik sizo hi eini rawi naw chu fak nachang hrie ram dang mi ka la tong nawh. Kum 1988-a Myanmar le Thailand inramrina ‘No Man’s Land’ a helpawl hrang hrang intomna hmuna ka’n zin trumin chulah sizo buk thra tak tak a tam khop el a. Ka nêp zo uoi naw leiin kau khat chu ka thliek a, Bangkok-ah ka phur tlung a, Five Star hotel-a ka lutpui chu an mi hmu nuom kher el. A hna ka triet a, a tukah Rangoon tieng ka phur a, thla iemani zat a mi dai a nih.

Tuta ka sizo zong khom hi Philippines-a um ka naupa David le a nuhmei Gospel-in an mi’n cha leia thon dinga ka phur tum a nih. Guwahati ka tlung zing, Pathienni tûkah Ropuithang le a nuhmei Lalthienghlim thruoiin bazaar-ah kan va zong a, Kuki nupui pakhatin a lo zor hlauh a, chu chu ka hawn thlak a. Lifetime Achievement Award hawn thla naw lang khom, hlawtling ka’n ti tah tho tho. Hmarhai sizo du dan lawm lawm hi!
(February 5, 2016, Delhi)
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate