Tuolsung Headline
JAC inrawinain Joint Consultative meeting nei; Resolution 4 siem
JAC proposed road map a thuin an pawmpui; Pathienni zat bandh lakdawk ta ding
CCPur: AntiTribal Bills 3 hai le inzawma Tribal movement fe mek le inzawmin zani 11:00AM khan JAC inrawinain YPA GHQ Hall, Hiangtam Lamka hmunah JAC, Church Leaders,Tribes, Philanthropic le Students Organization leaders han joint Consultative meeting an nei. Consultative meeting hi Rev. Dr Lalhmuoklien, President, Goodwill Council/CCPur in tawngtainain a hawng.
Palai fekhawm hai chun, Thutlukna (resolutions) 4 an siem a, chuonghai chu 1. Joint Action Committee, Church Leaders le Tribe Leaders han an hmatienga Governor inhmupui ding; 2. JAC in Road Map an siem hai a thu (principle) in an pawmpui a, sienkhawm tribal apex bodies hai lan rawnpui hmasa phawt ding; 3. Biekin inkhawm hai zalen taka a um theina dingin Pathienni haiah chun Bandh, Dharna le nuorna dang dang hai lakdawk/inthlazal ding le 4. Mithi hai chungthuah state sawrkarin Tribal customary law angin hung lut a ta, chu zoah JAC chun sarwkarin inbiek dinga a fielna dawnna a pek chau ding ti hai a nih.
JAC in road map (Tribal Unity Month) an siem dungzui chun, November 35 sung 48 hours Manipur tribal hai chengna po po huopin Nov. 3, 2015 zanrila inthawk Nov. 5 chen, MTFD in Delhia Mass Rally an nei ding le inruola thaw ding.
Nov. 6 a inthawk JAC road construction SubCommittee tribal leaders le tribe based org.hai po po member thangna indin a, sin tan ding, fund drive le a dang dang thaw ding; chu dinga tribe tina inthawk JCB lakkhawm ding; Sinzawl le Tuivai leilak inkar lampui siem ding; Tipaimukh le Mizoram infepawna lampui siem ding; Silchar via Tamenglong le Jiriram infepawna ding Ganja road siem ding tihai a nih.
Chun, Nov. 15, 2015 zanril a inthawk Manipur lutna National Highways hai po poa tribal hai chengna biel sungah Highway Bandh thaw ding ti le Nov. 2030 sung JAC Media le Documentation Cell huoihawtnain Tribal Martyrs hai puola Photo Exhibition thaw ding tihai a nih.
Consultation meeting a hin Hmar Inpui; Vaiphei Peoples Council, Simte Tribe Council, Kuki Innpi CCPur; Mizo Peoples Convention; Gangte Tribe Council, Gangte Tribe Union; Paite Tribe Council; Mate Tribe Council; Tedim Chin Union; Thangkhal Peoples Organisation; Gangte Students Organisation; Khangthah Zuun Pawl; Siamsinpawlpi; Zillai, Mizo Zirlai pawl; Hmar Youth Association; Kuki Khanglai Lompi; Young Paite Association; Young Vaiphei Assn; Simte Youth Org; Zaou Youth Org; Zomi Youth Assn; Chin Youth Assn; Kuki Women Union, Hmar Women Assn; Zomi Mothers Assn; Tribe leaders dang dng; Church leaders le Martyyrs sungkuo hai an thang.
Hi huna hin JAC Chief Convenor H. Mangchinkhup in Delhi inzinna report a pek a pek a, Manipur Assembly in AntiTribal Bills 3 a passed hai dodalna le nuorna October 29, 2015 khan ni 29 a tling ta thu, hi sung hin state sawrkarin inbiek dingin vawihni fielna a hung siem ta thu, inbiek dinga fielna ei hmu lai zingin Bill 3 hai New Delhi tieng a thawn a, hi lei hin JAC chun state sawrkar fielna hi a dawnlet naw a nih tiin a hril.
ATSUM inrawinaa Sept. 29, 2015 khan Imphal hmuna Tribal Leaders/Organisation han consultative meeting nei huna Manipur Tribal Forum Delhi in JAC le ATSUM thuoituhai Delhi an inzin pawimaw an ti leiin Oct. 7, 2015 khan JAC le ATSUM member an rengin mi 10 hai New Delhia fein Union Minister tum tum inhmupuiin Ashok Prasad khawm an inhmupui thu a hril a, mithi hai vui ding hun a lo indawn hunah, JAC le ATSUM palai hai chun, antitribal bills 3 hai Act –a passed lo dinga ziek ngeia assurance i mi pek ngam leh vui kan tih, tiin Ashok Prasad an dawn niin a hril.
Nk. Rose Rothangmawi in UPSC Geologist Group ‘A’ All india rank 11-na a hau
Sielmat/CCPur: Union Public Service Commission (UPSC) in Central Ground Water Board hnuoia Group ‘A’ posts Geologists, Geophysicist le Geological Survey of India hnuoia Chemist le Jr. Hydrogeologists (Scientist B), Group ‘A’ lakna dinga Combined GeoScientist and Geologist Examination2014 a buotsai final result puong a ni ta a. Nk. Rose El Rothangmawi d/o Lalkhawmawi Khawzawl, Sielmat, CCPur chun hlawtlingna changin All India (Geologist Group A ) rank 11na a lak. Geologist a ding hin mi 150 lak an ni a, chuonghai lai chun Vai le mi neinung tak tak nau hai vuong hlenin a 11nain a thang phak a nih.
Nk. Rose El Rothangmawi hi Indian Institute of Technology (IIT) Indian School of Mines (ISM), Dhanbad a Master of Science & Technology zo a ni a, kum 1 sung training ding la nei a tih. Training ding hin December 9, 2015 khin Hyderabad pan a tih. Training chi hni Foundation Course le Field training India rama hmun tum tum haiah nei a ta, chu hnunga sin thawna ding le a postingna ding hriet a ni chau ding a nih.
UPSC hnuoia Civil Services Exam dam pek i tum am? tia ei Ei Chanchinbu palai indawnna dawnin, ‘Geologist tieng hi kan hnikna a ni bawk leiin tuhri hin chu Civil Services exam pek tumna ka la nei nawh, lekha tiem rawn a tul leiin training ding ka ni a, Pathienin rem a ti a, lekha tiemna ding hun tha ka nei thei chun, hmatieng Civil Services exam pek ka hniel chuong nawh, sienkhawm tu hri hin chu pek tumna ka la nei nawh’ tiin a hril. Hlawtlingna ding chun tum tak takna nei a tul tiin a hril. Nk. Rose El hlawtlingna hi ei Chanchinbu chun a lawmpui hle a, hmatieng a sin hnesaw taka hung thaw pei dingin ditsakna an hlan.
Combined GeoScientist and Geologist Examination2014 a hin eini tlangmi dang pakhatin hlawtlingna a changve a, chu chu Manchong Chinlun Zou a nih. Ama ruok hi chu Chemistah a ni a, Chemista mi 80 laka um hai lai rank 74na a nih.
MZP GHQ thuoitu han Martyrs hai an hung ral
CCPur: Mizorama inthwk Mizo Zirlai Pawl (MZP) GHQ President Lalsangzuala Ngente; VL Krosshnehzoa, Adviser; Lalhmachhuana, Adviser le Joseph Zohmingthanga, Asst. Gen. Secretary, hai chu Churachandpurah hungin zanikhan Tribal martyrs hai ralna ana nei bakah zanita JAC inrawinaa Joint Consultative meetinga thanghai hmaah thuhrilna hun an hmang.
Manipura tlangmi hai harsatna tuokah MZP GHQ chun a tlansan naw ding thu, a pawimaw le tul anga Manipur Tribal hai san dinga inpeisaa um an ni thu an hril. MZP GHQ thuoitu hai chun sum lepai, tha lezung a pawimaw le tul anga an thlawp ding thu le MZP, All Political party, Mizoram le All NGO, Mizoram in joint meeting an nei huna khawm JAC Draft proposal an peklut ding thu an hril. AntiTribal Bills hi Central levela repeal a ni theina ding khawmin MZP, All Political Party Mizoram le All NGO, Mizoram han New Delhiah joint memorandum an pek ding thu an hril bawk.
HWA thuoituhai Hmarbielah
CCPur: Hmar Women Association (HSA), GHW inrawina hnuoia Unit hran hrana thuoitu members 30 vel hai chu Manipur tlangram (tribal ram) hai hnawchepna ding Bill pathum hai chungthu tlangram biela cheng mipui hai kuoma hrilhrietna (awareness) nei dingin October 30, 2015 hin Tuithaphai suoksanin Hmarbiel pan an tih. Mitinin tawngtainaa lo san seng dingin HWA GHQ chun ngenna a siem.
JPO kutah Ralna 21,200/
CCPur: Zanikhan mimal le pawl hran han han ralna an pek a, ralna petuhai chu S. Lulun Gangte, Hqt. Veng Maibal 5, Manipur State BJP (ST) Morcha President Rs. 17,300; Lienkholal Haokip, Geljang , Syndicate Bank Manager Rs. 1,000/; MZP GHQ, Aizawl Rs. 900/ le Puon 9; President MZP GHQ Rs. 2,000/ a rengin Rs. 21,200 a nih. Vawisun Morguea thingpui inlumtu ding HYA an nih.
Blood sample 3 lak
CCPur: NVBDCP/CCPur chun zanikhan Dengue invawi ringhla mi 3 hai thisen an lak a, October 3, 2015 hin enfel dingin Imphal ah thawn an tih.
JAC kutah ralna Rs. 7,300
CCPur: Chandel Districta Langjiang village chun zanikhan JAC hnuoia Finance SubCommittee kutah Tribal martyrs hai ralna Rs. 7,300/ an inhlan.
Teachers Attendance pelut dingin
CCPur: ZEO hnuoia Headmasters han pay bill passed na dingin teacher hai attendance sheet an peklutsa a tul leiin an rang thei angin DI of School hai countersign inthawtir a, Cashier kuta pelut dingin ZEO/CCPur chun an hriettir. Attendance sheet thanglo hai chu Treasury Office in an passed naw ding a nih.
BJP ST Morcha President in martyrs hai a hung ral
CCPur: Mr KS Khaie Leo, State President BJP ST Morcha, Manipur Pradesh chu zani 11:00AM khan CCPurah a hung a, District Hospital morguea Tribal martyrs hai ralna a nei.
KS Khaie Leo chun, tribal rights humhalna dinga hringna inhlan tuhai thisen a thlawnin luong naw ding thu; Tribal Martyrs hai ruong vui a ni theina dingin Union minister le minister thenkhat kuoma an tlun ding thu; Martyrs hai hming a bo el nawna dinga vuina ding hmun tha tak pe dinga a ngen ding thu hai a hril. Senapati le Sadar Hills District BJP ST Morcha, Manipur hmingin Martyrs hai ralna Rs. 17,300/ JPO kutah an hlan.
Dr Pudaite condolence service an nei
CCPur: Zanikhan EFCI Executive Council, Sielmata nei chun Oct. 10, 2015 nia fam lo chang tah Rev. Dr Rochunga Pudaite Condolence service neiin ralna hun le a thina leia sunpuitu le sawlpuituhai kuoma lawmthu hrilna hun an hmang a, zantieng thlaithleng an awtpui. Condolence service hi Rev. Zoramsiem Nungate in a keihruoi a, Rev. Dr J. Huoplien, Moderator, EFCI in sunna thucha a hril a, Dr Rimawi Pudaite chun an sungkuo aiawin lawmthu thilna hun a hmang.
Motor inru tum pakhat vuok hlum
Imphal: Zani zingkar 2:30AM vel khan Basikhong Khonghampat hmuna mi thenkhatin Mr Y. Herojit compound sunga innghat Scorpio motor inruk tuma a kalna hawng an tum naah alarm a hung inri leiin an hlawsam a, motor inru tum hai laia pakhat chu mana an vuok hlum hnungin tlanhmang a tumna bike leh hi lai bula Dil pakhatah an denglut.
Chun, zanikhan Kiyamngei hmuna Soibam Romesh Singh (18) of Arapti Awang Leikai chu a motor inruk le tlanhmang a tum lai mipuiin an man a, an vuok zek hnungin Police kutah an pek. Hienga an buoi lai hin motor inru pawl laia mi pakhat chu Police anga insiemin a va fe a, mipuiin manin Police kutah an peklut.
Ni 20 sung aw ding Economic Blockade
Imphal: Joint Action Committee (JAC) Against The Killing of Khupneilal Neihsiel and Robert Hesei chun, an thil ngen nawrnaa darkar 48 Manipur hills districts haia bandh an thaw hnung khawma sawrkarin a ngaisaknaw leiin, an lo puong lawk ta angin November 3, 2015 zanrila inthawk ni 20 sung aw dingin Manipura National Highways hai po poah Economic Blockade an thaw ding thu an puong. State le interState transporters’ associations hai bakah hill district haia civil organisations hai chu an blockade hi thlawp dingin JAC chun an ngen.
Scho. Application Nov. 30 chena la peklut thei
Imphal: Kum 201516 a PreMatric le PostMatric Scholarship application form October 31, 2015 chena peklut thei dinga ti kha Manipur tlangram district haia buoina dang dang um leiin Tlangram districts haia students hai ta dingin Scholarship Application form November 30, 2015 chena la peklut thei dinga hun suksei a nih tiin Director, TA/Hills & SC a inthawk ei thu dawngna chun a hril.
ZNP le BJP an thangruol ding
Aizawl: Mizorama Aizawl NorthIII A/C a byelection November 21, 2015 a hung um ding bakah Aizawl Municipal Corporation le Lai Autonomous District Council Election hung um ding haia hin Zoram Nationalist Party (ZNP) chun BJP leh thangruolin NDA hnuoiah candidate nei an tum. Parliamentary Election 2014 a an thangruol pui MNF le MPC hai leh tu tum election hung um ding haia an thangruol thei nawna thuah pawi an ti thu ZNP chun an hril. MNF chun an khata ngir an tum bakah MPC chun sawrkarna siemtu Congress thlawp an tum a nih. Congress chun Aizawl NorthIII byelection a hin Lalthanzara bawk an candidate nawk ding a nih.
GNLA in an mi thuoihmang insuona dingin
Shillong: Meghalayaa GNLA helpawl hai chun an mi thuoihmang Block Development Officer (BDO) Jude Rangku T Sangma dam le hima an insuona dingin sawrkar kuoma thil ngen an nei a. An thil ngen chu, anni (GNLA) le helpawl dang dang hai tukdawlna dinga operation thawa um tuta kar sunga sawrkarin a hnukkir ding, chuong a ninaw chun an mi thuoihmang hi tuta kar sungin an kap hlum nghal ding niin sawrkar an inhriettir. GNLA hin Garo Land hran an ngen a nih. BDO Jude Rangku hi ni 2 vel liemtaa kha Diganggre hmuna inthawka an thuoihmang a nih.
x--------------------------------------------------------------------------------------------
VAWISUN THUPUI
Ka kuthai hi nanga tieng ka phar hlak a, Ka hringna hi ram chautak angin, nangmaah a dangchar hlak. - Sâm 143:6
Editorial
Hlawtlingna
Hlawtlingna hi mi tinin ei dit a, sienkhawm hlawtlingna hlampui hraw pei ruok chu ei tam nawh. Hlawtlingna chang ding chun taimak a tul a, tuorselna, tumruna, mani inthunun theina, tumna tak tak nei le teireipeina hai nei a tul. Chuong hai thang lo chun hlawtlingna hi hmu le chang thei a ni nawh. Lekha inchuk, sumdawng le thil dang danga hlawtlingna dingin hieng thil hai hi an pawimaw vawng. Chu laizing chun mihriem hai hi ngirhmun inchen lo tak tak dam ei ni a, thenkhat chu nu sunga ei um laia inthawk duot taka enkawl, fak tha le hriselna dinga tha tinrenga chawmlien ei ni a. Thenkhat ruok chu harsatna tinrengin a bawm sungkuo a inthawka seilien ei ni thung. Hi lei hin milienmilal le sungkuo khawsa theia taka inthawka seilien hai ta ding chun hlawtlingna lamtluong hih mi pasie le rethei hai nek chun a lo hadamna chin khawm a um thei, sienkhawm hlawtlingna inhnar um tak le hlawtlingna tlungpui indik tak chang ding chun tuorselna, tumruna, mani inthunun theina, tum tak takna, teireipeina le a dang dang hai bo chun a thei chuong naw a, mi pasie han hlawtlingna dinga ei lampui hraw an khoinkham deu hlek ti chau a nih. Hi lei hin mi hlawtling hai hlawtlingna thuruk chu tumruna, tuorselna, mani inthunun theina, tum tak takna le teireipeina hai hi an ni vawng. Mi tam tak chun hlawtlingna lamtluongpui indik hraw ngam lovin a harsatna po vuong hlena hrat taka tlan ei tum hlak leiin ei inpaltlu rawp hlak. Hi hi mi dawizep hai mizie a nih. Hlawtlingna dinga rinumna le harsatna tuor sung hi a sawt nawh.
