~H. Zate
‘….dan a um si naw chun, suol chu suola ngai ani nawh. ’ – Rom 5:13
Tiena Pipu vangkhuo a chun Lengi le valruol, zalengtin hai Chawltui-ningzu dawna lamthaiin anlo chai hlak, mihrang sakhming chawina’n ningzu nopui an in dawn hlak ani kha, kha’ng hunlai khan chu zalen takin runtinah zubel zuk hei kaih theia,asan chu thiengnaw ala um ve tlat naw a ,’sakhuo sadai thiek tuisik’ ala ni tlat nawh, sienkhawm, kawlvalensam tuipuiral ata ei ramah pheisenval hung inlawiin, zonau hai laia asakhming hriet chu hrillo, mang tieng khawma anla mang phak naw LAL ISU KRISTA chanchintha ei lungrila a hung tuo china chun thiengnaw atam ta, hlimzai vawra zalengtinin Lengi innuiri le anlo dawn hlak chawltui-ningzu chu ‘sakhuo sadai thiek tuisik’ a hung inchang tah. Dan le suol hi thil thuhmunnaw tak nisienkhawm inkungkai le inzul tlat si anih. Dan a um naw chun suol a um naw a, Dan hin suol a siem ani eiti thei. I awi ve am? Hei hril ka ti che aw.,,, Yes, ti ve el hlak la tie….
IENGTINAM DANIN SUOL A SIEM A?
Thaw naw ding, thaw phalnaw, zu dawn phal naw ti a um hma chun zu dawn hi suol ani ngai nawh. Chun, Mizoramah “MLTP Act’ a um hma chun zu zawr le dawn hi suol ani ngai naw a, Inner Line Regulation Act a um hma chun Nagaland, Mizoram le Arunachal Pradesh a lut dingin Inner Line Permit angai ngai naw, sienkhawm, ILR Act a hung um chinah chun ILP thangloa hieng state haia inzin le lut chu Dan bawsietna suol alo ni tah. Hiengang ani chun, Dan hin Suol a siem anih.
DAN UM HMA CHUN SUOL CHU SUOLA NGAI ANI NAW
Hi ve thung hi le, Pi le Pu hunlai chun Lengi le suithangval hai Laituol le vangkhuopui mawiin an leng za a, ‘Val, Lengi ngai naw chu Pawla’n asai ( per)hlak’ anlo ti a. Vala’n Lengi a ngai china chun “ Pawla’n mi sai ta bik naw ni’ tiin a ruol hai lai an hril thei zawt zawt hlak, khang hun lai khan Tlangval in Nunghak ngai le ‘Tiem tlat e’ ti hmaa lo indi chu suol nisienkhawm suola ngai ani nawh. Sienkhawm, Sap tlangval a hung lut china chun ‘sakhaw sadai thiekna’ le Pielral kawtkhar hawngnawtu ani ta tlat. Hi lei hi an nawm “dan um hma chun suol chu suola ngai ani naw’ anlo ti hlak.
DAN UMNAWNA HMUNAH BAWSIETNA A UM NAW,,,,, ve tlat el a, ani ngei andik chi, Mizorama YMA ei um a, YMA chun Dan siemin ‘thalai thini chun puonduma inthla ding’ alo ti a,a zawmnaw chun dan a bawsieta , anachu ramdang hi dan um ve nawna a chun Puonvar khawm chawisien, Adam sut (suit) khawmin fe sien dan a bawsietnaw, asan chu bawsiet ding tak dan kha um tlatlo chu,,…. Chuongang peiin HSA, HYA le adang dang khawm.
KA NGAIDAM CHE, ANACHU, DANIN A NGAIDAM NAW CHE.
Ni e, andik, ei mizo-na amani, ei Kristienna leiin eiin ngaidam rawp hlak, ana chu danin a ngaidam ve tlat nawh,. Entirna: Mi pakhatin thil an ruka, man ani a, Rukru sunghai chun ngaidam an inhni a,’ ka ngaidam ta’ alo ti el a,’an le I ngaidam chun insuo tala ‘anti chun, ka ngaidama kut khawm ka thlaknaw ani kha ana chu Dan in a ngaidam ve tlat naw leiin IPC hnuoiah hremin aum ani’ a ti pek a,.
Chuleiin, dan hin angaidam ngainaw a, mihriem mihriemna hin eiin ngaidam halk lem alo ni. Ngaidam chungchang ei hei hril taka chun, mi tamtakin an hril rawp hlak,’ ka ngaidam rawn taa,turuok hin chu ngaidam ta naw ning’ anti hlak hi an ngaidam ani nawa an chunga an lungsenna le hremna ding kha anlo sekhawl ani lem. Ngaidam ani chun theinghil hmuihmak ding ani lem ani..
DAN BAWSIETNA HI SUOL ANI
Miin DAN an bawsiet chun Dan hnuoiah hrem anni hlak, jail le lungina an intang ani naw a dan hnuoiah an intang ani lem a, Indian Penal Code hnuoiah an intang lem hlak. Khawtlang roreltu haiin dan an siem a, huon neitu hai chun mani huon lam satfai vawng ding an hung tia, chu dan chu i zawm naw chun dan bawsie inia, dan I bawsiet chun suol i thaw tina ani,..chuongang alo ni chun dan bawsietna chu suol alo ni ran tina ani chu…..tlats mai a.
THAWNAW SUOL AUM THEI AM?
Naupang pakhat chun an zirtirtu/ inchuktirtu kawlah ‘sir, thawnaw suol aum thei ding’ ati a, an zirtirtu chun ‘um thei naw ni ie’ ati a, naupang chun an dawn nawn nawk a, apangai ang bawkin alo dawna, atawp atawpa chun naupang chun ‘sir, home-work ka thaw naw’ a hung tisuok a, a bawka anri fawk el.
Thawnaw suol hi umnaw awmtak ani a, anachu a um ve tlat chu. Thaw naw rawh, phalnaw ti hai ei thaw chun suol ei thaw a, ei thawnaw chun, ei fihlim hlau thung. Sienkhawm, thawding le ei mawphurna a thil um ei thawnaw ruok chun Thawnaw suol ei tawk a nih. Hi lei hi an nawm, thawnaw suol dam, zawmnaw a suol dam a hung um . Dan hin suol a siem a, Dan Bawsietna hi Suol chu alo ni ran ani. In
huntawk el rawse, I nghawk ta hmel em el, Thlanawk le adang hril nawk ka ti che..
‘….dan a um si naw chun, suol chu suola ngai ani nawh. ’ – Rom 5:13
Tiena Pipu vangkhuo a chun Lengi le valruol, zalengtin hai Chawltui-ningzu dawna lamthaiin anlo chai hlak, mihrang sakhming chawina’n ningzu nopui an in dawn hlak ani kha, kha’ng hunlai khan chu zalen takin runtinah zubel zuk hei kaih theia,asan chu thiengnaw ala um ve tlat naw a ,’sakhuo sadai thiek tuisik’ ala ni tlat nawh, sienkhawm, kawlvalensam tuipuiral ata ei ramah pheisenval hung inlawiin, zonau hai laia asakhming hriet chu hrillo, mang tieng khawma anla mang phak naw LAL ISU KRISTA chanchintha ei lungrila a hung tuo china chun thiengnaw atam ta, hlimzai vawra zalengtinin Lengi innuiri le anlo dawn hlak chawltui-ningzu chu ‘sakhuo sadai thiek tuisik’ a hung inchang tah. Dan le suol hi thil thuhmunnaw tak nisienkhawm inkungkai le inzul tlat si anih. Dan a um naw chun suol a um naw a, Dan hin suol a siem ani eiti thei. I awi ve am? Hei hril ka ti che aw.,,, Yes, ti ve el hlak la tie….
IENGTINAM DANIN SUOL A SIEM A?
Thaw naw ding, thaw phalnaw, zu dawn phal naw ti a um hma chun zu dawn hi suol ani ngai nawh. Chun, Mizoramah “MLTP Act’ a um hma chun zu zawr le dawn hi suol ani ngai naw a, Inner Line Regulation Act a um hma chun Nagaland, Mizoram le Arunachal Pradesh a lut dingin Inner Line Permit angai ngai naw, sienkhawm, ILR Act a hung um chinah chun ILP thangloa hieng state haia inzin le lut chu Dan bawsietna suol alo ni tah. Hiengang ani chun, Dan hin Suol a siem anih.
DAN UM HMA CHUN SUOL CHU SUOLA NGAI ANI NAW
Hi ve thung hi le, Pi le Pu hunlai chun Lengi le suithangval hai Laituol le vangkhuopui mawiin an leng za a, ‘Val, Lengi ngai naw chu Pawla’n asai ( per)hlak’ anlo ti a. Vala’n Lengi a ngai china chun “ Pawla’n mi sai ta bik naw ni’ tiin a ruol hai lai an hril thei zawt zawt hlak, khang hun lai khan Tlangval in Nunghak ngai le ‘Tiem tlat e’ ti hmaa lo indi chu suol nisienkhawm suola ngai ani nawh. Sienkhawm, Sap tlangval a hung lut china chun ‘sakhaw sadai thiekna’ le Pielral kawtkhar hawngnawtu ani ta tlat. Hi lei hi an nawm “dan um hma chun suol chu suola ngai ani naw’ anlo ti hlak.
DAN UMNAWNA HMUNAH BAWSIETNA A UM NAW,,,,, ve tlat el a, ani ngei andik chi, Mizorama YMA ei um a, YMA chun Dan siemin ‘thalai thini chun puonduma inthla ding’ alo ti a,a zawmnaw chun dan a bawsieta , anachu ramdang hi dan um ve nawna a chun Puonvar khawm chawisien, Adam sut (suit) khawmin fe sien dan a bawsietnaw, asan chu bawsiet ding tak dan kha um tlatlo chu,,…. Chuongang peiin HSA, HYA le adang dang khawm.
KA NGAIDAM CHE, ANACHU, DANIN A NGAIDAM NAW CHE.
Ni e, andik, ei mizo-na amani, ei Kristienna leiin eiin ngaidam rawp hlak, ana chu danin a ngaidam ve tlat nawh,. Entirna: Mi pakhatin thil an ruka, man ani a, Rukru sunghai chun ngaidam an inhni a,’ ka ngaidam ta’ alo ti el a,’an le I ngaidam chun insuo tala ‘anti chun, ka ngaidama kut khawm ka thlaknaw ani kha ana chu Dan in a ngaidam ve tlat naw leiin IPC hnuoiah hremin aum ani’ a ti pek a,.
Chuleiin, dan hin angaidam ngainaw a, mihriem mihriemna hin eiin ngaidam halk lem alo ni. Ngaidam chungchang ei hei hril taka chun, mi tamtakin an hril rawp hlak,’ ka ngaidam rawn taa,turuok hin chu ngaidam ta naw ning’ anti hlak hi an ngaidam ani nawa an chunga an lungsenna le hremna ding kha anlo sekhawl ani lem. Ngaidam ani chun theinghil hmuihmak ding ani lem ani..
DAN BAWSIETNA HI SUOL ANI
Miin DAN an bawsiet chun Dan hnuoiah hrem anni hlak, jail le lungina an intang ani naw a dan hnuoiah an intang ani lem a, Indian Penal Code hnuoiah an intang lem hlak. Khawtlang roreltu haiin dan an siem a, huon neitu hai chun mani huon lam satfai vawng ding an hung tia, chu dan chu i zawm naw chun dan bawsie inia, dan I bawsiet chun suol i thaw tina ani,..chuongang alo ni chun dan bawsietna chu suol alo ni ran tina ani chu…..tlats mai a.
THAWNAW SUOL AUM THEI AM?
Naupang pakhat chun an zirtirtu/ inchuktirtu kawlah ‘sir, thawnaw suol aum thei ding’ ati a, an zirtirtu chun ‘um thei naw ni ie’ ati a, naupang chun an dawn nawn nawk a, apangai ang bawkin alo dawna, atawp atawpa chun naupang chun ‘sir, home-work ka thaw naw’ a hung tisuok a, a bawka anri fawk el.
Thawnaw suol hi umnaw awmtak ani a, anachu a um ve tlat chu. Thaw naw rawh, phalnaw ti hai ei thaw chun suol ei thaw a, ei thawnaw chun, ei fihlim hlau thung. Sienkhawm, thawding le ei mawphurna a thil um ei thawnaw ruok chun Thawnaw suol ei tawk a nih. Hi lei hi an nawm, thawnaw suol dam, zawmnaw a suol dam a hung um . Dan hin suol a siem a, Dan Bawsietna hi Suol chu alo ni ran ani. In
huntawk el rawse, I nghawk ta hmel em el, Thlanawk le adang hril nawk ka ti che..
