Responsive Ad Slot

Ṭinghmun, Sinlung Hills, Mizoram

No comments

Sunday, March 30, 2014

Ṭinghmun khuo hi in 150 chuong umna, khuo intodel takel Mizoram hmartieng Sinlung Hills area sûnga um ani a, zo khuo hmun inhawi tak le upa ve tak el an tah. Aizawl a’nthawka Km. 150 vêl a hla ani a, Tuiruong a’nthawk a Km. 8 vêl a hla, Sinlung khawpui Sakawrdai, a’nthawk a Km. 13 vêl a hla niin Assam (Cachar) le Manipur (Churachandpur) le Mizoraminrina lai a um a nih. Centenary vawi hni lai hmang tah khuo hlui ve tak le puitling tak el a nih.

Lalpu (Hmar- Ṭhiek- Vankal) an ti pa’n hi khuo hi kum 1810 in a’n din a, ama hi Tinsuong (Hmarbiel) a’nthawk a hi hmun hi lût a nih. Lal ropui tak el, Pasalá¹­ha le dâwithiem ani a, a ram del hi lien raknaw sienkhawm mi’n anin zâin an á¹­i hlak. Tu chen hin Ṭinghmun kai hi vai hai chun ‘Lalpu Ghat’ tiin anla ko a nih. A huoisen zie le ropui zie hi ziekmi le Mizo Historian Pu K Zawla chun a lekhabu “Rin aia mak” ti lekhabuah alo ziek ve a nih. Nau anga a en Pu Rova kuoma Pu Lalpu hin Silai pakhat mi pe la Sakawrdai ram hi awp raw tiin a ram alo pêk ve a nih. Ṭinghmun Lal hunhungtak chu Pu Lalá¹­enga (Churachandpur a inpêm a boral tah) a nih.



Ṭinghmun ti khuo hming hung suokna san chu Ṭing (Thingkungte/ Hlohna lien raklo) a hna chu râwng (colour) a hmang hlak ani a, hi hna a’nthawk hin tienlai chu pat râwng anlo thlâk hlak. Chu Ṭing chu Ṭinghmun ramah hin atam hle a, hmundangah hmu ding a um raknaw a chuleia a hmun hming khawm hi “Ṭinghmun” ti a ko a hung nih ta pei a nih. A ram hi alo hausa hle a, Bu le Bêl anlo thlasam ngainaw a, sumdâwngnaah khawm Cachar hai le loin hnai hle anna, “Hmarphei Bu-pang’ an lo ti hiel a ram hausa a nih. Ṭinghmun khuo khawm hi khuo dang hai ang bawkin vawi tamtak loin sawn kuol ve an nih. Mizoram buoi (MNF hunlai) laia nasataka tuortu le HPC movement vânglaia tuortu le á¹­hahnemngai pâwl tak khuo an nih bawk a nih.

Kum 1914-15 khan Christian sakhuo a lût ṭan a, kum 1919 in Mission school an indin ṭan a, kum 1952 khan sawrkarin hi school hi Govt. Primary Schoolin a namnghet a nih. Kum 1965 khan Middle School private in indin ṭan a hung ni nâwk a, kum 1978 in sawrkar hrietpui a hung ni pei a nih. Chun kum 1963 khan High School indin alo nih a, amiruokchu ram buoi leiin sunzawm theiloin hun iemani chen chu a um ve. Mizoram khawvêl a mi inlâr hmelṭha, hlasakthiem, huoisen, inkhêlthiem le politician mi iemanizât hai suokna khuo ani ve a nih.

Ṭingdil hi Mizoram a dîl lientak tia hriet lâr ve a nih. Khawtlâng ta dinga sin nasataka thaw beiseinain kum 2000 lai khan Ṭinghmun Allied Farming Co- Operative Society Ltd. (TAFCOS) indin ani a, kum 2006 a’nthawk khan project lientak dîl project hi á¹­an a nih. Hi dîl hi sawrkar á¹­hangpuina zâr hai zo tung peiin suk puitling a hung nih a, tuhin hi dîlah hin nga 200000 (Nuoi hni) chuong lâi vâi hlak ani a, khuosûng hin nasatakin an á¹­angkaipui a member pakhat pei a hin share an nei ve a, kumtin zawr ani ph^t an share dungzuiin an insem hlak a nih. Hieng lai hmun hi ân hawi êmêm a, pinic spot á¹­hatak le tourist (khuolzinmi) hai ta dinga hmun inhawi êmêm le boruok inhawi le zalên takel a nih. Hi dîl kamah hi waiting sheet am ani TAFCOS managing committee hai hrietpuina in bâwl thei zingin an siem bawk a nih.

Courtesy: Inchuklai Nun

LEKHABU PASARI

No comments

Friday, March 21, 2014

~Ramthienghlim Varte, VIRTHLI Columnis

Hmar tawnga lekhabu suokthar kum 2011-12 sunghin iemani zatzet a um a, Chuonghai laia kalo hmu lekhabu pasarihai Mizo ( Lushai) tawnga ziek ‘MIZO KAN NI’ ti Pa H. Thangluai a ziek thangsain ka hei bi thek-thuok deu vawng a. A bengvar thlakin tiem an manhla hle. Hieng lekhabu pasarihai hih thlirlet (review) ka tum naw a. Lekhabu buotsai ding chun invetchilpui a ngai hlak a. Chu ding chun a san thatakel a um a tul nawk pei. Tawng  thiem le hausa,  lekha ziek le remkhawm thiem hrim hrim  leia lekha hi ziekel thei an nawh a, lekhabu lem chuh an naw nawkzuol leiin lekhabu buotsai harsat zie chuh a buoipuituhai bawkin ei hriet.
 
Chuleiin, Ziektuhai sin inrimna ra sawrtu kalo ni hih vangnei kan tia, hieng lekhabuhai lo tiemnaw tu khawma a hlutzie an hriet theina dinga suklang ka nuom a, lekhabu ruongam le a bebawm tlawmte te hei tuihni ka tum lem a nih.

1. HMAR BUNGPUI PASTOR THANGNGUR:
Hi lekhabu hih a buotsaitu chuh Dr John Pulamte a nih. Thuhmai hawngna Pu L.Keivomin a ziek a Bung nga a the, Phek  178-a sei, kum 2011 insuo, CPW, 85-PDA Complex, Lamphelpat, Imphal a sut a nih. Hi lekhabu buotsaitu’n inthlahrung taka thu le hla septhiemna le inhmenaw zie hrezing puma hung inchawmsuokin hi lekhabu ‘n khawvel var a hmu thei chau a nih ti chiengtaka an lang leiin a ropui ka ti ngei el.  Pastor Thangngur chanchin le inzawma thlalak pawimaw haiin a suk tawp a. Pastor Thangngur hih Hmarhai chauh nilovin a chanchin le hlaphuokin vawisun chenin Pathien rama rawngbawlna a  ralthuom pawimaw tak a nih.

Ziektu’n ei hnam sungah mi thienghlim (Saint) tittle inhlan ding zawng inla ama ang hih an um naw el thei ti khawpa a ngaisang, Hmar Bungpui ti hiela ei ko ana; Hmar tawng hmanghai hih rambung rorelna pakhat hnuoi a um ni ta ang inla chuh Pastor Thangngur hi ‘Hnam pa’ tiin ei paisa a khawm a lim a chuong el thei ti khawpin a ngai ropuizie a ziek a. A lekhabu hih  a kawm design a ngar a,  asa deu bawk lei amani ding thenkhatin Dairy Book a ang an ti a, kei ruok chun kati phalh nawh. Thuhmai hawngtu Pu L.Keivomin a chanchin ziek tumin alo sai alo sai tah ani bawk leiin ama le inkawpin hiengneka phuisui le kimchangin, a hlaphuokhai po po thangsa’n hung buotsai tha hai sien nuom a um kher el. Chun, a lekhabu  rawnhai hih a sung thu  le en hmein  Reference nilovin Bibliography tilem ding nisien a hawiin ka hriet a, sutnawk pha a ding tiin thurawn ka hei zepsa zawk a nih.

2. HMANGAINA PARBAWR:
Ziektu  Pu Thangsawihmang. Hi lekhabu buotsai  kum hih suklangnaw sienkhawm ziektu thuhma a tarlang angin 2011-a Smart Tech Printers, Nehru Marg, Rengkai, Churachandpur, Manipur a sut a nih. Thuhmatawng Pu S.N.Ngurte’n a ziek a; Bung thum the, Phek 217-a sa a nih. Ei hnam nunphung le khawtlang zie besana Nunghak-Tlangval inhmangaina chanchin ziekna lekhabu “Hmangaina Parbawr“ ti a na. Hmangaina par chuh bawr thumin a the a;  bawr khatna- Azekie Lucknow, bawr hnina- Parbung Puolrang, bawr thumna- Thani Mangtha ti a nih. Chuleiin, Parbawr annawleh, Zikhlum Bazaar a an zawrhai ang mei mei nilo, lekhabu umzie inthuk neia buotsai  a nih. Chawkbuoitu umderlova zan re depdawp, electrict eng hnuoi ah zalpuma tiem chi a nih. Ziektu hih hmangaina leiin vawi iemanizat lo thlusil tah, chu tur natzie intem phak, hmangaina leia khawtlang zanthim a leng, chu tuipuia beidawng taka lo inhlieu tah nisien a hawi. Chuong ninaw sien hniek phawi derlovin “Hi lekhabu (Love story) hih thudik besan a ziek a nih”  iengtinam ti thei ata ?. Titanic lawnglien Antlantic lipuia pil vung vung  chanchin lung inno tak le ngainuomum taka an ziekhai ang elin Hmangaina Parbawr ziektu khawm hih hmangaina lipui a chun a pilve chiengin an lang a. Chuleiin a nih, hi lekhabu khawmin khawvel var hmuvein tienami ngai nuomum an chang talemna chuh. Nunghak-tlangval hmangaina’n chinlem a nei nawzie le inthukzie chuh Lal Solomon meu khawma a suisuok zolo ani tlat leiin a thu izirin Baibul ramri  pel vang vanga  ziekchang um sienkhawm a pawina a umin ka hriet nawh. Hi lekhabu hin thlarau a nei a, ieng thlarau am ka hriet nawh. Ei hei bi tan le inruolin chu thlarau chun ami man de a, pangna themthumin a mi ai-kei a, a tawp ei tlunghma chuh suokdawk el thei an ta ngai nawh. Mak deu a nih.

3. CHANTAWK:
Hi lekhabu hih a ziektu chuh Pu V.L.Renga Hriler ana,Sinlengin a publish,Hp Dzine, New Delhi a sut, bung 23-a the, phek 167 a sa, English Novel ang deuva buotsai a nih. Kum 1993 hnungtienga India ramah ramdang indawrna nidang neka zalenna kawt a hung inhawng hnung le communication network changkangna khawvel nuna ei hung khawsak hnungin  sawrkar sin chauh nilovin private company a sinthawna kawt lientak hawngin a um a. Mi tamtak khawpui liena sin zawngin ei tlanlut dup dup a, tam takin ei tangkaipui em em a, thenkhat tading ruok chun sietna intluntu a nive bawk. Chuh besan a  thalaihai ngirhmun  tlangpui suklangna lekhabu pawimaw tak a nih.  Khuo hming le thiltlung  ziekhai hih thudik ana, a changtu hminghai ruok chuh puokfawm lieu lieu a nih tiin a ziek a.
       
Delhi khawpui ei thalaihai nungchang besan a ziek, khawpui nun zalen taka an khawsak dan tlangpui pholangin,  thuhmaihup derlova ei nunghakhai hnamdanghai le an inkawp nasa lei a,  hnam hming an suksietna le khawtlang nun chawkbuoitu anni a tarlang a. Khawpui a um nunghak-tlangvalhai tiem ngei ngei dingin dit a um khawpel.

Delhi khawpui a nunghak-tlangval nun zalen tak karah a changtunu Nunghak Zami ruok chuh a nu le sanghai harsat zie hre zingin theitawpin thang a lak a, Pathienin a hma a thuoi pei a, a nunghak thienghlimna mi ngaihlu thei dingin tawngdan le umdanin a suklang leiin mi ngaisang  le ditsak a hlaw a. Insung harsatna leia Delhi khawpui a kumhni neka tam a um sunga kul-a-tai a an tlawppui Tv. Zira a hmangai em em nisienkhawm sunghai karah inhrietthiemnawna neu neu leiin a nu duthusam ang tak pasal nei dinga alo beiseitu Tv. Chunga le damsunga thenaw biethu tiem dingin inhuollawkna THIRDAM sie’n hmabak um ruiin a suk tawp a nih.
       
