Responsive Ad Slot

Hmasawnna Thar | 28 February, 2015

No comments

Saturday, February 28, 2015

Hnam thil chi hran hran hai documenting thaw
CCPUR: National Institute of Design (NID) hmalaknain Feb. 27, 2015 khan Rochunga Bangla, Sielmat, CCPur-ah “Documenting the Textile Traditions of the Northeastern States of India” ti thupui hmangin hnam thil chi hran hran hai study neiin documenting thaw a nih. NID a inthawk Mr.Arnab Senapati, Designer (Research); Ms.Amishi Vadgama, Assoc. Designer (Research); Ms.Samridhi Thapliyal, Assoc. Designer (Videography) le Ms.Laldintluangi Tochhawng, Assoc. Designer (Photography) hai an thang a. Ei hnam sunga inthawk Rev.Dr Rochunga Pudaite, Founder President, Bibles for the World le Hmar Art & Culture Society haiin an uop. Hi huna hnam thil pawimaw tak tak documenting thaw thei dinga hma lo latu chu Pi Lawm Pudaite le Pi Buonzamawi hai an ni a. NID hai hin Churachandpur sunga hnam tum tum documenting la thaw pei an tih. Zan huna khawm NID le Art & Culture hai hi inpawltlangna an nei. (Alan Famhoite)


Manipur-ah Lecturers 1682 an um: M. Okendro
Churachandpur-ah lecturers 97 an um
IMPHAL: 10th Manipur Assembly 10th session fe mekah Education Minister M. Okendro chun, Manipura Government Colleges 28 haiah partime lecturers hai thangin Lecturers 1682 an um a, hienghai laia lecturers ( regulars le partime) 318 chu Hill distict haia thawk an nih tiin Ukhrul A/C MLA Samuel Risom indawnna dawnin zanikhan Manipur Assembly- a a hril.

Hill district haia lecturer an tlawm nasan chu Government Colelges 28 um laia 7 chau Hill district-a um an ni lei a nih tiin M. Okendro Singh chun a hril a. Hill district haia Lecturers 318 hai laia 67 hai chu Churachandpur College le 30 hai chu Lamka College a thawk an ni a; United College, Chandel ah 68; Tamenglong College, Tamenglong-ah 33 le Pettigrew College, Ukhrul-ah lecturers 38 an um. Presidency College, Motbung-ah lecturers 66 le Hill College, Tadubi- ah lecturers 16 an um. Hill districts haia lecturer tlawm nasan dang nawk chu Hill College, Tamenglong College le Lamka College haia Arts Stream chau a um lei le hill districts haia Govt. Colleges haiah Commerce stream a um naw lei a nih tiin M. Okendro Singh chun a hril bawk. Manipur state sung khawlai hmuna khawm Model Primary School building bawl a la ni nawh tiin Samuel Risom indawnna a dawn bawk.

Samuel Risom indawnna dawnin Social Welfare Minister AK Mirabai chun, kum 2012-13 khan Old Age Pension Forms 17,000 sem a ni a, sienkhawm 2013-14 le 2014-15 a chun Form sem a ni nawh tiin a hril.


DM students han thil tam tak an suksiet
IMPHAL: DM College Students Union helna nei mek hai chun zanita an college lampui siemtha dinga Joint Director, Education (U) le Commissioner College campus a tlung intak leiin zani 11:40AM vel khan College a Engineering Cell-a computer room an suosam bakah tuola innghat cars hai suksiein administration room an suosam bawk. Joint Director hi a hmun tlung dinga ti minutes 45 pel hnungin a tlung hau a nih. Zani hmasaa an inbiekna dungzuiin Jt. Director hi dar 11 a tlung ding le lampui siemna sin tan nghal dinga ti niin L. Sanatomba, General Secy. DM College Jt. Student union chun a hril. Joint Director in ni 45 sunga lampui siemna zo hman dinga a tiem leiin iemanichena dingin nuorna la chawlsan hri a ni thu hrilin student hai chu zinga inthawk class kai tan dingin a ngen. Ni 45 sunga sin zo a ninaw chun helna tan nawk a ni ding thu a hril.


VDF 12 lakna dinga Viva Voce nei
CCPUR: Manipur Police Department hnuoia Churachandpur district-a Police hai thangpuitu ding Village Defence Force (VDF) post 12 lakna dinga Viva Voce zanikhan SP Office, CCPurah nei a nih. VDF 12 lakna dinga PET zani hmasaa neia khan mi 182 an thang a, hieng hai hi Viva Voce thaw nawk vawng an ni ding a nih. Zanita la thang phak lo hai vawisun hin Viva Voce thaw ning a tih. PET le Viva Voce a candidate hai mark chu Police Headquarters-ah thawn ning a ta, Police HQ in approval a hung thaw angin merit basis-a VDF post 12 hi lak ning a tih tiin K. Kabib, IPS, SP, CCPur chun a hril.


Ui le Mengte 1.5 lakh damdawi kap a ni tah
IMPHAL: Veterinary and Animal Husbandary Minister Govindas Konthoujam chun, January 13, 2015 a inthawk February 24, 2015 inkar sung khan Vety department chun Rabies natna laka himna dingin Ui le mengte 1,15,580 damdawi kap an nitah tiin MLA Shyam Kumar indawnna dawnin zanikhan Assembly- ah a hril. Damdawi kapa um hai laia 1,15,220 chu ui an ni a, a dang 360 hai chu Mengte an nih tiin a hril. Districts 9 le Sub-divisions pathum Jiribam, Moreh le Kangpokpi haiah Rapid Action Team indin a ni a, damdawi le a tul ang ang pek an ni a, hi natna control zo hmak a ni  hma po sin thaw zawm pei an tih tiin Govindas chun a hril bawk.


ZUF cadre pakhat mipuiin an vuok hlum
IMPHAL: Februarty 26 le 27, 2015 inkar zan khan Nungba hmuna ZUF cadre pakhat chu mipui lungsenin an vuok hlum. Vuok hluma um ZUF cadre Gaijangam s/o Boby of Rongkhung hin Nungba hmuna nuhmei pakhat Guichingliu (44) w/o (L) Lungeipou of Mukti Village, Nungba chu silaiin a kap hliem a, chu lungsena Gaigangam hi mipui in an vuok hlum nia hril a nih. Ms Guichingliu hi a dar-ah a hliem a, tuhin RIMS Hospital, Imphal-ah enkawl mek a nih.


Thawktu pension hai inthlana an nei
CCPUR: District Council/ADC, CCPur staff hai chun zani 11:00AM khan Mr Langkhanpau Guite, Chairman, ADCC inrawinain an thawktu chanpui pension ding hai inthlana hun an hmang. Thawktu pension an inthla hai chu- Chongneikim, AO; T. Kiran Kumar Inspector of School; Lalpekthangi, UDC le Lalneithar Peon hai an ni a, inthlanain Belpui pakhat seng an pek.


Ui le Mengte 1.5 lakh damdawi kap a ni tah
IMPHAL: Veterinary and Animal Husbandary Minister Govindas Konthoujam chun, January 13, 2015 a inthawk February 24, 2015 inkar sung khan Vety department chun Rabies natna laka himna dingin Ui le mengte 1,15,580 damdawi kap an nitah tiin MLA Shyam Kumar indawnna dawnin zanikhan Assembly- ah a hril. Damdawi kappa um hai laia 1,15,220 chu ui an ni a, a dang 360 hai chu Mengte an nih tiin a hril. Districts 9 le Sub-divisions pathum Jiribam, Moreh le Kangpokpi haiah Rapid Action Team indin a ni a, damdawi le a tul ang ang pek an ni a, hi natna control zo hmak a ni hma po sin thaw zawm pei an tih tiin Govindas chun a hril bawk.


MGNREGA Congress hlawsamna lungphun, fe pei a tih: Modi
NEW DELHI: Parliament Joint session-a President thuhril zanita Lok Sabha hmuna Motion of Thanks hriltlangna huna PM Narendra Modi chun Opposition hai chu Land Acquisition Bill thlawp dingin a hril a, loneitu hai hmakhuo ngainain a sawrkar chun thurawn tha hai lak an pei zing a, loneitu hai ta dinga thil tha lo a ni chun sawrkarin siem danglam an pei zing a nih tiin a hril. Tu khawmin sakhuona leiin midang thlier hran theina right a nei nawh, ka sawrkar sakhuo chu, a hmasa takah India, ka sawrkar sakhuo bu chu ‘Indian Constitution’, kan tawngtaina chu mitin ta ding ti a nih tiin a hril a. Ka sawrkar chunk an hmaa sawrkarna cheltu hmasa hai kuthnung inthielfai tumin hma a lak a nih tiin a hril a. MGNREGS chu Congress hlawsamna lungphun a ni leiin fe pei a tih tiin a hril.


CCTV hai sukhring nawk tum a nih: Gaikhangam
IMPHAL: Dy. CM Gaikhangam chun, Imphal khawpui sunga Closed-circuit television (CCTV) inbuna um hai chu sukhring nawk tumin sawrkarin hma a lak mek a, solar power backup hmangsa tum a ni a, chu thila ding chun e-tender insuo vat ni tang a tih. Manipur Police department chun Bangalore based M/s Meltronics Systemtech le thangrolin kum 5 liemta khan Imphal khawpui sung hmun tum tumah CCTV cameras 155 inbun a ni a, sienkhawm a tam lem chu a function ta nawh tiin a hril bawk.


Forest dept ah post ruok 432
IMPHAL: Forest Department a chun sanction post 1210 um lai tuhin staff 778 an um mek a, forest guards 150 thangin forest department ah post ruok 432 a um mek tiin zanikhan forest minister Th Debendra chun Assembly-ah a hril.


NSCN(IM) le NSCN(K) hai an inkaptuo
IMPHAL: Zani zing dar 10 vel khan Tamenglong district- a Kompan an ti hmuna NSCN(IM) le NSCN(K) helpawl hai minutes 10 vel an inkaptuo a, sienkhawm thi le hliemna tuok an um nawh tiin ei thu dawngna chun a hril.


KLO helpawl 5 an inpe
GUWAHATI: Zani hmasa zan khan Kokrajhar districtah Kamatapur Liberation Organisation (KLO) cadre 5 hai chu ralthuom leh an inpe niin IGP LR Bishnoi chun a hril. KLO inpe hai lai hin an secretary Hareswar alias Lal Deka le self-styled commander 1st bn. Tiranga hai khawm an thang a, anni pahni hi Assam Police han luman Rs. 5 lakh neia an lo puong tah an nih.


ZEO a pension ta ding
CCPUR: Mr Lalsanglien, ZEO, CCPur le thawktu iemanizat chu an pension ta ding a ni a. ZEO, CCPur Staff hai chun March 2, 2015, 2:00PM khin inthlana nei an tih.


State Level Chapchar Kut 2015
CCPUR: Young Mizo Association (YMA), Chiengkawn Branch huoihawtnain hungtlung ding March 6, 2015 khin Chiengkawnpang Community Hall-ah 3rd State Level Chapchar K<t, 2015 hmang ning a tih. Cultural pogramme-ah Pu Neithang Mate, Member, ADC, CCPur khuollienin thang a ta, T. Kammuanlal, MCS, Asst. Commissioner, CCPur le CV Duhawma, Vice President, GYMA(M) hai guest of honour le functional president in thang an tih. Chapchar night hunah Pu Genneikhup Vaiphei, EM, ADCC; S. Thienlaljoy Gangte, MCS, SDO, CCPur le ST Solomon, Chief of Chiengkawnpang hai chu chief guest, guest of honour le functional president in thang an tih.


Talent Search/Merit Scholarship result puong
CCPUR: Kum 2014-a Class X inchuklai hai ta dinga State Level National Talent Search Examination (SLNTSE); Class IX hai ta dinga State Talent Search le Class VIII inchuklaihai ta dinga National Means-cum-Merit Scholarship Exam neia um result puong a nitah. Result hi ZEO CCPur Office-ah en thei dinga tar a nih.


Helpawl hai inbiekpui ni tanaw nih: MHA
NEW DELHI: Ministry of Home Affairs (MHA) chun, helpawl tum tum tharum hmanga che hai chu tharum hmangna tawpsana sawrkar inbiekpui dinga fielin hun tam tawk pek an nita a, tuta inthawk chun sawrkar thlungpuiin helpawl a tu pawl khawm inbiekpui tan aw nih tiin a hril nawn nawk. Tuta ceasefire neipui mek helpawl hai chu an harsatna hai chingfel vat a ni theina dinga hma lak a ni ding thu a hril. Paresh Baruah inrawi ULFA (Independent) khawm inbiekpui dinga lampui dap ni tanaw nih tiin MHA thusuok chun a hril.

Union minister of state for Home Affairs Kiren Rijiju chun, kum 1998 a inthawk khan NE ah surrender-cumrehabilitation a pek tan a. Hi scheme hnuoia hin helpawl inpe hai one time grant/money Rs. 1.5 lakh seng, monthly stipend/remuneration cadre pakhatah Rs. 3500 pei le ralthuom peklut hai khawm incentives pek an nih.

Manipur a chun special surrender-cum-rehabilitation scheme, 2012 dungzuiin helpawl inpe hai one time grant/money Rs. 2.5 lakh le remuneration cadre pakhatah thla tin Rs. 4000/- pei pek an ni a, NE-a stipend/remuneration a dingin financial year 2013-14 khan Rs 15.55 crore released a nih tiin zani hmasa khan Rajya Sabha hmuna a hril.


Zoramthangam in Bangkok a pan
AIZAWL: Myanmar helpawl groups 17 haia palai hai le inbieknaa thang dingin Mizoram Chief Minister Zoramthanga chun zanikhan Bangkok a pan. Zoramthanga hin Feb. 26, 2015 khan Aizawl- a inthawk Kolkata a pan a, zanikhan Kolkata suoksanin Bangkok a pan nawk a nih. Myanmar helpawl inbieknaa thang ding hai lai hin Kachin, Karen, Chin, Wa le Arakanese le helpawl group dang danga hai an thang. Zoramthanga hin January thla khawm khan Myanmar helpawl group tum tuma thuoituhai Yangon le Bangkok haia a lo inhmupui ta bawk.


Justice Roy in SC judge dingin
NEW DELHI: Justice Amitava Roy chun zanikhan Supreme Court Judge dingin sesamna a nei. Justice Roy hi Orissa High Court-a Chief Justice ni lai mek a ni a, ama le hin Supreme Court chun Judges 29 a nei na a ni a, a term chu kum 3 sung ning a tih. Supreme Court-a Judges um ding zat chu 31 a nih.


Election Commission in NERPAP a tan ding
New Delhi: Election Commission chun March 3, 2015 a inthawk August 15, 2015 inkar sung khin National Electoral Roll Purification and Authentication Programme (NERPAP) tan a tum thu Chief Election Commissioner (CEC) HS Brahma chun a hril. Hi thil hi Electoral roll a thil fel lo le duplicate hai sukbona dinga thaw tum a nih. Hi NERPAP thiltum tak chu Electoral Phto I Card le Aadhar Card number tlungzawm a nih. Kum la hung um pei dingah internet fethlenga vote thlak thei dan a la hung um el thei a, chu dinga pawimaw chu electoral roll ‘error free’ a siem a nih tiin Brahma chun a hril. Hieng laizing hin Law minister DV Sadananda Gowda chun, internet voting introduce tumna a um nawh tiin zani hmasa khan Lok Sabha ah a hril.


EDITORIAL:
Global Warming; Thing le ruo humhal
Khawvela boruok sik le sa chu nasa takin an thlakdanglam (Climate Change) zing a, boruok lumna (Global Warming) khawm a kum telin a zuol pei a nih ti chu ei hriet seng ring a um. Khawvela boruok sik le sa inthlakdanglamna le lumna nasa taka hung pung mek hi ienglei dang a ninaw a, a sunga cheng han boruok pawrche ei siem rawn lei, ei rama thing le ruo hai humhal tumna neka ei suk chereu pei lei a nih. Hi Climate Change le Global Warming hai lei hin khawpui haia chau ni lovin ei chengna tlangram kilkhawr taka hai khawm a kakhawk ei tuor tan mek a nih. Ni danga ruosur huna a sur tanaw a, ruotui ei hmu tlawm pei leiin loneitu hai le tui dawn ding thuah harsatna nasa tak ei tuok tan mek a nih.

Khawvela lumna hung zuol pei nasan hi mithiem hai chun Greenhouse effect lei a nih tiin an hril. A umzie chu, Darthlalang In (Greenhouse), a sunga thlai chingna hmun chu darthlalang a ni angin nisa zungzamin a sun tlang thei a, In sunga a fe tlang hnungin nisa zung chun darthlalang chu khaw tlangin van boruokah an khaw suok nawk hlak a, a then ruok chun darthlalang khaw tlang zo lovin a sunga chun a chamsawng a, chu chun in sunga boruok a suk lum hlak. Chuongang tho chun, nisa zungzam in hnuoi a hung em a, chu nisa zung chun boruok bal leia van boruok tieng inkhaw let thei ta lova a chambang a tam lei/ boruok bal (greenhouse gas) lei a nih.

Khawvel in hma a sawn pei a, mihriem han ei mamaw thil chi tum tum siem suokna le thawna dingin boruok thalo le pawrche pesuoktu ding Industry, factory hai a hung pung pei a. Chuong factory le industry han boruok thalo an phusuok hai bakah motor khu hai chu khawvela boruok sukbaltu, greenhouse gas siemtu an hung nita a nih. Eini lai khawm a kum tela boruok a lum pei el hi ienglei dang a ninaw a, motor khu le boruok sukbal theitu ding thil khu ei siemsuok rawn deu deu a. Boruok tha siemtu thing le ruo hai ei suk chereu a, ei raw hmang nasa lei a nih. Hla phuoktu’n ‘Kan tlangram mawi hring dum dur hi’ tia a lo phuok khawm kha tulaia ding chun ei rama thing le ruo hring dum dur hmu ding a um tanaw a, ei nghatna tieng tieng a kawlin a kawl vek vuk vawng el ta a nih. Mi tam tak chun thing le ruo satthluk mei mei, a san um mang lova ram raw mei mei hi ei la ching khawp el a. Hi thil hin ei chengna khawvel boruok sik le saah nghawng nasa tak a nei thei a nih ei la hriet tawknaw lei khawm a ni el thei.

Khawvel boruok lumna hung zuol pei hin vur a suktui a, chu thil chun tuifinfiet tui sukpungin khawmuol a hung chim lien pei a, dei huna dei rak, a lum huna lum taluo ringawt (extreme weather/climate) bakah tuilien le khuo inthal le boruok sik le sa pangngai taka a fenaw leia lo le thlai ching dan chen hung sukbuoi pei a ta, hmun thenkhatah ,tui thua harsatna nasa tak ei tuok lain hmun thenkhata chun tuilien le natna hri chi dang dang hai a hung pung deu deu ding ti chu mithiem hai lo hmulawk dan a ni a, ei tawng mek bawk a nih. Thing le ruo hai satthluk a, ei ram ei sukpawn pei hin eini lai khawm fak le dawn zawngna le khawtlangnun nasa tak in a sukbuoi mek a, lo nei le thlai ching dan thlakdanglam annawleh hmun danga insawn pei dam a la hung tul pei ding a nih.

Hiengang thil khawvelin a hmasawn mek hi midang, ramdang le sawrkar intum el ding a ninaw a, mani khawmin mawphurna ei nei ve a nih ti hrie a, mani theina zawn sengah hma lak a tul. Khawvela lum hi zuol pei sienkhawm, ei harsuok a, hma ei lak a ni phawt chun boruok le sik le sa inhawitak neia um thei ei nih. Khawvel lumna le boruok sik le sa inthlakdanglam hrat lei hin ei chengna khawvel hi chengna tlak lova la hung inchang el thei ding a nih ti hriein khawvela mithiem hai chun ei khawvel humhimna dinga theitawpa hma la tlang dingin thuthlung an siem a. World Wide Fund for Nature (WWF) hmalaknain kum 2007 khan Australia ram khawpui Sydney a chun khawvel humhimna dingin darkar khat sung ‘Earth hour” hmangin electric meivar popo sukthim le power hmanga sinthaw khawl popo khawm inchawltir an nih. Hi Earth Hour hmang hi khawvel rambung tum tuma hung insukhmu pein khawvel rambung tum tin deuthaw chun ‘Earth Hour’ hi an hung hmang ta pei a nih. Earth Hour hi a tlangpuiin March thla velah hmang deu tak a ni hlak. Earth Hour thiltum chu, khawvel sanhimna dinga ei thaw thei tawk, darkar khat sung khawvel boruok sukpawrche theitu thil suktlawm a, boruok sik le sa humhimna dinga darkar khat sung electric power sukthim chu a nih.



Eini laia ding chun Earth Hour hi hmang hranpa ngai kher lova inthim zing zing ei ni a, hmang a tul hran nawh ei lo ti a ni thei. Chu laizing chun khawvel sik le sa humhimna dingin thil danga thaw thei tam tak ei nei hai hrie thar a, ei khawvel sietna ding laka sanhimna dinga lungril thar, ngaituona thar put a, thing le ruo hai humhal nachang ei hung hriet pei nuom a um.



