Thupuia ei hmang, ‘Hmûrpilip’ ti ṭawngbau hi tulai ṭhangthar deuhai chun ei hriet ta meu naw khawm a ni el thei. Hmûrpilip ti ṭawngbauin a kâwk tak chu, ‘mi ṭawng nuom, a thuhrilin midang a dêng nat dân ding, annawleh thil a suksiet dân ding ngaituo ṭhak lo, thudik le thukhêla pâwt thla zung zung el mihriem hrilna ṭawngbau a nih. ‘Entirna dingin, ka ruolpa leh thingpui dâwrah thingpui kan lo dâwn lai unau pakhat hi a hung lût a; kan bulah hung inṭhungin a hohlim a. Tulai Churachandpur khawpui sûnga thil tlunghai le mi chanchin a sie a ṭha hlak chu a hriet nasa’l sih a. Chuonga hun sâwtnawte kan hohlim sûng chau chun, amaa inthawk chun mihai chanchin, a ṭha le a ṭhanaw tam tak ka hriet hman a. Kohran hotu pakhat, thuhril thiem le thlaraumi tak nia ka ngai khawm, a chanchin ngainuomum rak lo tamtak amaa inthawk chun ka hriet a. Amiruokchu, a mizie le a ṭawng dâna inthawk chun a thuhril chun thu indiktâwk lo tam tak a fûnsa niâwma ka hriet leiin, chu mipa chu hohlimpui nâwk ta ngai lo dingin ka fîmkhur hle tah.
Mi ‘hmûrpilip’ chun thusie thuṭha, mihai kuoma hril ding le ding naw a thlierhrang thiemnaw leiin, mimal sûngkuo le kohrana khawm inngeinawna le buoina an tlun rawp hlak. Sûngkuoa khawm, naupang hung seilien mêk dinghai chu thukhêl hril lo ding le thudik chau hril dingin inchûktirna ei pêk hlak a. Kohrana khawm, thuhriltuhaiin kohranhai ei inchûktir râwn pâwl chu, ‘thukhêl hril lova thudik chau hril ding’ ti thu hi ni’n an lang. Amiruokchu, vawisûna ei hril nuom tak chu, ‘Iemani châng chu thudik tak hril hin, thukhêl ang bawkin sûngkuo le pâwl le kohran khawm a nghawngsiet hlak’ ti thu hi a nih.
Ngaituona pakhata chun,‘Thudik na na na chu hril le puongsuok zung zung el ding niâwm tak,’ amiruokchu, thudik phawt hin mi a siemṭha dêr bawk si naw thu hi i lo ngaituo ve ta hlak am ? Ei thil hmu le hriet chu thudik a ni lei ela midanghai kuoma hrilsâwng hin thil a suksiet thei zie le, chuong ang thudik hriltu chu, Pathien dit nawzâwng suol râpthlâk tak thawtu ei ni thei zie thu hi, mi tam tak chun ei hriet naw khawm a ni el thei. Khai aw, ‘hmûrpiliphaiin mihai kuoma hril ding le ding naw an thlier thiemnaw leia sûngkuo tam tak buoina thu, example pein hei hril ei tih.
Khaw pakhata hin nupa inhmangai le inngei tak el, Lala le Thangi (hming tak thup) an um a. Kum tam tak an innei hnung khâwma nau an nei nawh a. An bei a dawng êm êm a. Ni khat chu Thangi chu a sûnghai damnaw kanin damdawiinah a fe a. Chu ni tak chun an khaw râla um Liena nuhmei Rami chun naupasal pieng ṭha tak el a nei a. Amiruokchu, a nei fel chau ti chun Rami chu a BP an sâng thut a, a thi el tah a. Liena chu a bei a dawng êm êm a; ama khât chun a nautê chu a enkawl puitling thei a ring naw leiin, nau nei lo, hmangai taka enkawl thei dinghai lâk a phal leiin Lala le Thangi chun an nau dingin an lâk tah a. Sûngkuo le sûngkuo inrâwn tlângin, sum le pai khawm an inhlân thlap a. Chu naute nu le pa indik tak chu Lala le Thangi ni nawhai sien khawm, chu thudik chu hril suok lo dingin an intiem thlap vawng bawk a. Lala le Thangi chun an nau lâk chu a hmingah Pêka an sak a.
Hun a hung fe pei a, Pêka chu hrisêl takin a hung inṭhang lien pei a. Lala le Thangi’n, nu thisan nautê (Pêka) an lâk phing chun, Pathien malsâwmna dawngin nau nuhmei pahnih an nei tah a. An khawsak an harsa deu leiin an nauhai chu sikul ṭhaa khawm an inkaitir thei ve nawh a. Pêka chu hrisêlin a pieng a ṭha hle a. A nu le pa’n an hmangai ang bawkin ama khawma a nu le pa le a farnuhai chu a hmangai a, a nu le pa thu khawm a awi thei êm êm. Thei le thei lo, harsa taka inchûk ve ṭâwk ṭâwkin Cl X a hung zo ve ta hlau el a.
Chuongchun, an sûngkuo chu inrâwnin, an naupa Pêka chu sipaia a lût thei dân ding an ngaituo tah a. Sum le pai an nei si naw leiin, an inhmun zawr an rêl thlûk tah a. An umna inhmun chu zawrin, chu pawisa chun iengtin tinin amanih Pêka chu Assam Regimentah a lût thei tah hlau a. Sipaia a lût theina dinga an inhmun zawr tawp, a nu le pa le a sanghai chu mi in hluoa um el an ni leiin, Pêka chun inhmun nei vat dân ding chu a ngaituo hmasatak a. Kum 2 zet sipaia a ṭhang hnung chun, a nu le pa thu zâwmin nuhmei fel tak el a nei tah a. Sum induthawna leiin a nuhmei khawm chu ṭhuoi lovin, a nu le pa kuoma chun an umtir a.
Hun a hung fe pei a, a nuhmei neizo a hung châwl nâwk ṭum chun, an vênga ‘hmûrpilip’ nupui pakhat hin Pêka kuoma chun, nu le pa tak nia a ngai Lala le Thangi chu a nu le pa tak tak an ni naw zie thudik chu a lo hril ta vawng a. Pêka chun chu thudik chu awi harsa a ti hle a. mi dang, chuong ang thu hre deu ding âwma a ngaihai a hang indawn chun, thudik a nih ti a hung hriet ta pei a. Chu phing leh a nu le pa chu thiem taka dâwrin, a nuhmei chu sipai hmunah a ṭhuoi thlâk a. A hmaa a thil tum, inhmun inchâwka an sûngkuoa umna ding ‘in’ bâwl ta nêkin, tuhin chu Lala le Thangi chun an naupa Pêka chu biek khawm an biek paw thei ta nawh.
A va pawi de aw! Hi hmûrpilipnu hin thukhêl chu a hril dêr nawh. Hi minu hin hril ṭûl ṭhak lo thudik (midanghaiin an hril nuom lo) a hril leiin Lala le Thangi le an naunuhmei pahnihai lu chu chem bovin a lâk a nih. Hieng ang harsatna hi, hmûrpilip ṭhenkhat leiin mi iemani zâtin harsatna namên lo an tuok tah a, mi ṭhenkhat khawma an la tuok mêk ding ni mei a tih. Kei, hi thu ziektu, ringna kalchawinaa mi hrâtnaw tak, tulai taka ka ṭawngṭaina hla tak chu Sam 141:3 “Aw Lalpa, ka bau bula hin vêngtu sie la; Ka hmûr kawtkhâr hi vêng rawh,” ti hi a nih. David inpâkna hla tawite ei ziek suok hi nang tiemtu khawma i pawimaw ve hle el thei.
Kohran Local Committee ei inṭhung chânga ei thurêlhai khawm hi, kohran mipui hriet dinga kohran Secretaryin mipui inkhâwma a puong bâk chu, Local Committee tam tak chun ei khingphel (wife) kuoma takngiel khawm ei hril nuom naw lai; ṭhenkhat ve thung chun, nuhmei naupang lai chen titina inhnik tak ah an nei nghâl el hlak. Hieng mihai khawm hin thudik tak chu an hril tho annâwm ! Amiruokchu, kohran member narân kuoma thudik po po hril thlâk zen hi, kohran inngeinawna chawkdawktu hmangruo ah an chang hlak sih a.
Ei Bible Jakob ziekin, ‘Ngaita u ! mei chiterekin ram a va kâng nasa de ! …. Lei hi mei a nih; ei taksa pênghai laia ritlona hlâwm chu lei hi a nih …..’, Jakob 3:56a a ti hi a lo va hei indik lâwm lâwm ngei ! Chuleiin, hi thuziek ziektu le tiemtuhai hlapui le ṭawngṭaina chu:
Aw Lalpa, ka bau bula hin vêngtu sie la,
Ka hmûr kawtkhâr hi vêng rawh.
ti hi ni mawl rawse.
hzaneisang@yahoo.com.
Dated: Rengkai
The 16th April 2015.