Sawrkar  sin pawimaw chellai  hiengang lekhabu buotsai thei hi a ropui khawpel. Chun, Hmar tawng ziekdan ah Hmar tawng ziekthiem ei tam em leiin ngaidan an kal them thum a, a khelneng a khelnawnga sawisel nuom hlak bo lo, chu tukver a tlir chun a fihlim bik ka ring naw a, siemthat tul neu neu um mei a tih. Tuhin Chawntawk-II a suok nawk tah ti kalo hrietin a ropui kati takzet a, a copy hungthlung vat vat sien ka nuom.

4-5. MIZO KAN NI Vol. I & II:
Mizo kan ni ti hih Vol. I &II Pa Thangluaiin Mizo (Lushei ) tawnga a ziek , Mizoram Publication Board, Art & Culture Deptt-in,  an suo(publish) a nih. Thuhma Pu Ngurbiaka, President, Mizoram Publication Board-in a ziek,  kum 2012 a suok, Lois Bet, Print and Publication, Chandmari, Aizawl a a sut ani a; Vol. Ina chuh bung 5 (nga) a the phek 372 a sei ana, Vol.IIna  chuh bung 5(nga) a the phek 302 a sei a nive thung.
       
Mizo (Lushai) tawnga ziek, Mizo chanchin suina lekhabu pawimaw tak a nih. Vol. I ah hmun hrang hrang a Mizohai del ram le intanna, Mizo nunphung, khawsakna, sakhuo thila ei nundan tlangpui le inthlasawng danhai chipchier deuva suiin Mizo ti hih a neitu bik ei umnaw a, Duhlian tawng hmanghai chauh Mizo an ninaw a, Mizo bulthut siemtu chuh Hmarhai anlo nilem zie hi lekhabu hin chieng takin a ziek a. Mizo hnam kaupenghai  hei bi chiengla,  iringnaw naw hai khawm Mizo Hmar Sub-Tribe ah anlo um vawng. Chuleiin, Mizoram neitu khawm Hmarhai anni a, Hmarhai thanglova Mizo inpumkhatna hih um theilo a nizie a le Duhlian tawng hmanghai chauh Mizo an ninaw zie uor takin a ziek a. “Insuikhawm leh zai I rel ang u” ti hla’n a suktawp. Vol. IIna chuh Mizohai hih hla ngaina mi tak eilo ni leiin Sinlung China ram a inthawk hung thlangtla peiin Shan Burma( Mynmmar) ram a umlai hun le India ram tuta ei delna a bikin Mizoram chen a ei khawsakna chuh hla thua inthawk hrietthei tamtak a um a. Chuleiin, Mizo chanchin suina dinga hmangruo pawimaw chuh hla hih a nih ti chiengtakin hi lekhabu hin a suklang. Zoram lut hnunga hlahai, Kristien ei hung ni hnunga hlahai, ei khawtlang nunphung le inzawla ramngai hla, hla lenglawnghai le lengzem hlahai a phuoktuhai leh hla pawimaw zuolhai a chuong bawk. Lengzem hla a lem chuh Pu L.Keivom le Pu Edward T.C.Hrangte hlaphuokhaiin hmun a hluo rawn khawpel. Edward T.C.Hrangate hlaphuok “ Ka ngai nunhlui zamuol liemhnung” ti Mizo tawngin “Nun hlui tahna”  ti a Pu Samuel.Z.Hrangte’n an let Pi Lalhungchhungin AIR( All India Radio) Aizawl Station a record,  Zoram khawdung-khawvai a inlar em em, kum 2010 AIR Aizawlin “ HLA HLUI DARH ZAU BER” thlangna ah pakhatna a ni leiin Certificate, Trophy le Cash Award Rs 5,000.00 a dawng thu le hi hla bawk Pi Lalhungchhungin Aizawl Doordarshan ah record-in 2010 le 2011 top ten Count down a thangphak zing tihai chen a hung zieklang a lawm a um khawpel. Chun, kum 2012 khan Aizawl Doordarshan ah Top-ten Count down ah pakhatna a hung a hau phaknawk tah  a nih.

6. IMPRESSIONS ON KEIVOM:
Editors- Pu David Buhril le Tv. Lalremlien Neitham. Sinlung Indigenous Peoples Human Right Organisation (SIPHRO)-in an suo ( publish), kum 2011 a  Zoom Grafix, Delhi sut a,  Part –I : Hmar Section, Part –II : Mizo Section le Part-III : English Section a the, phek 309 a sei a nih. Preface Pu David Buhril-in a ziek a, Part –I ‘Hril hawngna’ (Pherzawl to Delhi) tihih Pu David Buhril le Tv. Lalremlien Neitham Editorhai  ziek a nih.
       
Hi lekhabu hi ‘Impressions on Keivom’ ti a ni bawk leiin, ama Pu LK chungchang bik lieu lieuva, a ngaisangtu haiin an ngaihlutna le inpakna thu ziekna, a naupang nun a inthawk vawisun chen a hnung le hma chipchier deuva hriettheina lekhabu a nih.
       
India sawrkar a ofisar lien, ram dang dang a lo um tah hlak, Lekhaziekmi a lekha ziekin Zoram khawvel a fangvel a, Hmar Baibul,
Delhi Hmar Baibul Traslation Committee’n a buotsai khawm ama kutsuok, hlaphuokthiem, thawnthu ziekthiem, pa tumru le taima a nih ti hi lekhabu a hin chiengnawkzuolin an hriet thei. Editor haiin hieng lawm lawm a LK chanchin anlo hrietchieng leiin lekhabu sukphuisuitu a nih.

7. KA LUNGLAI HLUOZOTU :
Ziektu chuh Pu L. Ruoivel Pangamte, hotunu (Annu) Pi Lalzairem Pangamte’n an suo (publish), Smart Tech Offset, Churachandpur, Manipur-in Kum 2012 a sut, Chapter 17 a the, phek 112 a sei  a nih.
       
Senvawn-Tuithaphai inkar a kum 60 taltawp an zinna khawvel nun ziekna lekhabu  a ni leiin harsatna lam suk-le-tung chau hlawp hlawpa a hrawna chanchin, a damlai tuipui ah pil vang vangin, suorsietna hmun ah kampet a thang a lakna chanchin le beidawngna tlangsip a buoina sumpuiin a chimbuoi mupmup haiin lawmna thuruk anlo pai ruk ve kar a nih, ti thuruk hmu thei khawp a mi timru le taima a nih ti a suklang.
       
Naupang chite a inthawk Kohran a inhmang hlak a ni a, sakhuo mi nilovin Krista neitu a nih ti a zieklang a. Ka Zawlpa hi ka hrietchieng fut ka sawn a chuh tawnghrietlohai chen hmang a Pathien le a inpawlna thu a zieklang tlat leiin ropui ka ti. Chun, ama hih mi indik, thiemna ngaisangmi tak ani lei a insunga nuhmei le nau hai a enkawl dan le an chunga a thilthawdanhai hih entawn ding tam tak a um.
       
Lekhabu thupui “Ka lunglai hluozotu” ti ruok hi a tam em em a. Ziektu’n ati angin, a  lunglai hluozotu chu iem ning ati, ti ngaituo zing pumin tiem lem la, i tem zo pha, “A lunglai hluozotu ka ringnaw tak a ni chu tie” tiel i tih. Tuhin “Ka Lunglai hluozotu-II” ti khawm insuo ani mek a, a copy hmu vat vat nuom a um.

Thukharna
A chunga lekhabu Hmar tawng a ziek thuhma/Thucha ziektu thenkhatin Thuhmai hawngna, Hril hawngna,Thu hmatawng tia in anglo neinuoi nekin eilo pawlnel sa ani leiin THUHMA/THUCHA ti seng el ta hlak inla a tha awm ngei.
       
Mizohai ang deuvin Hmarhai khawm HLS huoihawtna hnuoi ah Letters of Academy neiin “BOOK OF THE YEAR” zawng ding  ni ta ang inla chuh, a chunga lekhabuhai thlangsuok dinga thang (nominate) thei pahni a um. Chuh, “Hmangaina Parbawr “ti le “Ka lunglai hluozotu” a nih. A dang po chuh an lekhabu a tiem an hawi a, a changkangin, a that thei lawm lawm vei leh Hmar tawng ziekdan ah HLS dai ner a dan puoa um an ni tlat leiin.

October 27,2012.

LAkme Fashion Week Summer ah Mawi Collection suklang

No comments

Friday, March 14, 2014

India rama fashion event a insangtak Lakmé Fashion Week Summer/Resort 2014 Grand Hyatt Mumbai hmuna nei mek a chun vawizan khan Mawi Keivom (Margaret Thangmawi Keivom) D/o Pu L. Keivom chun a collection (Mawi's Indian Odyssey Featuring Gaurav Gupta) hai suklangna alo nei tah. Lakmé Fashion Week Summer/Resort 2014, 11-16 March chen aw dinga riruong ahin designer inlar zuol mi 98 haiin an collection hai suklangna an nei ding a nih.

