~H. Rama Ralsun2009 October thla khan Kerala anthawkin vêng tieng panin ka hung suok a. Vocation hun ninaw sienkhawm ka ruolpa damnâw hang thak a ngai leia hung suok ka nih. Sung le kuohai um nawna Vâiram hlataka uma hnam le tawng hmang inang na na na chu kan Principalpa khawma ringzo takin an in chen thak dingin a mi dândê tawp el a nih. Chuonga kan hung peina a chun, ka zuk hril nuomtak chu, Imphal anthawka Churachandpur pana Bus a kan chuonglâia ka thil hmu le hriet kha a nih. Bus a kan zuk kai fel char ti ding chun pa pakhat pa chîntieng deu hi a hung lâwnkai veh a. A mitmeng hang en ringawt khawm chun a normal nawh ti chu an hriet thei nghal el. A seat a khawm inthung lo chun driver pa hnunglai chun an thungbiel hnâr a. Mîn an biek hlak chun a tawnga tawng hlak chu hriet a hriet thei ni lo. A sêchier vawng a. Bahara an hni hlak chun pêk tum bawk lo. Intumtir ding hlak chun an ngaituo ve ang lawi bawk si. Khâ mipâ zet khan chu mi chu a sukbuoi hne khawp el. A phut hlim khan chu iengah ka ngai rak nawh. Ka nuisan vel mei mei a. Amiruokchu, iemanichen kan hang tlan hnung chun Hmar tawng indak hlawkin a hung hmang el tah a. Chu zet chun chu ka lunglâi a sun dân kha chu a dângdâi ta ngei el. Ka hnungtieng hmâtieng ka hang thlir vel a, mi tawng inhrâm hai ka zuk ngai châng vêl chun Hmar tawng ri âwm chu ka hriet rak nawh a. Ka lungril tak chun inthawk vaka kha mi pa kha zuk barakhai rak chu ka nuom khawp el. Hmar tawng dam chu I la hmang vêl a, I khawsaka khawsak dân hlak hih! Nang a leiin ei ruolhai po po lai hin ei hnam chu ei muolpho dêr an ta hih! Hnam dang kârah eini chau kuhi Bus sunga hin Hmar ei um a ni hih. I awmnaw taluo, hieng lâwm lâwma buoi ding che chu ina um la zâl tawk tawk talân, zuk ti tak kha ka nuom deu chu a na. A hmêl ka hang en khan ka nêka kum upa tieng deu a ni lei le ka zâidamna le nun innêmna po po ka hang sung khâwm khan kan sûmthei hrâm chu a ni khah!!
A ienga Hmar hnam ta dinga thawthei tak tak nei ni hran chuong silo hin hnam feeling hi chu a lo na nuom vê hle hlak chu tie! Midang khawm kei a ang anni ve tho ka ring hlak. Mipângâi anni phawt chun. A tar a zuor, puitling le naupang, a tu tu khawm Hnam chungchâng hril nikhuoa tawngbau nei ngai raklo hai khawm hi Hmar hnam ta dinga thahnemngâi tak tak vawng an nih. Tûhai mani ang deuva hril uor met lem chun hnam ta dinga martar ngam vawng ning ei tih. Ka hrilsuol rak khawm ka ring bêk nawh. Tribal hnam dang dang hai lâi khawm abîktakin eini Hmar hai hin tlâwmngâina khawm ei hau bîk in ka hriet hlak. Siet thatni haia ei insâwmdâwl dân hai dâm. Tlâwmngâina insuo nikhuo hai le thil dang danga hai khawm tu tluk ruol ei ni bîk nawh. A Hnam chu thu khat a lo sie inla, Kristien ei hung ni china lem hin chu inthuruolna le in unauna khawm a hung zuol sau sauin an lang a. Hnam pakhata inthlung khâwma lungruol taka ei umna el khelah Pathien thu le thil dâng dâng ei sâkhuona le inzuola inchûktirna ei nei hai lei hin in unauna le inthuruolna tha lem a hung râsuok takzet a nih. Chuonglaia ei hriet dinga ka dit êm êm el chu, unau inhmangai ngâwi ngâwi le eini kristien Isu hnungzuitu inti hai hi mi pakhat chau khawm nisien a nungchang le khawsakin a zirnaw chun Hmar hnam pumpui le ei sâkhuo Kristien hi a muolpho thei a nih. Chuleiin, fimkhur taka hringnun hmang a pawimaw khawp el.
