THINA VARAL

Simon L Infimate
~Lalringsan Hrangchal

Kum 2010 June thla khan Cauvery Vadung, Bangalore le Mysore inkar a khun tui sunga karkhat training kan zu neia. Kan training na lai tak chu feet 80 a inthuk a nia, a sunga chun Livir hrattak a um bawka. Mihriem 137 kan nia chu lai chun mi 20 vel tui inhlieu thei kan nih. Nikhat chu mani damna ding seng siemfawm thuomhnaw (Improvised Equiptment) chawia tui sunga inchawm lut seng ding ti Order a hunga. A á¹­henin Zu bur hruiin an hung khit khawma, á¹­henkhatin plastic bel an khit khawm bawka, midangin an zalna khum chu polythene lienpa a hung tuomin an hung inzawn dawk bawka, a á¹­hen in ruo tawl le thing bawng an hung put bawka. A hunbi indiktaka chun tuia chun kan inchawmlut senga. Bel chawi pawl kha an thi ka ring deua chu damtakin Barrack kan inlawi thei senga.

Campa fakding inchua kan buoi nawk nawk lai chun minute 20 hnunga Chest No. wise a pakhat khata tuia inchawmlut nawk seng ding ti order a hung nawk a. Ka ruolpa D.J. Nath chu Chest No. 48 ani leiin a hmasa Platoona a á¹­hanga, fakding chu kan inchu sawk sawka, a fakzo chun tuia chun an chawmlut a. Vadung chu inhlieu tana hung kir nawk ding a nia. An hlieu tan zoa a hung kir nawk tieng vakam a hung kai nawna hlam hni vel chau bak ta a chun, ‘Mi san ro’ tiin a kheka, vakam kan hang lakdawk fel chun THINA VARAL a lo kai fel der ta si.

Beidawngtaka a phinghai nama thuok kan hang pek khawm chun a á¹­angkai tanawa, a baua inthawk chun darkar khat liemta a thipuhaka kan inchu kan fakthei fakhai chau te kha a hung luoksuok ta si. Chuongchun nitina a thlum a al fa tlanga hremna chi tam tak tuora lungngaina kan tlangpui ka ruolpa chun chatuon hremhmun panin THINA VARAL ami kai san tah a.

Hunhai liempeiin nitina 3:30 am a thoa inthim rawta sinthawa sawl em em a thimbuta camp kan inlawi dap dap hunhai khawm te chu hunin a liempui ta a. Tuhin chu training lai ngaituo chun hotuhai tir chak tawk chau ni inlang khawm a hmingin á¹­hangpuitu naupanghai dam neive in nunthara lenga kan ngailai, April, 2011 khan lungngaina kan tlangpui ka ruolpa Churachandpura um Zou hai, Silchara posting mek chu a khaka 9mm Carbine mu hnia kap in a nuhmei a nauhai chu khovela inhmu nawk ni um talo dingin THINA VARAL ami kai san nawka. Chu zo sawtnawte May, 2011 khan kan training laia zal tawma Ziel hawpa ka tlanruk pui hlak ka ruolpa Vaipa chun chatuon hremhmun panin THINA VARAL a mi kaisan nawk a. Chu hma met March, 2011 khan harsatna tam tak tuora lungngaina kan tlangpui naupang mi 8 lai ramhnuoimihai ambush leiin chatuon hremhmun panin THINA VARAL an mi kaisan nawk a. May, 2011 khan Pakistan sipai ha’n ringlo thuta an mi hung kap leiin naupang pakhat chun chatuon hremhmun panin THINA VARAL a mi kai san nawk a.

Lungngaina kan tlangpui ka ruolhai le naupang ringum tak takhai san hman ni loa chatuon hremhmun pana Thina Varal an mi kai san ka beiadawng thei vei le kan hotu lientak a inthawk message phek 4 a sei ka lo hmu vea. Kan umna area 8.7 kms huongsunga mihriemhai le ka i enkawl ‘A’ Coy a sipai umhai popo himna hi ka mawphurna ani ziet hre nawn ding le ka Company enkawl sunga Sipai, Pakistan Sipaihai le Ramhnuoimihai kuta an thi a ni vei chun Commander tawp, mawphurna hlen theiloa ami sie ding thu a mi hung hrilna a nia. Chu nia inthawk chun ka ngaituoa, ka umna area 8.7 kms sunga mihriem umhai le ka I enkawl ‘A’ Company a sipai umhai popo hi India sipai ka ni leia ka mawphurna a nia. An hringna in THINA VARAL a kai hma ngeia an thlarau Krista kebula thuoilut ruok hi chu Pathien Nau ka ni leia ka mawphurna a ni ziet ka hrietsuok thar pha a.

Ka ruolpa tuia thi pa kha training kan zo chara nuhmei nei dinga inbie felsa vong an ni ta a. In tieng fe kar hi a nghakhla thei em em a, zingkar kan tho phat hin, “Bai veng ei fena ding ni chu zat chu a la bak” a hung ti nguo nguo hlaka. A thi ni ding zingkar hmai kan phi lai khawm chun, “Bai, tuhin chu In tieng ei fena dingin ni 3 chau a bak tah” tiin a la hung khek nawk luo luo ana. Sienkhawm khang lawm lawma in tieng fe chak kha a hmangai em em le hmu kar a nghakhla em em a nuhmei huol le a nu le pahai bula inlawi hman taloin chatuon hremhmun panin THINA VARAL a kai lem ta si.

May, 2011 a inthawk khan Line of Control, Pakistan le ei ramri situmna hmuna an hrilna lai tak khin Forward Defence Line in Bomb Platoon a ka hang um chu Thina Khotlanga ngir ka ni ziet kan hrietsuok thara. Hun sawtnawte hnunga chu keikhawm ka ruolhai zuiin Thina Varal ka kai ve vak ding an tah ti inringna dettak hi ka nei zinga. Tirko Paula’n, “Kei chu inhlan zinga um kan ta” a ti ang el khan ka thilthawhai le ka fena taphawt hi a tawpna tak ding ang vawnga ka ngai ta leiin ka khuo hi a sawt thei hlea, ka sin inrimpui naupanghai khawm te hi ka ngai tawla, an ni khawmin an mi hmangai hlea. Khawvar hmel hmu theia ka um dam, zan inthim hmu theia ka um nawk el dam le bu dam fa theia ka hang umhai dam hi ka lungril tak tak in ka lawm a. Ni dang khan chu Tar hi ka nuom ngainawa tu ruok hin chu Tarhai te hi kan hnar ngawi ngawi hlak chu!

Ka ngaituoa kei chu Thina Varal ka kai ve huna khawm Lalpa zara ka rama Krista Rohluopuitu ni dingin ropuitaka lut ding ka ni a. Sienkhawm nitina ti dawr dawra ka sin inrimpui naupanghai ruok te hi chu an dam sung rimsietaka an hmang hnungin Thina Varal an kai huna chatuon hremhmun pana an hang liem el ding hi ka lungril ana thei em em el a.

Forward Defence Line a chu sun-zan duty chawlna hun reng reng umloa in ralring zing a tul leiin OP Duty, Ambush, Patrolling, Recee le Nakabandi nei hlak kan ni leiin hun awl hi kan hmu thlawm em em a. Chubaka Vur rama chu thuomhnaw hi a hul intak leiin an Bullet Proof zakuohai lem chu ei naupang laia hnap hrukna ei zakuo hmathler inkawl rak ang el kha ana, an puonhnuoi silhai lem chu a bal luot lei hin a khu sut sut theia. Ambush kan nei huna lem chu ramhnuoia ramsa an tam leiin a chang chu Thinglera dam kan riek hlaka. Chuong sa khawm chun an nuhmei/nauhai thlalak te hi an zakuo mansa a hin an pai tet a, an zal pum chun an la hang en tawk tawk hlaka.

An khovel hringnun hi a rethei em em el a, nuhmei nauhai ngai ngawi ngawia ral hmatawnga khawsa annia. Khovela hlimna le beiseina an neive sun chu theitawpa insukfaia an thuohnaw á¹­ha tak inbela an hmangai em emhai hmu dinga Suty fe hi a ni el a. Sienkhawm chu an i beisei ve sun khawm te chu fe thei taloa ralhai silaimua hliemtuora an  hmu chak em em an nuhmei/nauhai bawisawm phakloa naupang ringum tak tak ha’n chatuon hremhmun pana Thina Varal an kai ka hmu hin chu ka mitthli hi a tla ve hiel hlaka.

Sipai dan hnuoia ka um leia ka mawphurna dinga ka liengkoa innghat chu zantieng dar 5:00 pm zat hin OK report ka pek thei hlaka. Sienkhawm a thlum a al ka I dawn pui, thina khotlanga á¹­hunga nitina sin ka inrimpui naupang fel tak takhai Lalpa’n an thlarau a kuoma á¹­huoi dinga mawphurna a mi pekhai san hman ni ta loa lungngaitaka chatuon hremhmun pana Thina Varal an kai ka hmu chang hin chu Zawng Sipai ka á¹­hang hi kan sirna a zuol thei em em el a. Lo á¹­hangnaw ni lang chu ka bula um thlarau bohmanghai te hi hmangaina nei nawng ka ta, lungngaitaka Thina Varal an kai hi ka hmu naw ding ana, chu popo khela an thlarau Lalpa kebula á¹­huoilut dinga mawphurna hi ka liengkova annghat naw ding ba!.

Natna hin misuol miá¹­ha thlierbiek a neinawa, thina hin mi fel mitha a ngamnaw a nein aw bawk, Pathien hun ruot a thlung pha chu amak de aw.. tiin Thina Varal ei kai pei ding a ni si leiin huná¹­ha tawite ei nei lai hin Nau einina leia ei mawphurna hi phursuok dingin thlarau bohmang tam takhaiin an mi nghakzing a nih. Foreign le ram hla kher khera fesuok kher nilovin nitina ei sinthawna hmuna  thlarau bohmanghai kha Lalpa’n ei mawphurna dinga a siem an nih ti kha ei hriet thar hram nuom a um hle a nih.

Hmun tam taka Missionary ei tirsuok hlaka sienkhawm ei bul hnai el West Bengal simtieng pang khuong Jayantipur, Narayanpur, Petrapole, New Farraka, Malda, Murshidabad le Krisnanagar khuo kawla khuote tam tak a biekin Bangladesh le ramri lai khuo a hai khun Pathien Thu reng reng vawikhat khawm la hril nawna khuo tam tak a uma. Kan sin le inzawmin nikum Sept & Oct thla khan khuo 15 lai kan zu sira. Pathein thu reng reng an na ah anla hriet ngainaw thu an hrila. Khu á¹­henkhat a chu ka thei ang angin Pathien thu ka hang hrila, Hindi ka la thiem naw a, Bengali ka hriet naw bawk leiin a hril antak hlea. Sienkhawm ka hril thei sun sun hai chu an ngainuom em em el a. Sawt kan um theinaw lei chun hril nawk pei nuom um hle sienkhawm ka maksan tawla. Kohran nu le pahai ka hril hlak chun missionary dinga inpe mihriem eiin dai naw baka a chawmna ding sum le pai ei tlak am thuin anmi dawna.

A mihriemhai khu taksa khawsakna harsa tak takel ania. Lekha khawm inchuok theiloa nitin fakfawm zawng anni tlangpuia. Missionary pahni dam I á¹­hutchillin sikul dam hang hawng ni inla chu kumkhat sung khawmin tlarau bohmang za tam tak chu ei sansuok hman ring a um hle. Taksa khawsakna rama rethei le harsa bawk Thina Varal an kai huna chatuon hremhmun an hang fe nawk el ding hi lungsiet an um bek bek el a nih. Khawvel sipai ni ding chun a singtel anin tlara ei bul el a tlarau bohmanghai sansuokna sin thawding ruok chun mipakhat chau khawm Lalpa tadinga ngirsuok ngam ei umnaw ani chun Thina Varal ei kai ve huna Lalpa ke bula ei ngir ngam ding am a nih? Lal sinthawtuhai an indainaw leiin a ramsantu dingin Lalpan nang le kei ami mamaw anih.

“Lal sinthawtuhai an indainaw, Lal ramsan ding  dang an umnaw maw? chatuon remhmun tieng panin tlarau tiemsenglo an liem zing sie. Lal sinthawtuhai á¹­hangpui an ngai ngei ei thil nei hai khawlam an um a?.” Fesuok pawl um ei ta á¹­awngtai pawl um ei ta, a petu um bawk ei ta ei mawphurna dinga Lalpa’n ei liengkoa annghat hi Thina Varal ei kai hma ngeiin phursuok hram hram tum ei tiu.

Chuleiin unau dittak, “Tlarau bohmang sang tam inhmang ding hi I phal naw Lalpa I hmangai anni, sienkhawm hriltu ding an indai sie naw, Lalpa mi hmang raw kei hi feng ka tih” tia pensuok dingin Lalpa’n a nghakzing che anih.





Post a Comment

10 Comments
  1. Ka hei tiemzova phurrik awlin a misie chu tie.Kei hman chuong ka ni chun Kohran rama thlarau boral san dinga thuoitu haiin tiemve hai sien, a feedback lo hriet nuom ava hei um ngei de aw.

    ReplyDelete
  2. R H Hminglien HmarAugust 03, 2011

    Tv Lalringsan Hrangchal (Pu a ni le Tv a ni ka hriet nawh a, sipai thang lai a ni chun ka nekin naupang chek a tih tiin 'Tv' ka hei ti a nih) a thlirna tukver hi ringtuhaiin nei seng inla chu a hrana missionary ei tir hma khawmin Setan a ram la duoi duoi ei ta. ‘Mission Fund a um nawh’ ti khawm hi problem ni naw nih. Muslim-hai hin missionary an tir ka la hriet nawh a; sienkhawm mihriem an convert bak ni lovin ram pum an lak tawp tawp ti ruok chu ei hriet seng a nih. Ei inhnaipui em em Maldives-hai khawm khu tu hma chun Hindu an na, tuhin chu a ram mihaiin Muslim sakhuo an biek chauh ni lovin a ram sakhuo khu Muslim a ni tah.

    Lalringsan a view hi mani tawkah ka lo intawmpui lei chauvin India rama state tam lem hi Bible chawiin ka lo fang ve tah a. Ringnawtu sang tel hrietah Krista sandamna chanchintha hi ka lo kheksuokpui ve a. Sienkhawm sorkar sin thawha mani inchawm ka ni leiin vawisun ni chen hin kohran mission sum ka la hmang naw zing a nih. Pathien chu inpakin um sien. India le a sevel ram po po Krista ta dinga ei lak theina dingin Pathienin rem a mi ruotpek a; tribal quota/reservation hmangin khawlai khawm ei tlung thei. Sipai, civilian officers, nurses and doctors, computer engineers, call center staff po po hin mani nina hre seng inla chu … pui rep rep ngawt a tih.

    ReplyDelete
  3. Hminga SongateAugust 03, 2011

    Thuziek thenkhat chu ei tiem liem a, ngaituo zawm hran lovin. Hi thuziek ruok hin chu lungrilah sin a thaw tlat.
    Lalringsan Hrangchal hi Parbung tlangval, nuhmei la neilo a nih.

    ReplyDelete
  4. A tiem a van hoi rek de, lungril le ngaituo na sei tak amin nei tir a nih. TV Lalringsan Pathien in thuoi sienla che ral kut anthawk sansuok pei raw se che, hiengang tlangval fel Hmar lai hin tam tak hungsuok hai sien nuom a um khawp el. Thlarau bohmang tamtak sansuok thei dingin Lapan hrisel na pe dingin ka ditsak na kan hlan che.

    @Pu RH Hminglien: Tlangval a la ni a, a tam taka 27-32 inkar ka ring, Shillong ah college ka kai lai ka hriet hlak ana, hieng anga Article ziek a lo thiem ding hin ka lo ring ngai naw :)

    ReplyDelete
  5. R H Hminglien HmarAugust 03, 2011

    Tv (hei ti nawk phawt inla) Hminga Songate le Jess hai kha, chanchin chien g lem in mi hril a, thank you takzet. Tv Lalringsan Hrangchal a thangna hi ieng sipai am, ieng rank am ti hung hril sa thei unla nuom a um bak a ...

    ReplyDelete
  6. Welcome bek2 Pu RH ..

    Tv. Lalringsan Hrangchal Parbung/S'long in CPO-Sub Inspector sin a hmuthar.

    VIRTHLI from 9436729100
    (829 days ago)

    Ka hung copy Paste tawp el ani Virthli a mi. :)

    ReplyDelete
  7. R H Hminglien HmarAugust 04, 2011

    Thanks, Jess. By the way, CPO hin a huop lien khawp el a, Ieng police am ti chu hriet nuom a la um tarawp a ...

    ReplyDelete
  8. Tv.Lalringsan hi BSF a thang a nih, tuhin Kashmir a um mek a nih.Kan zin lei le internet connection tha naw lei'n ka hung update thei vat naw cheua a pawi khawpel!

    ReplyDelete
  9. Tv.Lalringsan Hrangchal. Lalpan ihma thuoiin malsawm pei raw se che. Thlarau bohmang ding sang tamtak thuoisuoktu hung ni pei rawh. Many many blessings to you.

    ReplyDelete
  10. A tha et awt ie, tiem an hawi, lawm a um

    ReplyDelete
Post a Comment

#buttons=(Ok, Go it!) #days=(20)

Our website uses cookies to enhance your experience. Learn More
Ok, Go it!
To Top