'Mawi's Indian Odyssey Featuring Gaurav Gupta' a video lo en nuom hai chun: http://www.youtube.com/watch?v=1u4hvNBfbuo&feature=shar

A chanchin tawite le Pu David Buhril in 2005 kuma interview a nei puina a tiem nuon hai chun:http://www.e-pao.net/epSubPageExtractor.asp?src=features.Profile_of_Manipuri_Personalities.Mawi_Keivom_2005

Hmar Tlangval Doctorate Degree hmuthar

No comments

Sunday, March 9, 2014

Shillong, March 9, 2014: Tv. Robert Tuolor S/o Thildam Tuolor, Muolhoi/Haflong chun Department of Political Science, North Eastern Hill University, Shillong hnuoia Doctor of Philosophy (Ph.D) alo hmu tah. A Doctorate Degree hmuna a Thesis hming chu "Working of the North Cachar Hills Autonomous Council of Assam: 1995-2008" ti a nih.

Tv Robert Tuolor hin B.A.(Hons) le M.A. Delhi University hnuoia zovin kum 2008 khan Department of Political Science, NEHU ah Dr. R.K. Satapathy enkawlna (Supervisor) hnuoia Ph.D hi a sunzawm nawk a nih. Ama hi tuta tuma Assam Civil Services Exam Prelim a khawm khan a tling nghe nghe a nih. Tlangval fel le lekhathiem thei tak ani bak ah khawtlang thila khawm mi tlawmngai thei tak el, tukhawm hin HSA NEHU Unit ah President nilai mek a nih.

Muolvaiphei, Churachandpur, Manipur

No comments

Tuesday, March 4, 2014

March 1 3, 1993 kumin Muolvaiphei khuo hi Pu Lallienkhum Darngawn in a hluo tan a, a hluo hmasatuhai chu (l) Lallienkhum Damgawn, Lall, (2) Ralzika Khiangte (Lallienkhum tarpu), (3) Mrs Lalthuami (Pastor K.S. Luoianuhmei) le (a) Thonggin an nih.

A khu innghatna : Muolvaiphei khuo innghatna chu Churachandpur police Station-a inthawka suotieng Sugnu Road hraw a 2 Km vela hla a tlang dung um hi a nih. Sugnu Road ei hrawa, Tuithapui vadung ei kai a tlangdung, Hmartieng inthawka Simtieng zawnga inzam hi 2Km. Hi tlang hmar tawpa tlang um hi Lientlang leh an mat nawna dingin phaizawl chite in a the a. Simtieng a tlang bawk chun Tuithapui vadung a sut bawk.
Khuo hluo a ni kum hin Hmar tienga tlang sip inhawi natak hmunah an innghat phawta, I 935 in suotieng tlang pangah an hung nawk pei a. Mi an hung pung pei leiin suotieng tlang pang Ie phaizawlah an hung indar pei a. Tuhin a tlang dung chen zetin an hung hluo sip ti thei a ni tah.



A khuo hi tuithapui vadung in Simsak tieng a inthawkin Thlang tieng le Hmar tieng an huol khuma Hmar tieng a luong peia, Moirang phai a lut thla peiin Tuibanpui (Lokta) dil ah a luong lut a nih. Tuithapui phai Hmar tieng, Thlang tieng le simtieng a inthawkin Thlang tieng le simtieng le churachandpur phai a khuohai thlirna remchang em em chu Muolvaiphei khuo in a del tlang a nih. Tlang insang lo le inhawitak a nih.

A khaw hming : Muolvaiphei khuo innghatna tlang hi Hmar tienga inthawka Simtieng a phei zawnga inzam a ni leiin Muolvaiphei tiin an Io phuok a nih
Khawsung Rorelna: Muolvaiphei khaw sattu le indintu Lallienkhum hi I 93 3 a inthawkin an lala January 31, 1997 khan inlalna chu a naupa, Upa Lalzarlien Damgawn kutah an hlan. Lienkhum lal kum sung hi kum 43 le thla 10 a nih. Khuo a hluoa inthawkin khawnbawr fel taktak neiin khawsung an lo uop lumna zarin mipuihaiin muongtakin khuo an lo hluo pei thei a nih.
Muolvaiphei Khuo In le mihriem pung dan: In 341 um in mihriem 2046 an um a nih (2004)

Kohran Tieng:
1 93 3 a khuo an hluo kumin biekin an la nei theinaw leiin inah an inkhawm hlaka. 1935 in biekin an hung nei ta leiin Pathien biekna biekin ngei ah an nei thei tah. Kohran in I I neiin mi 54 an hung nih. Kohran chu Upa Hrangthatsiek thuoina hnuoiah tluong takin an fe pei a. Hi hun lai hin NEIG Mission hnuoia um an nih. Kohran thuoitu hmasatakhai chu Upa Thatsiek, Upa Sunga, Lienkhum, Thangchieu, Thuoma le Luoia an nih.

1939 in Independent Kohranah an luta, kohran khawm in 23 neiin member khawm 128 an hung ni tah.1994 a lndopui pahnina leiin in 11 ralzamin an suok leiin in 12 chau an um a,1945 in ralzamhai an hung kir nawk leiin in 23 an hung ni nawk tah. 

1946 in NEIG Mission ah an lut nawka kohran 31 an hung ni tah a, member khawm mi 166 an ni phak tah. 1942 in Upa Hrangthatsiek in a thisan leiin Upa Sunga'n kohran a keithuoia hma an sawn pei. 1953 in kohran pakhata la um hlak chu kohran pahnia inthe in Tuithaphai Presbytery a hung ngir tan a. 1960 in NEIG Mission a inthawk suokin lndependent Church of tndia ah an lut. 1967 in Evangelical Free Church of lndia chu indin in a hung um leiin kohran pathum a hung um a. Chuong angin RPC kohran le kohran dang hieng AG Kohran, EAC Kohran le Wesleyan kohran hai khawm an hung pei leiin kohran biekin 7 a hung tling tah a. Kohran 7 hai chu:
1. Independent Church of India
2. Presbyterian Church of lndia
3. Evangelical Free Church oflndia
4. Reformed PresbYterian Church
5. Evangelical AssemblY Chwch
6. Assemblies of God Church
7. Wesleyan Methodist Church

Inchukna tieng:
Inchukna tieng a hma lak tana chu 1939 kuma lndependent kohran hnuoia LP School nei tanna kha a nih. Thangtlai inchuktirtu hungni in naupang haiin mani khuo ngei ah Sikul an kai tan ta a nih. Thangttai dawta Ngura le F. Ropianga inchuktirtu in an hung thawk nawk a. 1953 a Presbyterian kohran a hung ngir khan LP School an hung nei ve leiin khawsungah LP School pahni a hung ngir tah a nih. An hotu/ teacher hmasatak chu Zatanga a nih. Khanga kohan pahni a hung um khan Zatang chu Presbyterian kohran tieng a a umtak leiin 1954 in J. Sangkung a hung uma 1956 in Headmaster dingin Thangliensung a hung um nawk a. Naupang khawm an hung pung pei a, school hai khawmin hma ansawn hle nih.

1985 kumin Rev. C. John Executive Director, New Life Ministries chun Mount Carmel School hung indinin Class VIII chen inchuk theina a hung um a 1990 in High School puitling niin HSLC exam theina a hung nei pei a. Hi School lei hin khawsungin inchukna tieng nasatakin hma a sawn a Fahra enkawlna a um bawk a, harsa zuolhai fee in awltir dam an hung ni pei leiin khawsung mi le a sevela mihaiin inchukna tieng hma an hung sawn pei anih, Khawsung mi khawma hmu theiin inchukna tieng an hung inthang nasa em em. Rev. C.V John hi Muolvaiphei khaw mihai ta dingin inchukna tienga sansuoktu ani bawk a, chawimawi le inpak tlak a nih. Ama hi a khaw mihai ta dingin inchukna tienga khawm 'PA' ti hiel thei a nih. Tuchena thiemna tienga Muolvaiphei ngirhmun chu hieng ang hi anih.
1. MA : 12
2. BA,B.Sc graduate : 75
3. HSLC Matric : 248
4. BT: 7
5. BE :1
6. B. Th :7
7. B.D. :5 
8. Ph. D : 2
9. M.Div : 2
10. BEd : 1

[Muolvaiphi Diamond Jubilee (1933-2003) Souvenir 2004 a mi ei ditna lai lai hung laksawng el a ni a, an diknaw naw khawm um nuol tang a tih]
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate