Luangmualvengtlang,Aizawl.
M-9862356088,
Thirsuthang (a hnungah TS) hi a pu Thirsu (blacksmith) a ni leia a hming hi a pu’n a phuok a nih. A pu hi midanglam le phawk tak a nih. Tumkhat chu mipakhat hin a chem intuoi ding hin a hung a. A hei rawling vervawr lai chun “Kei chuh an rum rum hih a nih ka dit” a tih a. A hei intuoi chun a chem chuh a tliek ta hmawk el a. Ama hlak chun “Hieng nek a inrum chun kan tuoi thei ta nawh” a ti awl et el. Zawlro tieng rim innam a thil hril hi a ching leiin a nuhmeiin a zil a, hril ta lo dinga a hei ti chun “ Ni a, i thuhril chu ka pawm zawng le ka til inthenna zawngtak a nih” a la ti ta hram.
A tar hnung khan chu tuol khawm a suok pei ta naw a. Tumkhat chu a tupa TS in an sumphuk a inthawkin “Pupu, hung tlan vak rawh, khi ei pansaknu a thungsuol” a hei ti chu, a khum a inthawkin inrang deu hin a thova, a funghrawl a lak a, thei le theiloin inhmaw deu hin tuol tieng a pan a, a tupa kuoma chun inthuok phut phut le rawl inthin dur dur le mitthli parol kuong hin “Bawipu, nang ngei ngei hin i mi hmangai in i mi ditsak, ka ro po po i hluo vawng ding a nih” a tih.
Zankhat chu an sung an zal vawng hnungin an in ah rukru a lut a. Ama chu a la in naw leiin rukru chu thimtham hnuoia chun a hei hmu ruon ruon a. Dam ti a a hei tho ri, rukru chun a hriet leiin banga chun a lawn a, zangluonga chun a kai dai el a. Ama chun a sunghai chu dam te hin a keitho tawl a, “Ei inah rukru a hung lut a, zarluonga khin an tawm, hmawl lo chawi seng un la, lo inchan ro, hang lawn ka ta, hung zir thla’ng ka ta, in lo vuok hrep ding a nih” a tih a. Ama chu bang a chun a lawn ve a. A sunghai chun hmawl leh tuong a chun an lo in chan ṭhap a. Tlungpum a hei tlung char chun rukru chun ama lem chuh a lo sirthlak el ta a, truonga chun a tla ridup el a. Chuphingleh thimtham a chun a sunghai chun ama chuh an lo vuok ta hrep el. Nikhat chu lekhabu inhnik deua a tiem lai ieng lekhabu’m a tiem ti an hei indawn chun “History bu” a tih a. An hei enchieng a “Annaw tawp khah, Zawlro bu a ni khah” an hei ti chun “Aw…ka ta ding chun History bu indiktak an nawm” a tih.
Zankhat chu a naupa’n an inleng hai kuomah a sa kap thu le a kap na hmun hai a hril lai chu a lo ngaithlak ve a, sawm chuong a kap el ta a. Ama chun an diknaw le a uor ti a hriet leiin “Khai khai khai, a tam taluo tah, panga a hun” a lo tih.
A naunu khawma a pa a puo leiin zawlro hril a hmang ve a. A nu’n hril ta der lo dinga a hei zil chun “Anleh” a ti malam in a la hang thung suol ta hram. A tlangval lai Biekin ah khuongpu’n a thang a. An chairman chun tinna hla ding in “Kei ka suol leiin vanlalnau inthieng hnuoi ah a hung a” ti khah a thlang a. Mipui an ngir vawng ta hnung khawm chun hla chu a hei lak tan nuom ta der da’l a. Chairman in la tan dinga a hei ti chun “Ka khat chau in, kei ka suol leiin, hei ti’ng ka ta, midang hai hlak chun, vanlal nau inthieng ti a inthawk khan in mi hung zawm tan ding chau a na. Vanlal nau inthieng hnuoi a a hung khah kei ka khat chau a ka suol lei ni bik nghal lova” a ti dai el.
An panthlangpa ruokchu Kohran upa, sakhawmi le pa invawng fel deu hi a ni a. Zamaw tieng lem chu hril le kar a hla.”Zamaw” ti thumal sam a tul chang khawm a “Hawrawplien” ti ngat chi a nih. Vangduoina a tuok hlau el. Bawng nene sawr ding in Bawng inah puon bi pumin a fe a. Hei sawr a tuma a hei inthung chu an bawngpui khan a malpui takah a hung kheng thuoi el a. Chuphingleh a bawngpui ke kha ban leh a khitde a. Hei sawr zawm a hei tum leh a bawngpui ke a khit nawna tieng khan a hung kheng nawk leiin ban ah a khitde nawk a. Hei sawr zawm a tum leh a bawng mei khan a hmaiah a hung hlap nawk leiin a bawngpui mei kha hrui in a khit a, bawngin chung tukrop a chun a khai a. Chuonga a khai zo, bawngpui hnunga a ngir lai chun a bawng in a khengna a malpui chu zuk en tum in a puon dierkei a zuk hlip zo lai tak chuh a nuhmei in a hung hmu ta hlau el a. A nuhmei lungsen taluo chu iengkhawm hril loin a pa hai in tieng a kir nghal a, sum insuo dingin palai an tir nghal.
TS pa khawm kha pangaisam le danglam tak a nih. TS a naupang lai a pa’n buoi deua an hme ding sa a chan lai inhmaw deu le inthuok phit phit in a pa kuomah “Pa..ka U Mami’n sawn a pai nawk ta rek” a hung ti a. A pa hlak chun a sa chan khawm chu chawl chuong loin “Um, a remchang hlau a ni chu, sawn man chu va la unla sa zeu na ding Tel le mosola hung inchaw malam ro” a ti awl et el. TS pa a tlangval lai tumkhat chu Biekin ah an khawm ve a. An thuhriltu khan a hril sawt ta khawp el a. A bula thung pa chun a kuomah dam te hin “Ka zun a suok taluo tah, van zun vak ka ta, hung lut nawk nghal ka ti” a ti le a tho an ruola. TS pa chun inring deu hin “A hril sawt taluo tah, ka nghawk ka nghawk” a hei ti chu mipui chun a ngirpa ti sawn in an hung en thup el a. A bula thung pa hlak chu a zun a suok taluo ta bakah a ngir laklaw ta bawk si. A suok tlang pei a, a hung kir nawk ta nawh.
TS tlangval a hung ni chun a pa kuomah –
TS:- Pa, nunghak pakhat nuhmei dinga dit deu ka nei a.
Apa:- Chuong an leh nuhmei in nei la a ni’l an nawm.
TS:- Mi’n a ler in a khedawk taluo an tih.
Apa:- E…chuong an chun a mawng a zang tina a ni chu, taima ngawt a tih,
TS:- A tawng nuom in a kam a tam an tih.
Apa:- A bau a zang in nu pawl inhawi tak a ni chu.
TS:- A hur taluo an tih.
Apa:- Bawngpui hur theinaw nei dam hih inlau a um ang bawkin nuhmei hur theinaw nei hih inlau a um. A hrisel a ni chuh.
TS:- Pasal dang dang leh khawhnawmah an hmu hlak a,‘Tlang sum’ an ti hiel.
Apa:- Chuo’ng an chun experience a hau ding a ni chuh.
TS:- A sakhawmi naw taluo an tih.
Apa:- Mission field a hnai ding a ni chu.
TS:- A hmel a sie.
Apa: - Pasal ta dingin ring a um ding a ni chuh.
TS:- Kapa ngei ngei thil thlir dan i thiem in i lungril a lien. Ka lawm taluo.
TS chun nuhmei chu a hung inruk (thuoi) ta ngei a. In an hung tlung a, a nuhmei hungthuoi chuh a nu’n a hei hmu chu TS kuoma chun dam te hin “I nuhmei hung thuoi tlawt chu. Dum lillel in, a hmelsiet leh, a sam inkir chapin, a ke an bai baka, a ha a la mel nawk nghal. A mit khawm an kal a ni hi tie. Bat aia i hung lak a ni ?” a hei ti sar sar a. TS chun “Nu, inring deu in hril la khawm hre chuong naw nih, a na a set a nih” a la ti ta deu deu. Zal ding in pindanah an hei lut a, a sung tieng kawt an kal hnung chun khuma chun an inthunga, TS chun tuta hman pasal iengzam a lo zalpui tah ti a hei indawn chun a nuhmei chun a mit an sim a, a hmur a suk chang sep sep a, a kutpar a thliek a. TS chun “Ka thil indawn che chu i hriet naw maw …iengdinga i to tawk tawk ?”a hei ti chun a nuhmei chun “Iengdinga i mi lo chawkbuoi, ka ngaituo in ka tiem mek a nih” a ti dai el. Zingkar an hei tho chun an sunghai chu an lo tho vawng ta a, an lo en thap el a. Ama nu hlak chun “In hur” a ti ta ringawt. Tukver a chun a hei dak suok a “Ei panthlang hai khun an mi hung hneng nasa de, an huon pal ban hung phun na khu an dik nawh , an ram bakah an hung phun a nih” dam a ti a. Hun a hung fe pei a, TS hai nupa chun chanchin an hau. TS pa kuomah a ruol haiin a monu chun ieng ieng am a hung sawm ti an hei indawn chu “Lalna hai, ropuina hai, thuneina hai le rorelna hai” a tih. Tamtak laia a then tlawmte hei hril ei tih.
TS hlak kha pa chierinhruoi tawp el a nih a. A khawlaileng tin in a hung lut chara inthawk a nuhmei sawiselna ding ngawt a zawng hlak. A hriet naw tawpah khawm “Iengdinga semthei a letlinga i sie” dam a tih a. A nuhmei in Artui a lo but leh “Iengdinga i zeu naw ?” a ti a, a lo zeu leh “Iengdinga i but naw ?” a ti a. Pakhat a but a, pakhat a lo zue leh “ A but lem ding i zeu a, a zeu lem ding i but a” a ti nawk pei. Sawisel na ding a hriet naw tawp a khawm a hei ngha vel a “A reng reng thu ah” bek a la tih. Tumkhat chu a nuhmei ta dingin rangkachak thi a hung inchawk a. A nuhmei chun “A man tam ding vei leh, hieng neka ka mamaw Cycle vawitam ka hril ta che khah” a hei ti a. TS chun “Aw….Cycle chu a lem (duplicate) um ve nghal lo” a ti dai el. Tumkhat nawk chu, a tarpuhai in an Vawk an that ding a ni leiin an sungin an fe a. TS chun Vawk chu a ke hnungtieng a man ding in damte hin a hei ve dek dek lai a nuhmei in “A ke hnungtieng khan man rawh” a lo ti leiin a lungril a thleng thut a, a mei ah a man a, Vawk chu a tlanhmang dai el.
Tumkhat nawk chu, TS sinthaw fe sawl deu hin a hung inlawi a, a nuhmei in a bak ding bu a hei thur a, hei bak a tum lai “Bu hlak chuh i suong pawk thei taluo. Buchangrum bak ka nuom leia inrim taka sin thaw hlak ka nih” a ti a. A nuhmei hlak chu insum zo bik ta lo in a zie a hang insuo ve ta a. Inhal chu an tan a ni der el.
A nuhmei:- Nuhmei dang hai bulah innem duou a i um hlak anga in nem in ka lo suong a ni khah. Chuonga an rum dit i ni chun zinga chu LUNGTAT lo suong ka tih.
TS:- Chuong a bu nem ngaina i ni chun Tuivai hnarah bufai no khat hang thlak la, Tuiruong le an inpawna Ruonglevaisuo ah lo zun chan rawh.
A nuhmei:- Nang hlak hi mi pa hai tlukna reng reng nei lo che, pa awmnem tawp i ni hih.
TS: - Chuonga awmkhau dit i ni chun a hma hma khan SATEL pasalin lo nei la ni naw ni?.
A nuhmei:- Mi nep, chau le mawl tak i nih, i ruolhai tlukna iegkhawm i nei nawh.
TS:- Pa nep, chau le mawl ka ni lei tak hin an nawm ka ruolhai angin nuhmei tha khawm ka hmu zo ve nawh a, ka phutawk nang ka nei che hih.
A nuhmei :-Kei mi lo nei naw la chu bu bak ding khawm nei ta naw ti nih.
TS:- Ka ruolhai khawma an nei naw che a chu an nghei bik nawh.
A nuhmei:- Zu i dawn hlak bakah kuva, khaini, lekhazuol hlak i he. Hieng hai hi lo thaw naw la chu pucca building le car khawm nei dai ta’ng ei tih.
TS:- Ei pansakpa, inti kohranmi, i ngaisang em em hin zu, kuva, khaini, lekhazuol chen khawm hawplo, sunnithlaka a lei ringawt hmuom tut khawm hin pucca building le car a nei bik nawh.
A nuhmei:- Hieng em em hin i lo pasie ti hre lang chu nei teu teu naw’ng ka che.
TS:- Aw….nang chau hi khawvela ka nei sun i nih ka ti hlak khah.
A nuhmei:- Bible hlak hi mi umlaia mawi zawngin i tiem hlak a, a sung thu pakhat khawm zawm thei hlak nei lo che. Ei insung hi a pik in a pik, Isu an leng nawh.
TS:- Ka nei,… chungleng vate hai khi en tum, ti dam hi. Isu inleng reng a ti?, nang a ti ang tiet chara ei bawl a ni kha teh. Ei bawl tan lai a inthawk khan a chin ka ti reng khah. Nang hlak hi insuk nal tumin Bra dam hi i la hmang ve a, a fun ding khawm um ta lo.
A nuhmei:- Nang khawm iem a tih underpant i la bun zing?.
Tawngbungruo le selkhan hlak an hriet rawn. Hienga an in sel zing lai chun a nuhmei chun hmawl a lak thut a, a pasal chu vuok a tum el ta a. A pasal chu inrang deuin khumhnuoi ah a lut zuk a, khum hnuoia inthawk chun thang a khaw a. A nuhmei chun “ I ngam tak tak a ni chun hung suok rawh, nang ang sawm khawm ka ti nawh” a ti a. A pasal chun “Kei ang sawm khawm ti lo che chu ieng lei in am ka khat chun hung suok ngam ka ti leh” a ti dai el.
An nupa chu inmil naw tak an nih. Inah pakhat a hung lut leh pakhat a suok a, chu ang bawk chun a suok lem kha a hung lut leh ina lo um lem kha a suok a. In the nuom hle hai sienkhawm inthe na thu hril na ding hun a um hlawl nawh. An innei a kum khat na a chun a pasal a tawnga a nuhmei in a ngai thlak a. A kum hni na a chun a nuhmei a tawnga a pasal in a ngaithlak. A kum thum na a chun an pahni in an tawnga an khuo le veng haiin an ngaithlak. Tumkhat chu an nupa naw ang tak hin an innui ri ta hawk hawk el a. An pansak pa’n a san a hei indawn a. TS chun “ Zani zan khan chu nidang naw ang takin kan hlim khawp el. Thungpha bawng in kan in tawng a, a mi deng fuk chang ama a hlim a, a mi deng fuk naw chang kei ka hlim a” a tih. An um hmunkhat chara inthawk hin thu nei lem inchu hin an in sel buoi el hlak.
Hun iemanichen hnunga chun an umdan chu a hung danglam ta em em ela, nnngei tak le in hmangai tak a um in an sungkuo nun chu a hung hlim ta em em el a. Ni danga vin ngawta in be hlak khah “Darling” an in ti deu zing el ta a. Khawlai an hei leng suok chang dam hin an kut inchel pumin an bienga hai an in fawptuo deu zing el a. Hieng tawpa an nun le khawsakdan hung danglam el ta hi an khuo le veng hai chun mak an ti tawp thei nawh. A san an hei indawn a. TS chun “Ieng dang an naw ie, a hma hma a lo thaw ta ding. Kan nupa karah thuneina le mawphurna (portfolio) kan insem fel lei a nih. Minor portfolio po ka nuhmei kutah kan sie a, major portfolio po kei a kutah. Minor portfolio a kan sie po chu - Hmun le ram inchawk le a hmang na ding, In bawl ding le ding naw le a bawl dan ding, kan nau nuhmei hai pasal ding le an thil sawm ding le an man baktu ding hai, kan nau pasal hai nuhmei ding le mo lawmna a ruoi the ding le ding naw le fatu ding hai, ka far hai Vawkmal hlaw ding le ding naw, kan thil nei hai zawr thlawng ding le ding naw le a man zat ding, kan sung le kuo hai thangpui ding le ding naw le a zat ding hai, ieng political party am kan zawm ding le inthlang na ah tu’m vote ding, ieng kohran a inlawi di’m, thawlawm thaw zat ding, ka ruol hai le sung le khat hai kan, in a leng ding le bu bak a fiel ding le ding naw, etc. etc. A tawi zawngin, khawvela um sunga khawsak dan ding le mamaw tinreng hai hi a ni tak. Kei ruokchu pasal ka ni bawka, major portfolio hai po ka thu neina ah kan sie. Major portfolio a kan sie hai chu - Thla le Sikeisen a hai khin hmun lo huol ve ding le ding naw, America President in a foreign policy chungchang ah kan sungkuo mi lo hung rawn ta sien, India President in Prime Minister dingin mi hung fiel thut ta ang sien, India Parliament in Nuclear deal chungchang le star war programe thu ah kan sungko mi lo hung rawn ta ang sien, Russia le America hai inkara palai ding in U.N .O’n mi hung fiel ta ang sien, ti vel a nih. Kan thilthaw hih a tha tawp a+b all thing square = I love you a ni tawp” a tih.
Aizawl, 18.01.2018.