Hnam thil chi hran hran hai documenting thaw

No comments
- Alan Famhoite

CCpur, February 28, 2015: February 27 khan Rochunga Bangla ah National Institute of Design (NID) hmalakna hnuoia “Documenting the Textile Traditions of the Northeastern States of India” ti thupuia hmangin Hnam thil chi hran hran hai study neiin documenting thaw a nih. NID a’nthawk Mr.Arnab Senapati, Designer (Research); Ms.Amishi Vadgama, Assoc. Designer (Research); Ms.Samridhi Thapliyal, Assoc. Designer (Videography) le  Ms.Laldintluangi Tochhawng, Assoc. Designer (Photography) hai an thang a. Ei hnam sunga inthawk Rev.Dr Rochunga Pudaite, Founder President, Bibles for the World le Hmar Art & Culture Society haiin an uop.


Hi huna hnam thil pawimaw tak tak documenting thaw thei dinga hma lo latu chu Pi Lawm Pudaite le Pi Buonzamawi, Isaac Sinate, Deborah Sinate hai an ni a. NID hai hin Churachandpur sunga hnam tum tum documenting la thaw pei an tih. Zan huna khawm NID le Art & Culture hai hi inpawltlangna an nei.

NC Hills Autonomous Council țhuoitu hai le Union Minister.

No comments
Haflong/New Delhi, February 28,2015: Pu Ngamrothang Chairman NCHAC le Pu Debojeet Thoasen Chief Execitive Member, NCHAC in rawina hnuoi in EM iemani zat hai chun Union Minister 2 chu New Delhi ah an inhmupui.


23rd February khan Union Minister Agriculture Sri Radha Mohan Singh inhmupui ani a Dima Hasao District ah organic farming thaw dan ding le Agriculture scheme chi hrang hrang laklut dan ding hrilthlangpui a nih.

Sri Nitin Gadkari Union Minister of Transport Highway chu 25 Feb. khan inhmupui nawk ani a, Jatinga to Haflong kar lampui (NH) siemzo vat dan ding hril pui anih. Chun Boro Muolkoi(Silchar le Haflong kar a Hmar khuo) le Haflong kar khom lampui (NH) siemțhatna dan ding hril pui ani bawk. Minister pahni hai hin an thei tawp suo ding in an hril.

Source& Pic: Thanga Khawbung Rav

Hmasawnna Thar | 27 February, 2015

No comments
Election le Pension hai inthlana an nei
CCPUR: Churachandpur District Nurses Association (CDNA) chun zani 11:00AM khan Synod Hall, IB Road, CCPur-ah General Assembly & Election-cum-Farewell programme of Pensioners’ hun an hmang. Hi huna hin an member pension Nempi Vaiphei, Staff Nurse (SN); Khawlzaniang, SN; S.Chingnu, SN; Zokhumi, PHN; Lamtinkim, ANM; Nengching,  ANM; Ningkhovung, ANM; Tingneikim, ANM; Tlanglawmkim, ANM; Zotuokim, ANM le Lolienkim, ANM hai inthlana neiin Belpui pakhat seng an inhlan 

Kum 2015-17 sunga CDNA Office Bearer (OB) dingin mi 15- Chingkhovung S/N Retd. ;
Chinggohniang S/N, L. Nenem ANM, Nianghtinhoih S/N, Ningkhovung S/N; P.J. pary ANM, T. Chinzaniang Matron; Zokhumi, FHS; Beauhlalane ANM, Chalsiam S/N; Hekim Guite S/N retd.; Lydia Niangpi ANM; Nengvung S/N retd. Sangthuam S/N; Tunkhansong S/N retd hai an thlang.


Sawrkarin teacher post 3086 ruok hai hruk bit a tum; Hill dists. a Devpt. sin thawna UC le thlalak sawrkar thlungpui kuoma thawn a ni tah - Gaikhangam
IMPHAL: Manipur Assembly Budget Session fe mekah Education Minister Moirangthem Okendro Singh chun, Manipur-ah tuhin teachers 15983 an um mek a, tuhin teachers post 3086 a ruok a, hieng
post ruok hai hluosiptu ding teacher lak dingin state sawrkar chun lampui a dap mek a nih tiin Andro A/C MLA Th. Shyamkumar indawnna dawnin zanikhan Manipur Assembly-ah a hril. 

Tuchen hin Manipur state pumpuiah Sarva Siksha Abhiyan (SSA) le Rashtriya Madhyamik Shiksha Abhiyan (RMSA) hnuoia teachers 3276 hai appointment pek an nita a, SSA hnuoia teachers 52 le RMSA hnuoia 14 hai chu Schedule Caste category hnuia appointment pek an nih. Amiruokchu, SSA le RMSA hnuoia teachers hai department danga sawr an ni naw a, district tina Zonal Education Offic haia attached an ni a, school bawla um hai zo an ni huna an thawkna ding hmun senga tir ning an tih tiin M. Okendro chun a hril.

Thlalak le Utilization certificate pek theinaw leiin 13th Finance Commission hnuoia hill district a ding fund kansel a um tia intumna um thua MLA Shyamkumar indawnna dawnin Dy. CM le Tribal Affairs and Hills in-charge ni bawk Pu Gaikhangam chun, Hill districts haia development sinthawna dingin 13th Finance Commission hnuoia sawkar thlungpui chun final instalment a hung release theina dingin Utilization Certificate le thlalak thawn a ni tah. Hill districts haia development sinthawna dinga 13th Finance Commission hnuoia centre in sum a hung sanction chu Rs. 51 crore a nih tiin Pu Gaikhangam chun a hril a. 

13th Finance Commission hnuoia hill district haia development sin thawna dinga fund sanction- a um hai hi instalment vawi 4 a hung released ding a ni a. Instalments 3 hai chu hung released le sin khawm tha taka thaw a ni a, final instalment Rs. 12.75 crore hung release na dingin concerned department han UC le thlalak Februarty 19, 2015 khan sawrkar thlungpui kuoma an peklut ta a, fund lapse a um nawh. Centre in hung release vat tang a tih tiin Gaikhangam chun a hril.


Railway Budget phar a nih
NEW DELHI: Railway Minister Suresh Prabhu chun Mr Narendra Modi sawrkara full-fledged Rail Budget 2015-16 hmasatak chu zanikh Parliament-ah a phar. Railway budget phar a hin Rel chuongman sukpung a ninaw a, Rel-a chuong hai a bikin nuhmei hai himna ding; infrastructure sukchangkang ding; Rel station le Rel fai le thienghlimna dingin Swachh Rail Swachh Bharat Abhiya hnuoia department thar siem
dinga rawtna; Railways privatization thaw lo ding; Network DFC le electrification thangin network decogestion a dingin Rs. 1,99,320 crore; network expansion a dingin Rs. 1,93,000 crore, national project (North Eastern and Kashmir Connectivity project) a dingin Rs. 39000 crore le him lem na dinga thil tul hai thawna dingin Rs. 1,27,000 crore hmang ding; Information technology/research a dingin Rs. 5000 crore; locomotics, coaches, wagons production and maintenance a dingin Rs. 1,02,000 crore le a dang dang haia kum 5 sunga hmang dingin 8.5 lakh crore siem a ni thu a hril

Vuongnaa hmang vaccum toilet le bio toilets siem ding, nuhmeihai himna dingin coaches thlangbik haia surveillance cameras le ladies compartments siem ding, Rel tickets ni 120 hmaa inthawk booking thei ding; station tam lema Wi- Fi le train compartments haia mobile phone charging theina facilities sie ding ti hai railway budget a hin a thang. Rel chuongman sukpung ninaw sienkhawm thil phur man hieng- Cement, coal, iron & steel, grains & pulses, urea, groundnut oil, LPG le kerosene phurman hai chu 2.7 per cent, 6.3 per cent, 0.8 per cent, 10 per cent, 10 per cent, 2.1 per cent, 0.8 per cent le 0.8 per cent haia sukpung dingin rawtna a siem. Sienkhawm limestone, dolomite & manganese le speed diesel oil hai phur man chu 0.3% le 1% haiin a sukhnuoi thung.

WPF inrawinain tawngtairuolna
CCPUR: Hungtlung ding Februarty 28, 2015 (Inrinni) 10:00AM-2:00PM inkar sung khin Women Prayer Fellowship, Churachandpur hmalaknain Public Ground, CCPur-ah ei rama suolna pung pei le ei rama hartharna a tlung theina dinga tawng- tairuolna hun hmang ning a tih. Hi huna thang ding hin Secretary, Women Prayer Fellowship, CCPur chun mitin fielna a siem. Hi programme hmangnaa hin Pu Lunminthang Haokip, IAS, DC, CCPur khawmin thuhril tawi hun hmang bawk a tih.

Experts han Manipur Security ngirhmun
IMPHAL: Member 5 umna Expert team- BL Vohara (IPS, Retd); AK Mago (IAS, Retd); BS Lamba (IAS, Retd); Kishalay Bhattacharjee, Journalist le Dr M Amarjeet Singh, Associate Professor, Jamia Millia Islamia hai chu March 1, 2015 khin New Delhi-a inthawk Imphal hung tlung an ta, Manipur security ngirhmun study thawng an tih. Expert team hin Manipur CM O.Ibobi Singh, Chief Secretary P.C. Lawmkunga; GOC Leimakhong hai khawm inhmupuiin Manipur- a law & Order ngirhmun hrilpui an tih. Anni bakah hin entrepreneurs, senior journalists, teachers, sports, cultural groups le civil society leader hai khawm inhmupui an tih tiin Jt. Secretary (Home),Govt. Of Manipur thusuok chun a hril.


Demands 49 passed
IMPHAL: Manipur Assembly chun zanikhan Department tum tum sum hmang ding Supplementary Demands for Grants 2014-15 an passed. Demands passed-a um hai lai State Legislature Rs. 3,10,31,000; Secretariat Rs.1,10,24,000; Land Revenue, Stamps and Registration and District Administration Rs. 3,27,98,000; Finance Department Rs. 81,71,51,000; Medical, Health and Family Welfare Services Rs. 282,40,00,000 hai a thangsa.

HPC(D) Assam Region in Tri-partite Talk an nei
GUWAHATI: Feb. 19, 2015 nia inbiekna nei dinga lekha hmu dungzuiin Feb. 20, 2015 khan HPC (D) Assam Region, Assam sawrkar le India sawrkar hai chun Guwahati-a Assam Secretariat- ah Tripartite Talk an nei. Hi huna hin HPC(D) Assam Region aiawin Elvis L. Lungtau le David L. Joute le MHA le Assam sawrkar aiawin Joint Secretary, N.E i/c MHA Chief Secretary, Assam Government Commissioner, Home & Pol. ADGP (SB), I.G, BSF, IG, CRPF, 4 Corps Army Col. JD/SIB, Manoj Yadav hai an thang.

Inbiekna report David L. Joute, Secy. HPC(D) Assam Region a inthawka ei dawng danin, Inbiekna hi Joint Secretary NE i/c MHA in an rawi a, inbiek tan a ni charin MHA tieng chun District Council um ta lo ding an ti a, “Hmar han in thil dit hi thil harsa a nih tiin an hril a. Ei demand fel le tha taka  hrilfie a ni hnungin Development Council Or Regional Council a lungawi dingin sawrkar chun a mi hril a. Amiruokchu, Devpt. Council le Regional Council hi dit le ditnaw thu khawm hril chuong lovin Assam rama Hmar nuoikhat chuong kan um a, hi thil hi Hmar political harsatna, social, education, Culture le tradition hai a phuhruk hnenaw ding thu le Cachar-a Hmar hai chanchina kip a kawia hril a nih.

Delegates hai ngaidan kha mipui ditdan a ninaw el bakah mipui le thuoitu tam tak rawn a sawrkar a inpe an ni leia thu tawpna chu inrawntlang nawk phawt naw chun a remchang nawh tiin Chief Secretary lo inhmupu dinga Joint Secy. NE i/c in a ti leiin March thla tawp tienga inbiekna nei nawk dinga suktawp a nih tiin David L. Joute chun a hril.

Ei hnam ta dingin kawl a hung eng tan nia an lang leiin Kohran, Political party thuoituhai popo thawsuol lo dinga thurawn inpek vat vat a tul leiin thurawn pe nuom hai chun Mobile No. +91 9085 820231, +91 8011 379570 le Email: hrilerjoute@gmail.com ah pek thei zing ning a tih tiin diin David L. Joute chun a hril. (Virthli)


WY Summit-ah Nobel Prize winner Kailash khuollien in a thang ding
IMPHAL: Thla thara Imphal hmuna ‘World Youth Summit 2015’ hung um dinga hin Nobel prize winner Kailash Satyarthi chu khuollienin a thang ding niin zanita Sangai Hall, Hotel Imphal-a 25th Anniversary of International Humanitarian Service cum Foundation of Club 25 International Manipur neina huna Dairector, Youth Fund, Imphal Office K. Karnajit chun a hril. India President hlui APJ Abdul Kalam khawmin hi Summit hi a hung sim ve el thei niin a hril bawk. 2nd World Youth Summit 2015 hi City Convention Centre, Imphal-a nei ding a ni a, hi huna hin khawvel rambung tum tum 87 haia inthawk palai 512 an hung thang dinga beisei a nih. World Youth Summit hmasa tak chu nikum khan Belgium hmuna nei a ni a, third summit chu Sydney, Australia hmuna nei ning a tih.



Cabinet thutlukna dungzuiin Dist. pakhatah CBSE school 2 chau affiliation thaw thei a nih: CM
IMPHAL: CBSE hnuoia March 2, 2015 nia Class X le XII exam hung um dinga student thenkhatin Admit card an la hmu nawna thu Lok Jana Sakti MLA Karam Shyam in zero hour huna a hril dawnin CM O.Ibobi Singh chun, CBSE exam hi State thuneina pel tieng Union Ministry of Human Resoures Development hnuoia huoihawt a ni a. March 5, 2011-a Cabinet thutlukna dungzuiin district pakhatah school pahni chau CBSE –a affiliation thaw thei a ni a. Iengti kawnga school hieng zat zat recognition peka um thei am an nia ti ka hriet nawh tiin CM chun a hril.

Imphal East District-a School 17 a um a, hi thua hin sawrkar chun mawrphurtu hai hrem an ni theina dingin high level inquiry committee indin a tum tiin Education Miniser M. Okendro Singh chun a hrilin dan kala thil thawtu hai chu sawrkarin hremna a pek ngei ding thu a hril.

Hieng laizing hin CBSE hnuoia Class X le XII exam na ding Admit Card la dawng lo students mi 300 chuong hai chu an nu le pa leh chu zanikhan Assembly gate panin a hawnin an fe a, Police han Thau ground tuol lai an lo dang leiin an innawrtuo bakah Police chun students hai chunga lathi charged an thaw.


Wokha kangmei suoka thi 8 an tling tah
WOKHA: February 25, 2015 nia Nagaland-a Wokha towna kangmei nasa tak suok leia mihriem thina tuok chu 8 an tling tah Hliem 30 hai laia 4 hai chu Kohima hospital enkawl dinga refer an ni a, 18 hai chu hospital-a inthawk insuoktir an nih. Nagaland sawrkar chun Home department chu a tul le pawimaw anga thi le hliemna tuok hai Nagaland sawrkarin policy a nei anga thangpuina le zangnadawmna pe dingin an hriettir.


Mary Kom kuomah Rs. 3 lakh cheque
IMPHAL: Major General Rajeev Chopra, IG Assam Rifles (South) le Rashmi Chopra han Rotary Club, Pune 3131 hmingin MC Mary Kom kuoma a Boxing academy ‘Mary Kom Academy’ (MKBA) a hmang dingin Rs. 3 lakh cheque an inhlan.


EDITORIAL:
Kangmei
Kum 2015 January thla hmang zovin tuhin March thla ei chuongkai tep a. Khuo an thalin ei ram a tawl tan nawk ta hle leiin kangmei laka ei him theina dingin mitin ei fimkhur nawk zuol nuom a um. Khuo inthal hi tui vang leh an tuok hlak bawk a. Hi tak hi kangmei laka fimkhur a pawimaw nasan a nih. Kangmei hi kawng tum tuma inthawk a hung intan thei. Electric wiring fuknaw le thatnaw lei, Gas thuk le cylinder thlungzawmna regulator a thatnaw lei le Gas leaked lei; dumziel bawng thatmit lova dengthang mei mei lei; thuk mei that lova maksan, candle sitvar saa maksan annawleh theinghil lei le thil dang dang leiin kangmei hi a suok thei. Hi lei hin kangmei laka ei him theina ding chun meiin awlsam taka a kang thei chi hmangruo hai chu a siena mumal taka sie hlak ding a ni a. Kangmei suok intan theina a chunga ei hril hai an khattawka en le thleng tul hai thleng a, siemthat tul hai siemthat hlak ding an nih.

Khuo an thal a, ram le hmuntin a tawl leiin ramsuok hlak le dumziel hawp mi hai khawmin mani dumziel hawpna bawng that lo le mei ei lo sem a ni khawmin mani meisem tha taka thata maksan chu kangmei laka le ramkang laka ei himna ding ni bawk a tih. Ramkang, inking le kangmei nasa tak suok hlak hai hi mei ai le meisi chite a inthawk le nawtchawk chite a inthawk intan thei vawng a ni leiin nu le pa han mani nauhai chit mei a inhnel lo le nawtchawk-a inhnel tir lo chu kangmei laka ei himna ding ni bawk a tih.

Kangmei suok tam tak hi ei fimkhur tawknaw leia suok a ni tlangpui hlak. In inhnai te tea cheng ei ni tawl el khela, ram changkang le hmasawn hai anga thil iengkim felfai taka nei ei ninaw a, thil chawk thei le meiin a kang awl chi hai inhnai taka siekhawm hlak ei ni leiin ei ni rawi ta dingin kangmei laka fimkhur hi a tul zuol.Hi baka hin Manipur a chun kum iemanichena inthawk khan Petrol pump ni si loa Petrol le thautui tam tak tak sekkhawl-a black-a zawr ei tam nuom sawt hle. Thautui sekkhawla zawr sawng tu hai ta dingin kangmei laka ei him theina dingin ei fimkhur hle thil tul a ni bawk.

Chun, ei rama electric meivar mumal naw leiin mi tam lem chun zan huna candle ei hmang tlangpui a. Candle ei sit hai hrim hrim a lo kangzo a ni khawma kanghmat thei lo ding thir, lung annawleh thil dang meiin a kang thei lo ding chunga inthut a him. A san chu ei candle sit theinghil thei ngai a nih.

Kangmei a suoka, a ni ding ding a ni zo pha hlak chun thaw thei iengkhawm ei nei ta ngai si naw leiin ‘ sukdam nekin inveng a tha lem’ ti thuvar hrie zinga, kangmei laka  ei him theina dingin mitin ei fimkhur a tul. Kangmei suok annawleh inkang rinum le hrilhai zie hi a la tuoknaw hai ta ding chun hrietthiem khawm an tak el thei. Sienkhawm chanhai le hrilhai taka ei um nawna dinga inveng fimkhur chu ei ta dinga thil tha le ei thaw ding makmaw a nih. Midang ta dingin ei lo fimkhur peinaw a ni khawmin mani ta ding bekin fimkhur ei tiu. Kangmei suok intanna tak chu thil chite inthlada lei a ni chawk hlak a, mani chit ta dinga ei fimkhur tawk a ni phawt chun kangmei lakah mitin ei fihlim ding tina a ni el.

Thing, lekha, rubber le plastic ti vela kangmei suok chu tui tha hrat tak (pressurzed water), foam annawleh multipurpose (ABC-rated) dry chemical extinguisher hai hmang mthei a ni a, sienkhawm carbon dioxide amani ordinary (BCrated) dry chemical extinguisher hai chu hienga inthawka kangmei suoka chun hmang lo ding a nih tiin mithiem hai chun an hril. Chun, petrol, khawnvartui, rawng tiengpang le thlaisuongna Gas leia kangmei suok a ni chun kangmei suokna bula oxygen suktlawm dan ngaituo ding, a thelna dingin , carbon dioxide, (BC-rated) dry chemical, multi purpose dry chemical le halon extinguishers hai hmang thei a ni bawk. Electric le hiengang thil leia kangmei suoka chun tui hmang lova Carbon dioxide, (BC-rated) dry chemical, multi-purpose dry chemical hai hmang thei a ni a. Chun, metal thenkhat- magnesium, titanium, potassium le sodium haia inthawk kangmei suok a ni chun a thelna bik dinga siem power fire extinguisher hmang ding a nih tiin mithiem hai chun an hril.



A tlangpuiin ei ni rawi chun kangmei thelnaa hin tui ei hmang tak a. Sienkhawm kangmei thel ding hin a bulpui le an tanna hriet hmasak tuma thel dan lampui zawng chu ei thaw ding hmasa niin an lang. Chuong naw chun sietna nasa lem intlun thei a nih.


HSA Pune in 2nd NECOP Football Tournament ah hrattak nina an chang

No comments

Friday, February 27, 2015

Pune, February 26,2015: Northeast Community Organization Pune (NECOP) in a huoihawt 2nd NECOP Football Tournament Final chu vawisun February 26, 2015 khan Police Ground, Shivajinagar, Pune hmunah khel a nih a, hi taka hin HMAR 'B' chun MSAP (Meitei) hai chu 3-1 a hnein hrattak nina a lo chang tah.


