Responsive Ad Slot

The Hmar Political Movement in Mizoram, Crucible? (Mizo-Lusei Version)

Thursday, May 18, 2017

/ Published by VIRTHLI
~ Rev. Robinson S.Zote

Ka dan pangaiin, ka hnathawh tur ka thawh zawh vek hnu ah, IPad hawng pahin, internet khawvel ah chanchinthar ngaihven in ka han dak a, March ni 28 a Tinghmun leh Zokhawthiang a Mizoram Assembly Assurance committee member te, HPC (D) nia rin ten an lo lambun thu ka chhiar fuh hlauh a, min barakhaih hle. Police pathum in nunna an chan a, fam ta te an thlarau thlamuang takin chawl se, lusun chhungkua te ka tawrh pui takzet. Hemi thu ka hriat ve leh, Khawvel hmun hrang hrang a ka thian tha leh hnai nia ka hriat te message thawn darh in, he thil hi engvanga thleng nge tih a chhan ka zawt kual a, athen in min chhang a, athen an ngawi hmak bawk a, athen in nuihzat thlak deuh deuh leh awm anglo lutuk in min chhang bawk a, he article hian chu zawhna pawimawh tak chu chhan a tum ani.

Kan thupui ah lut ila, ''Crucible' tih thumal hi Latin tawng 'Crucibulum' tih atanga lakchhawn ani a, a awmzia chu 'nasataka fiah hnu a, danglamna piang chhuak' tihna ani awm e.

Pawlitiks inlumlet in unau hmelhaih min chantir a, dawt a inbum kual in, ransa angin kan in pel a, kan boruak dai ala hniam em avangin, identity crisis kan tawng a, Mizoram chhung leh pawna zohnahthlak ten kan nihna diktak hreloin kan petek mek. Chu thil chuan zawhna pakhat 'Mizo kan ni em?' tih hi a hring chhuak a. He zawhna hi Chhan tul in ka hre lo. Amaherawh chu he zawhna hi namnul ngawt chi ani lovang. Engvanga he zawhna hi Zohnahthlak, Mizoram pawna chengte rilru ah lo piang nawn fo nge kan tih chuan, nu pakhat testimawni sawi ang deuhin ; a awm chu a awm ani.' Anih na takah chuan Zofa te Jerusalem tia kan sawi fo, Mizoram hi 'Khawlbing pawlitiks' leh Mizo nia inchhal leh Mizo a hmin em em nia insawi te pawh in, identity crisis an neih nasat em avangin , unau karah in daidanna bang a tichhah a, Ka pu/pi Mizo ini em? Mizo tawng in tawng ta che, tih hi mi mawl, khaw hawi zau lo, hnamchawm tawng ani. Hetiang thil hi mi thenkhat in an tawn fo avangin, an aidentity tih lan nan, Mizo kani lo, Hmar kani an ti fo reng ani, An sawi duh tak erawh chu Lusei kani lo, Hmar ka ni an tih tum na ani daih zawk.

Mizo chuan Lusei(Duhlian) tawng a hmang tur ani tih Mizoram a cheng ho dictionary vang vek. Chuti anih si chuan, Mizo a inchhal ho kan inpumkhat na tur chu culture emaw, thisen emawhnam emaw ni lovin, tawng (language) chauh tihna ani dawn a, a pawnlang lutuk a, buaipui tham a tling lo.

Chik tak leh ngun deuh a chhui chuan, Mizoram pawna cheng Hmar ho in Mizo Mizona ah an in identify duhloh na chhan hi an sual leh luhluh em vang pawh ani bik lo. ''DERNA/ BUMNA '' pawlitiks khelmual ah exsipirience an lo ngah em vang atin ni. Pu. Lalthanhawla leh a kaihhruai Congress ho vang vek. An thunawn chu 'Tak tak ani leh pek ang em?' tih hi ani. Chutiang rilru in puttir tu chu hmangaihna mita en hi thil harsa tak ani.

Mizoram chhunga Mizo politician inti ten, ram pawna cheng an unau Hmar ho an bumna hi tumkhat thil mai ani lova, rilru hmin taka chengho tur chuan thang hnih thang thum tal a ngai ang. Ramsa ang maia unau hmelhaih kan chan chhan leh, vawiin ni thlenga thisen a luan chhan sawitur tamtak awm mahse, a hnuai ah, a tawi zawngin bung thumin ka then ang:

1.DERNA ANKA VAWIKHATNA:  MIZO UNION. He Mizo Union chungchang hi ka Pu, Upa.Rothang (L), Assam Regiment a Officer pension in min hrilh thin. He Union thiltum chu Lushai Hills chawisan a, Zohnahthlak te inpumkhat a State pakhat hnuaia awm ani. Khatih hun lai khan Manipur Chief Minister P.B. Singh an Hmar ho chu Regional Council pek tiamin, Mizo Union thlarau rui lo turin a sawm a, Ka pu pawh hi P.B. Singh hmutu te zingah a tel ve ani awm e. Hmar khawtin ah Mizo Union lawmin, Khuangpui leh khuangte nen 'Mizo Union hla, ''State nghawng kawl ka zuam lo.... a kal dawn a kal dawn ... P.B.Singh ..... ka zuam lo...'' tiin an awi a, an lam dup dup.  P.B.Singh thutiam kha ,thisen far khat pawh far lova, a thlawn tak meuh meuh a Hmar ho in an hmuh theih laiin, Tuivai ral lehlam a unau ho thluak an chen lo ani chek ang chu, aliam ta anih kha, A lo let tawh hian ka ring lo.

Lushai Hills chu Union Territory (U.T.) ah hlan kai ani ta ngei mai. Khawnge Unau kan ni ti tu te kha? Hosanna au aw a danglam ta em ni? Kheng bet rawh khengbet rawh. Kha inbumna pawlitiks zet zawng, a tur ana hle mai. Khami hun laia Hmar mipui tawngkam tlum taka hrairuitu te kha, zahna chang an hre lo anih ngai chuan, an hmai vun a chhah hle ani ang.

2. DERNA ANKA VAWIHNIHNA: Mizo National Front Movement. He movement thiltum ber nia lang chu, Zofa te rorelna pakhat hnuaia infin khawm ani. An manifesto hi a mawi hle. Pianna tur ram awm lovah Independent state an nawr vanglai ani a, an thil tum Independent state pianna tur awm nghallo, an movement in chuai lam a pan a, a tawp a tawp ah, Mizoram State puitling a piang thei hram. Kha movement laia an belh leh an sangawizawnpui te chu Hmar ho bawk an ni. A ram delh chin nena inhmeh tawk chiah in 'khawlbing pawlitiks' ah bawk an lut leh a, an movement laia an tawngkam leh a hnu a an sawi duh chu lei leh van ang ani.

3. DERNA ANKA VAWI THUMNA: Hmar autonomous District council v/s Sinlung hills development council. Mizoram a cheng unau Lai, Mara leh Chakma ho ang tho in, HPC hmalakna hnuai ah, HADC Hmar autonomous dictrict council an demand hi thil awm lo ani miah lo. India danpui pawh in Sixth Scheduled hnuaiah he chanvo neih theihna leh dil theihna, mitkalh pawhin a hmuh ngei theih turin chiang fiah takin a ziak. Amaherawh chu, Ka dil loh zawk malsawmna tih hla ang in, ADC ai ah, Development Council a piang ta daih zawk a, a mak dan hi seven wonders of the world a telh chi niin a lang.

Khing a chunga kan tarlan ho avang hian in, Hmar political movement hi a kal zel ang a, a hlawtlin leh tlin loh chu hun in ala hril ang. HPC(D) movement keep going......

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate