-Darsanglien Khawbung
Mi tam takin lekha inchûka, Bachelor Degree le Master Degree nei hai hi mivar ni dingin an ring vawng tlângpui a. Amiruokchuh, chu chu thudik a pawm chu mi á¹henkhat ta ding chun in tak nâwk hleng a ti ti ring a um. Lekha inchûk hai reng reng hin peng dang dang an inchûk ang bawkin, nitin nunna hmang ding le uongpui ding chun hmang thlak naw tamtak a um. Tuta hma chun, mi’n lekha inchûkin Degree le a dang an nei chun; thil iengkim hre dinga ngaina lien tak a um a. Tulai ruok hin chuh mi dang tamtak Degree, an naw le a chungtieng, Technical le professional tieng hai chen nei an hung pung pei ta leiin iengkim an lo hriet bik naw zie chu mi tamlem hriet an tah. Lekha inchûk ringawt hin mihriema hin varna a pek naw a. Piengpui varna nei naw hai ta ding lem chun, lekha inchûk hi chapona lampui pakhat a ni lem chau a nih. Chu a sukchiengna em em ni dinga inlang chuh, Pi le pu ha’n “ Piengpui B.A” an lo ti hi pakhat chu a ni ve ngei ni’n an lang.
Mivar chu tuhai am ni tang an ta. Mani sie le á¹ha hrietna le an lekha inchûk suok hmang kawp thiem hai hi an ni deu tak. Mi’n piengpui varna nei si lo va; a Degree chau suonga, mi hnuoisie tak le mawl ni a a hrietna chun, ama chu a var tawknaw ti a suk chieng awm. Mi’in an chûkna le inzawma mi a i hriet hai le a ti ti pui hai kuomah, an chûknaa thu um hril zut zut in, History-a, Political Science-a, Science-a, Computer-a e.t.c le Chu Professional tieng a chun chuong ang khang ang chun ti hril khu ngat ngatin. Mani hohlim puihai ngaidan le á¹awng ding veng lek naw sien. Mi dangin, chuong mi chuh mivar a an ngai bek ngai nawh. Chu nêk hmanin invet a hlaw lem hman hman awm ie. Lekha inchûk seng seng lai khawm ruol in an sawisak bik deu le fiemthu thawna a an hmang bîk hi; khâwlai hmun le inchûkna ah hai hin hmu ding an um chawk a. Fiemthu du hrim hrim; ruol suk hlim thei deu hai khawm chu an um ve zing tho laiin, chuong hai an fiemdan chu a dang zat ti hriet thei in a um. Mani ngaidan chau á¹ha a ruot le midang ngaidan ieng malova ngai hai hrim hrim chu inchûkna insangtak nei nihai sienkhawm mi’n mivara ruol naw tawp an tih. Mihriem a chin taka inthawka a lien tak le mimawl tak nia ei ngai an thawka a var tak ni a ei I ngai hai chen, an mizie ang peia in pawlpui thei le hohlim pui thei hai chu mi’n mivar an ti hai lai chun inzel an tih.
Mani ngaidan chau ngaidan indika ngaia, mi dang ngaidan le thurawn ngaichang nachang hre naw hai chu mivar an um ngai naw an ti tak hi maw. Mani ei in ngaidan am ei nina. Mi dang in an mi’n khina le hmudan hi ei nina ti khawm hi hrietthiem intak tak chu a nih. Mi dang mi ngaidan le hmudan hi ei nina a lo ni lem el naw maw?. Ka ngaidan a chun var kan ti hle khawm a lo ni thei. Mi milo ngaidan nawk a chun, mi’n vet letder am, mi huiphai ka lo ni lem. Chu chu a ieng tak am ei nina, hriet thiem intak tak chu a ni nawk rawp tho tho. Inchûk sang vieu in, thil khawm hre em em inla, ai a upa inza na le bengvarna nei lovin, tlawmngaina chen bahla rak khawm in khawsa ta el inla, min inchûkvar mi ti lem lovin inchûk mawl mi ti hrim hrim an tih. Kha hma khan chuh hei ti el inla, keikhawma ka lan chûk phak ve a, “HMAR” sikula kaiin zirtirbu, A, AW, B inchûkin, nundan mawi tamtak kan inchûkin lungrila kan vawng tlat a um a, ho mei mei anga inlang siin, nun keihruoina kawnga dinga thil pawi maw le á¹ul tamtak kan inchûk suok a um a, tulai ruok chu, A, B, C anthawka inchûk in nun keihruoina dinga á¹ul le pawimaw, eini society le inmil hi a um ta naw hle a. Hieng lei khawm hi ni pakhat ve’ng a tih, tulai á¹hangthar hai hin khawvel nunmawina an hriet tlawm em em nasan kui hih. Nunsery anthawk zirtirbu hi inchûk nawk inla á¹ha ding a na. Ṭawngdang hla tamtak ei in let hai a á¹ha naw ni lovin, eini nun le society ta dinga in hme taka ei I phuok hla hai an thawk bawk hin a ni “REVIVAL” ni a chun a mi chawm lem hlak tho tho chuh. Chuleiin, mani society le inmil a, nun hmanga hnamdang nun ngainep si lova kei kawp thiem hin varna lampui chu pâw a awl tak naw ding a mani ka ti nih. Mani piengpuivarna le inchûksuok, inkawp rem taka hmangthiem le thil hrim hrim a hun le hmun izir pei a in her rem thiem hai hi mi’n vara ngai ngei an tih. Chu ding chun, mi ngaidan ti dan anga thle duol duol lovin mani hin “Principle” nei a, mi hlem thluk theia um naw na hai khawm a huom vawng a nih.
Lekha inchûkin, degree tamtak nei in, piengpui varna ei nei si naw chun, vara in ngai ding an nawh. Ka var em a ti in ei inchûkna a ei thil hriet mi bula en lovin hril hril in la. Mawl cho ni lovin mawl biling der ni lem ei ti. Inchûkna le ei Kristien-na hin mi a suk changkang ang bawkin, piengpuivarna le ei inchûksuok belkhawm chun mi pangai ah a mi hlangkai a nih lem.
A tawp taka dingin, lekha inchûk sang kher lo le inchûkna taluo nei lo, mi bengvar le hawihawm, ama hi chu a var ie, ei ti hai hi Pathienin varna (Piengpui) a pek an hmang thiem lei a ni a. Chuong ang bawka mihriemin an chûksuok le a piengpui varna a hmang kawp thiem chun, ama ngei chu mi’n mi vara tiem ngei an tih. Chuleiin, mani in en let a, sawrkara mani khawlai hmuna mani a sin nei lei el le, sum le pai tam tak hlawsuok ei ni lei ringawt hin thil iengkim ei hriet vawng bik naw zie le avartak le hrietak ei ni bik naw zie hi in hriet a á¹ha hle’n an langa. Chu khela mani nina hrie chienga, mi dang ngaidan le ei hawiher, nundan mi hmu le hriet theia um hi mi var nina awlsam tak chu a ni lem el naw ding maw?
Mi tam takin lekha inchûka, Bachelor Degree le Master Degree nei hai hi mivar ni dingin an ring vawng tlângpui a. Amiruokchuh, chu chu thudik a pawm chu mi á¹henkhat ta ding chun in tak nâwk hleng a ti ti ring a um. Lekha inchûk hai reng reng hin peng dang dang an inchûk ang bawkin, nitin nunna hmang ding le uongpui ding chun hmang thlak naw tamtak a um. Tuta hma chun, mi’n lekha inchûkin Degree le a dang an nei chun; thil iengkim hre dinga ngaina lien tak a um a. Tulai ruok hin chuh mi dang tamtak Degree, an naw le a chungtieng, Technical le professional tieng hai chen nei an hung pung pei ta leiin iengkim an lo hriet bik naw zie chu mi tamlem hriet an tah. Lekha inchûk ringawt hin mihriema hin varna a pek naw a. Piengpui varna nei naw hai ta ding lem chun, lekha inchûk hi chapona lampui pakhat a ni lem chau a nih. Chu a sukchiengna em em ni dinga inlang chuh, Pi le pu ha’n “ Piengpui B.A” an lo ti hi pakhat chu a ni ve ngei ni’n an lang.
Mivar chu tuhai am ni tang an ta. Mani sie le á¹ha hrietna le an lekha inchûk suok hmang kawp thiem hai hi an ni deu tak. Mi’n piengpui varna nei si lo va; a Degree chau suonga, mi hnuoisie tak le mawl ni a a hrietna chun, ama chu a var tawknaw ti a suk chieng awm. Mi’in an chûkna le inzawma mi a i hriet hai le a ti ti pui hai kuomah, an chûknaa thu um hril zut zut in, History-a, Political Science-a, Science-a, Computer-a e.t.c le Chu Professional tieng a chun chuong ang khang ang chun ti hril khu ngat ngatin. Mani hohlim puihai ngaidan le á¹awng ding veng lek naw sien. Mi dangin, chuong mi chuh mivar a an ngai bek ngai nawh. Chu nêk hmanin invet a hlaw lem hman hman awm ie. Lekha inchûk seng seng lai khawm ruol in an sawisak bik deu le fiemthu thawna a an hmang bîk hi; khâwlai hmun le inchûkna ah hai hin hmu ding an um chawk a. Fiemthu du hrim hrim; ruol suk hlim thei deu hai khawm chu an um ve zing tho laiin, chuong hai an fiemdan chu a dang zat ti hriet thei in a um. Mani ngaidan chau á¹ha a ruot le midang ngaidan ieng malova ngai hai hrim hrim chu inchûkna insangtak nei nihai sienkhawm mi’n mivara ruol naw tawp an tih. Mihriem a chin taka inthawka a lien tak le mimawl tak nia ei ngai an thawka a var tak ni a ei I ngai hai chen, an mizie ang peia in pawlpui thei le hohlim pui thei hai chu mi’n mivar an ti hai lai chun inzel an tih.
Mani ngaidan chau ngaidan indika ngaia, mi dang ngaidan le thurawn ngaichang nachang hre naw hai chu mivar an um ngai naw an ti tak hi maw. Mani ei in ngaidan am ei nina. Mi dang in an mi’n khina le hmudan hi ei nina ti khawm hi hrietthiem intak tak chu a nih. Mi dang mi ngaidan le hmudan hi ei nina a lo ni lem el naw maw?. Ka ngaidan a chun var kan ti hle khawm a lo ni thei. Mi milo ngaidan nawk a chun, mi’n vet letder am, mi huiphai ka lo ni lem. Chu chu a ieng tak am ei nina, hriet thiem intak tak chu a ni nawk rawp tho tho. Inchûk sang vieu in, thil khawm hre em em inla, ai a upa inza na le bengvarna nei lovin, tlawmngaina chen bahla rak khawm in khawsa ta el inla, min inchûkvar mi ti lem lovin inchûk mawl mi ti hrim hrim an tih. Kha hma khan chuh hei ti el inla, keikhawma ka lan chûk phak ve a, “HMAR” sikula kaiin zirtirbu, A, AW, B inchûkin, nundan mawi tamtak kan inchûkin lungrila kan vawng tlat a um a, ho mei mei anga inlang siin, nun keihruoina kawnga dinga thil pawi maw le á¹ul tamtak kan inchûk suok a um a, tulai ruok chu, A, B, C anthawka inchûk in nun keihruoina dinga á¹ul le pawimaw, eini society le inmil hi a um ta naw hle a. Hieng lei khawm hi ni pakhat ve’ng a tih, tulai á¹hangthar hai hin khawvel nunmawina an hriet tlawm em em nasan kui hih. Nunsery anthawk zirtirbu hi inchûk nawk inla á¹ha ding a na. Ṭawngdang hla tamtak ei in let hai a á¹ha naw ni lovin, eini nun le society ta dinga in hme taka ei I phuok hla hai an thawk bawk hin a ni “REVIVAL” ni a chun a mi chawm lem hlak tho tho chuh. Chuleiin, mani society le inmil a, nun hmanga hnamdang nun ngainep si lova kei kawp thiem hin varna lampui chu pâw a awl tak naw ding a mani ka ti nih. Mani piengpuivarna le inchûksuok, inkawp rem taka hmangthiem le thil hrim hrim a hun le hmun izir pei a in her rem thiem hai hi mi’n vara ngai ngei an tih. Chu ding chun, mi ngaidan ti dan anga thle duol duol lovin mani hin “Principle” nei a, mi hlem thluk theia um naw na hai khawm a huom vawng a nih.
Lekha inchûkin, degree tamtak nei in, piengpui varna ei nei si naw chun, vara in ngai ding an nawh. Ka var em a ti in ei inchûkna a ei thil hriet mi bula en lovin hril hril in la. Mawl cho ni lovin mawl biling der ni lem ei ti. Inchûkna le ei Kristien-na hin mi a suk changkang ang bawkin, piengpuivarna le ei inchûksuok belkhawm chun mi pangai ah a mi hlangkai a nih lem.
A tawp taka dingin, lekha inchûk sang kher lo le inchûkna taluo nei lo, mi bengvar le hawihawm, ama hi chu a var ie, ei ti hai hi Pathienin varna (Piengpui) a pek an hmang thiem lei a ni a. Chuong ang bawka mihriemin an chûksuok le a piengpui varna a hmang kawp thiem chun, ama ngei chu mi’n mi vara tiem ngei an tih. Chuleiin, mani in en let a, sawrkara mani khawlai hmuna mani a sin nei lei el le, sum le pai tam tak hlawsuok ei ni lei ringawt hin thil iengkim ei hriet vawng bik naw zie le avartak le hrietak ei ni bik naw zie hi in hriet a á¹ha hle’n an langa. Chu khela mani nina hrie chienga, mi dang ngaidan le ei hawiher, nundan mi hmu le hriet theia um hi mi var nina awlsam tak chu a ni lem el naw ding maw?