Khawvel thiemna le varna an sang ta leiin tienlai lekhathiem pawlsawm passed, BA passed etc... chin han sin an zawng ngai lova sinin a zawng lem ang hun kha a ni tanaw a. A thiem le var, a tlin le tlak hai chau lawrkhawmna hun (stage) a cheng ei ni ta leiin inchuklai le sin zawng mek hai ta ding khawmin inchuk ve mei mei, ruol hai thaw nazara thaw ve mei mei, exam pe ve mei mei hai ta ding chun hlawtlingna hi vana ra a ni tah. Hi lei hin hlawtling ei nuom a ni chun tum tak takna ei nei a ngai. A thla tel, a kum telin thiemna le varna a pung a, hiengang bawk hin Central Govt. hnuoia sin lakna haia khawm a hun lai/ ei hun laia ei baw a, ei bei tak tak a ninaw chun ei thiemnaw lei ni chuong lova sin hmuzo lova um sawng thei a nih. Entirna dingin, kum 4/5 liemtaa hlawtlingna lo chang hai khawmin tu huna hin thaw hai sienla an ring ang rawk chun mark hmu tanaw el thei, a san chu thiemna an sang dungzuiin cut off hai khawm a hung insang pei a nih. Hi lei tak hin thiemnaw lei ni lovin, ei tumru tawknaw lei le ei tuorsel tawknaw leia hlawsam sawng thei a ni leiin sin zawngtu han mani hun (stage) sung ngeia tum tak takna, tumruna, tuorselna, teireipeina an bei tak tak a tul a nih.
Hlawtlingna lamtluong hi inkhoinkham hle sienkhawm ‘Sunhlu phak em em ei hang fak fak zovah tui ei hang dawn chun a thlum ngui ngui hlak’ ang hin huoisen tak le tuorsel taka beitu hai chun ra hlimum le tlum tak an hmu ngei hlak a; inhawi le awlsam taka hlawtlingna hai nekin harsatna, beidawngna le rinumna tinreng fethleng hnunga hlawtlingna chu a ra a tlum lem hlak bawk a nih. Harsatna le rinumna ei ti hai hi hlawtlingna ding chau ni lovin ei nuna tuorselna min chuktirtu an ni rawp hlak bawk. Lekha inchuklai le sin zawng laia harsatna tam tak lo fethleng, mi hlawtling hai chu inchuklaihai ta dinga infuina tha le hlu tak tak petu hung niin, mi hai role model, ram, hnam, khawtlang le kohran ta dinga mi tangkai tak an hung ni ngei hlak.
Mi ropui le khawvel hrieta hlawtling tak tak hai hlawtlingna le ropuina chu hlawsamna hih hlawsamnaa ngai lova hlawtlingna kalbia an hmang leia hlawtlingna ditum tak hung chang an ni tlangpui hlak. Hi lei hin hlawsamna hi tumruna, tuorselna le thangtlawmna thaa ei hmanga, teireipeina neia ei bei tak tak a ni phawt chun hlawtlingna ra thlum le hlimum tak chu a hausa le pasie hai ta vawng a nih. Pathien chun hnuoia hin ro tam tak a phum a, inrim taka zawng pei pei han an lamsuok rawn ang hin, lekha inchukna, sin zawngna, sumdawngna le thil dang dang haia khawm hlawtlingna hi an rimpui, a sawlpui le a teirei pei pei hai chan a nih. Indiklo taka hausak le ngirhmun insang chang thut hai hi a hun laiin vul chuk hlak hai sienkhawm sawt dai lovin an vuoi nawk hlak.