Hi tournament a hin Pune a um Northeast state hrang hrang a organization/ student union team 16 an thanga.  HSA Pune B team (HMAR 'B') chun Meghalaya 3-0,  Arunachal 2-1, Tripura 3-0, Mizo 2-0 le final ah Manipur 3-1 a hnein Champion's Trophy a lo lak tah a nih.

Final match a hin Man of the Match chu Tv.  Jayson Khawbung (Ahmednagar College) inhlan a ni a, Best Player khawm Tv . Chalhmingthang Nungate (Ahmednagar College) inhlan a ni bawk.

Final whistle an ri char in HMAR fans hai chu field ah tlânlutin naupang, pitar, nupui, papui, nunghak, tlangval khuongte leh an lam zek2 chu mipui el bakah Chief Guest Shri Sanjay Kumar, Jt. Commissioner of Police, Pune khawmin a en nuom hle! Thla 3 vel chauh liemtah khawm khan HCF Pune chun Hlapawl inruolsiekna (Inter Church Carol Singing Competition) ah 1st Prize a lo lak ta bawk.

Source: Samuel L Songate

HPC(D) Assam Region in Tri-partite Talk an nei

No comments

Thursday, February 26, 2015


Guwahati, February 27,2015: Feb. 19, 2015 nia inbiekna nei dinga lekha hmu dungzuiin Dated 19-02-2015 zantieng Guwahati fe a nih a, ADGP(SB) Complex ti kha Assam Secretariat ah nei a ni tah lem a, 20-02-2015, 4:30AM hin inbiek tan a nih a, Inbieknaa thanghai - HPC(D) Assam Region tienga mihai chu Elvis L. Lungtau le David L. Joute MHA le Assam Govt. tieng chu hieng ang hin – Joint Secretary, N.E i/c MHA Chief Secretary, Assam Government Commissioner, Home & Pol. ADGP (SB), I.G, BSF, IG, CRPF, 4 Corps Army Col. JD/SIB, Manoj Yadav.

Inbiekna hi Joint Secy. NE i/c MHA in a keihruoia, inbiekna tan a ni chie in, MHA tieng a inthawkin District Council um ta lo ding a hung ti tawp a, “Hmar hai in thil dittak hi thil harsa a nih.” tiin a hung hril a. Ei demand hai thataka hrilfie a ni hnung chun Development Council or Regional Council a lungawi dingin Sawrkar chun a mi hrila. Amiruokchu, kan dit nawh, khawm ti lovin, hi thil Development Council le Regional Council hin Hmar Assam rama nuoikhat chuong kan uma, hi thil hin Hmar Political harsatna, Social, Education, Culture le Traditional hai a phuhruk hnenaw ding thu hrilfie in, chu khelah, Cachar a Hmar chanchin chu a kip-a-kawi a hrilna nei a ni bawk.
Delegates hai chau ngaidan kha mipui ditdan a ni naw el bakah Mipui le thuoitu tamtak rawn a Sawkar a inpe eini leiin thu tawpna chu inrawn tlang nawk phawt naw chun a remchang nawh tiin le Chief Secy. lo inhmupui dinga Joint Secy. NE i/c in a ti leiin March thla tawp tienga inbiek nawk dingin inbiekna chu suktawp a nih.

Ei Ram-le-Hnam tadingin kawl a hung eng tan ni’n an langa, chuleichun Kohran, Political Party thuoituhai po povin ei ngaidanhai deng khawm tlang ei tiu. Thawsuol lo dinga thurawn ei inpek vat vat a tul ta takzet a nih.

Ei renga ta ding a nih ei buoipui hi ti hre chieng ei ta, thu tha hla tha inhriltuo tlang ei tiu.
Pathienin ei tawngtaina a dawn pei, nasatakin tawngtai nawk zuol ei tiu. Bel ding dang ei nei nawh, ei Pathien chau naw chu.

Thurawn pe nuomtuhai chun Mobile No. +91 9085 820231, +91 8011 379570 le
Email: hrilerjoute@gmail.com ah pek thei zing ning a tih.

DAVID L. JOUTE
Secretary,
HMAR PEOPLE’S CONVENTION
(DEMOCRATIC),
ASSAM REGION

Ei Hnam Tawng, Hnam Rohlu

No comments
~ Zothanglien Riengsete (Thanga Khawbung Rav)

Khawvel hnamtinin ‘Ro’ ei nei senga , ro ei ti hai ei inhlut dân ruok chu inang tawl kher naw nih. August 2, 1971 khan ei mithiem le ei á¹­awng ta dinga mi hlu famtah, Upa Dr. Lalnghawrlien chu Calcutta University a an Head of Department, Dr. Amalendo Bose kuomah fe in, “Pu, Zingah kan ram tienga fe ding kan’ ta a, ieng am thaw lang i mi ti a?” a ti chun á¹­awng baukhat chauvin, “In hnam rohai la khawm rawh” a ti pek a, hril sap dang a nei nawh ti ei hriet. (1) Dr. Amalendo Bose in hnam ro ati chu ieng thil am an’a? A kip a kawi in a hril pek si nawh. Chun ro chu mimal ta amanih sungkuo ta bîk deu um ata; hnam ro hang ti bîk ding chu iengthil tak am ni tang ata? Pi le pu a’n thawk a thil hlu ei lo nei á¹­hi le dar,hnam puon, hrat man le nei lungdaw, sikpui lung, hnam tienami, hla hluihai hi an nih hei ti phawt ei ta; chu nêk a inril le in bul lem le hlu lem chu ei hnam le ei á¹­awng hi ei hnam rohlu chu anih ei ti a nih.

Annawleh ei thupui a ei hnam á¹­awng hi hnam rohlu anih ei ti hiel chu ei hnam le mipuihai hin ei hnam rohlu chu a hlutna hre chiengin, ieng angtakin am ei inhlut hrim lie? Mitinin ro ei ti chu thil hlu ania, ei thil hlu nei, ei ro chu vawngá¹­ha in, indawi le duot tak in ei enkawl seng hlak anih. Pi le puhai a’nthawka ro ei ti á¹­henkhat chu kangmei tuisie le rukru in an inrukhmang le sie thei an nih. Ei hnam rohai lai a tlo le dai sawt tak chu Pathien mi pek ei hnam le á¹­awng hi anih. Tuta ei hril /ziek tum tak chu hi thu ziekna a hmang Hmar á¹­awng (Khawsak á¹­awng ti ni bawk) hi ei hnam rohlu (Treasure of Culture)hi a ni a ,a thu laimu tak hi a huot pawhawk khawpin ei hril/ziek phak naw met a lo ni khawmin, hrietchieng thei lo khawp em chun a pansak tieng dai a hraw em di’m a ni maw?

Pathien iengkim siemtu le petu chun ei Hmar á¹­awng ngei khawm hi ami pek a nih ti ei ring tlata, Kristienhai thuring bulpui Bible Genesis 11:1-9 ei tiem chun khawvela mihriem hmasahai chu á¹­awng pakhat chau hmang an nizie Khawvelah an indar nawna ding le inpumkhat á¹­hatak nei zing theina dingin in ropui, an sangtieng van tawng hiela insang an bawl mup mup ela, an thiltum le thawlai zing an tawpsan thei na ding in Pathien ngei chu hung che in an á¹­awng a suktum pek thu ei hmu a nih. (2) Ṭawng pakhat/thu hmun hmangtu tam hin thil a thaw thei zie hriet thei ani bawk anih. Ei á¹­awng khawm hi Babel in insang bawllai, Pathien in á¹­awng chi tum tum suk tum lai a mi ngei ni ve dingin “Naupang ringna anga nangma thu ring dingin…” ti hlathu angin kei chun hla in,”Tienatlang Babel runa ei á¹­awng ngei hi, hlutsak ei tiu hmar nauha’n, hnamtin hriet thei di’n chawi lâr tum seng ei tiu, tiin hlathu hmangin alo inzawt pha hiel an nawm.(3)

Hnam ro laia tlo le dai sâwt, hnam rohlu chu á¹­awng anih ei lo ti tah a; khawvel a thil hrim hrim thil setheilo le kumhlun a um naw zie chu German chanchinbu ‘Mutterspache’ chun kum singkhat liem ta khan khawvela hin mihriem makteduoi khat (10,00,000) vel an uma, á¹­awng chi tum tum singkhat le sangkhat (15,000) inkar vel a um bawka, tuhin mihriem makteduoi ruk(60,00,000) chuong ei um tah a, á¹­awng ruok chu sangruk /sangsari (6000/7000)vel chau a hringtah a nih a tih. Ṭawng thi, bo sawng/inhmang sawng tah tam tak aum ani chu! Ṭawng thi le bosawng tah a sang têl um laiah Pathien mi humhim pekna zara vawisun chen Hmar á¹­awng dâm um in, India ram state pahni Manipur le Assam, University pahni in MIL a pawm in ei á¹­awng ngei a BA/TDC ei hang in chuk thei tah a ei um hi ropui le hlutak a nih. Amiruokchu a hnam le á¹­awng nei tu hai in iengtik laikhawm ei á¹­awng hi suong le á¹­an tlatin, hmang uorin, a duota ei duot ngawi ngawi nawh a, ei inthlada a ni vai chun, atir chun hritlang ang mei mei a in lang si, ‘ethnic assimilation disease’ in á¹­an mek niin ti hriet tlat ding a nih.

Ṭawng thi tamtak a um takzie ei hril ta a, tuta kumza hung um nawk ding a hin á¹­awng za a sawmkuo 90% vel á¹­awng thi um ding in mithiem hai chun an ring, Alaska University a Proffesor Michael Kraus hril dan lem chun á¹­awng zuk thi el lo dinga mithiem ha’n an ngai chu 300 le 600 in kar vel chau hi an ring a nih.4

Tuta Hmar á¹­awng ei hmang zing hi an bul thei patawpa inbul a ‘Babel rûn a ei á¹­awng’ ei ti hiel laiin, Pu L.Keivom ruok chun ”Hmar trong hi Lusei(Duhlian) trong le Hmar pahnam trong hrang hrang in chek pol a trong thar hung suok anih”5 ati ta lem dai a, chu chu thudik ni ta ang sien, tuta Hmar pahnam a á¹­awng hrang hmet hieng-: Ṭhiek á¹­awng, Biete á¹­awng, Faihriem á¹­awng, Hrangkhawl á¹­awng, Zote á¹­awng, Darlawng á¹­awng etc,..hai hi an Upa/in bul lem atina tluk ning ata, annawleh ei pi le pu suon tamtak liem ta huna an hla hai hi tuta ei hmanglai Hmar á¹­awng zing le hin 95% lai zet in a la’n ang tlap el si a, tiemtu hai in iengtin am in lo ngai tawl ding aw? Chu nek chun ama thuziek ngei Hmar Hlasuina a mi leh hang en mil vak ei tih. ”Lusei hai, Rûn le Ṭieu in kar, Seipui khuo a an chêng lai, pa pakhatin Tumpang Siel a kapa, a lu meng khawvar an tum vea, hang in âwina ding hla an nei sie naw leiin an ngha hiel hle a, an ni lai a pakhat chun hieng hin hla ahung phuksuok ta phut a:
‘‘Heta á¹­ang hian kha kha a langa,
Khata á¹­ang khan hei hi a langa”
tiin ahung phuoksuok ta phing chun á¹­ha le thiem an ti taluo a, chu hla ringawt chun Tumpang lu an meng khawvar pui niin Pi le Pu hai chun an hrila, chuong hun hma á¹­hang tamtak ta a inthawk khan Hmar pi le pu hai ruok chun kumtluona a hun le an thilthaw izir le mil a hmang le sak ding hla an nei á¹­eu tah .6 Khawvel a mithiem le var á¹­henkhat chun, ”Hun hi suonkuol ang anih” an lo ti a, chuong chu thil umdan ani chun, suonkuol chu chungtieng panga a um lai le hnuoi tieng panga a um/fe laia um angin , sûonkuol chungtieng pang apan mek angin, Pathien zarin dam vawng vawng ei ta, chungtieng pang changkangna hmun ei tlung mek ah in hrieng ei tiu leh.

Hmar Literature Society Manipur á¹­huoituhai chun, Hmar hnam in hnam le á¹­awng a huoplienzie suklangna le, lungril lien ei putzie suklangna ni fawmin, Hmar á¹­awng chu part 1 le part 2 a á¹­he in, Hmar part 2 a Duhlian(Mizo) an pawm a, sienkhawm famkim lona khawvel ani nama chun Hmar Literature Society in Hmar part 2 ah Duhlian/Mizo apawm ta ie! ti charin Churachandpur khawpui a Hmar khuo Rengkai, Saikawt, Saidan, Muolvaiphei, Sielmat etc..a cheng Hmar mipui tamtak el, Mizoram a pieng le seilien, an puitling hnunga mani mi le sa hai laia khawsa tak leia mani piengpui á¹­awng Duhlian/Mizo ban san a Hmar á¹­awng hlir hlak hmang ta lem haiin, ”E khai,Duhlian/Mizo á¹­awng khawm Hmar á¹­awng ang a pawm ani ve ta ie!” tiin Mizo á¹­awng uolâu takin an hmang ta sup sup el a, Hmar á¹­awng hmang tu ni tlawmte sungin an tlawm ta duok el ti a nih.7

Ei ṭawng ei thu le hla hai hi ei hnam ro, ei nun ro (Treasure of culture) ani tak zet zie mipui vantlang, lekhathiem hai leh ei hriet chieng pha pha leh ei ṭawng ngaina le hlutsak thar in suo in, ani tel, a thla tel le kum tel in ṭawng le thu le hla (Literature) ah hmasawn in inṭhang duok duok tâng ei tih.

Thulâkna hai:-
1. Damlai nun (Dr.Lalnghawrlien chanchin le ahnu hma) Mrs.Hausuohnieng-2007.
2. Baibul Hmar Delhi version, Delhi Hmar publication Board New Delhi -2007.
3. H.S.A. Hlabu N.C.Hills & Karbi Anglong Jt Hqrs. Muolhoi Haflong & N.C.Hills Hmar Cultural Organization -2004.
4. Hmar Arasi Souvenir H.S.A Cultural Festival cum – Sikpui ruoi +50th Gen. Assembly-cum Literary Meet-2005.
5. Vartien April 2009 Muolhoi, Haflong
6. Hmar Hlasuina 1st Edition Churachandpur 1980.
7. Sawrtui Churachandpur October-2005.

Hmasawnna Thar | Feb 26, 2015

No comments
District Hospital ISO kum 1 a suksei
CCPUR: Zani Feb. 25, 2015, 9:00AM khan District Hospital, CCPur-ah ISO Certification thuah assessment thawa hung official chun District Hospital, CCPur an hung enfel huna an hmu dan report pekna le ISO Certification pekna Medical Superintendent Conference Hall-ah nei a nih. District Hospital Assessment thaw dinga official hung hi Sanjit Kumar De @ SK De, Auditor/Assessor, ISO 9001-2008, Kolkata a ni a. February 24, 2015 khan District Hospital-a department tin fangkuolin tha takin a enfel a, a thil hmu dan Departmental head tin kuoma a puong a. Assessesment a thawnaa inthawk District Hospital ISO Certification chu kum 1 sung suksei a ni thu a puong a. Hi le inzawm hin a sukchiengna in Dr S.Son Gon Kham, Medical Superintendent, Dist. Hospitalkuomah Certificate an hlan. Dr S.K. De chun District Hospital sinthaw dan le faina tiengah ISO certificate hmu tlak a ni thu a hril.

BJP hotu han an hung kan
CCPUR: Feb. 25, 2015, 12:00 khan Manipur state BJP hotu Pu C. Doungel, Ex-Minsiter, Pu Salam Ibohal, Vice President, BJP Manipur, CCPur District incharge le Pu Janglet Haokip, National Counsellor hai chu Churachandpur-a hungin CCPur District-a BJP hotuhai inhmupuiin inpawlpuina an nei. Hi huna hin hmatienga hmalak pei dan ding hai hriltlangin CCPur district sunga MDC constituency 24 um hai laia 19 a ngir ngei tuma hma an lak chungthu, tuchena BJP ticket dit mi 34 um dinga an beisei thu hai an hril. BJP hotu hung hai hi State Coordination Committee-a Advance
Special team an nih. Dist. BJP President J. Haokip chun mipui hmakhuo ngaina leia BJP lut a ni thu a hril. BJP spokesperson Mrs Lun Tombing Swante @ Pi Lun chun MDC election hun ding a la chieng naw leia BJP Manifesto puonglang thei a la ninaw thu ei chanchinbu palai indawnna dawnin a hril. (LRS)

Pension mi 5 an inthla
CCPUR: Sericulture Department, CCPur chun zani 12:00Noon khan an office, Tuibuong-ah an thawktu chanpui pension mi 5 hai inthlana fare-well programme an hmangpui. Pension an inthla
hai chu H. Ginjamang Simte, Jt. Director (Seri); N. Vialkhanthang, Dy. Director (Seri); Ms Kholneilam, rearer; Khamminthang, Peon le Demkhoneh, Peon hai an nih.

Helmet khum lo mi 50
CCPUR: CCPur Traffic Police chun zani zingkar a inthawk khan Police station tuol lai motor ke pahni nei khaltu Helmet khum lo hai an check a, helmet khum lo mi 50 vel an man a, TR5 receipt katin mi pakhatah Rs. 100 seng an inchawitir (fined).

UBI a ding sum
CCPUR: Security khau taka vengna hnuoiah zanikhan United Bank of India (UBI) CCPur Branch a ding sum tamtawk tak Imphal-a inthawk hung phurtlung a nih.

Sawrkar chunga helna nei dingin
JIRIBAM: Feb. 24, 2015 khan Jiribam Sub-Division sunga Organisation tum tum Barak Brothers’ Union (BBU), Barak Circle Development Demand Committee (BCDDC), Hmar Students Association, Hmar Youth Association hai chun Jakhrador Pat- a Community Hall-ah joint general meeting an nei. Hi huna hin Barak Circle-a sawrkarin a ngaithana nia intumin an lungawinawzie ientirna dingin helna nasa tak thaw dingin an an rel. BCDDC President Kh. Rajesh Singh chun, hospital- a doctors le school infrastructure hai thangin Barak Circle chun infrastructure nasa takin a tlasam a, hi thua hin nikum khan Maniur Cheif Secretary kuoma khawm memorandum an lo pek ta a, sienkhawm tuchena sawrkarin an harsatna a la ngaisak naw leia Barak Circle mipui chun mass agitation thaw dinga a rel a ni thu a hril. Hmar Inpui Joint Secretary L. Hmar chun, India in Independence a hmu vawi 60 na chen hmang ta sienkhawm Barak circle chu sawrkarin a ngaitha leiin kawng iengkima mipuiin harsatna an tuok a nih tia hrilin state le central sawrkar chun hmasawnna sin thaw ek dingin a ngen.

Sanghal in mi 5 a phir hliem; sanghal kap hlum
AIZAWL: Zani zingkar khan Mizoram, Champhai district-a Saichal khuoah Sanghal pakhat a va lut a, mi 5 a sukhliem a, hieng hai laia 3 chu an hliem inrik a hril a nih. Sanghal hi a hnungin khawmi han an kap hlum. Sanghal hi zani zingkar 9:45 vela khan khawsunga lutin nuhmei pakhat a hnawt a, a hnawt nu hi an insunga a thlanlut hnungin tuol laia nuhmei ruol thungbum hai chu a bei el niin khawsung thuoitu C. Lalnunpuia chun a hril. Hliem hai laia pakaht chu Lalruatliani niin a kut le ban haia hliemna a tuok bakah a kutpar ru thenkhat a bawng. Hiem dang hai chu Khawli, Lalrampari le midang pasal 2 an nih.

10th Manipur Assembly 10 Session tan: Governor in inkhelmihai baksamna zawngsuok pawimaw a ti thu a hril
IMPHAL: Tenth Manipur Legislative Assembly 10th session chu zanikhan Assembly Hall, Imphal-ah thawdan pangngai anga Governor in thu hrilin tan a nih. Manipur Governor chun darkar khat le minutes 10 sung zet thuhrilna neiin Government department tum tum- planning le state finances a inthawk law and order, tribal affairs, food and civil supplies, education, power, agriculture, forest, veterinary and animal husbandry, sericulture, irrigation, horticulture, health, water supply, works, rural development, social welfare, labour, IT, transport, sports, arts and culture, tourism, cooperation, information and public relations le a dang dang haia sawrkar hmalakna hai a hrillang. Governor thuhril zo hin Chairman, HAC Chairman Dr Chaltonlien Amo chun motion of thanks hrilin Dr Ng. Bijoy Singh in a seconded. Hi zo hin Manipur Assembly Speaker Th. Lokeshwar inrawinain Manipur Assembly hlui lo thi tah Thokchom Chourajit Singh sunna minute 2 sung totawka hun hmang a nih. Manipur Governor Dr K.K. Paul in thu a hrilnaa chun, Kerala hmuna 35th National Games nei zo hlima khan Manipur chu Gold medal tally-ah a pasarina in an thang a, editions pahni haia nekin an thaw se lem a nih. Hi lei hin Goa hmuna National Games hung um nawk huna Manipur inkhelmi han tha lema an thaw theina dingin an baksamna hai ennawn pawimaw a ti thu a hril. Kum 1999 a Manipur in National Games a mikhuol tum khan Gold medals 38, Silver 24 le bronze 31 lain a pakhatnain an thang a nih. Central sawrkarin Manipur a National Sports University indin dinga a puong khawm ei state-a inkhelmihai thawthatna lei a ni thu hrilin sawrkar chun an hmatienga Sport University a function theina dingin theitawpa hma a lak thu Governor chun a hril a. XVII Asian Games Incheon-a nei huna Gold medallist 3, Bronze medallist 4 le le participants 51 le official 4 hai kuoma sports incentives states sawrkarin a pek bakah Glasgow Scotland- a XX Commonwealth Games a Gold medallist 1, silver medallist 6 le bronze medallist 1 pakhat bakah participants hai one time sports incentives a pek thu hai a hrillang bawk. House leader le Chief Minister Pu O.Ibobi Singh chun Business Advisory Committee 2015 12th report, Supplementary Demands for Grants for 2014-15, Budget estimates 2015-16 le Vote on Accounts 2015-16 hai Assembly-ah a phar a. A hnungin demands for excess grants for the year 2010-11 le 2011-12 a phar nawk. Hi zo hin Assembly Speaker Lokeshwar chun Feb. 26, 2015 , 11:00AM a inthung tan nawk dingin Assembly inthung a suktawp. Manipur Assembly Budget Session hi ni 5 sung aw ding a nih.

Sports Persons Day hmang
IMPHAL: Zanikhan Khuman Lampak Main Stadium, Imphal-ah ‘XVIth Shannaroishingee Numit 2015’ (Sportspersons day) hmang a nih. Hi huna hin Manipur CM O.Ibobi Singh chu khuollienin a thang a, ‘ Players Run’ a vai liem. Hi huna Pu O.Ibobi Singh in thu a hrilnaa chun, Manipur hi sports tienga India ta dinga powerhouse a ni thu, Manipur chu sports tieng thiemna leia khawvel hrieta inlar a ni thu hrilin tuchena a state ta dinga hlawtlingna changtu le state sukhmingt hatu hai inkhelmi hai chunga lawmthu a hril. Sawrkar chun Manipur state-a sports suk hmasawnna dingin thil chi tum tum thaw in inkhelmihai sukphurna dingin financial assistances a pek hlak bakah sawrkar sin, sumfaia chawimawina le incentives dang dang inkhelmi hai a pek hlak. State sawrkar chun sports standard siem- thatna dinga theitawpa hma a lak pei ding thu a hril bawk. Hi huna hin Commerce and Industries Minister Govindas Konthoujam; Public Health and Engineering Department Minister Irengbam Hemochandra Singh, President Manipur Olympic Association ni mek le Parliamentary Secretary (Youth Affairs & Sports) M. Prithviraj Singh le inkhelmi tam tak an thang.

Quran bu Manipuri a inlet tlangzar
IMPHAL: Muslim hai thuring “Quran’ bu Manipuri a inlet chu zanikhan Manipur Press Club, Imphalah tlangzar a nih. Hi huna hin Manipur’s titular king Leishemba Sanajaoba, National Secretary Jamaate- Islami Hind,Muhammad Iqbal Mulla, President All Manipur Christian Organisation Rev. S. Prim Vaiphei and Jamaat -e-Islami Hind, Assam (North) Md. Abdul Hamid, Ameer-e-Halqah hi chu chief guest, president le guests of honour in an thang. Leishemba Sanajaoba chun, kawng iengkima khawvelin hma a sawn hran em em a, khawvela suolna pung nasan chu ei thuring bu hai ei hriet tawknaw le zawm naw lei a nih tiin a hril.

Meinya in LS ah AFSPA thu
IMPHAL: Manipur Inner Lok Sabha MP Dr Thokchom Meinya chun Parliament session fe mekah zanikhan Armed Forces (Special) Powers Act (AFSPA), 1958 chungthu a hrillang a. Manipur-a inthawk AFSPA hlip dingin sawrkar thlungpui a ngen.

Ganja kg. 100 leh pasal pakhat man
IMPHAL : 41 Assam Rifles chun Feb. 20, 2014 khan Ukhrul district- a Ngaimu junction check post a Bolero NL- 07A 5168 sukchawla an dapnaah Ganja kg. 100, Rs. 50,00,00 manhu ding dapdawkin pasal pakaht Ungshung of Tuinem village an man a, Ukhrul Police kutah an peklut.

EGM in Assembly boycott na thu
IMPHAL: Trinamool Congress MLA Dr I. Ibohalbi Singh chun zanikhan Manipur Assembly session zero hour huna Editors’ Guild Manipur (EGM) in Assembly an boycott- na chungthu hrillang. Hi thua hin CM O.Ibobi inrawinaa state sawrkar chun media han Assembly session inthung nidang anga an cover theina dinga inbiekrem dan lampui dap pawimaw a ti thu a hril. EGM boycott lei hin zanikhan Assembly-a media gallery chu a ruok.

NPF in ADC election a thang an tum
SENAPATI: Naga Peoples Front (NPF) Manipur State Unit (MSU) chun Manipura ADC election 2015 hun ding la puonglang ninaw sienkhawm nasa takin an inpuocha mek a, zanikhan Senapati DHQ ah meeting an nei a, Ukhrul, Chandel, Tamenglong le Senapati District haia NPF unit leader hai bakah Manipur state-a NPF Youth Wing le Women Wing leader hai an thang. ADC election hung um dinga hin NPF ngir ve dingin an rel. (UNA)

MNF in darkar 12 Mizoram bandh 
AIZAWL: Mizo National Front (MNF) chun zanikhan Mizoram pumpui huopin darkar 12 sung Mizoram Bandh an thaw. Mizoram sawrkarin PDS item man le tax dang dang a sukpung dodalnaa bandh hi an thaw a nih. Bandh hin thlawp a hlaw hle a, Bandh in a huom lo chanchinbumihai le pass peka um hai ti lo motor inlawn hmu ding an um nawh tiin ei thu dawngna chun a hril.

Biekin suosam nawk a nih
MANGALORE: Karnataka-a Mangalore hmuna chun zani hmasa zan khan tu ti hrietlo han Biekin pakhat an suosam nawk. Biekin tukver le kawtkhar hai suksiet a ni a, sienkhawm a sunga statues ruok chu tawk a ni nawh tiin Police chun an hril. Karnataka Health and Family Welfare minister U.T. Khader chun suosama um Biekin hi zani zingkar khan a hmuna a va sir a, hi thil thawtu hai chu man vat an ni ding thu a hril. Police chun Biekin suosamtu hai hi man tumin an zawng mek.Biekin suosama um hi kum 250 zeta upa tah, kum 10-15 liemtaa kha siemthat le cheimawi a nih.

Congress in mega Rally an huoihawt
NEW DELHI: Congress chun Land Acquisition Ordinance dodalnain zanikhan Jantar Mantar, New Delhi hmuna mega rally an huoihawt. Rally a hin senior party leaders Digvijay Singh, Jairam Ramesh le Salman Khurshit hai khawm thangin rally hi an inrawi. Veteran social activist khawmin ni 2 sung hi Ordinance dodalnain Jantar Mantar hmuna protest a lo nei ta bakah Congress in Parliament chena protest rally an huoihawtna hi hma a thuoi.

MP Governor Ram Naresh inban dingin
NEW DELHI: Union Home Ministry chun Madhya Pradesh Governor Ram Naresh Yadav chu Exam scam-a thuah Governor a ninaa inthawk inban dingin an hriettir. Kum 2012-a Forest Guards lakna dinga recruitment/MPPEB scam suitu STF chun Governor Ram Naresh Yadav chungah FIR an registered a nih. India rama Governor hiengang thila case siem khum hmasa tak la nia hriet a nih. Naresh baka hin a naupa Sailesh khawm contractual teacher recruitment scamah FIR file khum a ni bawk.

Rahul Gandhi Congress President a hlangkai el thei
NEW DELHI: Parliament Budget session nei mekah chawl laa thang lo Congress Vice President Rahul Gandhi (44) chu April thla khin Congress President-a hlangkai ni el theiin ei thu dawngna chun a hril. Rahul Gandhi chun a nu Sonia Gandhi a hung thlakthleng ding a nih. Sonia hin 1998 a inthawka Congress President a chel tan ta a nih. Rahul Gandhi chu tuhin ramdanga-ah an zin mek a, March 10, 2015 khin hung kir nawk a tih

Delhi in tariff 50% in a sukhnuoi
NEW DELHI: Delhi-a AAP sawrkar chun thlakhata power 400 units chin hmangtu hai ta dingin power tariff 50% in a sukhnuoi. Hi thil hi electric power hmangtu 90% in an hamthatpui pha ding a nih tiin Delhi CM Arvind Kejriwal chun a hril. Hi baka hin Delhi sawrkar chun sungkuo tin hai kuoma thlatinin tui litres 20,000 supply dingin Kejriwal inrawinaa Delhi Cabinet meeting chun a rel. Hi thil hi March 1, 2015 a intahwk hmang tan ning a tih.

May 3 a inthawk India ram pumah MNP
NEW DELHI: May 3, 2015 a inthawk chun India ram pumpuiah Mobile Number Portability (Mobile hmangtu han mani number pangngai a service provider danga insawn thei) hmang tan thei ni dang a tih. Tu hin chu MNP hi telecom circle inangna hmuna hai chau hi thil hi thaw thei a nih.

DRI in Rangkachak kg. 65 zet an man
AHMEDABAD: City Crime Branch le Directorate of Revenue Intelligence (DRI) chun zanikhan hun hran hranah rangkachak kg. 65, Rs. 17.84 crores manhu ding le mi 7 an man. Mana um mi 6 hai chu Special Operation Group (SOG) a Crime Branch Sardar Patel International Airport-ah an man a, an kuta inthawk rangkachak kg 60, Rs. 16.50 crore manhu le pawisa Rs. 27,000 leh an man a nih. Hieng rangkachak hai hi Dubai-a inthawka hung phur an nih. Rangkachak mana um dang hai chu DRI in pasal pakhat Mohammed kuta intahwka an man a nih.

Abu Salem damsung lungin intang dingin
MUMBAI: Kum 1995-a Pradeep Jain thatna thuah Mumbai-a Special TADA Court chun gangstar Abu Salem le an thlawppui Mehendi Hassan hai chu damsung lungin intang dingin thiemnaw an changtir. Mumbai-a Public Prosecutor Ujjwal Nikam chun, thiemnaw inchangtira a umna hi hrilfie-in a damsung popo Jail intang ding a ni thu a hril a, an pahni hin Rs. 3 lakh ve ve fine chawi dingin thiemnaw an changtir bawk a nih. Abu Salem hi kum 2005 a Purtural a inthawk India rama hung phur a nih. Hieng laizing hin Bombay High Court chun Abu Salem hi Taloja Jail-a inthawk Thane Jail-a sawn dingin a rel.

BSF han Ganja Rs. 15 lakh manhu ding an man
AGARTALA: Border Security Forces chun Bangladesh- a phurlut tum Ganja quintals 2.5 Rs. 15 lakh manhu ding Mohanpur, Tipura hmuna an man. Tuta hma met khan BSF chun hi lai hmuna hin Ganja Rs. 25 lakh manhu ding an lo man ta bawk. Nikum December thla chen khan Bangladesa phurlut tum Ganja Rs. 8 crores manhu le inruithei Rs. 15 crores manhu ding an man hai chu an lo suksiet ta bawk.

Editorial
CBSE le Manipur Board

Tulai hin Manipur Education tiengpangah harsatna neu neu a tam hle a. Lilong Haoreibei College-a Class XII Exam centre-a student enruk thaw mi pahni hnawtdawk an ni leia lungsenin officials hai motor suksiet a ni leiin Lilong Haoreibi College chu kum 5 sunga dingin blacklisted a ni pha hiel a. DM College of Science, DM College of Arts le DM College of Commerce-a Joint students Union chun an college lampui siemtha dinga an ngenna leiin class boycott in nuorna an nei mek bakah IGNTU chun sawrkar kuoma an lampui siemtha pek ding le full time director le permanent professor pe dinga ngenna bakah electric le tui pe dinga ngenna in nuorna an nei mek bawk. Chuong laizing chun Coordination Committee of College Students Union Manipur (COCOCSUM) chun All Manipur College Teachers Association (AMCTA) in nuorna an nei mek le inzawmin sawrkar chu AMCTA hai ni 3 sunga inbiekrempui dingin sawrkar an inhriettir a nih. Hienganga buoina neu neu a um lai zing hin tulaia pawimaw le ngaimaw um tak chu Central Board of Secondary Education (CBSE) hnuoia Class X le XII Exam March thla bula inthawka tan ding, tuchena Admit Card la hmu thei lo hai chan hi a nih.

Board of Secondary Education Manipur (BSEM) le Council of Higher Secondary Education Manipur (CoHSEM) hnuoia Class X le XII hai chun tulai hin exam an nei mek a. CBSE hnuoia ni tlawmte hnunga exam tan ta ding Schools 5 haia students hai chun tuchena Admit Card an la hmunaw leiin student hai chau ni lovin an nu le pa hai khawm a sukbeidawng hle a. Admit Card hmunaw leia exam thei lo ding student hai chun CBSE exam hung um ding hi Manipur-a chun boycott an tum nghe nghe a nih. Manipur a chun state sawrkar board hnuoia School le Higher Secondary tha tak tak um siin kum iemanizat liemtaa inthawk khan Manipur a chun CBSE hnuoia school hi a hung pung hrat hle a. Imphal East district a ringawt khawm CBSE schools 17 zet a um a hril a nih. CBSE school
a pung pei lei hin Board of Secondary Education Manipur (BSEM) hnuoia exam student khawm a kum telin tlawm tieng an pan pei leiin state sawrkar le Education Department ngaimaw khawm a hung ni pha ta hiel hrim a nih.

Iengleia ei state-a CBSE school pung a, Manipur Board hnuoia Student exam tlawm tieng an pan pei am ning a ta? Manipur Board hnuoia inchukna hi a tha tawknaw lei ning a tim? ti hai chu indawnna um thei an hung nitah. A nina taka chun Manipur Board hnuoia lekha inchuk hi ei state a ding rau rau chun an hnuoi le a siet bikna a um der nawh. Amiruokchu, ei state sawrkar Board hnuoia lekha inchuk, state puotienga lekha inchuk dinga fe, college le University thaa kai nuom han harsatna an tuok hlak leia hienganga ei state-a CBSE school hung pung hrat le state board hnuoia exam an hung tlawm deu deu a nih ti inla ei hril suol ring a um nawh. A san iem ning a ta? Khawpui lien le state dang haia College le Univesity tha haia seat chang ding chun mark hmu that a ngai a, Central Board hnuoia kai hai chun marks tha le insang tak tak an hmu hlak. Manipur a ruok chun mark ei inret a, hi lei hin student han harsatna an tuok hlak a nih.

College le University thaa seat chang dinga marks insang le percent tha a tul el chau ni lovin kum tlawmte liemtaa inthawk khan India rama Medical Colleges haia MBBS le a dang dang inchuk ding hai lakna dingin CBSE syllabus dungzuia question siem a hnung nita a. CBSE in MBBS/ BDS inchuk ding thlangsuokna dinga exam a hung huoihawt china inthawk CBSE hnuoia lekha inchuk hai an hung tling ta pei a, Manipur Board hnuoia mi han harsatna an hung tuok pha a, chu chu ei state-a CBSE school hung pung pei le a kum tela Manipur Board hnuoia exam an hung tlawm pei nasan a nih ti inla ei hril suol ring a um naw bawk.

Hieng a ni lei hin ei state sawrkar le Education Department in iemani kawng takin ei statea inchuk dan kal hmang a hung thlakdanglam khawm thil tul ni dingin an lang. Chuong a ninaw chun Manipur Board hnuoia lekha inchuk hai chun harsatna ei la tuok pei ding niin an lang. Manipur Board hnuoia ei education system hi a state a ding chun a tha thawkkhat hle a. Indik taka passed hai chu a thiem khawm an thiem a, inzapui an um nawh. Amiruokchu, Competitive exam le thil iengkim deuthawa CBSE in exam a hung huoihawt changa harsatna ei tuok le, students han marks le percent tlawm leia College tha le University tha haia seat an chang theinaw hi ngaimaw um tak a nih. Hi thil hi ei state sawrkar khawmin hre zinga tuta ei fedan thlakthleng tul hai thlakthleng dinga lampui a dap a hun ta hle a nih.

Tuta CBSE hnuoia schools 5-a kai students han Admit Card la hmu lo hai exam-a an thang theina dinga buoipuina dingin hun a tlawm ta leiin chance an nei tlawm hle niin Eduation Minsiter Okendro chun a hril. Hieng student hai hin Manipur Board hnawla CBSE hnuoia Class X le XII zo an nuom leia hieng thil hi an tuok a ni a. Thil felhlel um leia an kum khat lekha inchukna iengma lova an chang el ding hi tuornat pui an um hle. Hi thua hin Manipur sawrkar khawma thil suksuoltu hai mana hremna a pek ngei thil tul a nih.


Open Letter to L. Keivom

No comments
K.T Hmar Duty i/c, HPC(D) in L. Keivom tadinga Open Letter a ziek a chun hieng hin a hnuoia thu hai hi an ziek.

Hmasawnna Thar February ni 15, 2015 a,"HMUNPI-HMUNPHIT" ti thupui hmanga i hung insuo, para 3 na a.. "ramhuoi ruol" an huongtau hun a nih. An hmunphi hmang khawm thina kut, AK-47 a nih... Senvawn tlang ah hmuomthlum danglam, silai mu an sem... I ti hi keini HPC(D) , ram le hnam tadinga hringna khawm chan huoma a sur-a-sa pawisa lova thingbul-lungbul nisien a tul chun bela, in-le-lo maksana, a tul ang anga hnam san dinga pensuok hai i mi tina ah kan ngai hmak aa. A san chu AK-47 chawitu hai kan ni leiin. Senvawn tlangah hmuomthlum anga silaimu sema i min tum na hi kei duty i/c in ka hrietnaw a silaimu kan sem bawk nawh.

Thudik i hriet nuom leh chiengtakin hang hril kati che. MLA vote campaign laiin ralthuom chawi thenkhatin candidate tan bik neia, tharum hmanga vote thlak dinga hmalak an tum leia ralthuom chawi Thingkal, Vangaitlanga an inkul le sum le puon le fak-le-dawn ding demand mipui kuomah an thawlui le harsatna an siempek ti kan hriet leiin mipuiin boruok thienghlim tak hnuoia an dit seng ta dinga vote zalen taka an thlak seng ditna leiin, boruok riktak chu suk kieng tumin hma kan lak. Keini kan tlunghma in Assam Rifle (Army) haiin an lo hnawtdar hmana, chuongang mihai chu tlansuokin Tuolbung le Maulien ram tieng tuiruong ral kaiin an pan ta a. Chuonghai chun mipui harsatna siempek an la tum pei ni a kan hriet leiin mipui thlaphang chu thlamuong tumin hma kan lak ta peia. Senvawn khuoa Re-poll a um ding khan ralthuom chawi pawl hai chu Senvawn khuoral Parvachawm ram ah an la um ti le Senvawn khuoa mipui inthithaia, candidate an tan pa ta dinga vote capture an tum ti thu kan hriet nawk leiin Senvawn khuoah kan sipaihai kan tir lut a, khuotlang thuoituhai kokhawm an nih a. Boruok ditumlo tak a um leiin Candidate, Agent hai le mipui tukhawm zan dar 7:00 hnung chu khawlaia invak ta lo dinga mipui inhriettir dinga ngenna siem a nih. Chuongsa khawm kan thu pawisa lova khawlaia vote zawng invak candidate le rawi hai chu Trinamool party an nih. Action kan lak em naw kha lawm um ah ngai ei tih. Chun, Senvawn Re-poll ah mipuiin an dit seng ta dingin vote zalen takin an thlak thei senga, tukhawmin thawluina in iengkhawm an thaw nawh.

Keini HPC(D) chun candidate tan bik le vote capture le tumna khawm kan nei bawk nawh. Vote capture tum na le kan thaw ti Pu L. Keivom in i hriet chieng a ni chun mi hung hril la, I hriet sinaw chun thukhel phuokfawmin chanchinbuhai a chen ziekin mi hung intum ta ngailo dingin ka hung inhriettir che.

Ram le hnam ta dinga a tul ta phawt thaw dinga inpe le pensuok kan nih ti lo hre bawk rawh.
 (Hmasawnna Thar)


APSC Main Results puong, eini mi 4 in hlawtlingna an chang

No comments
Guwahati, February 26, 2015: Assam Public Service Commission (APSC) huoihawtna hnuoia Combined Competitive (Main) Examination, 2013 results chu puong alo ni taa,  Main exam a  hin 497 in hlawtlingna an changa, hieng hai lai hin eini mi pali zet in hlawtlingna an chang ve a chuong hai chu:

1. Letkhosiem Doungel
2. Vanlallimpuia Nampui
3. Satkhokai Changsan
4. James Songate.

A renga post ruok zat hi 241 a ni a, ST- H ta dingin post 6 - APS 3, Employment Officer 1, Labour Inspector 1 le Tax Inspector 1.

Main exam a hlawtlingna chang hai hin Interview March 9, 2015 khin an nei tan ding a nih.

Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate