Responsive Ad Slot

MIZORAM SAWRKAR LE INBIEKNA THUKHAWCHANG

Monday, November 27, 2017

/ Published by VIRTHLI
-By LT Hmar
Working Chairman, HPC(D)

Hmar People’s Convention (Democratic)/HPC(D) Working Chairman ka nina le Mizoram sawrkar le inbieknaa ‘Team Leader’ ka nina-in Hmar mipui le hi thuziek tiemtu popo ditsakna insangtak leh CHIBAI ka buk cheu.

August 2016 a inthawka HPC(D) le Mizoram sawrkar inbiek nawkna chu a hmaa mihai ang lo deuin ‘inringzo tuona le unau inbiek a inbiek' a ni leiin a fe tluong a, vel 5 lai inbiek a ni hnungin Inremna Thuthlung le, Mizoram hmar le hmasak biela rorelna khawl thar dinga riruong, Sinlung Hills Council innghatna bulÈ›hut (SHC Bill) ding chen buotsai a ni tah a nih.

Pawl pahni awia inbiehai hi HPC(D) palai le Mizoram palaihai anni lai zingin HPC(D) hin Hmar hnam pumpui ai a aw zie official taka suklang a ni a. Draft MoS le SHC Bill ngei khawm hi Hmar Inpui hrietpui le namdet dinga ziek a inchuon a nih.

HPC(D) hi Hmar Inpui hrietpui le a hnuoia Affiliated Member a ni a; a È›huoitu le cadre po poin a tir a inthawka kan changchawi le uongpui tak khawm ‘Hmar hnam sipai’ kan nina hi a ni hrim bawk. Ei kawl le kienga ‘a chawi pawl’ tamlem angin HPC(D) hin hnam hming le khawtlanga pawl umhai chunga lengin a nuom ang anga ko kuolin an thaw ding le thaw naw ding hrilin thu a pek ngai nawh a; chu nek chun, Hmar Inpui le hnam pum huopa pawlhai ngaidan le ditdanhai inza le ngaimaw takin kal a pen lem hlak. Chu thuphung char chu changchawiin tuta È›uma inbiekna a khawm hin a tir a inthawk Hmar Inpui le Hmar kohran inzawmkhawm, HCLF hrietpuina È›hangin a phak le tlung chin hai report kimchang a pek pei a nih.

Mizoram a Hmar hnam hminga political demand ei nei țan dan le silai puta HPC(D) in ramhnuoi a bel sunzawm danhai hril hran a ngai ta nawh. Kum 20 neka sei, thei ang anga hmadawm ei nei sung hin a biel ah nekin Manipur tieng rihau ei nei rawn lem ti theiin a um a; sum-le-puon le tha-le-zung khawm a biela mihai nekin Hmarram le Vangai tlangdunga haiin an thaw rawn lem el thei bawk. Hmun dang chu hrillo, ei hnam politiks hmadawm mek le inzawma Guwahati le New Delhi khawpui ringawta ei mithiem, a lien le lal ei dawr ringawt khawm vawi tam a nih. Pawisa sum khawm a lut rawn fu. Hi thu hin Mizoram a ei hnam movement a hin a hnam pumin ei țhangtlang ti a sukchieng hle.

Hmarhai hi ei ram del zau ang huin a kul-a-taia inhmang ding ‘mihirem’ ei hau naw a; sum-le-puon tieng khawm maimarawl takmeua inkeitawl ei nih. Bituk nghet ei inpek ngai naw a; Pawl hminga mi È›henkhat kuoma lotheiloa ngen a È›ul chang khawm Hmar Inpui amani hnam hminga pawl pakhat tak fethlenga thaw a ni hlak a nih. Pawisa sum harsat leia ei thaw nuom thaw thei lo le ei inbiekpui nuom le rawn nuom hai kuom ei tlung thei naw chang vawi tam tak a um a, lungril a na thei hle. Hieng chen ei tlung thei hi Pathien le Hmar mipui zar lieu lieu a nih.

Ei hriet angin Hmar hai hi India hmarsak State le biel tum tum a țhedarin ei um a; ei umna le khawsakna izirin ei khawnghat le thlekdan khawm a danglam hret hret a, politiks tienga ei hmadawm le hmathlir khawm an ang naw nuoi a nih. Hi lei tak khawm hin Hnam pum huopa ngaidan le hmathlir ei nei a pawimaw zuol tak zet a nih. Politiks thila țhuoitu le mipui za-ah za inlungruolna lem chu ei beisei nawh.

Tuta ei inrem tumna hi Hmar hnam pumpui le, a bikin Sinlung Hills area mipuihai ngirhmun le hmasuon mek en zing puma ei chawllawkna dinga ei riruong a ni a; a tawpna ni lovin a bul țanna dinga ei phuok suok fawm a nih. Inbiekna hmasatak a inthawk ei phak chin le hmasuon mek haia ngaidan le thurawn a kim thei angtakin rawn thei le rawn phaka um hai a vel a velin ei rawn a. Hmar Inpui le a hnuoia organisation hai leh ei inbiekrawn tuo zing bawk. Ei kawl le kienga hnam iemani zat khawma hieng ang ruohmanna hi an hmanga an intawl pui thei leiin hang ensin ei tum ve a nih.
SHC Bill (draft) le MoS hi inbieknaa pawl pahni palaihaiin an nuom nuoma an induong el an nawh ti chu ei hril nawn nisien. A hnam pumpuiin inthuruol taka inremna lampui ei hrawtlang theina dinga ei Kohran țhuoituhai hma lakna le kawng iengkima an mi thlawpna inhmai ruol a ni nawh. Ei hnam movement chawllailawkna dinga ei riruong hi lien le ropui hehu'n inlang hri naw sienkhawm ei rengin lungruoltakin hang umkhawm phawt seng inla ei nuom a; ei in fiel nawn nawk tak zet bawk a nih.

HPC(D) hi ‘1994 Accord’ (1994 Thuthlung)-a lungawilo leia piengsuok a ni thu ei hril rawn tah. Kha inremna khan ieng chen am a mi tlungpui ti khawm mit a hmutu seng ei nih a, hril rawn a ngai ta nawh. 1994 Tuthlungin a baksam tak chu Dan (Act) hnuoia hlulut a lo ni naw lei kha a ni tak a nih. Chu lei tak chun a nih, tuta È›uma ei riruong hi chu Mizoram State Assembly hrietpui le namdet, Dan (Act & Rules) hnuoiah ngei sie tuma hma ei lak. Chuong lai zing chun ‘2017 Accord’ in ‘1994 Accord’ a hluolan (supersede) ding ti thu ah iengti le iengti zawng amani ding, tuornatpui ni awm fahrana lung la sukno thara kurinkukpui ei um a, a pawi ngawt el.

Accord hlui ditnawtuhai Accord thar chun an ditnaw tak an hnawl chu thil ni ding hrim a ni lai zingin inbiekna dawkan a hilai thu hritlang a ni lai chun sawttak chei a ni a, la sunzawm nawk a ni hmel a nih. Hmar palai tienghaiin hilai thu hi chu zieklang lo tawp el dinga ei phut laiin sawrkar tienghaiin a sawrkar fedan pangngai a ni thu hrilin an mi sielut pui lui el a nih. Sawrkar tienghai chun, biel pahni ah Council pahni a țhienga a ngir thei naw ding thu le thu pakhat ah pawl pahni le inremna thuthlung pahni an ziek a an sukhring ve ve zing thei naw thu kha an changchawi rak tlat leia hieng ang hi tlung ei nih.

Ngai pawimaw um bek bek ruok chu hi hi a nih: riruong a um, Sinlung Hills Council hin a hnam pumpui le a bik takin, a biel mihai kawng iengkim ah mi dawmsangin mi chawilien sien ei nuom a. Ei țawng, ei nunphung le niphung mi humhim pekin mi chawisang ngei sien ei nuom bawk a nih. Chu ding chun, a hnam pumpui le a biktakin a biel mihaiin mawphurna lientak ei nei a, ei phursuok ngei bawk a ngai a nih.

Kawng tum tum hai ah hnam mipui thlawpna zara hieng chen tlung thei ei nih a, țawngtainaa mi san hlaktu, hming lam seng lo ei um leiin HPC(D) chu a lawm hle a nih. Chu ruola ei hriet tlat dinga nuom um tak chu hnam hmakhuo dawnlo le kawmaw bawl amani mi lungril kawi țhenkhat leiin hnam tluksiet ding hi iengtik lai khawmin HPC(D) chun remti ngai naw nih ti hi a nih.
Hmar hnam dam zing raw seh. Ka lawm ie.

(November 26, 2017)
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate