Responsive Ad Slot

I Bank Account khan jail an lûttir thei che. Fîmkhur rawh.

Tuesday, August 26, 2014

/ Published by VIRTHLI
~H.Zaneisang, VIRTHLI Columnist

Kei hi thuziek ziektu, ‘Thang hlui’ (hang ti el tang ei tih) kum 60 chungtienghai hin chu, modern technology hi ei sawr tangkai thei naw el chau khawm ni lovin, a umzie khawm ei hriet ngût ta nawh a. Taksa khawsakna, sum le paihaiah la hnufuol hle inla khawm, khawvêl thiemna le hmasâwnnain a hung phursuok, Cell Phone, Electronic Mail etc hmangin ei inbiek paw zung zung thei tah a. Hmun hla tak takah tlâna pawisa tam tak tak ei sêngna dinghai khawm umhmunah, mithiemhai zâr zovin, dawkâna inthawk thil tam tak ei thaw fel zung zung thei tah a, Pathien malsâwmna chu a ni te meu el.

Chu modern technology chu hmangin, ei Bank Account-a khawm ‘Internet Banking Facility’ hmangin transaction ei thaw zung zung thei ta bawk a. Tiemtu mimâwltê khawma ei hrietthiem theina dingin hieng ang hin hei hril ei tih.  Internet Banking Facility hmangin ka  Bank Account-a inthawk khawpui hmun hrang hranga Bank Account ka nuomna hmun hmunah, ka insûng dawkâna inthawk sum ka thawn thei a. Chun, midang leh kan inbiekrem dân dungzuiin mihai khawma ka account-ah sum an hung thawn thei bawk. Hieng banking facilities e.g Internet Banking le ATM facility dâm hi chu, a vengva deu le a mâwl deuhai khawm, mi tam takin ei sawr tangkai mêk zinghai chu an ni tah.

Hieng Banking Facility-hai hi a taka ei hmang mêk zing lai ni sienkhawm, mi tam takhaiin ei hriet naw chu, Bank Account hmang hin mi tam takin indik lo taka transaction thawin, bank an hlêm a, bank-a inthawk sum tam tak tak indik lova lasuokin, mi tam takin Jail bang an zût mêk bawk a nih. Khawvêl hmasâwnna hi a takin hmang mêk inla khawm, ei ngirhmun le hrietna hin a la hnawtphâk tak tak naw leiin, ei fîmkhur hle naw chun mani suksuolna ni thak lovah mi tam takin Jail bang ei la zût ding nisien a hawi.

‘Ka suksuol nawnaah iengtinam ie Jail bang ka zût ding ?’ i ti a ni el thei. Ei dawnna chu, “Banking transaction umzie ei hriet naw leiin,” ti a nih. Hieng ang hin hrilfie hei tum ei tih. Tulai hin ram danga inthawk mi chi hrang hrang, an thaw mumal khawm hriet mang lohai India ram khawpui hrang hrangah an hung lût mêk zing a. Hienghai laia tam tak chu sawrkar khap thil zawra sumdawng (Black Marketers) an nih. Hieng mihai hin khawpuia ei nunghâk le tlangvâlhai inpâwl tha puiin, “Foreigner ka ni leiin Bank Account ka hawng thei nawh a, i Bank Account-ah  ka sum lo zuk deposit zawk ei tih,” an tih a, chu chena chu a pawina lâwm khawm a um naw leiin an hei phal phawt a. Hi chena hin chu a la pawisei taluo naw thei.

Amiruokchu, tlâwm tlâwma an sum an lo intawmpui thei leiin an hung innêl deu deu a. Account neitu chun, “Keiin sum ka sie (deposit) thei khawm ni lo chu,” ti’n an Bank Pass Book chu midang kutah an lo inhlân ta hlak. Hi taka inthawk char hin Account neitu ta dingin ti a um tan a nih. An Bank Pass Book chau ti tâk lovah, an Cell Phone chen an kutah an la hei pêk/ hmangtir nâwk pei lem chun, an nuom nuom an thaw thei tah tina a nih.

Tuhma kum 15 vêl chau liem tah lai khan chu, khawpui pakhata inthawk khawpui dangah mi pawisa ei inthawn ding a ni chun, Bank branch pakhatah fein, Draft ei inchâwk a. Chu Draft chu dâkah ei inthawn nal nal hlak a ni kha maw. Ei inhmaw zuol deu châng chu Telegraphic Transfer-in, Bank-ah commission iemani zât sungin ei inthawn thei bawk hlak a ni kha. Tu ruok hin chu, khawvêl thiemna hung inthang peiin, ei sumhai khawm boruokah ei invuongtir vut vut el chu a ni tah hi. Ei Bank Account-ah sum ei neisa a um lem chun, ei insûng dawkâna inthawk ei naupa/naunu Delhi or hmun hrana  um Bank Account-ah awlsam takin pawisa ei inthawn thei tah.

Amiruokchu, khawvêl technology hmanga sum awlsam tak taka inthawn thei a ni char hin, ei fîmkhur naw chun ti a um êm êm thung a nih. A san chu, i Bank Pass Book kha phalraiin, mi kutah i lo sie tah a. Chu chau chu ni lovin i Cell Phone khawm, i Bank Pass Book kawltu’n a nuom a ninga a hmang thei a ni bawk chun, i hriet dêr lovin account i hawngna bank-ah Internet Banking Facility apply-in, a nuom a ningin i bank account-a inthawk transaction a thaw thei ti i la hriet naw a ni el thei.

Anleh, nang chun, “Kei a sum khawm ni hlei lo chu, a nuom zât zâi deposit-in, a nuom zât zât ladawk nâwk sien iem a pawina ?” i ti a ni el thei. A sum sielût le lâksuok (transactions) a tam lâwm naw chun a tium lâwmnaw el thei. Amiruokchu, sawrkar thil khap zawrtuhai sum inthawn le inpêktuona dâma an lo hmang pal dâm a ni vai chun, sawrkarin a hung sui pha zet chu, a nuom a ning a, zalên taka i Bank Account hmangtu kha man (arrest) naw nihai a, Account holder nang ngei kha man nîng i tih. Chu pha chun ukîl thiem tak khawm ruoi la, inhril hlîp mei mei naw ti nih. A san chu, i Bank Account-a transaction um po po kha, ‘Keima thaw a ni nawh,’ i ti ding ni sien, i hmingin Bank Acount i hawng hrieu hrieu a, a nuom a ninga suol thawna dinga mi kuoma i pêk suok phal chu thil suol (Crime) Jail bang zûtna khawp a ni hrim hrim. Transaction thawtu chu a hmaa i ruol tha ngawi ngawi ni sien khawm, i hmêlma hung ni tang a ta, a thil thaw sukchiengna (proof) dingin evidence pe thei bawk naw ti nih.

Awleh, vawisûna nunghâk le tlangvâl, hmun hran hrana umhai kuoma thu ka hei incha nuomhai chu, (1) I Bank Account-ah nang a pawisa ni lo, sum tamtak a lût le a fesuok phal mei mei naw rawh. (2) I Bank Pass Book  kha midang kutah sie ngai naw rawh. (3) I ATM Pin Number kha midang inhriettir thak naw rawh .(4) I Cell Phone kha free takin midang kutah sie mei mei naw rawh. (5) I ruol thatak kuoma khawm i MAIL PASSWORD hril/ inhriettir naw rawh.


Mi hi a pâwnga puia ringhla ngawt ding an nawh a, ruol tha le unauhai hi ringzo ding an nih. Amiruokchu, mani ta bîk, i mi hril or inhriettir nawh a ? an ti thei lo thil chen chen inhriettir a tûl nawh a, ei duty a ni bawk nawh. Pasal ta ding chun i nuhmei kha tu intawmpui thieng lo, nanga khât chau a i ta a nih a, i ruol tha i lo khilai ngawt a thieng nawh a; chu chu mani le Pathien pawi tâwk, thil suol tâwpkhâwk a nih. I mimal ta (private property) le i mimal thurûkhai, i ruol tha tak khawm intâwmpui naw khan thil i suksuol nawh a; intawmpui naw ding chen chen intawmpui a, an hriet naw ding chen chen inhriettir leia i tuor naw ding ding i tuor a ni chun, invêt man i sîk nîng a tih. Midang intum thei naw ti ni. ‘Rûl anga varin, vathu anga nun innêmin’ ti a ni khatie maw.
Don't Miss
© all rights reserved
made with by Simon L Infimate