Hmar tawng hin tawngkam hmang lâr ve deu el pakhat ei nei a. Chu chu, “Mi pakhat êk che lâwm êk che” ti hi a nih. Tienlai ei Pi le Pûhai huna an fâk zawngna tak chu tlanglo nei a ni el a. An lohai chu Inna inthawka hla tak tak a nih. Muol hran hranah an nei bawk hlak. Chuonga an lohaia sinthaw dinga an fe pha lamsîra dâm êk an hmu pal a ni chun a tû êk tak am ti an hriet thei ta ngainaw leiin, “chu zauhai/hitieng zauhai/chutieng zauhai” an ti hlak a. A êk chêtu tak hriet thei ni nghal lo chu a zauhai po povin a mâw an phur vawng el hlak a ni chuh. Vawinaw vawi intum hman a nâ na, mani êk nilo êk che a intum chu thil lâwmumlo tak ni ngei a tih. Hitaka inthawk hin “Mi pakhat êk che lâwm êk che” ti tawngkam hi a hung piengsuok a nih. Mi pakhat êk inthlâda leia a zauhai po po an muolpho ang bawkin nang le kei a leiin ei hnam Hmar a sakhming mâwitak el hi hrilsieta um in a muolpho thei a, ei sâkhuo Kristien khawm hi sâkhuo hringlo le bêltlâk loah mihaiin an ngai thei bawk a nih.
a) “Tûlai khawvêlin a phursuok ta hrim hrim a nih.”
Tûlai khawvêla tawngbau ei hmang lâr êm êm, ka ngâi theinaw tâwpkhâwk le thei sien chu Hmar tawnga inthawka nuoibo tawp ka nuom chu “tûlai khawvêlin a phursuok ta hrim hrim a nih” ti hi a nih. A ni ngei el, ei chêngna khawvêl hi a changkâng ta khawp el a. Technology dâm le a dang dangah khawm hma a sâwn hrât ta hle el. Hieng hmasâwnna le chângkângna hung inhersuok pei hai hin danglamna khawm tam tak a hung phursa pei a. Chuong ang khawvêl changkâng le danglam taka chêng hai hin mi nêka ei khawsak dân va over met le nundân inhmang deu hai khawm hi tûlai khawvêlin a phursuok ta hrim hrima ngâina ei nei pei chu an ta hih! Beidawng umtak chu ei nih. Pawisak khawm hi an hrawl el ni ta lovin a um tanâw lem a nih. Kohran thilthaw nikhuo hai le Thalai activities haia van hmangnaw hlak chun Nunghâk hmu a harsa siha. Ruol le pai hai lai hun ei va hmang nawk pha hlak chun mi thaw ang ang ei thaw thei nâwk ang lawi sih a.
Ei society pumpui hang thlirin ngaituona a sei nuom hle. Thalai thuoitu tha tak tak ei nei hai hi Hnam thila dam le organization hrang hrang haia active member le thuoitu fel tak tak ei nei hai tho kha an na. Kohran programmee hai le social gathering nei phaa an khawsak dân an ang ta ngainaw ruok hi chu thil pawitak chu a ni ngei el!! Tukhawm ka sawisêlna a ni nawh. Ka thil hriet ka hril ve el a nih. Khawvêl changkâng taka cheng hai ta dingin khawvêl danglam ang zuol peia in adjust thiem chu thil tha a ni laizingin, mani nina, thaw ding le thawnâw ding chin hai theinghila khawvêl mihai khawsak ang anga nun ei hmang ve pha chu mani mawng hlîm chau ei ni hlak a nih. Biekinah chau nilovin hmun dang dangah khawm ei khawsak fimkhur a tul ding tlat!
Politics le Sakhuona inkawp tlapa feha thiltha an tlun ding ti a chiengsa um ngâwi ngâwi lai zinga ei zuk belkawp thei tlâwtnaw khawm hi ngaituo tham tak chu a nih. Politics ei hril pha pha leh corruption ah ei ngai a. Ei sakhuo thuoituhai hlaka sawisêlna ding inzen an zawng thuok. Politics le a keihnâwi thil hrim hrim chu bêlching tlâkloah an ngai hlak chu a ni tak. Ei politics khêl dân khawma a zirnaw bawka chu ni ve tho naw nim. Politician hai hlaka Kohran activities hai hrim hrim an mâwphurna puoah an ngai vê thung. Sakhuo thuoitu hai le politician hai dâwkân hmunkhat awt tlâng thei talova an um el dâm hi ngaituo tham tak chu a nih. Hieng ang bet but I tuom vela chêng thalai hai hi ngaituo um tak chu ei nih. Inngaituo thar a hun ta hle el.
b) “I ho taluo, tûlai style a ni hih!!!”
Ei chêngna khawvel hung changkângin hma a hung sâwn ang peiin a sûnga chêng mihriem hai khawm hma ei hung sâwn pei a. Tienlai ei Pi le Puhai hun laia vâi zakuo tih a hâk phâk ding khawma anlo inring ngailo kha ei hung hâk phâk ve ta pei a. Chu chau khawm chu an ta le, tûlai tak lem hin chu dik taka hril chun western country hai le khawm incheina kawnga kher hin chu danglamna ei nei bik chie tanaw a nih. Hieng changkângna lampui ei hrâw mêkna hi nguntaka ei ngaituo chun Chanchintha zâr a nih ti inla chu ei ti suol ring a um naw tawp el. Kum za lai chau liem tah a mihai laia tiemsa velo ramhnuoia ramsa ang chaua ngai hai kha Chanchintha êngin a mi hung sunvar tana inthawk khawvêl vara hung dâk suok ve in, inchûkna tieng le sil le bil hai chen khawm mihai ang hung ban pha ve peiin ei um tah a. Chanchintha zâra malsâwmna ei dawng hai hrethiem lova mani ning ninga nun hmangtu ei ni ruok chun ngaituo um tak ning ei tih.
Ip set set lova hril chun, tûlai nunghâk tam tak chu thuomhnâw inbel ang reng inbello ang rengin an um tâwl a. Beidawng chu an um tawl khawp el!! Pathien Biekina inthuom dân ding takngiel khawm mi tam tak chun an hriet tâwl ta nawh. Titak êm a chu, Nunghâk mar pungin an thil neihai po po hmu thei a, a kilkar taka mi chen khawm a tak êm hmu thei ninaw sienkhawm a size hriet thei tâwka mara an hung inthuom hin chu an phâkna chin china pasal um hai chu an intam phien hlak chu a ni hih!! Lal Tawngtaina ei hrila “Suol dinga thlemna a chun mi thuoilût nâwla…” ei ti zut zut a chu Nunghâk tamtak suol dinga thlêmna a thuoilûttu hmangruoha hmangin ei um rawp hlak a nih. Nunghâk thenkhat nâwk thung chu jeans mar tâwk tak el grease an nâla an kei lût mani aw? ti ding deuthaw hi an hung bun a. Chuong khawm chun, inphalam ta nêk nêk hmanin Khawvêl neitu ka nih ti ni awm fahranin an la hung invai par ham ham hlak chu a na. Pawisak khawm hi an hrawl chau an ta nawh, a um tanaw lem a ni hih!!
Tûlai Nunghâk haiin an uor êm êm, insuk changkângna a an hmang mani ding lem chu ka hriet nawh a (a hming khawm chu ka hriet naw a, ka hriet châk lêm chuong bawk nawh). Kekawr bun ang reng bunlo ang reng, vunkâwr ang deu an buna a chunga puonbil mani le kekawr dang bun chuong bawk lova an zakuo hmawr an keifuol met hlak ang chi hi a nih ka ti chu. Hieng anga inchei nuhmei ka hmu phâ pha chu Bazar lai khawm la kei ngir tawpa nauhai inchûktir ang taka la zuk hril mâwl mâwl ka nuom hiel hlak. A tûlai mi naw taluo mi ti nuomtu ta ding chun tûlai mi naw ve tak chu ni kan ring tho. Dik taka hril ding chun, hieng ang vunkâwr hi chu ram deina hmunah thuomhnaw sunga taksa tuom lumna a hmang ding chun tha vê fût ding chun ka ring tho. Amiruokchu, hienga underwear hrui inlang rak, kalak puom deu tul le mawngtam inthe deu thuta khawlâia invai par vela Biekin a hai chena inherlûtna ding hin chu inbêl lo lâw lâw a tha lem hmel. Nunghâk pakhat ka hmu ve nu lâwm lâwm kha ani a mi suk ngei zuoltu chu. Khânga mi tam tak kan umkhâwm lâi kukhan hung bun rêk tang a ta. A figure mihai anga nal ani ve naw kha a hrietnaw mani a hriet nuomnaw lem chu ka hriet chuong nawh. Râlkhata inthawka ka zuk hmu a’nthawk khan nuizat khawm a um naw tieng a nih. Tulai style, mihai thaw ang ka hung thaw ee chu a ti ve ni ding a na. A khûp intuo ziet tâwp hlak chu hrila hrilin a phâk nawh. A kê vawitieng le changtieng inkârtlâk peiin a hung khâw phei ut ut a. A Khûp inhrûtna ruok kha chu an kâwng el dim chu aman a hriet ka ring. Milâi ka hung thang ve ti deu chun a hung thung veh a. Nunghâk inthung thiemlo an tihai laia tiemsa vê chi ni âwm tak a nih, a kâw a hung inkâr ngei bawk a. A vunkâwr kekawr kalak kha a hlui tah a an phawn deu tam ani ding an siem dan reng chu ka hriet bik nawh, a kekawrte tiel tak kha anlang vawng el a ni ie! Karei!! Hril ding a vâng bâk el. A tûlai mi ni nuom taluo leiin a muolpho dêr chu ni deu takin ka hriet. Lungsietum ve tak chu a nih. Khâng lâia umhaiin an hmu po leh a sakhmêl mâwina nêk hman khan a kekawrtre tiel tuk kha hmu lien lem ta hlak ding an na. A kei khawm chu ka ni ve tho. Thuomhnaw inbel dâna khawm hin fîmkhur a ngâi hmel khâwp el. “Tulai Style” tiin ei inthiem fâwm pei el ding am a nih?
India rama insuolluina case tam êm êm el hi Research thawtû haiin an sui dân chun 85% vel chu Nuhmei haiin thuomhnaw inbel an inthladâ leia thil tlung niin an hril. Kei khawm chu chu ka pawm zâwng tak a nih. Dik taka hril chun, Nunghâkin thuomhnaw an inbel a loose taluo le a tight taluo leiin pasalhai ngaituona ah thu tam tak a hril thei a nih. Chuleiin, a thuomhnaw inbel dân rengin zir ngang lo chun pasal ngaituona um tawk tawk a keitho chun an sûmzolo le misuol a tuok pha pha chun thil nuom umlo tak a tawng tâwng hlak a nih. A beiseitu hrim hrim an ni chun thil zawngsak chi tak ning a ta. Amiruokchu, chuong anga thil muolpho tlâk tak tawng nuomlo ta ding chun thuomhnaw inbelna kawngah fimkhur hle chu thil tha a ni hmel. Abîktakin, khawlâi ah le Pathien Biekina thuomhnaw inbelna kawnga khawm hin ngaituo uluk met thain ka hriet hlak chu tie!! Club Hall le Party na hmuna feha va lam par vêl ding ei ni ngawtnâw chun Biekina hin chu armless le vunkâwr hai chau inbel a va lut nawk ding chi chun ka ruot rak nawh a. Biekin pakhata Nunghâk pakhat armless le Jeans mar panga inkhâwma hung lût ka hmu mawl kha a nih tuchena ka lungril ngaituona la sukbuoitu chuh!! Kha Nu mawl kha ieng age a chêng am a ni ding chu aw? tiin ka la ngaituo rawp hlak.
Aw Hmar Nunghâk hmeltha, in ti tûlai mi deua incheia invai par vel lai kukhan mihaiin I hnungtieng lo nuisan mei mei pal an ti che. Khawlaia min an mi enzui hi tha an mi ti lei a ni ngai kher chuong nawh. Mi nêka mak le danglam lema an mi hmu leia an mi thlir vung vung lem hlak a nih. Thuomhnaw inbel I fîmkhur naw lem chun misuol le insûm thei nganglo hai I tuok fuk pha lem chu la khitdê tâwt an che a muolpho takin la siem ngei ngei an ti che. Inti mi tak êm êmin Bible kepin inkhawma fe ve hlak hlak la khawm I khawlâi nungchang, I hawiher le incheina haiin a zirnaw chun mihaiin an hmu titak zo zat theinaw bawk che a nih. “Tulai Style a ni hi” ti ringawta inthlanin inthiem fâwm zing el ding am a nih?
c) “Mi khawma an thaw hlak tho, I mi hmangai tak tak chun…”
Tûlai thangthar hai hin Nuhmei Pasalna thil (Sex) khawm hi ei lâk awlsam ta hle el. Tienlai ei Pi le Pûhai hun ngaituo chun ei kâr hla tak an tah. Nûpa ni hmaa sex hmang khawm suolah ei ngai ta nawh a, ei pawisa tanaw bawk. Nunghâk le Tlangvâl inngaizâwng tah chun nûpa nun hmang ngei ngei dinga ngaina khawm ei nei tah nisien a hawi a. Chu khawm chu thawlo ding thawh a inngâi nêk hmanin thaw ding âwm hrim thaw ah inngaina ei nei tah. Ei chêngna khawvêl hung changkâng peiin danglamna khawm tam tak a hung phursa ang pei hin ngâi khawm a samin pawisak hai khawm an hrawl pei niin an lang.
Co – Habitation, Living Together tiha ei hriet lâr êm êm hlak hi India ramah hin a tam khawp el a. College kan kâi laiin kan ruol han Group Project an thaw classah report an pek chu ngâi harsa ti na tak ka nei a. An research dungzui chun ei rama Co-Habitation tam nasan tak chu North East tieng mi inchûkna tha le thawkna ding beiseia ramriltieng a hung lut hlak hai lei hi a nih an ti chuh!! Kan classah chun North East mi kan tam raknaw bawka, a phut hlim chun kei khawma hrietthiem intak ka tih a, in hmusitna anga ngaiin tam tak khawm ka question nghe ngheh a. Amiruokchu, chutaka inthawk chun kei khawma nasatakin ka study na le vairam riltienga Thalai hai khawsak dân hai ka hmu le hriet anthawkin kan phat bik ta nawh. Lekha inchûk le thawkna neia um Hmar Thalai khawm tam tak Vairamah hin ei um ve sih a, hi kawnga hin ei fihlim chie ding am chu aw? ti hi ka lungrila zâwna lientak a la ni rawp hlak. Hi kawnga kher hin chu kei hi a la hre tlawm pâwltak khawm ni mei ka tih. A kip a kawia hril chi a khawm ka ruot bawk nawh. Nu le Pâhai hmu phâklova vâiram hmun hla taka nûpa ang tawpa khawsa tlang hai puchu inngaizâwng hai lem chu duot takin inchul huou huou el naw ni hâm. Hieng ang thil pawrchê le tirdak um em em Nûpa la nisilova Nûpa anga um a, a khaw tieng tieng khawm mani tisa châkna sukpuitling dinga inphal ve ve hi Bible le chu thil inaihal tawp el a nih. Mani inthiemnawna neia fihlimlova inngaina ei nei chun nguntaka inngaituoha insiemthat chu thil tha tak ni ngei a tih.
Inngaizâwngna kawnga khawm hin Thalai hai ei fimkhur hle thain ka hriet. Ngaizâwng nei chu pawi lova, Bible le khawm ankalna umin ka hriet nawh. Pathienin Mihriem hai hi inhmangai tawn dinga a mîn duong a na. Ei inhmangai tawna ei inngaizâwng hin Pathien thuruot le Ama mi buotsai dân suk bukimtu ei nih el. Amiruokchu, Nûpa ni hma le ni hnunga thaw ding chi ei thethâwp thiem ngainaw ruok hi chu thil thalo tak a nih. Abîktakin, Nunghâkhai ei fimkhur hle thain ka hriet. Tlangvâl hai laia 90% hin an ngaizâwng hai nuhmeia an nei hmain them ngei ngei an tum hlak. A then lem chun in playpui ding ringawtin ngaizâwng an zawng thûl bawk. Hmangaitu tak tak a ei ngai hai khawm kukha an tisa châkna sukpuitlingtu ding mei mei a an milo kawp khawm a lo ni thei bawk. “Mi khawma an thaw hlak tho, I mi hmangai tak tak chun…” an ti pha pha thangkhaw a harsa hlak a ni kha. Nunghâk hai ta dinga bengvârna dinga hriet ve mei mei chi chu : Tlangvâlin Nunghâk a nuom a ninga a kuoi her thei chu nuhmeia nei a nuom ngai nawh a, a I them theilo nu bawk kha damlaini khalpui dingin a thlang lem hlak. Chuleiin, hmangaina chu thilthaw a van langsuoktir kher khawm a ngai nawh a; sungril taka inngainatna le ringumna hi a pawimâw lem a nih. Nunghâk hai khawm hin ei zir ve tho hlaka khawm ning a tih. Tlangval haiin khawvel nuomsak tâwlpui ding chauva an hmu rawp che chun inngaituo fêt a ngai tina ning a tih. Chanchintha zâra khaw êng hung dâksuok phak veh a, khawvêl changkâng pei hung intem vehin, danglamna tamtak hung tawng hriet vetûhai hi a mi dawmsângtu Pathien ropuina pe lova mani nuomsakna ding chauva khawvêl hmangtu ei ni chun ngaituoum tak ning ei tih.
Thu Khârna
Khâ hmâ deu lai khan Mobile SMS News pakhata inthawkin thu pakhat ngaituona them deu el ka dawng a. Chutaka a thu inziek chu “Khawvêl danglam zûl peia nun hmang ding ni lovin, Pathien thu danglam theilo zûlin khawvêl danglam peia hin nun ei hmang lem ding a nih” ti hi a nih. Nguntaka ka zuk ngaituo takluo chun, ei chengna khawvêl a danglam nasat takzie hai nasatakin a min hrietsuok tir a. Khawvêl hi a changkâng hrâtin kawng hran hranah hma khawm a sâwn ta bawk a. Hieng changkângna hai hin khawsakna a khawm danglamna tamtak a hung hersuok pei a. Hieng ang lâwm lâwma khawvêl changkâng, thâwk le khata khawvêl kiltin kiltanga umhai khawm awlsam taka zuk inbiekpaw zung zung el thei tah a ka cheng ve phak el hi ka ngaituo chang chun vangnei kan ti tâwp thei ngai nawh. Amiruokchu, Khawvêl danglam mêkin ka Thalai chanpuihai a lênhmang mêk hai ka hmu châng ruok hin chu lungril a na in ngaituona a sukbuoi naw thei ngai nawh. Khawvêl changkângna le danglamna hai hmang thiemlo hai hin chu Pathien thu chu ei lân hlat pei ding chu a ni hi ka ti hlak.
Thil hrim hrim hi a thatna le that nâwna a um vawng a. A hmangtu I zirin thil tha êm êm khawm thil thaloin an chang thei bawk hlak. Chanchintha zâra khawvel changkângna intem phak ve ka Hmar Thalai chanpui hai hi ei thil hmu le hriet hai lei hin hieng ang chena mi dawmsângtu hi intlâthlam nan hmang pal ei tih ti inlau a um ka ti takzet. Hieng ang ngirhmuna mi hlângkâitu le malsâwmna tinrêng mi vurtu chu ama Pathien tak chau hi a ni sih a. Inkhâwmna le ringtuhai umkhâwmna hmun chauva va Gospel rak hi umzie um tak tak chuong nawh. Ei khawsak dân, ei ngaituo hai le ei iengkim mi hresuoktu Pathien mit hmu a mi titak hi thiltha a ni lem. Mi khawma an thâw hlak tho tiha mani inthiem fâwm ringawt hin thiemchangin ei ngir ngam tak tak dim chu!! Thuom inbelna kawng le ei khawsak hai chen khawm fimkhur a ngai hle. Khawvel danglam pei hin ngaisamna khawm a hung phursa hi thil pawitak pakhat chu a ni ngei el. Ngaizâwng khawm Nupa ni hma le ni hnunga thaw ding chin ramri ei khang thiem sinaw chun neilo law law tha lem a tih. Ka Hmar Thalai chanpuihai lai hin Pathien hmingin kawppui ka nei hma chu ka virginity humhal ka tih ti ngam iengzam um ei tih aw? Annawleh, lo suksuol tah langkhawm tûta inthawk chu Pathien hmingin ringumtakin titû bêk dâm. Ei hnam mawina chu nang le keia innghat a ni sih a. “Mi pakhat êk che lâwm êk che,” Nang le kei a leiin hnam a muolpho thei a; ei Sakhuo Kristien khawm mihaiin Sakhuo hringlo le zui tlâk lovah an ngai thei bawk. Ei umna hmun sengah ei Hnam le ei Sakhuo represent tu ei ni pei sih a.
Guwahati, 9th Dec., 2011
