Responsive Ad Slot

KAN VÂNGKHUO (Faihriem)

Thursday, February 2, 2012

/ Published by Simon L Infimate
~Gieon Faihriem, Haflong

Kivadung tui luong ri her her le khuongbai zaivâwr ri hei, vate chi hrang hrang chier nak nak ri hei le zaimi râwl ngainobei ti takhei zaihla ri hei inhre ve thei sik le tlang pang a romei zâm paw chiei el le sumrisang mawi êmêm hei le nunghak hmelṭha le hmelsie deu met hei le ramngaw mawizie hei le Pathien khut suok mawi ti tak hei hmu thei sika mihriem a ka haw insiengna ve na khuo, Niengpu hi Cachar District huom sung, Mizoram thawh inrina bul taka um a e a, Vairengte thawh phei chu inpaw tuo êmêm zil an e.

A khuo sûnga hin nidanglaia inphuta pi le puheiin anin lei enkawl sil phai ṭha ti tak a um a, maheia chun tuna chen hin sang (bû) ching a ein, ma chu tuna chena a khaw mihei bak pen chu a la e zil a e. Punjab le Haryana bu hei chu vâng tak a e ringawt. Dik chie chun Niengpu hi khaw hlawng le roiinpi a e sil ri reng mah. A khuo hluo phut a inphut in sawmnga bawr vel chau hi a la e chi char a e. Kum tam liem hnunga khum in sawmnga neka a tam thei loi nasan chu bak zawng awlsamna zâwk Mizoram tieng inkhi khat a an inpêm tung pet pawl a e. Tiphung chu erawsen khum vangkhaw hraichawi zalêng ruolhei tasik chun khaw hawi a la e zil a e. Hnam dang le ram dang mihei tasik chun thlalerte phung le hmun char bimbem khum chu a lei e el thei; anni chu demna sinte khum ka nei mah. A khaw mihei chau loi chun khawtieng el khum hi hawi inin ti titak thei sil loi chu a e hi. Israel naihei khum khawvel ram hawi le roiinpi titak England, Germany, France le America-ahei umin in hawi titak thawh roiinpi taka um sil rawnsen khum an ram inrieng, hlimna khekrâwl neka silei ri inring zâwk ngetna Israel ram bawk chu anin ngai nâwk sil chu a e khu kawne.

Niengpu khaw hrailênghei khumin khaw dang, ram dang kan ngai sil mah. Lungkirûk mitthlaah Shillong le Guwahati khawpi an ral thei maka, Delhi le New York khawpi'n kanin ngaiindawnna hmun sinte khum  a hluo sil mah. Mingo le Kawr nunghak hmeṭha nal titak le mit-loi titak hei chun kan mitthla inrieng taka hin hmun an chang sil mah. Kristmas kuon, Bar thla a haw tlung ta phei chun mi tinin mani ṭan nei ang ang Masi hmatienga thaw zoi hman loi inlau êm êmin thi le thau pawla beiin ṭan an thaw sil a. Phâi neiin phâia buhei atin buchîlna hmunah sehrât hei bu an inchîltir a, buchîl chu sinai tasika hmu nuomum tak a e. "Sehrâtchalin bu a chîl lai a hner khuop ma rawh", ti thuthlung chu zâwmin an sehrât hei chu an buchîl sûng tik chu an buchîlna laia sang chu an ni nuoma an inbaktir sil a; sang an bak thei loina sika an hner chu khitde a e si mah. A ṭhenin kira sakin an inbuoi êm êm a, a ṭhen nâwk chu mi ṭan thawa inhlawin kâwla ni suok taia ṭan an thaw sil a, tukhum umawl an um sil mah. Ṭan thaw loia um mei mei chu mi'n enga khum an ngai sil maka, zakchatum tawpkhawk a e.

Ṭhaltui nghaka kanin lei nghak fan fan Kristmas ni roiinpi tak chu a haw tlung ta chek a. Mi tinin mani ṭan thaw sap chu sie inṭhain lungkirûk thawveng taka Lal Chibai bûk sika kanin phâk ang tâwk tâwka kan in le kan lungkirukhei chu kan lei sukinthieng ve a. Kristmas ni hmatieng zân, Urlawk zâna chun inkhâwm makah dâr sâwm vêl sik phat leh Carol sika nunghak le intlang hei kan inbuotsei a. In khatin khuongte, a dangin perkhuong tumin nunghak inkhatin hlachâng a han hril a,
            "Aw, a va mawi êm, he ni lawmawm hun tawite hi,

             Kan vannei em e, lawmna ni kan tawng leh ta;

                        Lungrual takin hlim zai i vâwr ang u,

                         I lungngaihna chu puan ang hlip rawh"
ti hla le hla dang dang chu aw nei akai thawh sakin khaw suk le tung kanin hei fang ta sil a e a; ma hun le nihei bâka khawvel kanin hmang inhawi hun hi um nâwk sika khum ka taksawn ta mah. A zîng khuo a haw var a, Kristmas ni tak chu a haw tlung tah a. Inkhâwm sika mani phâk ang tâwka nal le mawia incheiin biekin tieng kanin zuk pan ta sil a e a. Zuk inkhâwm tak le hin kawh sinai ruol chun lam ngei ngei sika ngaina kan zuk ne nâwk phawt a. Tichun, a pui pang, a ter a zûra Lal haw pieng chu pâkchaka zaihla remin a va lam kuol ta dem dem el sil kan e a, kan hlim ve vieu sil. Sinaiin tuollaia tlan kuol mei mei nêka inkhâwmna hmuna um an nuom zâwk a, tleirawl le ṭhalaihei leh inkhâwmna hmuna zân khat bêk khawvar tei tei tum ngat vur an va e nawk a. Nu le pahei tasik chun naihei thawh sûngkhur kimtaka Pathien pâkchak nêka thil lawmum le thlakhlaum a um si loi pâwlin lâwm pâwla bienga mitthli tla ngiei ngiei puma Pathien bulah lawmthu hrilna intlun sil ngei an tih. "Ka awmkhawhar changin Lalpa, lo lêng la ka thinlungah" ti hla kan zuk sak ta phei hin chu a meng ṭha thei a ram hikan um sil mah. A lâm thei lâmin, khut ben theiin khut kan ben a, a ṭap thei kan ṭap a. Kanin thei dân sapa Lalpa kan pâkchak a, tukhum kan inhmu nuom main tukhum kan inhuphur sil mah. Aw, ma hunle nihei kha kîr rêl loia muol an liem ta si a, koikir thei a e ta si ma naw!
Kristmas a haw inzoi a, kum a haw thar nâwk tah a. Kum thar haw tlung chu ṭap hmathuoi a e nawk dai sil. A san chu kum a haw thar chun, "Nang i hmunah, kei ka hmunah" ti a inṭhen a haw ṭul nâwk ta sil si a e, Eng pawlin am ma chu ti kher a ṭul sil a? Sinaihei inchûk thiemna sik Zirna rûn ṭha a la um ma tlat. Mapawlchun, nu le pahei chun an nai-le-tehei thiem inchûk sika khaw hnaivai Vairengte le Kolasib tieng an sie hei vur pawl a e. Mapawl chun kum thar chu sinai tasik chun lawmum tak chu a e sil mah. Niengpu le Vairengte inkara chun tlang insang deu deu hraw a ṭul a. Khe vura sena a e pawl chun sinai la chumchiep deuhei phei chu an sawl thei hle sil.

Kristmas zoi, mani inchûkna hmun tieng pana in zuk sekir chu lung hi an hel veng veng el a. Hmatieng pang chun min sat maka, Lota nuhmei phunga hnutieng chun min pawt ngawi ngawi zâwk sil. In se pet a, tlang insang, a sirvel kil tin el thingbul le rawbul hringdupin an bawmna hmun, châwl hadamna sika doiaisama ṭhaa chun kan in chawl ta ngei a. Mataka inphut chun hnutienga khaw um, Niengpu khuo chu in zuk thlîr ta vang vang a. Niengpu chu an ral thei mah, enaka, Niengpu umna zâwn el chau khum chun lung hi a kuoi êm êm el tho si. Lungkirûka inin lei ngaizâwng rûkhei thawh hlim taka hlasak zanhei kha in zuk suikir pet a, mitthli hi a um ṭawk ṭawk thei ta sil mah. A umna mit a inphuta haw suok phêt phêt tumin ṭhang a han loi ve a, a tawpa phei chu a umna mita inphut chu insûm zoi loiin a haw suok ta ma ma sil a e. Biengahei chuna haw luong tla ngiei ngiei a, a danga dang ruol loi hin. Hla siemtu'n, "Ngai lo angin Salem tlâng a lâwn ta a", a ti dungthula Niengpu ngai loi phunga Rêngtetlângdung chu a kai sil kan e a. Lungawi loi tak chun pheilai vâwra se pet a ṭul sil si a.

Enaka, khawtieng hmun le khuoa khum va um inlan, Niengpu hraichawi zalêng ruolhei tasik chun a sakhming “Niengpu" nêka khaw ngainatum hi a um chuong maka, a nêka khaw hawi le mawi hmu châng khum suilung a min lêng sil 'Kan Vangkhuo' hin.

 

 The writer can be contacted at gideonfaihriem@gmail.com

 
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate