Responsive Ad Slot

Saikot khuo a Cannan Veng-ah In 2 a kang

No comments

Sunday, May 31, 2015

Pu Darsiemlien le Pu Lalhrillien 19 Saikot Constituency a MDC in Candidate haiin an thei ang angin an sawm dawl 

~ LRS Puruolte

CCPUR: May 30, 2015 chawhnung tieng dar 1:30 PM vel khan Saikot khuo a Cannan Veng ah EFCI Meitei Kristien Biekin bulhnai laia um In 2 chu a In neituhai um naw kar a kang a. Kangmei intanna san tak hriet ninaw sienkhawm electric mei a intan ni dinga an ring thu in neituhai chun an hril. Hieng in neituhai chu Pu Ningthoujam Premananda h/o Pi N. Pramo le Pu Th. Binod h/o Pi Mami Lalremruati hai an nih. Hi thil tlung hun a hin in neituhai chu umloin an nuhmeihai chu EFCI Nuhmei Pawl Inkhawmpui Nov. 2015 1st Week a an mikhuol ding le inzawmin Hmarveng khuo ah Nuhmei Pawl thil zawr a fe le an Pasalhai khawm Sielmat khuo a Cement Work tienga sinthaw a in hlaw a fe dam an nih. In pahni hai hi a chung ngaidi le a bang pilzut an nih.


Hi thu a hriet le in ruolin Rev. Jessai Neitham D/S, EFCI Saikot Presbytery chun a hmun a fe in a va kan nghal a. A va thla muon tawl. Tukum June 1, 2015 a 19 Saikot Constituency a MDC/ADCC Election hung um ding a Candidate 2 Pu Darsiemlien Ruolngul khawmin hi thu a hriet le in ruolin a workers hai tiring Sumfai 2,000/-, Chini le Bawngnene le a thei ang ang a thangpui ding thu hrilin an va sawm dawl a. An tuorpui hle thu an hril bawk. Pu Lalhrillien khawmin a thei ang anga a sawmdawl ding thu hrilin Sawrkar Office tienga thuneituhai biein hma a lak nghal a. Hmatienga Election zo tieng, Code of Conduct-in a huom ta naw hun a hmalak zawm a tum thu a hril bawk. Rangva khawm Sawrkarin a ngaituo pek thei dan ding ngaituo hma a lak tum thu ei Palai a hril.

Hi in kang hi khawsung mipui le tlawmngai pawlin a kawlhnai el a um Tuithapui vadung a lo um leiin chu tui hmang chun an theitawp suoin an thel a. In pakhat lem chu a kang fai rit a, an thuomhnawhai a tamlem chu lak tlak a ni nawh niin in neituhai chun an hril. Saikot Sub-Div sunga hi thil hi tlung a ni a. Hi lai biel hin Police Out Post, Bank le thil dang dang a mamaw ang bawkin Fire Brigade (Kang mei thel motor) khawm an mamaw hle ti chu ei Palai in a hmu a. Sawrkar-in hma la vat dingin a dit hle thu a hrilsa bawk.

Kangmei tuortuhai ei tuorpui tak zet a. Thangpuina pe nuomhai chun Virthli fethlenga pek thei ning a tih. A pe nuom dam ei lo um chun Virthli Admins hai account pakhat taka contact thei ning a tih.

‘Ka Hung Inlawi Ie’

No comments
A contemporary Hmar short story written and submitted by Khamrosang Buhril

Kum tam a lo liem taa, sulhnung ka dawn kîrin insîrna le khawsawtna’n ka sip. Amiruokchu ko kîr thei an chang si nawh. Thil hmuthei le hmutheilo tinrêng a bo hnung chun, a thlânlung le a’n phûmna leihnuoi, a mansapui mipêk le a á¹­awngbau hai chu a la châm zinga….

Zântieng nisa tlâk tawm ṭêp a nia, ka ngîrnaa inthawk hin tlâng khêl tieng, kawl de liet liet sawn ka mit chu a hung el khala. Ka lungril ngui tak hi ka sîr le vêla hlohna vuoi ta ang el hin a chau tiel tielin ka hriet. Ngîr zing lang khawm ka khûp, ka vawi le ka chang, hi a chim duoi duoi angin ka hriet. Chuonglai zing chun pêngpelep mawi êm êm, zân a hung tlung ding an tah ti uksak dêr lo ang elin ka hmabul a hin a hung vuong chieia. Hâdam êm êm-in ri khawm siem lovin thlânlung awngrawp tak el tah, Kros lim ngeia insung, pilvutin a tuom vel tah, chu bula ka pâr-thliek sie, a chunga chun a hung fu hlau el. Thlanmuol kawt puotienga ‘motor’ ri se tak le a kawl vela inbawlnaa ‘machine’ ri hriet thei zinga um khawm chu hre thei ta lovin, ka thil hmu a chun ka ngaituona a chawl ta chawt el. Ka kûna, pêngpelep chu tawk ṭâl tumin ka hei man tum leh a vuong hmang dai ela. Kûn pum zingin, thlânlung pilvuta intuom vel ta chu, ka hei mût fâia, a thlân ka zu ve, ka Pu hming, a lung awngrawp leia a’nkerna chieng ta rak lo chu ka hei tiema,

“Kan Pa dittak……..
…..I leihnuoi taksa chu hmutheiin lo um ta naw sien khawm, suon tam tak chenin kan lungrilah châm zing I tih.”

Ka hei tiem zo chun ka lungril chu a lêng hmang ta daia…..

Sikul ka fena hlak ‘van’ chu kan in bulah a chawl char-in, sikul ‘van’ a’nthawk chun kan chawm thlâ nghâla; ka tlân veng venga. Ka nu chu huon a lo sukfai lai tak a nia, ka zu baw-a.

“Nu, ka phîng a ṭâm, bu ka du” ka tia.

“Nang khawm hi chu aw,Bawia! I sikul thuom in thleng phawt hlak la!” tiin a mi hrila.

Kawtkhâr bula á¹­hungin, ka Pu chun chanchinbu chu a lo tiema. A mi hei hmu chun, hlim em em-in an nui sieua. A sam chu iná¹­uok rak ta-in varna in a lu chu a’n khuma, a mit hai chun beiseina an hmua, a bau in a sak suok chun a lungril hausak zie a’n en tir.

“Ka tupa chun vawisun sikulah iem inchûk thar I neia? Pakhat bêk I mi hril thei chun nakie dawr-ah fakthei ka’n chawk pêk ding che a nih,Bawi!” tiin ka Pu chun a min dawna.

“Pu, vawisun chu bawng á¹­angkâi zie, ‘The Cow’ ti kan hotunu’n a mi’n chuktir tawl a’n naw! Zingah en lovin a min ziek tir ding.” tiin ka dawna.

“A á¹­ha! A’n leh, Hmar á¹­awngin ziek thei I ti,bawi?” tiin a min dawn nawka.
“Hehehe! Kan hotunu’n sapá¹­awnga ziekdân a mi’n chuktir ang ang khan nangkhawma Hmar á¹­awnga ziekdân ding mi’n chuktir ve ta la,Pu.” ka tia.

“Ni raw seh, Bawi. Inchûktir ka ti che”…..

Vate inhrâm keu keu ri chun a mi kei har thuta. Ni chu a lo tla á¹­ep taa, tlâng tieng ka hei thlîr chu,vate a hawna vuong, a bûka kir nawk ni awm tak hi ka hmua, ka mitin ka zuipeia, chuongchun thingkûng pakhat chunga chun an fu seng taa. A hawna thingkûng chunga an zukfu chun, a hna hai chu inri ser serin, a kau hai khawm chu a châng vêla. Ka lungril ngaituona khawm chu an ri ve ser serin ka hriet…….

In suoksana mâni ram ni lo, mi rama zu chêng ding chu rin tak pumin ‘motor’ a chun chuongin ka pa vawi tieng ka’n á¹­hunga. Kan in á¹­he dingin, ka Pu’n á¹­awngá¹­aina-a min thla-in, infuina thucha tamtak a mi hrila.

“Bawia, hi mansapui hi I pai zing ding aw! I pi’n a lo khawng ngei chu a nih. I hriet zing dinga ka dit chu, kei lekha ka’n chûklai ei veng-ah sikul a la um naw leiin, sikul kai dingin Tuiá¹­haphai ka pan hlak. Chuong ang pei chun harsa tak pumin tumrûna lei le Pathien mi á¹­huoina leiin Phai a hai chen hang inchuk phakin ka lo um a nih. Phai ka hmu tîr chun ‘motor’ tamtak ka zu hmua, sikul tamtak khawm ka zu hmu bawk. Phai mi hai chu in á¹­ha tak tak bawlin, inhawi ti takin an lo chêng tah. Ka lungril a chun ‘Iengtika’m ka chipui hai khawm in á¹­haa chêngin, kan vêng ngeiah sikul á¹­haa hai an kai phâk ve ding?’ tiin ka lo invawi em em hlak. Chuong chun nasa takin lêkha hung inchûk tung peiin le Pathien kuomah á¹­awngá¹­ai zing pumin ei vêng-ah sikul hmasatak chu ka lo indin thei a nih. Ka lêkha inchûk lai Phaia ka zu hmu hai kha vawisun ni hin ei venga tamtak hmu lo a la nia,hmu ka nuom a nih. Chu beiseina lien tak nei pumin hi mansapui hi ka’n pai tir che a nih aw,Bawi” tiin á¹­awngá¹­aina leh a mi’n thla liem taa.

Ka Pu min fuina hai chu ‘airport’ lampuia chun ka ngaituoa, ‘motor’ hnung tienga ka phur ka mansa rik tak, ka ‘airbag’ nêk khawm hin a rik lem hiel niin ka hriet. Chuongchun, ka Pu mansapui mi pek chu pai-in vuongna-a vuongin Delhi ka lo pan taa……

Thingkûng kawla chun thil inri ruk ka hrieta, vate inhrâm ri ni awm tak khawm ka hriet. Thingkûng tieng panin ka va enkaia, nakie ta vate hung inlawi hai pakhat khan te a lo nei ni awm a na, a te chu a bûka inthawkin a lo hung tlaa, chu ri chuh ni awm a nih. A lo tla ngei bawka! “A puinu chun fâk ding khawm a hung hawn pêk ngei ka ring, a bûka hung inlawi ta châwk chuh” ka tia. A bûk umna chu ka ban phâk si nawh, “A puinu’n hung la de nih” ka ti nawka. Tawite hnung a chun a hung lâk ngei bawka. Chuongchun ka lungril chu ka thil ngaituo a bawk khan a kîr nawka.…..
Ka ruolpa Matthews, Kerala mi kan office-a thawk ve tho hi a uma, kan inpawl nasa thei em em hlak. Zuk en khawm hin India ram saktieng mi a ni ti hi chu a chieng nghâl. Zên deu el hi a nia, a dung khawm a’n sang hle. Lekha thiem thei tak a nia, fiemthu ngaina tak mi le mi á¹­awng nuom tak khawm a nih. Mi dang innâl tak hi a nia; India sak tieng mi a ni lei le a piengpui lei a ni el naw di’m a nih, ka ti hlak. Ni khat chu kan office ṭînin kan intlawna. Delhi-ah Thlaphûr lai tak hin chu a lum nuom khawp ela, a ‘motor’ tam leh, a khawpui intêp leh, a mihriem tam leh, thlan chu a phul vêl el a nih.

“Ruolpa, India hi chu ning intel a um ta bêk bêk I ti naw maw, ‘American dream’an ti kha I hriet ve naw am a nih?” tiin pe á¹­ai-in a min dawna

“Hre e,Matthews”, ka tia

“ ‘American dreams’ ei hnawt ve el di’m a’n tah? India hi chu mi an tam taluo bêk bêk a nih. Sum nei ringawt in la khawm umzie a nei dingin ka ring thei nawh. Damsûng tawite inhawi taka um ding hin chu sum khelah, nuhmei hmelá¹­ha tawk tak, nau le te, chêngna hmun inhawi tak le khawtlâng thawveng tak hi a lo á¹­ul a ni nawm a nih? Hehe… Iem I ngaidân?” a tia

“I hril chu a awm khawp el,Matthews. Delhi-a hin lêkha ka’n chûk á¹­an a inthawk kum 12 lai ka lo um taa, tuhin sin á¹­ha tak leh sin inhawi tak nei lang khawm nuhmei, nau le sungkuo ka’n din nuom phât leh hieng ang hmun intêp le khawtlâng nghawkum tak a hin chu ka um sawt pei ka ring nawh. I ti ang chun ‘visa’ buoipuia inpêm dai a á¹­ha hmêl ie” tiin kan hohlim peia.

Kan hohlim lai tak chun nupui, kutdaw pakhat ṭawp deu el hi, a naute puok pumin ka motor tukver chu hung nawkin pawisa a mi hung hnia. Ka ruolpa le chun hrietnaw tehlêm insîrin kan nghatsan daia. Chuongchun kan fe peia, lampui sîrah kan la chawla, theitui kan la zukdawn nghe nghea. Thlansa phul kaia kan um lai tak a ni bawk, theitui dei hieu hieu kan hei dawn chu, sungril khawm an nui sieu sieu a hawi el a nih. Chuongchun kan hohlim zinga.

“A’n leh, Matthews, kei a ang deuin in vêng tieng I kîr pei ta naw am a nih?” tiin Matthews chu kan dawna

“Kan vêng tieng maw? Kan ram chu a changkâng tawk taa,thaw ding khawm a um ta in ka hriet nawh. Delhi angin mihriem tam taluo pal kan tih ti kan inlaua, ‘India ram hmun hrang hrang ‘Kerala’-in inchangtir ei tiu’ kan tia kan hung suok dawk pei a ni hi tie! UAE ram a chen khawm! Hahaha.” tiin a’n nui khek kheka.

A thil hril chu zukhrethiem el thei lo chun ka uma ,“Haha.. Tak takah, ‘thaw ding khawm a um ta in ka hriet nawh’ I ti chu ka hrietthiem naw ngei, Matthews?” ka tia

“Ka ti umzie chu, entirna’n, kan vêng Kottayam dâm saw, India rama ‘Literacy rate’ za-a-za a nina hmun hmasatak a ni sawh! Chu khawm chu kum 40 lai liem ta khan! Tuhin thaw ding le ngaituo ding dang iem um tang a ta? Haha” tiin an nuia

Matthews thil mi hril chun ka lungril hi a sun ngawi ela, a bîkin ‘za-a-za Literacy rate’a ti khan. Kum tam tak ka lo theighil tah, ka Pu thil mi lo hril hai kha ka lungril sung-ah ṭêk I dêng angin a mi dêng niin ka hriet. Ka ruolpa chun inhawi ti naw pal a tih ka ti leiin innui tehlem insîrin kan nui puia, amiruokchu, ka sûngril chu a chawk vêl elin ka hriet. In ka tlung chenin ka ngaituo tawp thei ta nawa. Ka motor khal khawm chu a mik-a-mak ka hriet ta nawh. ‘Traffic light’ ka chawlnaa khawm, a var sen pam pamin a mi el khal ang el chun ka ngaituona khawm chu a sen zing ta ela. Ka in ‘apartment’ ka hei tlung chun ka umna sawng kai dingin ‘lift’a ka chuonga. Ka umna chu a sawng sari na a nia, ‘lift’chu sawng tina tawpin a kai sâng deu deua, a kai sâng po leh ka lungril ngaituona chu a á¹­um hnuoi deu deuin ka hriet. Ka pindan ka lût le inruolin ka thuomhnaw hlui hai ka phawk dawka; Kum tam ka lo hre hmang a’n ta leiin ka thil zawng khawm chu ka hmu el nawa. Ka zawng lai mêk chun ka lungrilin,

“A ieng hi’m ka lo ngaituo? Ka ruol hai angin ka lo um tuma, ka ruol hai angin fen hmangin ka lo uma, tu’m ka ni ti hre ta loin ka nina ka lo theinghil taa. Ka hringnun kha chen khah, iengleia ka lo khawral am? Delhi mi khawmin Pathienin a mi lo inpiengtir thei, Kerala mi khawmin a mi lo inpiengtir thei, Sâp khawmin a mi lo inpiengtir thei, Africa mi khawmin a mi lo inpiengtir thei a’n nawm. Amiruokchu, A mi Siemtu’n Hmar hnam-in a mi lo siem kan naw? Siemtu Pathienin siem pangpal a nei si naw chun Hmar ni dinga Hmar ramah a mi lo inpiengtir ka nih” tiin, mitthli le insawpin ka thil zawng chu ka zawng zinga. A tawp tawpa chun ka hmu ta nghe nghea – ka Pu mansapui mi pêk chuh! Ka thin faia, a zie mawi tak, Thangsuopuon á¹­iel ngeia khâwng, chu enin ka nina indik tak chu a min sui tira. ‘Hi mansapui hi paiin kan siengna ram leilung le ka á¹­obul tieng kir nawk ta’ng ka tih’ tiin thuthlûkna ka siem taa.

Vuongna-a vuongin, vate, ram hla taka inthawk, a bûk tienga kir nawk ang elin, intieng pan chu ka thlâkhla êm êma. Sûm hai chu fe thlengin, Himalawi tlâng ngei khawm chu fe thlengin, vuongna tukver a inthawk chun kan ram hringdup le mawi tak chu ka hei thlîr phak taa. Chuongchun kan vêng ka tlung ta ngeia.

Kan vêng ka tlung chun inrang takin ka Pu thlân tieng panin ka fea. Ka panna lampuiah, ka vawi tieng chun, ka Pu’n a lo indin sikul chu ralah ka hei hmu phâka, mawi ka ti êm êm. Ropui taka bawl á¹­hat a lo ni tah. Chuongchun ka fe peia, thlanmuol kawt ka tlung chun, ka Pu thlânlung chu hlataka inthawk chun ka hei hmu phâka.

Kum tam a lo liem taa,sulhnung ka dawn kîrin insîrna le khawsawtna-in ka sip. Amiruokchu ko kîr thei an chang si nawh. Thil hmuthei le hmutheilo tinrêng a bo hnung chun, a thlânlung le a’n phûmna leihnuoi, a mansapui mipêk le a tawngbau hai chu a la châm zinga. Ka kûna, leihnuoi chu ka kutpha’n ka hei them-a, “Hi hi a nih ka ram, ka leilung chuh” tiin.

Chuong lai zing chun ka ‘mobile phone’ chu a hung inria, ka nu’n, “Bawia, khawla’m I um? Bu fâk a hun tah” a mi hung tia.

“Ka hung inlawi ie,Nu” tiin ka dawna, ka mansapui pai chu ka pai á¹­haa, ka kuta pilvut kawp chu thin thlain, ka Pu thlân chu ka mâksan taa.

-The End-

(Hi story hi thumal 2200 vêla sei a nih)
Ziektu Hming: Khamrosang Buhril
Address: S-8, Mukarji East, St.Stephen’s College,University Enclave, North Campus, New Delhi.
Contact number: 9953098469


Hmasawnna Thar | 31 May, 2015

No comments
Tuolsung
Polling personnel le ballot box thuoikawi, dam taka sansuok an nih
CCPur: June 1, 2015 nia MDC election hung um ding le inzawma 3­Henglep DCC hnuoia 3/16­ Mongken polling station; 3/9­Chothemunpi PS le 3/14­Ukha Polling station haia duty dinga zanita Tuibuong Peace Ground­a inthawka suok hai chu zanikhan Zalenmun area lai tu ti hrietlo han   an lo dangchat a, ballot boxes hai le Election duty ding hai an thuoikawi a. Amiruokchu  SP/CCPur inrawinaa District Police le Army han an hnawtzui nghal leiin hmun pakhata inthawk polling personnel hai dam taka sansuok anni bakah ballot box hai khawm hmukir vawng a ni a. Ballot box hai hi DC Office, CCPur­ah sie an nih. Ballot box le paper hai suksiet a ni nawh. 3/16 Mongken PS a hin voters 410; 3/9 Chothemunpi­ah voters 463 le 3/14 Ukha polling station­ah votes 476 an um a nih.
    
ADC CCPur hnuoia MDC seats 24  inchu dingin candidates 95 an um a, hienghai lai hin Independent candidates 69, BJP 18, INC 7 le LJP candidate pakhat an thang. CCPur khawpui sunga polling duty dinghai ti lo chu zani zantieng khan hmun danga duty ding hai chu an duty­na hmun ding chit panin an suok tawl tah.
    
Kum 2010 MDC election­a khan CCPur district­a MDC seats 24 um hai laia 9 hai chu uncontest (khingtu umlo) a tling an ni a, a dang po chu contest­a tling an nih.

Award dawng lawmpuina le inthlana
CCPur:  Zani zantieng 2:00PM khan Female Health Worker Training School Principal, staff le Nurse training han CMO Mini­Conference Hall­ah Mrs Tingkholam, Grade IV inthlana le Ms Vungzanem Valte, Jt. Director, Nursing in National Florence Nightingale Awards, 2015 a dawng lawmpuina an nei a, FHWTS Principal le staff han par le puonbat an inhlan.

Imphal
Theitui dawn leiin nuhmei pakhat a damnaw pha;
 Manipur­ah Pocket Maaza zawr khap a nih
Imphal: Coca Cola company in an siem “Pocket Maaza” a dawn leiin nuhmei kum 42 mi  Ngangom Sangeeta d/o (L) Ghumeshwor of Kwakeithel Thounaojam Leikai chu khaw hre lova a um leiin zani zantieng 1:30PM khan RIMS Hospital­ah admit le enkawl a ni a, sienkhawm a ngirhmun chu a derthawng nawh tiin ei thu dawngna chun a hril.
    
Hi thil tlung an hriet le inzawmin Imphal west Food Safety Officer le Imphal West F Chief Medical Officer ni bawk Dr S. Bimolakumari inrawinain Masjit Road­a Coca Cola siem Pocket Maaza zawrna dawr hai an va dap nghal a, Pocket Maaza sunga hin thil dum (black substance) hmu a ni bawk leiin Dawr 3 hai chu khar an ni a, Manipur­a zawr khap an khap nghal. Dr S. Bimolakumari chun, State sawrkarin hima a puong hma chu tukhawma Pocket Maaza dawn lo dingin ngenna le inhriettirna an siem. Dawr khara um hai chu S.B. Traders; Pintu Store le Lali Store hai an nih. Health Department le food safety official hai chun dawn chi dang dang hai khawm an la enfel pei ding a nih.

Vote campaign hun a tawp; June 1 in election nei ding
CCPur: June 1, 2015 nia Manipur­a ADCs 6­ Chandel, Churachandpur, Sadar Hills, Senapati, Tamenglong le Ukhrul haia inthlangna hung um ding le inzawma vote campaign theina hun chu zanikhan a tawp tah. Manipur­a ADCs 6 haia hin MDC seats 144 a um a, hienghaia ding hin canidates 495 an um a nih. Polling stations 1060 hawng ning a ta, voters 6,51,964 han vote thlak an tih. Hieng seats 144 haia hin Congress candidates 7, NPF 3 le BJP candidate hai chu khingtu um lova tlinga puong an ni ding a nih. Inthlangna fel le thienghlim taka nei a ni theina dingin state police, IRB le VDF hai bakah army le BSF hai khawm hmang ning an tih.
    
ADCs 6 haia hin polling stations 1163 hawng ning a ta,  Sadar hills­ah polling stations 172, CCPur­ah polling stations 290, Chandel­ah 144,  Ukrhul­ah 206, Senapati­ah 186 le Tamenglong ah polling stations 165 hawng ning a tih. Voters 688410 an um a, Ukrhul­ah voters 11492,  Senapati­ah 135395, Sadar Hills­ah 96688, Churachandpur­ah 181494, Chandel­ah  87619 le Tamenglong­ah votes 85722 an  um a nih.
    
Vote thlakna hi June 1, 2015, 7AM a inthawk zantieng 4:30 inkar sung thlak thei ning a ta, repoll (inthlang that) nei tulna a um chun June 6, 2015­ah nei ning a ta, vote thla hai tiemna June 10, 2015 in tan le tiemzo hai result puong pei ning a tih. Electoral process chu June 17, 2015 a zo vawng ding a nih.

S.Korea inzin ding lai Ms Ibema Chirom
Imphal: Manipur University hnuoia Economics a 2nd Semester thaw lai le NSS Manipur College Unit volunteer hlui le Manipur University NSS Award 2014 lo dawng tah Miss Macha Ibema Chirom chu June 3­12, 2015 inkar sunga South Korea hmuna Indian Youth Delegation team mi 20 fe ding hai lai Ministry of Youth  Affairs and Sports in a hung ruot ve. Indian youth delegation team hi historical le educational institutions, universities, museums hai sir an tih

June 1­a inthawk tiemchin umlo Economic blockade
Imphal: Committee for Kojury and Dzuko Land Boundary Resolution (CKDLBR) chun June 1, 2015 zanril­a inthawk Imphal­Dimapur Road National Highway­a tiemchin umlo Economic Blockade thaw an tum chu an fethlengpui ding thu zanita Manipur Press Club, Imphal hmuna press Conference huna an hril.
    
CKDLBR­a spokesperson N. Rajendro & Boy chun, Nagaland sawrkarin Manipur ram kms. 15 vela hla sunga lampui a hung siem suktawpna dingah state sawrkarin hma a lak naw bakah vawi tam tak ngen a ni hnung khawma ramri buoina hmuna security forces a sie naw leia  a nawrnaa hi thil hi an thaw tu m niin an hril. Southern Angami pawl thenkhat chun security personnel hai hmu ngeiin Khuzuma check post lai Mao a inthawk Nagaland pan hai dapin frishking an thaw tiin an hril bawk.An thil ngen state sawrkarin a sukpuitling pek ngeina dinga mipui hai thlawp dingin an ngen a, June 1, 2015 chena sawrkarin a chingfel naw chun June 1, 2015 zanrila inthawk Economic Blockade hi an thaw tan ding thu an hril.

Others:
Lum tuor lova thi mi 2207 an tling tah
New Delhi: Telangana state a chun zani hmasa chen khan Andhra Pradesh, Telangana le Odisha haia mi 202 an thi belda nawk leiin hi thu ei sut chena India ram pumpuia lum tuorzo lova mihriem thina tuok chu 2207 an tling tah. A lumna hmun taka hril chu Maharashtra­a Nagpur niin a lum dan chu 47.1 degree celsius a nih. Telengana hmuna zani zantieng 5 PM chena mihriem thi chu 541 an tling ta a, Andhra Pradesh a chu lum leia mihriem thi tamna tak niin  mi 1490 lovin an thi ta a;  Odisha ah mi 21, Gujarat le Delhi haiah 2 ve ve an thi ta bawk  niin ei thu dawngna chun a hril. 

Odisha CM hlui Congress­a inthawk an ban
Bhubaneshwar: Odisha Chief Minister hlui le Lok Sabha member term 9 lo tling tah   Giridhar Gamang chu Congress party chunga lungawinaw leiin zanikha Congress party a inthawk an ban. Giridhar Gamang hi Indira Gandhi; Rajiv Gandhi le Pv Narasimha Rao PM ni hun haia Union minister kum 11 zet lo ni ta a nih. Congress zawm nawk a tum tanaw thu hrilin party dang a zawm ding le dingnaw chu a la ngaituo ding thu a hril. An banna hi  Congress President Sonia Gandhi kuoma a pek  a nih.

FM in Bank Note paperline unit a hawng
Bhopal:Union Finance Minister Arun Jaitley chun zanikhan Madhya Pradesh­a Hoshangabad­a  Security Paper Mill hmuna Bank Note Paper Line Unit thar a hawng. Hi huna hin Mr Jaitley chun India siem Bank note paper tam tak  chu Currency Note Press Nashik pan dingin a vailiem. Pawisa siemna ding paper tam tak hi ramdanga inthawka laklut an ni a, tuhin chu Bank note lien hai siemna ding paper chu hi hmuna hin siem  ni tang a ta, hiengang unit hi Mysore hmuna khawm hawng vat ni tang a tih tiin Jaitley chun a hril. Hoshangabad hmuna New Paper Line Unit hi pawisa note paper siemna dinga Security Printing and Minting Corporation of India Ltd. in  Rs. 495 crore zet senga an din a nih.

Nagaland in Alt. English aiin Heritage Study
Kohima: Nagaland­a chun academic session 2016­17 a inthawk inchuklai Class 5­8 han Alternative English aiin ‘Heritage Study’ ti chu an inchuk ta lem ding a nih. Hi thil hi Naga hnam nunzie le culture hai vawnghim pei a ni theina dinga State Level Education Committee in hmang dinga an rel le zani hamsaa Kohima hmuna International Arts Education Week hmangna huna Nagaland State Council of Educational Research & Training (SCERT) Director, Vipralhou Kesiezie in a hril a nih. Naga student 90% deuthaw han an nu tawng (Naga tawng) inchuk lova Alternative English an lak lem leia hi thil hi thaw niin ei thu dawngna chun a hril.

Chhatisgarh­ah tiffin bomb hmu
Ranchi:  Zankhan  Chhattisgarh­a Sukma district sungah CRPF le Police thangruol han  Improvised Explosive Devices (IEDs) kg. 10 zeta rik ding tiffin bomb pahni an dapdak. IED hai hi Sukma­Dornapal inkara dapdawk a nih. Union Home Minister Rajnath Singh chu zanikhan Chhattisgarh ni 2 sung cham dingin an zin a, Naya Raipur hmuna Police headquarters builiding thar hawng a ta, sipai hai inpawlpuina nei bawk a tih.

HNLC cadre 2 ralthuom leh man
Nongpoh: Zani hmsa khan Meghalaya state­a Ri­Bhoi hmuna Police han HNLC cadre pahni hai chu ralthuom leh an man. Mana um hai chu Khrawbok Marbaniang le Belnis Thabah hai an ni a, an kuta inthawk country made Pistol 1, 12 bore silaimu 6, silai hlo, demand note, fire cracker hai an mansa.

Land Bill thuah state tin ngaidan pe dingin
New Delhi: Parliament inpui pahni haia Land Bill thua Joint Committee meeting hmasa tak zanikhan nei a ni a. Hi meeting chun Land Bill thua an ngaidan hai pelut dingin India ram state tina sawrkar hai an hriettir. Joint panel a Chairman chu BJP MP SS Ahluwalia a ni a, members 30 an u m a nih. Hi panel chun parliament session nawk huna report an peklut hman ngei theina dingin June 8, 2015 a inthawk kartin Thawtanni le Thawleni haiah meeting nei hlak dingin an remti bawk. Hieng laizing hin TMC le BSP hai chun Land Bill hi an dodal tlat ding thu an puong.

Sai helin hmun hran hrana mi 5 an that
Kalaigaon:  Darkar 48 liemta sung khan Assam­a Udalguri le Baksa district haia hmun hran hranah Sai helin mi 5 a that. Sai in mi 5 a that hai chu Marshall Daimari (40), Babulal Gaur (38); Josinta Karmakar (35), Shilla Karmakar (10) le midang pakhat hai an nih. Hieng mi 5 hai hi Tarkhuti village, Sonjajuli, NC Kherkheria le Bornadi Wildlife Sanctuary bul haia May 28­29, 2015 haia Sai hel in a that an nih.

Sin pek dinga mi hlemtu man
Pathankot: Kum 7 liemtaa Merchant Navy sin pek dinga inhrila Rs. 7.50 lakh laa mi hlemtu Raghunandan Sharma chu zanikhan Hoshiarpur district­ah Police han an man. Mr  Sharma hin merchant navy sin pek ding tiin Lakhwinder Singh kuoma Rs. 7.50 lakh a lak a, sienkhawm a pek tasinaw leia Mr  Singh in complaint a thelut a, sienkhawm Raghunandan hi an bi hmang leiin kum 7 sung zet man lova um a nih.

Indian Peacekeepers thi 2 hai UN medal
New Delhi:  United Nations chun nikuma helpawl hai tukdawlna dinga sin an thaw huna India sipai UN Peacekeeping force­a thang  thina tuok pahni hai chu UN Sipai 124 thi hai le inruolin an thi hnungin UN medal an hlan. UN Peacekeeping force­a thang India sipai thi UN medal inhlan hai chu Lance Naik Nand Ram le Raju Joseph hai an nih. Ram hi UN Organisation Stabilisation Mission, Democratic Republic of the Congo­a sipai sinthaw le Joseph hi South Sudan­a UN mission hnuoia (civil) sinthaw a nih. Medal hai hi India ambassador to UN Asoke Mukerje in a dawngsawng.

Gujarat CS thar dingin GR  Aloria
Ahmedabad: Gujarat sawrkar chun senior IAS Officer GR Aloria chu Chief Secretary thar dingin a ruot. Aloria hi 1981 batch IAS Officer tuta Addl. Chief Secretary, Urban Devpt.  Department sin chel lai le Home deparment chelsa mek a nih. Gujrat Chief Secretary ni lai mek DJ Pandian chu May 31, 2015in a sina inthawk a pension ta a nih.

Drugs sumdawngna case­ah Police 5 man
Mumbai: Drugs a sumdawngna le Drugs Mephedrone (‘meow­meow’ tia ko) kg. 114 zet dapdawk le man a ni le inzawmin zani hmasa khan Mumbai Police­a crime Branch chun senior Police inspector Subhas Gokhale, Inspector Gautam Gaikwad, SI Sudhakar Sarang, ASI Jyotiram Mande le head constable Yeshwant Parate hai  an man nawk a, hi case­a mi man chu mi 8 an tling tah.

Bawngsa­a tui kaplut leiin mi 12 jail­ah
Beijing:  China rama Court chun Bawngsa zawrtu mi 12 hai chu an Bawngsa zawr ding hai an that hmain a bukrik na dinga tui an kaplut (injecting) leiin thla 6 le kum 2 sung jail intang dingin thiemnaw an changtir. Hi thil hi Zhejiang province­a Rui’an People’s Court in a rel a nih. Hieng mi 12 hai hin Bawng an that ding 100 chuong hai chu an buk rikna dingin pipe hmangin an hnar haiah tui an kap lut hlak nia intum an nih tiin Xinhua news report chun a hril.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
VAWISUN THUPUI
Chuleiin, Krista Isu, Lalpa chu in pawm ang khan amaa zung kei le, rem sâng deu deua u min, an inchuktir ang cheu khan, lâwmthu hrilna hauin, in ringna chun dettakin um ro.  ­Kolossa 2:6­7

Editorial
Khuo le tui tha ni dingin vote thlak seng ei tiu
Election Commission Manipur in Manipur tlangram districts 6 haia Autonomous District Council 6 haia MDC inthlangna nei dinga a lo puong le ruot lawk ni tlungna ding vawisun (nikhat) chau a bak ta a. Harsatna le buoina nasa tak a um a ni ngawt naw chun June 1, 2015 hi Manipur tlangram biela ADCs 6 haia MDC election vote ei thlak ding ni  a nitah. Kum dang ang lo takin tukum MDC election hin boruok a nei a. Election le inzawma thil ditumlo a tlungnaw hram ei beisei a nih.
     
Democracy (mipui ro inrelna)  rama um ei ni angin  India rama chun mipui  han ei thuneina (vote) hmangin  ram roreltu ding ei thlang hlak a, thlangtlinga um hai lai a tha le thanaw khawm um ngei an ta, thlang fuk le fuknawin kakhawk a nei lien hle hlak ti ruok chu ei hriet a tha. Ei thlang hai chu ei rama inrelbawlna keivirtu an ni angin ram rorelna khawlpui an thunun hlak. Chuleiin sawrkar siemna, ei ram le hnam siemna dinga hin mitinin mawphurna ei nei seng a nih. Mi tha ei thlangtling leh ei hmakhuo var a ta, ei thlang fuknaw ruok chun ei hmakhuo an thim el ding a nih.
    
Democracy rama um ei ni  chun vote thlak hi ei bat a ni a, ei ram India khuo le tui tha  ei nina pakhat chu vote ei thlak hi a nih. Democracy hi ram inrelbawlna tha taka ngai a ni  a, sienkhawm mipui han ei mawphurna le bat ei tlak sinaw chun umzie a neinaw ding a nih. Ei vote hi ei thuneina a ni a, ei ram hmasawnna ding, ei ramin lampui indik a hraw theina dinga mawphurna chu ei vote­ah an nghat bawk a nih. Khawvel rambung thenkhat mipui ro inrelna (democracy) dita an khek inrum lai hmang thei zinga ei um hi ei vang nei hle a. Democracy sawmhring zing a ni theina dinga khawm mawphurna ei chunga an nghat a nih.
    
Hieng laizing hin mi thenkhat chun candidate tha le tha lo thlier hran thei lo khawpin  ei zalenna, mawphurna le dikna hi ei zawr rawp hlak. Hi hi ei ram hmelhmang suksetu le ei society fase mektu a ni bawk. Mithiem hai chun, mihriem zawr thei chi hni a um a, chu laia pakhat chu  Sal, 
Sal hrim hrim chu mani nuom thu ni lova  thawluina hmanga man le zawr an ni hlak. Sal hrim hrim chun mani chunga thuneina an neinaw a, a neitu thu thuin a um hlak. Pahnina chu nuhmei inzawr (Nawchizawr) ei tihai hi an ni a, hieng hai hin chu anni thu le ditthlangna ngeiin sumdawngnain an inzaumna an zawr hlak ti hi a nih. Chuong laizinga mani inzaumna khawm thlakhla hlei thei lova, ‘an tling hnunga ka sawrna um khawm ni lo, sawr thei lai lai, fak thei lai lai fak el ding’ ti ngaituona nei mihriem ei pung pei a, ei  (vote) ei zawr sup sup el ta hi  chu a pawi takzet. Mani mimalin sawr kher naw inla khawm thuoitu tha ei thlang fuk chun nakie tienga ei ram le hnam thatna ding le ei sawr ding a nih ti ei hriet tlat a pawimaw.
    
Demcoracy ram India in khuo le tui tha tak ei nina anga hlutna a mi pek, ei chanvo pawimawna le ei inzaumna iengmalova ngaia, ei sukchingpen pei a ni chun ei ram danpui sukhmelhemtu chau ni lovin ami siemtu Pathien inzanawna le sukhmelhemtu ei nih ti hi ei hriet thar nuom a um. Vote zawr hin politician hai lungril a suksiet el chau ni lovin mihriem a mi suksiet a, sawrkar le ram a a faksiet bawk a nih. Hi lei hin mani dikna chanvo le inzaumna humhal tlat dinga fimkhur­in huoisen insuo ngam ei tiu. Thenkhat chun sung le kuo thil le mimal inditsakna fepuiin politics ei khelin vote ei thlak rawp hlak bawk. Hi khawm hi ei ram hmasawnna dinga thangmawbawk pakhat chu a nih.
    
Mi tam takin election iengma lova ngaia vote thlak ei inthlada hi vote hlutna ei hriet tawknaw lei a ni tlangpui awm ie. Rangkachak le lunghlu hai hi an hlutna ei hriet leiin chite khawm ei sik ner ner el an naw! Vote hi a hlutna hriechieng tak tak ni inla chu hiengang ngirhmun chaua hin ei um ring a um ta nawh. Mi tam takin an nei ve thei lo Vote ei nei hi ei vangneina a ni a, vote thlak chu democracy rama cheng ei nina anga ei chanvo le mawphurna a ni bawk. Vote hlutzie chu kum 1776­a America in English am German tawng hmang ding tia vote an lak naah vote pakhat chau leiin English (saptawng) ei ti an hmang a, Vote khat lei bawkin France rama lal rorelna (monarchy) chu mipui thlang rorelna (Republic) a hung ni a, vote khat lei bawkin khawvela insuotna le indona nasa tak intluntu Adolf Hitler kha Nazi hotu a thlang a nih.
    
Vote khat ei thlak lei hin ei mi ditlo candidate iengma lova ei inchan thei a, ei mi ditnaw hai  iengma lovin ei siem thei bawk. Chuleiin ei dikna chanvo, mawphurna le thuneina (vote) hmangin, ei ram siemthatna ding le hmasawnna dingin India ram khuo le tui tha ei nina angin mani vote thlak seng ei tiu.



Phu tâwk char Sawrkar!

No comments
~ LRS Puruolte
                   
Inthuruolna, tlawmngaina hlu,
Ringumna le varna,
Thlunglua tawnsawn ang tawnin,
Hmatieng pan zai rel rawh.
-  Pu L. Keivom

Joseph Marie, Comte De Maistre (April 1754 – Feb 1821) chun, “Hnam tinin an phu tawk char sawrkar an nei” a lo ti a. An dik hle awm ie. Chuong a lo nisi chun, mani ngirhmun hi chal dawm meua inngaituo chu a hun ta hle a nih. Mi hnam an inthang tuoltuol a, eini ruokchu ei tlum tiel tiel niin an lang. Political Party um ve sunhai hlak election tawmah an hming lamrik a ni phak chauh! Tulem hin chu an riva khawm hriet bek bek ding a um ta naw nisien a hawi! Mipuiin MP/MLA/MDC-a an thlanghai hlak chu inpak thei ding ngirhmunah an um naw lei khawm chu lo ni hlak ngei ding a na, a thlangtu mipui bawk kha a dem hrat tak an hung ni zui nawk el hlak! Election hung um nawk sien, an dem phier nenghai bawk kha an thlang nawk tho hlak! Mani indikna le inzaumna kengkaw ta nekin zawrsuma hmang deu vawng an ni deu tak tah in an lang! A mi tak lem deua inngaihaiin an man (an Rate) an suksang mei mei ni awm tak a nih. Hieng neka nawchizawrna nasa lem hi a um chuong di’m a ni?.

Hi sietna ruoma inthawka thuoisuoktu ding Thuoitu tha ram le hnam-in a mamaw tak zet. Chu hni chu Pathien kuoma mitin tawngtaina nei seng dinga dit a um bakah mani mimal sengah hotu tha nei ngei tumna tak tak lungril a intu nghet a tul. Ringna indikah, thudik zawmna ah, inthuruolna, inzawmkhawmna le inhmangaituona ramah thuoikir a um nawkna ding chun Mosie anga thuoitu tha ram le hnam-in a mamaw a nih. Chuchu vana inthawkin automatic-in hung tla naw tawp a tih. Thuoitu tha nei theina dinga kalbi hmasa tak chu inthuruolna le inzawmkhawmna a nih. Chu inpumkhatna tha hrat chun hotu tha hung chawi suok a ta, hotu thanawhai khawm peihawn bawk a tih. Pathien ringtuhai tading chun mihriemin an thaw thei chen an thaw bakah sunzawmtu le sukpuitling theitu chu Lalpa ei Pathien, Kum 105 lai hiel ei lo biek pa, ei Pathien, Pathien hring iengkim thawthei a nih, ti hi innghil naw inla nuom a um tak zet.

Ngaituona lungril, titna thang ngai lo le
Mani indikna huoi taka kengkawna hmunah;
Hrietna var a zalen-engthawlna hmunah;
Intibingna bang chite te’n khawvel,
A daidan darh nawna hmunah;
Thudik rilmu anka an inhlanna hmunah;
Beirakna chawnbanin sawl dawn lo a,
Famkimna ram tieng a ban zingna hmunah;
Lungvar, zo tui anga inthieng le fim chu,
Ching dan tium thlaler ram tawl vutpil lai,
An luong thamraltir nawna hmunah;
Ngaituona le thilthawah chunghnung zuol pei dinga,
Nangma’n lungril i thuoina hmunah;
Chu zalen-engthawlna vanram a chun aw Pa,
Kan ram hai ang thang raw se.

-  Rabindranath Tagore’s  Gitanjali No. 35
(Translated by L. Keivom)


Mizoram bags prestigious award

No comments
Aizawl, May 29 (PTI) Indian Society on Tobacco and Health, Mizoram Chapter, headed by Lal Riliani, wife of Chief Minister Lal Thanhawla and the Mizoram State Tobacco Control Society have bagged the prestigious World Health Organisation (WHO) award.

An official statement today said that the ISTH, Mizoram Chapter, and MSTCS won the Regional Director Appreciation Award of the 2015 World No Tobacco Day Awards for South East Asia Six Regions.

Riliani and Dr Jane R Ralte, Nodal Officer of the MSTCS left Mizoram for Delhi yesterday to receive the award, the statement added.

Hmasawnna Thar | 30 May, 2015

No comments

Saturday, May 30, 2015

Local: Headline
Congress in Election campaign an nei
Congress hi party det le party beltlak a nih­ O. Ibobi Singh, CM
Staff Reporter
CCPUR: District Congress Committee, CCPur chun zani May 29, 2015, 12:00Noon khan Peace Ground, Tuibuong, CCPur­ah District Level Congress  Workers Conference in connection with yearlong celebraton for 125th Birth Anniversary of Baba Saheb Dr BR Ambedkar­cum­ADC  Election campaign meeting, 2015 an buotsai. Hi huna hin Manipur Chief Minister O.Ibobi Singh le Dy. CM Gaikhanngam hai bakah Manipur­ Inner Lok Sabha MP Th. Meinya; Outer LS MP Thangso Baite; Ministers le MLAs hai khawm an hung thang a, Dr Chaltonlien Amo, Chairman HAC le Tipaimukh MLA ti lo chu CCPur District­a MLAs hai khawm an thang tawl. Saikawt A/C MLA Pu T.N. Haokip chun lawmlutna thucha hrilin CCPur district­a Congress candidate mi 7 hai inhmelhriettirna hun a hmang.
    
Hi huna CM O.Ibobi Singh in thu a hrilnaa chun, term hmasa anglo takin tukum MDC election­ah Congress chun harsatna chi tum tum a tuok leiin CCPur district ADC­ah candidate 7 chau an nei thei thu a hril a, hieng Congress candidate 7 hai tha taka vote tling an ni chun state sawrkarin mi 2 a nominate ding haileh chun Congress in MDC 9 nei an ta, sawrkar siemnaah ngirhmun pawimaw tak an chang phak tho ding a nih tiin a hril. Central sawrkar­a inthawk development fund chungthua Congress party demna le suk hmingsietna ding zawnga mipui hmaa intumna siem hai chu an sukchiengna (documents, exact amount) pe dingin an hriettir. Central­ah sawrkarna siemtu an inthleng zata party worker han Congress party suoksana party thar an zawm hlak chu thil inzakum a ni thu hrilin Congress chu party dang ang ni lovin party detindo le beltlak a nih tia hrilin Congress candidate hai lo vote seng dingin mipui hai a ngen.
    
Dy. CM Pu Gaikhangam chun, Democracy rama chun tharum insuona (violence) in hmun a neinaw a, mipui vau le sawisakin politics khel hlak hai sienkhawm hlawtling ngainaw ni hai, A san chu tuhma ang ni lovin tulai chu mipui hai thudika thi ngam khawpa huoisen an nita lei a nih tiin a hril.
         
MP. Thangso Baite chun, hmun tum tumah Congress Party hlawsam sienkhawm CCPur district­a candidate 7 hai an hlawtling chun Congress party a hlawtling ning a tih tiin a hril. Ngamthang Haokip chun, state sawrkar thangpuina lovin MDC/ADC a fe zonaw ding a ni leiin  lungril ngaituona thar neiin party candidate 7 hai vote tling dingin mipui hai a ngen. Health Minister Phungzathang Tonsing chun, Congress party that le thatnaw chu a sinthaw a en dingin mipu hai a ngen a, Congress mithmua chun ST/SC le minority a um naw a, mitin angkhatin a enkawl a nih tiin a hril.
    
T. Manga VAiphei, MLA, Henglep & Gen. Secy (Admn), MPCC in programme kharna a nei.

PS 71 a duty ding hai vawisun an suok ding
CCPUR: Vawisun hin Polling Stations 71­a duty ding polling personnels hai chun Tuithaphai suoksanin an duty­na hmun ding pan tawl an tih. Vawisuna suok ding hai chu 3­Henglep DCC hnuoia Polling station 16; 4­Chongkhojou DCC a Polling stations 13; 9­Ngazam DCC hnuoia Polling stations 11; 10­Tuivai DCC hnuoia Polling Stations 8; 11­Lungthul DCC a polling stations 14; 23­Muallum DCC hnuoia poling stations 6 le 24­Singnga DCC hnuoia Polling stations 11 haia duty ding polling personnel hai ning an tih.

Saikhawpui Award sem
CCPUR: Zani May 29, 2015, 6:30PM khan Saidan HYA Hall­ah 3rd Saikhawpui Inchuklai Award­cum­Felicitation programme­ 2015 hmang a nih. Hi huna hin Saidan khawsung mi tukum pawl 10 le pawl 12 pass thar hai lawmpuina le a thaw tha bik zuol categories 9 haiah lawmman sem a nih. Hiengang programme hi Lenruol Duoilo Val (LDV) football club Saidan in kum tina an huoihawt hlak a nih.

Drugs thuah Awareness
CCPUR: LRRC chun June 26, 2015 a inthawk khin thla 1 sung aw ding student hai lai Drugs (inruithei) thatnaw dan hrilhrietna (awareness) nei an tum a, hi le inzawm hin zani 2:00PM khan Dorcas Jubilee Guest House­ah Langsanglian, Secy. LRRC chun awareness hawngna neiin hi huna hin projector hmangin drugs chingzawngsak thatnawna documentary film insuo  a nih. LRRC chun khawpui sunga school tum tum haia awareness campaign an tum a nih.

AOD nuor han nuorna an tawpsan
CCPUR: Assam Oil Employees/Workers Union han an sinthaw chawlsana nuorna an nei chu tawpsanin sin an tan nawk ta niin Kim Joe  Gas Service official a inthawk ei thu dawngna chun a hril. May 29, 2015 a inthawk supply um lo dinga ti a ni a sienkhawm workers han an nuorna an chawlsan leiin nidang ang bawkin LPG Supply a hung thei nawk ta ding a nih.

Fund umnaw lei
CCPUR:  P. Tongthang Zou chun, SPA Fund 2013­14 sum hmanga km. 1 a sei Dorcas Road black topping thawa um chu fund indainaw leiin Bungmual khuo a lut zonaw niin a hril a, fund um hun huna sin sunzawm nawk a ni ding thu a hril.

Imphal:Headline
Battle of Imphal World War-II ursun taka inser a nih
IMPHAL: Second World War Imphal Campaign Foundation le Manipur Tourism Forum hai thangruola an huoihawtnain zanikhan Maibam Lotpa Ching, Nambol­h “Battle of Imphal World War­II/Battle of Red Hill AKA Point 2926” ursun taka inser a nih. Hi huna hin Manipur  CM O.Ibobi Singh khuollien, Takeshi Yagi, Ambassador of Japan to India Patrick Suckling; Australian High Commissioner to India; M. Prithviraj, Parliamentary Secretary (YAS & Tourism) hai chu Guest of honour le Dr Dhabili Singh, President, Manipur Tourism Forum functional President in an thang tawl.
    
O.Ibobi Singh in thu a hrilnaa chun, Indopui pahnina hun laia indona hmun humhim le cheibawl a pawimaw thu, hi indonaa lo thi tahai hrietzing le inza an tulzie, indona fields hai hi Manipur State sawrkarin tha taka cheibawl a nuom thu hai a hril. Tourist hmunpuia siem nisienla chu  India hmarsak biel mihai chau ni lovin khawvel pumpui huopa khuolzinmihai a hip hle ding a nih tiin O.Ibobi Singh chun a hril.
    
Khawvel Indopui pahnina zova inthawk Manipur­ah Law & Order a tha naw leiin Manipur­ah Japan in thatho takin kut a hung rawl thei naw a. Amiruokchu, law &Order bakah  political ngirhmun a hung tha deu leiin Japan sawrkar le India rama sin hung thaw Japanese Companies han thatho le phur takin Manipur state leh sin thawtlang tang an tih tiin Takeshi Yagi, Japanese Ambassador to India in hi huna thu a hrilna huna a hrillang.
            
Zanikhan Maibam Lotpa Ching a India Peace Memorial Complex­ah hrietzingna lungdaw le thingkak phun a ni bakah indonaa lo thi ta hai hrietzingna le inzanain par hai inhlan annih.

Pre ­Recorded Voice Message system hawng
IMPHAL: Police le Public inkara inlaichinna siem that le sukhrat zuolna dingin Imphal West Police Station­a City Police Station, Imphal ­ah L.M. Khaute, ADGP (Law & Order) in Pre­ Recorded Voice System a hawng. Hi system thar hmang hin 24x7 sungin tawnginringna 32 hamngin Imphal market sunga lamthe pawimaw 15 haiah Public announcement thaw thei a ni ta ding a nih tiin L.M. Khaute in hi huna thu a hrilna huna a hril.

CBSE Schools 5 KCP­MC(Liberation) in an Ban
IMPHAL: CBSE hnuoia Schools 5, Central Institute of Science, Keishamthong Hodam Leirak; Galaxy Senior Secondary School, Kwakeithel; Akash Institute of Arts &  Science; Ram Krishna Higher Secondary School, Kwakeithel le Ng. Mangi Higher Secondary School, Khurai  Chairenthong hai chun indiklo taka inchuknainhai sumdawngnaa an hmang lei le “Robot Underground Groups” hai leh inzawmna an nei leiin hun tiemchin um lovin KCP­MC (Liberation) chun a Bans tiin Lamchen Meitei, Secretary, Information & Publicity, KCP­MC (Liberation) chun thusuok a siem.

Byelection nei vat dingin an ngen
IMPHAL:  Tulai hnaia Manipur Assembly Speaker in Trinamool Congress MLAs 3 hai a disqualify le inzawmin Thangmeiband Kendra Development Organisation (TKDO) chun  Thangmeiband Constituency­a byelection nei vat dingin an ngen. Election nei vat a ninaw chun an biel sunga hmasawnna sin thawna a sukchawl pha ding a nih tiin TKDO Advisor Soram Bijoy chun zanita Manipur Press Club­a Press Conference huna a hril. Hi biela disqualify MLA hi Th. Joykishan a nih.

LMS Law College election June 1­ah
IMPHAL: LMS Law College Authority le LMS Law College students’ Union han zanikhan inbiekremna neia Memorandum of Understanding an ziek thei ta leiin nuorna an nei tum chu an thul tah. Inbiekremna an nei dungzuiin LMS Law College students Union election chu June 1, 2015 ah nei ning a tih.

Others:
Jayalalitha   RK Nagar A/C­ah a ngir ding
CHENNAI: AIADMK General Secretary le Tamil Nadu Chief Minister, J. Jayalalitha chu  June 27, 2015 a Radhakrishnan Nagar Assembly Constituency a byelection hung um dinga khin AIADMK ticket in a ngir ding a nih. Hi seat hi an party MLA P. Vetrivel in an CM J. Jayalalitha  ta dinga an ken a nih. P. Vetrivel hin inbanna a lo pek dai ta a nih. Tamil Nadu a MLAs 234 um lai AIADMK in MLAs 150 an nei a nih.

NSCN(K) Finance Secretary man
NEW DELHI: Assam Rifles thangpuinain May 28, 2015 khan National Investigation Agency (NIA) chun Dimapur, Nagaland­ah NSCN(K) Finance Secretary, Khekaho Rochill(34) chu lekha pawimaw, laptop le mobile phone leh an man niin NIA thusuok chun a hril. Rochill hi Court hmaah inlangtir a ni a, ni 10 sung Police custody­ah sie dingin a rel a, hi hun sung hin thu indawnna nei ning a tih.

Khawlum leiin mi 429 an thi belsa
HYDERABAD: Zani hmasa khan Andhra Pradesh le Telangana state haiah khawlum taluo tuorzo lovin mi 429 an thi belsa nawk leiin hieng state pahni haia khawlum tuorzo lova thi mi 1,774 an tling tah. Telangana ah May 28, 2015 khan mi 100 an thi belsa bakah Andhra Pradesh ah mi 329 an thi belsa niin ei thu dawngna chun a hril. Telangana state a thi mi 440 le Andhra Pradesh a thi mi 1,334 an tling ta a nih.

Mizoram in WHO Award a dawng
AIZAWL: Mizoram CM Lalthanhawla nuhmei Lalriliani inrawina hnuoia Indian Society on Tobacco and Health, Mizoram Chapter le Mizoram State Tobacco Society (MSTCS) hai chu World Health Organisation (WHO) Award, Regional Director Appreciation Award of the 2015 World No Tobacco Day Awards for South East Asia Six Regions inhlan an nih.

DRDO Chief tharin S. Christopher
NEW DELHI: Sawrkar thlungpui chun May 28, 2015 khan Defence Research & Development (DRDO) Chief dingin Aeronautical expert, S. Christopher a ruot. Chun, G.S. Reddy chu Scientific Adviser (SA) to Defence Minister Manohar Parrikar dingin a ruot. An term hi kum 2 sung ve ve ding a nih. Missile scientist Avinash Chander chu thla 4 liemtaa kha DRDO Chief a inthawka ban a ni leia DRDO sin hi a ruoka um a nih.

Methamphetamine mum 14,000 leh  mi 2 man
AIZAWL: May 27, 2015 khan Mizoram Police hnuoia Special Narcotics Cell han Lalrinzuala of  Zarkawt, Aizawl le Khawlhmingthanga of Tamu, Myanmar hai chu Aizawla Methamphetamine mum 14,000, Rs. 42 lakh manhu leh man an ni a, Narcotic Drugs and Psychotropic Substances Act, 1988 dungzuia case registered khum an nih tiin Lallianmawia, SP, CIP (Crime), Aizawl chun a hril.

Thla 12 sungin US Visa ngen mi 90,000 chuong
NEW DELHI: May 28, 2015 khan students Visa Day hmang a ni a. Hi ni ringawt hin US Embassy, Delhi, US Consulate General Chennai; Hyderabad, Kolkata le Mumbai haiah USA a lekha inchuk dinga US Visa hnina lekha (Visa application) pelut India mi students 4,000 lai an tling phak. Thla 12 liemta khan US Visa ngen chu mi 90,000 chuong an um tiin US Embassy chun a hril. Kum 2013­14 Academic Session sung khan Indian students 1,03,000 zetin US Institution of Higher Education­ah admission thaw an um. India mi, USA a lekha inchuka fe hai laia a tam lemin Engineering an inchuk a, a dawttu chu Computer Science a nih. USA a ramdangmi lekha hung inchuk rawn tak chu China a ni a, a dawttu chu India mihai an nih. Indian Student­hai chu USA a Universities le College hai ro an tling a, hieng rambung pahnia student han lekha ei inchuktlang hin hlawkna  nasa tak a mi pek a nih tiin US Ambassador to India  Richard Verma chun a hril.

Nuhmei Police Constable an khai hlum
NORTH LAKHMPUR: May 26, 2015 zingkar khan Assam Police hnuoia nuhmei constable Julie Devi (26) d/o Robin Sharma of Ghamora, North Lakhimpur, Assam chu a thawkna Laluk Police station compound sunga a chengna quarter No. 4 sungah Ceiling Fan thangsana inkhaihlum saa hmu a nih. A Diary a lekhaziek (suicide note) a maksana chun, a ngaizawngpa le an inkarah buoina an nei leia beidawnga inkhai hlum niin an lang tiin Police chun an hril. March thla khawm khan Khelmi Town Outpost, North Lakhimpur a Inspector­in­charge chu ama le ama  a lo inkhaihlum ta bawk. Thla 2 liemta sunga North Lakhimpur biela Police pahni anni le anni an inthat a vawihnina a nih.

Cabinet Secretar thar dingin P.K. Sinha
NEW DELHI: Sawrkar thlungpui chun Union Cabinet Secretary thar dingin Pradeep Kumar  Sinha (P.K. Sinha) a ruot. Ama hi Union Power Secretary sin chel lai, 1977 batch IAS Officer, Uttar Pradesh cadre a ni a, June 14, 2015 a inthawk kum 2 sung Union Cabinet Secretary sin hi a chel dinga nih. Tuta Union Cabinet Secretary Ajit Seth chu June 15, 2015 hin a sina inthawk a pension ta ding a nih.

Gujjars hnamhai kuomah sin le education 5%
JAIPUR: Rajasthan state a Gujjar Arakshan Sangarsh Samiti thuoitu le Rajasthan State sawrkar palai han inbiekremna an nei ta leiin Gujjar hnam han Rel le motor lampui an dangna chu an chawlsan tah. An inbiekremna dungzui chun Rajasthan State sawrkar hnuoia sawrkar sin ruok um hai le education tiengpangah Gujjars hnam hai ta ding bikin 100 ah 5 huol pek ding ti a nih. Hi seat reservation thawna ding hin Rajasthan Assembly Session nawkah Reservation Bill putlut le pasi ding ti a ni bawk.

China siem hriemhrei tam tak dapdawk
NAGPUR: Zani hmasa khan Nagpur­a Mominpura area­a general store police han an dapnaah China siem hriemhrei tam tak dapdawk le man a ni a, hi thua hin pasal pakhat mansa a nih tiin senior police inspector S. K.Mujawar chun reporter hai kuoma a hril. Hriemhrei dapdawka um hai lai hin Chemte bawm, sword sticks 5, chem/khukri le a dang dang Rs. 50,000 manhu a thang bakah dawr sunga inthawk Rs. 4.70 lakh dapdawk a ni bawk. Hieng thil hai le inzawma mana um chu Mohammad Naeem Abauddin Ansari (49) a ni a, hieng hriemhriei hai hi phalna nei lova a zawr an ni leia man le a chunga case siem khum a nih.

Assam­ah TLA cadre 2 man
MORIGAON: Zanikhan Meghalaya le inrina Morigaon district, Assam­ah Amsoi area­ah Tiwa Liberation Army (TLA) cadre 2 hai hai chu security Forces han an man. Hieng TLA cadre pahni hai hi Dimapur, Nagaland­a silai hmang dan training zo, ni 3 liemtaa kha Assam rama lut chau an nih tiin Police thusuok chun a hril. May 25, 2015 khan Morigaoin district­a Kumarkuchi hmuna TLA cadre 5 hai chu Rs. 70,000 leh man an lo ni ta  bawk. TLA hi thla 3 liemtaa kha indin chau an nih.

DG (News) DD dingin Veena Jain
NEW DELHI: ADG (News) AIR sin chel lai mek  Veena Jain chu Director General (News), Doordardhan dinga ruot a ni a, ama hin Information and Broadcasting Ministry for news and Social media ah Officer on special duty a chelsa bawk ding a nih. Ms Veena Jain hi DG, DD New­cum­OSD New Media & Social Media in I&B ministry a chel ding a nih. Tuta DG (News) Doordarshan chel lai mek chu Akshya Kumar Rout a nih. Ms Jain hi Sr. Administrative Grade officer IIS Group A a ni a, Selection Grade IIS Group A a inkaisangtir a nih.

A nauhai 2 turin a vai hlum, ama an khai hlum
NEW DELHI: Zanikhan Delhi­a Shakarpur area­a chun Software engineer Rahul nuhmei Neetu (30) chun a nauhai pahni Tanishk (5) le Reyan (2) hai Tur (poison)­a a vai hlum hnungin Ceiling fan thangsanin ama le ama an khai hlum. Ms Neetu in lekhaziek (suicide note) a maksan a chun, a pasal hin ngaizawng dang a nei leia hiengang thil hi a thaw niin a ziek. Hi thil tlung hi  Rahul a sinthaw zo in an lawi hnunga hrietsuoka  um a  nih.

Dharmendra operation thaw ding
MUMBAI: Veteran Bollywood star Dharmendra (79) chu a taksa chau le dar nat leiin May 27, 2015 khan Breach Candy Hospital ­ah admit le enkawl a nih. Dharmendra hi operation thaw a ni ding thu a nuhmei bollywood actress Hema Malini chun a hril. A hnunga operation thaw dingin Dharmendra hi zanikhan Breach Candy Hospital­a inthawk a suok. Ms Hema a fans hai chu lo tawngtaipek dingin a ngen.

Rahul Gandhi WB­ah an zin ding
KOLKATA: AICC Vice President Rahul Gandhi chu June 6, 2015 khin West Bengal ah inzin a tum. Mahatma Gandhi lim (statue) a inthawk Netaji Indoor Stadium chen kelawngin lawn a ta, hi zo hin Netaji Indoor Stadium­ah Public meeting um a ta, hi huna hin Rahul Gandhi in thu a hril ding a nih tiin Amitabha Chakrabarty, General Secretary, WBPC chun a hril.

Petrol man tona tak Punjab
CHANDIGARH: India rama petrol man tona tak chu Punjab a ni a, tulai hin litre khatah Rs. 75.85 a zawr a ni a, a dawttu chu Karnataka a ni a, litre khatah Rs. 72.94 a zawr a nih. Punjab state sawrkarin value added Tax (VAT) Rs. 32.1% a lak a, VAT la insang tak a ni a, a dawtu chu Karnataka niin VAT 31% a lak.

Ensinnain Kolkata­Dhaka inkarah Bus service
KOLKATA: Ensinna dingin June 1, 2015 khin Kolkata­Agartala­Dhaka hai inkarah passenger Bus infetir tan ning a tih tiin West Bengal Transport Secretary chun Tripura sawrkar an hriettir.  Tuhin Agartala­Dhaka le Kolkata­Dhaka inkarah Bus service hran a fe zing tho a nih. Agartala­Kolkata­ via Dhaka inkar hi km. 513 a hla a nih.

Antonio Banderas Award inhlan ding
LONDON: “Desperado” ti film changtu Spanish actor Antonio Banderas (54) chu July 18, 2015  a Marbella, Spain hmuna 2nd Premios Platino of Imberoamerican Cinema Awards semna huna  chawimawina (award) inhlan ning a tih. Thang 3 liemta sunga film tiengpanga a thaw hlawk leia Lifetime Achievement Award inhlan tum a nih.

Oxford University VC dingin nuhmei
LONDON: University of St. Andrews a Principal le Vice­Chancellor sin chel laizing Prof. Louise Richardson chu University of Oxford Vice Chancellor dinga ruot a nih. University upa tak, University of Oxford in nuhmei Vice Chancellor an neina hmasa tak ding a nih. Hi University hnuoia inchuk mi 26 zetin British Prime Minister sin an chel ta a nih. Kum 1871 daia inthawk ta khan hi University a hin India mihai khawm lekha an lo inchuk tan ta a nih. India PM hlui ve ve Indira Gandhi le Dr Manmohan Singh hai khawm kha hi University a lekha lo inchuk an nih. British PM, hi University a lekha lo inchuk tahai lai tuta an PM ni lai mek David Cameron, Tony Blair, Margaret hatcher, Herold Wilson le Eward Heath hai an thang.

Nepal­ah simkhawlei vawithum an hning
KATHMANDU: Zanikhan Nepal ah simkhawlei vawithum an hning nawk. Zingkar dar 12:37 le 5:20AM inkar khan richter scale 4 a hratin an hning bakah zing dar 8 vel khan richter scale 4.2 a hratin an hning bawk. April 25, 2015 a simkhawlei hrat taka an hning zova inthawka Nepal­a simkhawlei inhning hi vawi 287 zet a tling ta tiin National Seismological Centre, Kathmandu thusuok chun a hril.
--------------------------------------------------------------------------------------
VAWISUN THUPUI
Lalpa chu a hnai a, ienga khawm lunginzing naw ro. Iengkimah tawngtai le hniin lâwmthu hrilsa peiin in dithai chu Pathien kuomah inhriettirin u m lem raw se.  ­ Philippi 4:5­6

Editorial
Ram hamtha le vangnei ei nih

Mi invet bilinglet der ni lo, ngaituona lungril fim tak neihai chun ei ram, India el chau ni lovin khawvela rambung tum tuma thil tlung hai hi ei ngaituo hlak ring a um. Sik le sa fe dan a hung inthlak danglam a. Boruokin lum tieng a pan deu deu a, khawvel pumpuia sawrkar tinhai buoipui luoi luoi a hung ni tah. Amiruokchu, a sukre  le thunun dan an la ngaituo thei nawh. Tuta ang zinga global warming hi a fe pei chun, tuta inthawk kum 50 hnunga chun khawvel hi mihriem chengna tlak a la ni dim ti hi mithiem filawr ei tihai ngaituona sukbuoitu le an mangangna a nih. Hi lei hin hmathlir hla tak neihai ta ding chun um mei mei thei an ta naw a, ei thil tuokhai hmasuon dan ding an ngaituoin an dap ta char char el a nih.
    
India rama ngei khawm sik le sa infuk  naw leiin state thenkhatah khuo an thal a, state thenkhatah a hun lo taka ruo a sur nasat taluo leiin loneitu le huon neihai an loneina le an huon siemna haiah an hlawsam leiin beidawnga mani le mani inthat a zatel an um tah. Hi chau hi a la ni naw a, boruok lum taluo leia thi khawm mi 1700 chuong an tling tah. Natural Calimities leia ei ram le a mipui han ei tuok hi inhawi ei ti naw em em a, pawi khawm ei ti hle a, sienkhawm thaw thei ei nei si naw leiin ei en liem pei el chu a ni hi!
    
Manipur a ngei khawm simkhawlei an hning a, thlise a hrang a, tui a lien a, khuo khawm an thal ve hlak. Amiruokchu, hieng thil tlung hai leia thina tuok em ei la um nawh. Khaw inthal leia lo le huon nei thei der lovin ei um bawk nawh. India rama state danghai le natural calimities ei tuok hi chu a kar a hla hle a, Manipur ram le a sunga mi cheng han ei tuok hi chu nep takel a nih. Hi lei hin Manipur ram hi ei hang ngaituo chet chet chun, ram vangnei le hamtha ei nih an naw maw? State dang le ramdang hai neka ei vangneina le hamthatna hi a thar taka Pathien kuoma lawmthu hril mawl mawl dinghai  ei nih.
    
Indona, hri le hrai, natural calimities leia mi tam takin thina, hliemna, harsatna le buoina namenlo an tuok mek laia mani le mani siemfawm harsatna, buoina, inthatna, inthuoihmangna, thawluina hmanga pawisa inngen le inlakpekna, insuom le inrawk, inhlem le inelrelna, indem le invau, inkhuokhirna, bandh le blockade ei la thawzing hai hi a pawi bek bek a, ei ram le ei hnam tlaksietna a ni leiin bansan a hun ta takzet a nih. Mani le mani ei indo le ei inkal, ei indem le ei insuksiettuo sung hin chu inthanglien ngai nawng ei tih. Ei hmabak chu mihai sirde le hmusit a ni ding a nih.
    
Nepal ah simkhawlei inhning leiin mi 9,000 deuthaw an thi a, sangtel an hliem a, In, building le sakhuo bieknain sang tam tak a sukchim a. A ram mipui han harsatna hril ruol lo an tuok ti ei hriet. Ei rama khawm simkhawlei an hning a, sienkhawm siemtu Pathien zar chauin Nepal anga  nasain an hning hrat naw bakah thil tawkpawi em em a nei nawh. Hi lei hin Manipur ram le a mipuihai hi natural calamities lakah chun mi hamtha le mi vangnei ei nih.
            
Khawvel rambung tum tum, a bikin Muslim rambung le Africa khawmuolpui sunga buoina le mani le mani hnam sunga indona lei le inlak hran nuoma ralthuom chelektuhai leiin mi vaibelsie tel raltlanin rambung tum tumah an um pha mek a. Hienghai chan hi inhnar a um naw hle. Fak le dawn thua chau ni lovin, sil le bil, puonthuo le chengna ding nei lovin kawtthler le mihai bathlarah an khawsa tawl a, kutdaw khawm an tluk ta naw a, rimsi takel an nih. Hi thil hin mani le mani indo, inthat, inthuoihmang le tharum insuona a that nawzie chieng takin a tarlang. Ei ni rawi hin anni hai hi inchuknain hmang inla, mani le mani inthat, inthuoihmangna le tharum insuona hai min bansantirtuah inchang sienla nuom a um.


Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate