Responsive Ad Slot

A CRITICAL ANALYSIS OF L KEIVOM’S “THE COLEMAN FACTOR”

Monday, February 5, 2018

/ Published by Simon L Infimate
~ By: Rev. Dr. Lalrosiem Songate

Hmar nauhai lai Officer lien iemani zat ei umta a, Pu L. Keivom anga talent nei tha ruok chu ei tam naw hle. A lekha ziek le tawngkam sep dan hrim hrim khawm hi ngainuom um ka tiin tiem inhawi ka ti hle hlak. A thil ziek hrim hrim hi vawikhat tiem ta chun sie thlak nawk el harsa chi a nih. Chuchu a thu ziek (a story) el kha niloin a tawngkam sep thiemna khan a mi len hlak leiin a nih.

Thuhriltu thenkhatin Pathien thu taluo hril mang siloa tawngbau thiem deua an hril chânga nupui ruol an lo Amen duol duol ang deuhin intellectual circle a khawm hin Pu L. Keivomhai ang lekha ziek thiemna hin tamtak a mi fen duol duol hlak a nih. Amiruokchu an thuhril tak ei hang biechieng chun thil ni thei rak lo ding le awmlo deu an ngairuotna le inthuoa tawngkam thiem deua an lo zem kuol dam a ni thei bawk a nih. A thu hung ziek, The Coleman Factor khawm hi chu ang deuin ka hrieta, hang bêl chieng ei ta, ni thei awmin ei hriet reng am hang en ei tih.

Pu L. Keivom hin Watkin Roberts le a rawihai kha ân pâkin a tuoinâm hlura, eini Zo hnathlâkhai mi keikhawm tumtu le Coleman kha ami chingpentu le mi keichentu angin a hril a. Watkin Robertshai thiltum a suongtuona le inkawpa a ziekna a chun “Burma ram tieng Arakan-a inthoka intran a, Chin Hills le Sagaing Division-a Zo hnathlakhai chengna po po huopin, India ram tieng Mizoram, Manipur, Tripura le Assam ram hmun hrang hranga Zo hnathlak chenghai chu Mission pakhat hnuoia kei khawm vong tum a nih. Hi thil, Mission lien lema hnam khat hnuoia trong khat hmanga mi zom khawm an lo tum hi a hnunga Greater Mizoram an hung ti vet ku hi a lo ni dai a nih.” tiin a hril a.
Chun a lekhabu ziek Zoram Khawvel-6 a mi ama bawkin a hung quote zawmna ah “Baibul, hla bu leh lehkhabu hrang hrang intrawm kan nihna chuan zaikhatah min luantirin, zawi zawiin min suihkhawm tran leh a ni. Saptlangvala chu pawlitisian ropui ber, pawlitisiante pawlitisian Isua Krista zuitu a nih avangin, a tum rêng pawh ni lo leh a hriat loh hlanin, Zofate pawlitiks ramri thui tak min zauhsak hman a ni. Saptlangvala leh Zosapthara hmathlir leh ruahman angin rawngbawlna kha kal tluang chu ni se, kan Zoram Khawvel hi tun ai hian a let hnihin a zau zawk ngei ang. Chumi kawng dâltu zinga a pukhawi ber chu Coleman a ni ti ila, kan sawi sual kher lo vang” tiin Pu Roberts rawngbawlna tha a ti thu le suot thlaka a umna pawi a ti thu a hril a.

Pu L. Keivom in a ti ang hi an dik tak tak a ni chun Pu Roberts kha lo hlawtling pei sienla chu eini Zo hnathlakhai po po hi Mission pakhat hnuoia, tawng pakhat Lusei tawng hmangin um khawm seng ei ta, (Mizorama Presbyterian le Baptist kohran lo ngir dingchang mekhai kha a huoikhawm hne ding angin lo ngai ta inla khawm, which I doubt) tuta ei suong em em ei HMAR tawng bak ah ei unau hnam dang danghai khawm ei tawnghai bo dai tang an tih. Lusei tawng hmang vong ei ta, Mizorama ei unau thenkhathai angin “Kei pawh Hmar ka ni ve a sin..” ti vel mei mei ei ta, a bikin ei unau hnamdanghai lem chu an bohmang inthûk luotin “Kei pawh Hmar ka nia, Hmar a pawh Vaiphei ngat ka ni a sin..” dam hung ti kuol vel mei mei an tih. Ei Hmar Yahoo Group ngainatum tak khawm hi um naw bawk a tih. Chuong khawm chu lo nisien Mizo Union hunlaia thil umdan ei ngaituo chun Mizoram tienga ei unau Mizohai hisâp bâk Watkin Roberts an hisâp tir vel mei mei niin an lang.
Chun Pu L. Keivom suongtuona ang hi Watkin Roberts thiltum tak tak a lo ni chun, a lo hlawsam ku kha eita dinga Pathien remruot, ei hnam ei tawng damna a lo ni lem dai a nih. Chun a lo suot thlatu Pu Coleman kha eini hnam dang le tawngdanghai sandamtu a lo ni lem zing el. Ama Pu L. Keivomin Coleman tawngsephur a ti ku kha ei hnam le ei tawng ta dinga malsawmna a lo ni zing lem a nih.
Tuta Greater Mizoram ei ti khawm Pu L. Keivom le Watkin Roberts sungtuona anga tawngkhat sûnga inkhum khawm vawngna ding a ni chun Manipur le Assam ramhaia mani tawng nuom tawka ei hmanga, College le University chena inchuk theina dinga sawrkarin ami develop pui theinahai hi tha ei ti tlang lem naw ding am a nih?

Pu L. Keivomin Coleman kha hnambing politics hung phurluta mi chingpentuin an tuma, “Hmangaina rawl ni awm taka inlang, sienkhom thina tûr ni si, “Mani hnam trong senga Pathien biek le chawimawi hi a thra” ti thu chu a rawihai lungrilah tu nghetin, Zo hnathlak hnam tin chu Presbytery hran seng an neitir a, mani hnam trong senga Baibul le hlabu le thu le hla dang hrim hrim nei nuomna an hung nei nghet nghal a.” tiin a hrila.

Mani tawng senga Pathien biek le chawimawi hi ei Pathien thu le khawm ân mil thlapa, hnam hran hrana ei hung pieng khawm hi ei thu an bawk nawh. Hnam hran hrana ei um hi a suolna a um nawh a, hnam pakhatin hnam dang awpbet le neksawr ruok chu a suol a nih. Hnam khat le hnam khat in khingna le in thikna hai hi Coleman min chuktir niloin mihriema suolzie hrim a hun izir ang peia hung parsuok a ni lem. Hieng hi Coleman rawihai lai chaua um annawha, khawvela mihriem umna ta phawta um vawng a ni lem bawk. A Bible chang quote, “Mi pakhat leiin suol khawvelah a hung luta…” a ti kha Coleman inkawktir loin Tirko Paulain a ti tak Adam kha inkawk tir el sien chu indik lem a tih. Adama inthawka suolna inthlasawng pei leia hienghai hi um vawng lem an ni si a.

Coleman kha mi keichen nekin mi keikhawm lemtu a nih. A san chu Coleman kohran NEIG fe pei voisun nia EVANGELICAL CONGREGATIONAL CHURCH OF INDIA (ECCI) ni ta hi tuchen hin hnam paruk insuikhawmna ala ni zing laiin mi keikhawm tum tua a hril Watkin Roberts a kohran pawl Independent kohran, a tira hnam danghai khawm an umna hlak kha Hmar hnam khat chauin an hung um a, chu khawm chu pawl lien tak pahni, ICI le EFCI in an hung in the nawk bawk anih. Mi kei khawm tumtua a hril Watkin Roberts khan hnam khat takngiel khawm a keikhawm theinaw laiin Coleman mi kei chentu anga a hril pa ruok chun voisunni chenin hnam hran hran paruk lai a la kei khawm thei zing a nih.

Chun Pu L. Keivom in “Khawvel fe dan phung ei en chun, ram le hnam damna thuruk chu lien lema intêl le insung khawm a, zai khat le trong khata luong khawm a nih.” a ti hih a practical chie ding am hang en ei tih. Lien lema intel le insung khawm chu a tha, amiruokchu tawng khata luong khawm ding bawk chu thil theilo ani bakah hnam dang le tawng dang in awpbetna chi khat a nih. A hnam hran hranhai ei nuom vawng ruok chun thil tha ning a ta, chu chu ni ngai naw bawk a tih.

Chuleiin Greater Mizoram ei ti rawp khawm hi hnam tin zalenna umloa tawng dang inawpbetna a um ding chun Smaller Mizoram hi ei ngei lem el thei a nih. India sawrkarin tawng khata luongkhawm zai relin Hindi hmang vawng ding hung tihai sien chu an ti hun le inruolin India ram kawidar nghal a tih. Chuong niloa hnam tin tawngtin le culture tin preserve tuma hma a lakna hin a ram inphumkhatna a suk nghet lem dai a nih.

POINTS OF OBSERVATION: 
1. Pu L Keivom hin Watkin Roberts le Colemanhai hi an lungrila um bak a suongtuona in an hisâp tir niin an lang. Watkin Roberts hi Zo hnathlakhai po po mi keikhawm tum tua a hril hi a mission rawngbawlna suklien tum bak kha chu a ngaituo ring a um nawh.

2. Colemanin mitin mani tawng senga Pathien biek le chawimawi ding a ti hi “chin lema intêl hran, a tum tuma um a, trong hrang hranga luong dar a, dai insat khum seng a, iengkhom thaw thei lova chîn hlum” na dinga a ti chu ring a um bawk nawh. Coleman in a thiltum tak chu Unity in Diversity ni lemin an lang, chuchu India ram ei in keikhawm dan a na, tuta ECCI umdan tak khawm a ni bawk.

3. Watkin Roberts hi an pak nasa em ema, a lungril bak bak inputtirin Mizoram mipui le Independent Hmar mipui tamlemhai lawmna ding zawngin a tuoi nam hlur a. Coleman hi a hrilsiet nasa em em a, Watkin Roberts a lungril bak bak thatna an puttir angin Coleman hi a lungril bak bak suolna an put tir bawk a. Hienga Coleman a theida em em hi Independent kohrana thahnem ngai bek bek a ni si nawleiin mimal thil tak ah NEIG le intaina an lo nei khawm a ni el thei. Chuleiin Pu L. Keivom thil ziek hi Historically-a en chun bias neia a ziek a nih.

4. Watkin Roberts le Coleman inkar thubuoi khan eini Zo hnathlakhai lai buoina rapthlak tak an tlung tir bak ah eini Hmarhai lem chun ei tuor nasa zuol a nih. Chu kohran fe peihai eini leiin khalai buoina thuhai kha ziektuhai khawmin hrilnaw tum ta inla, (Pu L. Keivomin a hung hril ta si leh ka ta ka hung hril el a nih) hieng thil hi sensitive matter ah sie in phawrlang ta ngai naw inla nuom a um. Suol tlang Setan khawmin thieng thang a nei a na, Roberts le Coleman khawmin tieng thang an nei zing awm si a.

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate